Katalog

Zofia Nagórska
Lekcja wychowawcza, Artykuły

Deprawacja massmediami, czyli wpływ nieodpowiednich programów telewizyjnych i filmów video na osobowość dzieci i młodzieży

- n +

Deprawacja massmediami, czyli wpływ nieodpowiednich programów telewizyjnych i filmów video na osobowość dzieci i młodzieży

W dobie przeobrażeń zachodzących w wielu dziedzinach życia, zjawiskiem rozpowszechniającym się są wszelkiego rodzaju patologie społeczne. Zjawiska te towarzyszące transformacji ustrojowej nie są tylko procesami marginalnymi, ale zataczają coraz większe kręgi i dotyczą wielu wypaczeń zachodzących na różnych płaszczyznach życia. Swoim zasięgiem obejmują zarówno dzieci, młodzież, jak i osoby dorosłe, a więc różne kategorie wiekowe i dotyczą różnych grup społecznych.

W całej Polsce wzrasta spożycie alkoholu, szerzy się narkomania, wzrasta ilość włamań i kradzieży. Nasiliły się przestępstwa przeciwko zdrowiu i życiu. Alarmujące są dane dotyczące bójek, pobić, zbrodniczych podpaleń i przestępstw o charakterze gospodarczym. Coraz dotkliwiej nasze społeczeństwo odczuwa działalność gangów, w skład których wchodzą przestępcy różnych narodowości. Dokonują one rozbojów, kradzieży samochodów, wymuszeń, przemycają narkotyki i fałszują pieniądze.

Sytuacja ta powoduje konieczność intensywniejszych działań zapobiegających niedostosowaniu i patologii społecznej, tym bardziej że wiek sprawców ciągle ulega obniżeniu.

Przyczyną takiego stanu rzeczy jest: ubóstwo zainteresowań, uczucie znudzenia, zniechęcenia, brak perspektyw na przyszłość, brak autorytetów, wzorców do naśladowania i brak poszanowania ogólnie przyjętych norm i wartości.

Organizm ludzki nie znosi pustki psychicznej, dlatego nieletni często szukają rekompensaty i akceptacji wśród niekontrolowanych, negatywnych grup rówieśniczych lub potrzeby te zaspokaja telewizja.

Następuje tu zachwianie równowagi, która u osobnika wywołują różne reakcje obronne jak: cynizm, apatię, zachowanie chuligańskie i przestępcze.

Zachowania te różnią się sposobem manifestacji, mechanizmami psychologicznymi i rozmiarami. Zawsze jednak godzą w ogólnie przyjęte normy życia społecznego, wyrządzaj ą szkodę społeczeństwu i jednostce.

Generalnie stwierdza się, że proces patologizacji rozpoczyna się na łonie rodziny. Każda rodzina powinna tak oddziaływać na osobowość dzieci i młodzieży, aby umiały i chciały rozwiązywać w odpowiedni sposób sytuacje życiowe trudne i konfliktowe. Wielu autorów uważa, że pozytywnie wpływa na swe potomstwo taka rodzina, która jest miejscem życia kulturalnego, gdzie odpowiednia jest organizacja czasu wolnego tzn. wypoczynku, zabawy, rozrywki i odbioru dóbr kulturalnych. Obecnie wszelkie potrzeby dzieci i młodzieży są w odbiorze dóbr kulturalnych tj.: prasa, książka, teatr, kino zaspokaja telewizja i kasety video.

Czas spędzony przed telewizorem zależy od poziomu intelektualnego, różnorodności zainteresowań, temperamentu i od systemu wychowania w rodzinie oraz przykładu samych rodziców. Dużą więc rolę odgrywa rodzina, która wpływa na organizację życia dziecka i dostępności innych rodzajów rozrywek. Istotną sprawą z wychowawczego punktu widzenia są treści programu.

Często zdarza się, że dzieci i młodzież oglądają filmy dla dorosłych za zgodą rodziców lub bez ich pozwolenia. Programy przeznaczone dla dzieci i młodzieży zawierają treści dobrane celowo. Dostosowane są do możliwości rozwojowych uczniów, ich potrzeb psychicznych i rozwój ten stymulują. Natomiast oglądanie programów nieodpowiednich do wieku i poziomu stanowi źródło bodźców niepożądanych. Wpływają one niekorzystnie na wrażliwą, niedojrzałą! bezkrytyczną jeszcze jednostkę. Niedojrzałość odbiorcy powoduje przyswojenie treści w sposób zniekształcony i wypaczony.

Na podstawie przeprowadzonych wśród młodzieży przestępczej badań stwierdzono, że wpływ oglądanych przez nią niekontrolowanych filmów nie pozostaje bez znaczenia dla procesu deprawacji młodych ludzi. Odbiór ten przyczynił się do powstania postaw agresywnych, cwaniackich, wypaczonych obyczajowo i konsumpcyjnie.

Podstawy te według badaczy prowadzą do zachowań przestępczych często tych najcięższych. Ponadto stwierdza się, że u młodocianych wytworzył się pod wpływem oglądanych filmów, specyficzny negatywny system wartościowania moralnego.

Inni autorzy uważają, że każdy wpływ bezpośredni, to działanie emocjonalne, które sumuje się pod wpływem programów i powoduje różne zmiany w psychice odbiorcy.

Widz początkowo może odrzucić np. agresję, Jednak okoliczności towarzyszące ulegają zapomnieniu, a postawa bohatera powodująca napięcie uczuciowe i tak dalej tkwi w odbiorcy.

Środkom audiowizualnym często zarzuca się, że uczą widza bierności i powodują natłok treści. Doprowadzić to może do wytworzenia się postaw obojętności, dystansu wobec ludzkich cierpień i problemów. Dlatego tak ważna jest pomoc rodziców w doborze programów i eliminowaniu tych, których dzieci i młodzież nie powinna oglądać.

Pozwoli na to właściwa kontrola i regulowanie przez nich czasu spędzonego przed telewizorem oraz pomoc w zrozumieniu i wyjaśnieniu treści. Powinna ona polegać na mądrej, rzeczowej dyskusji, a nie na narzucaniu własnych opinii, ponieważ młodzież je od razu odrzuci. Rozmawiając z nimi rodzice kształtują ich sądy moralne, postawy i przekonania od najmłodszych lat.

Zdaniem wielu autorów nagromadzone silne przeżycia muszą zostać odpowiednio ukierunkowane. Niewiedza, niezrozumienie, brak krytycyzmu, presja mody mogą okazać się niebezpieczne i szkodliwe. Powodują bezkrytyczny odbiór, wywołują uprzedzenia i nie pozwalają na pełne zrozumienie dzieła.

Dzieci i młodzież identyfikują się z bohaterami całościowo, nie zwracając uwagi na intencję sprawcy działania. Włączając styl życia i sposób postępowania w osobisty system standardów.

Rodzina jest miejscem życia kulturalnego. To właśnie ona przygotowuje potomstwo do użytkowania dóbr kultury przez swoje życie wewnętrzne lub przez wybór i kontrolę ich kontaktów z kulturą tworzoną poza rodziną.

Bibliografia
1. M.Przetacznikowa i Z. Włodarski (red.) "Psychologia wychowawcza", PWN, Warszawa 1981.
2. J. Gajda "Dziecko przed telewizorem", Instytut Wydawniczy CRZZ, Warszawa 1977.
3. M.Machel "Deprawacja młodocianych", Instytut Wydawniczy CRZZ, Warszawa 1977.
4. K.Sławik "Przemianom systemowym towarzyszą nowe zjawiska patologiczne" (w) "Rzeczpospolita" nr 15/ 1997.

Opracowanie: Zofia Nagórska

Wyświetleń: 1853


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.