Banki i polityka monetarna - kreacja pieniądza bankowego
Przedmiot: Podstawy ekonomii - klasa I - Liceum Handlowe.
Czas trwania zajęć - jedna jednostka lekcyjna.
I. Cel ogólny: celem lekcji jest przedstawienie procesu tworzenia przez banki
komercyjne pieniądza bankowego (bezgotówkowego).
II. Cele szczegółowe -po zajęciach słuchacz potrafi:
1. przedstawić mechanizm zwiększania przez banki będącą w gospodarce masę
pieniądza
2. wyjaśnić od czego zależy masa kreowanego przez banki pieniądza
3. wyjaśnić pojęcie rezerwy obowiązkowej
4. wykonać ćwiczenie dotyczące obliczenia wartości zasobów kredytowo-pieniężnych
będących w obiegu
III. Metoda kształcenia: metoda inscenizacji, ćwiczenia.
IV. Forma organizacji pracy słuchaczy: część słuchaczy odgrywa przygotowane
role,
pozostali stanowią widownię obserwującą inscenizację.
V. Środki dydaktyczne: przygotowane materiały dydaktyczne- przedstawiające role
do
zainscenizowania przez słuchaczy. Rola I - pani Oszczędna, rola II - bank "A",
rola III - pan Kowalski, rola IV - pani Nowak, rola V - bank "B", rola VI - pani
Lemke, rola VII - pani Kwiatek (właścicielka firmy "Flora"), rola VIII - bank
"C", rola IX - inwestorka. Wstępny opis sytuacji w postaci scenariusza.
VI. Tok lekcji
1. Faza wprowadzająca:
a. sprawdzenie obecności
b. zapisanie tematu lekcji
c. wprowadzenie do tematu
2. Faza realizacyjna
a. słuchacze otrzymują wstępny opis sytuacji w postaci scenariusza, zawierający
również
ogólne charakterystyki ról.
b. rozdzielenie wśród słuchaczy wstępnie rozpisanych ról do odegrania
c. "odegranie" sytuacji
d. dyskusja nt. zaobserwowanego w inscenizacji sposobu powstawania pieniądza
bankowego i czynników wpływających na jego wielkość
e. obliczenie, na podstawie danych z inscenizacji, powstałych wartości
kredytowo-pieniężnych.
3. Faza podsumowująca - sprawdzenie prawidłowości wykonanych obliczeń.
Materiały pomocnicze do tematu:
Banki i polityka monetarna - kreacja pieniądza bankowego.
Rola I (klient 1) pani Oszczędna
Pani jest panią Oszczędną. Przez wiele lat oszczędzała Pani w domu. Jeszcze raz
liczy Pani swoje oszczędności. Nieprawdopodobne, jest tego 10000 zł.
Ponieważ schowek w bieliźniarce zdaje się być niepewny, bierze pani swoje
oszczędności i wpłaca je na rachunek lokaty terminowej w banku "A" z
trzymiesięcznym okresem wypowiedzenia.
Rola II - Bank "A"
Z doświadczeń wynika, że nowe wpłaty nie mogą wypłacone natychmiast w gotówce,
stąd postanawia się skorzystać z części pieniędzy i przeznaczyć je na akcję
kredytową.
Rezerwa dla pokrycia zobowiązań płatniczych w gotówce wynosi 10% zgromadzonych
wkładów(0,1). Oznacza to, że 90% (0,9) zgromadzonych wkładów może być
wykorzystana dla udzielenia kredytów (czyli 9000 zł.). Bank "A" udziela kredytu
w wysokości 9000 zł.
Rola III (klient 2) pan Kowalski
Dba Pan o dobre imię, niezbędnie jest Panu potrzebny kredyt w wysokości 9000
zł., by panią Nowak, Pana wierzycielkę, nieco uspokoić. Udaje się Pan do banku
"A" w celu otrzymania kredytu. Po jego otrzymaniu (9000 zł.) natychmiast spłaca
Pan w gotówce dług pani Nowak.
Rola IV- (klient 3) pani Nowak.
Otrzymała Pani od p. Kowalskiego 9000 zł. Zanosi je Pani do banku "B" i otwiera
rachunek lokaty terminowej z sześciomiesięcznym okresem wypowiedzenia.
Rola V - Bank "B"
Z doświadczeń wynika, że nowe wpłaty nie zawsze są natychmiast wypłacone w
gotówce, stąd postanawia się skorzystać z części pieniędzy i przeznaczyć je na
akcję kredytową.
Rezerwa dla pokrycia zobowiązań płatniczych w gotówce wynosi 10% zgromadzonych
wkładów(0,1). Oznacza to, że 90% (0,9) zgromadzonych wkładów może być
wykorzystana dla udzielenia kredytów. Bank "B" może więc udzielić kredytu w
wysokości 8100 zł. (9000 zł.- 900 zł.).
Rola VI (klient 4) pani Lemke
Jest Pani zapaloną działkowiczką, planuje Pani założyć w swoim ogródku hodowlę
hydrofoniczną roślin ozdobnych. Ponieważ nie dysponuje Pani gotówką udaje się
Pani do banku "B" po kredyt. Otrzymuje go Pani w wysokości 8100 zł. Pieniądze
skrzętnie chowa Pani do torby i udaje się Pani do p. Kwiatek, właścicielki
firmy "Flora". Płaci Pani 8100 zł. za założenie wymarzonej hodowli w swoim
ogródku.
Rola VII (klient 5) p. Kwiatek
Otrzymała Pani od p.Lemke 8100 zł. Pieniądze wpłaca Pani na swój rachunek w
banku "C"
Rola VIII - Bank "C"
Z doświadczeń wynika, że nowe wpłaty nie zawsze są natychmiast wypłacone w
gotówce, stąd postanawia się skorzystać z części pieniędzy i przeznaczyć je na
akcję kredytową.
Rezerwa dla pokrycia zobowiązań płatniczych w gotówce wynosi 10% zgromadzonych
wkładów(0,1). Oznacza to, że 90% (0,9) zgromadzonych wkładów może być
wykorzystana dla udzielenia kredytów. Bank "C" może więc udzielić kredytu w
wysokości 7290 zł. (8100 zł.- 810 zł.).
Rola IX (klient 6) - Inwestorka
Potrzebuje Pani 7290 zł., aby pokryć swoje zobowiązania wobec dostawców. Udaje
się Pani do banku "C" w celu kredyt. Po uzyskaniu kredytu, nie podejmuje go Pani
w formie gotówki lecz poleca dokonać przelewu tej sumy do banku "D", na rachunek
bieżący swojego dostawcy.
Wielkości kredytów udzielonych przez poszczególne banki tworzą ciąg
geometryczny. Z właściwości ciągu geometrycznego wynika, że:
Iloraz ciągu geometrycznego wynosi więc: q = 0,9.
Sumę udzielonych kredytów tzn. zasoby kredytowo - pieniężne obliczamy wg wzoru:
gdzie: a1 - wielkość pierwszego udzielonego kredytu.
W podanym przykładzie łączna suma powstałych zasobów kredytowo - pieniężnych
wynosi:
Opracowanie: Małgorzata Handzlik
