Jak aktywizować uczniów.

1) Aktywność
- wg W. Okonia aktywność jest właściwością indywidualną jednostki, polegająca na większej niż u innych częstości i intensywności jakiegoś rodzaju działań.
- natomiast wg A. Jurkowskiego aktywność to ogół czynników podejmowanych przez jednostkę oraz właściwość indywidualną, wyróżniającą daną jednostkę wśród innych ze względu na dużą częstotliwość i intensywność podejmowanych działań.
- Aktywność człowieka ma określony kierunek wyznaczony przez cel, któremu podporządkowany zostaje jej przebieg. Im bardziej cel jest atrakcyjny i ciekawy, tym większą wywołuje motywację i zainteresowanie uczniów.
- Zatem podstawowym zabiegiem, jaki powinien nauczyciel wykonać, jest uświadomienie uczniom celu ich działań wraz z umotywowaniem potrzeby jego osiągnięcia.

2) Kiedy uczeń będzie aktywny ?
Uczeń będzie aktywny, gdy:
- Cel jest dla niego bliski i wyraźny (ma poczucie sensu tego, co robi)
- Uwzględnia się jego potrzeby i zainteresowania
- Ma poczucie bezpieczeństwa (prawo do błędu, otrzyma konieczne wsparcie)
- Działaniom towarzyszą odczucia i emocje
- Bierze udział w planowaniu i podejmowaniu decyzji (coś ode mnie zależy)
- Odczuwa satysfakcję (lubi to robić)
- Ma poczucie własnej wartości (ja to potrafię)
- Dostrzega się jego wkład w pracy, a nie tylko efekt (nauczyciel i grupa dostrzegają jego wysiłek i doceniają go)
- Kiedy ma możliwość zrealizowania własnych pomysłów

Źródłem aktywności ucznia są odczuwane przez niego potrzeby.
Dążąc do ich zaspokojenia, uczeń podejmuje aktywność:
- Społeczną
- Intelektualną
- Emocjonalną
- Artystyczną
- Twórczą

W organizowanym przez nauczyciela procesie nauczania - uczenia się, aktywność odtwórcza uczniów przeplata się z aktywnością twórczą. Chodziłoby o to, żeby aktywność własna ucznia jak najczęściej miała charakter twórczy.
AKTYWIZACJA TO PRZEJŚCIE OD STANU AKTYWNOŚCO SŁABSZEJ DO BARDZIEJ INTENSYWNEJ.

W każdej klasie są 3 grupy uczniów: wzrokowcy, słuchowcy, czuciowcy. Inaczej reagują na informacje, które najlepiej pamiętają.
Tzw. WAK
W - wizualny (wzrokowy)
A - audytywny (słuchowy)
K - kinestetyczny (czuciowo-ruchowy)

Ile zapamiętujemy ?

10 % z tego, co słyszymy
20 % z tego, co widzimy
40 % z tego, o czym rozmawiamy
90 % z tego co robimy

Dlatego trzeba tak organizować zajęcia, żeby uczniowie angażowali się, badali, doświadczali, działali.

W tym celu należy:

1. Ograniczyć stosowanie metod podających, służących przekazywaniu gotowych wiadomości.
2. Stosować metody i techniki aktywizujące.
3. Organizować tak pracę, aby uczniowie mieli okazję zaspokajać swoje potrzeby ( aktywności, bezpieczeństwa, uznania, samorealizacji)
4. Uatrakcyjniać zajęcia poprzez wprowadzenie efektu zaskoczenia, zaciekawienia, nowości, zabawy.
5. Wykorzystać na zajęciach odpowiednio dobrane środki dydaktyczne.
6. Tworzyć małe grupy, które wymuszają aktywność wszystkich jej uczestników.
7. Tworzyć sytuacje, w których uczniowie stają się eksperymentatorami i odkrywcami.

3) Metody aktywizujące
1) Burza mózgów - najprostsza metoda aktywizująca. Jej istotą jest zgromadzenie w krótkim czasie dużej ilości pomysłów na rozwiązanie jakiegoś problemu. W czasie burzy mózgów pracuje się indywidualnie, ale na rzecz całego zespołu.
W jakim celu stosuję się burzę mózgów ?
- jako rozgrzewkę umysłową
- dla ustalenia zakresu posiadanej wiedzy
- dla utrwalenia wcześniej zdobytej wiedzy
- dla znalezienia najlepszego rozwiązania jakiegoś problemu

O czym warto pamiętać! !!
Zastosowanie na lekcjach burzy mózgów pozwala na:
- włączenie wszystkich uczniów do pracy
- szybkie zgromadzenie dużej ilości pomysłów i faktów
- przeprowadzenie rozgrzewki umysłowej
- naukę zwięzłego, precyzyjnego wyrażania myśli
- sprawdzenie posiadanej wiedzy

2) Mapa pojęciowa - to metoda wizualnego przedstawienia problemu z wykorzystaniem schematów, rysunków, haseł, zwrotów, symboli itp.
Celem stosowania tej metody jest usystematyzowanie świeżo zdobytej wiedzy lub wizualizacja posiadanych wiadomości. Ponadto w trakcie pracy tą metodą uczniowie doskonalą zarówno umiejętności techniczne: czytanie, rysowanie, pisanie, jak i umiejętności umysłowe: planowanie, klasyfikowanie, uogólnianie. Muszą również współdziałać ze sobą, dyskutować, przekonywać o swoich racjach, ale także rezygnować ze swoich pomysłów na rzecz dochodzenia do uzgodnionego porozumienia.

O czym warto pamiętać! !!!
Praca z mapą pamięciową nie tylko jest dla uczniów atrakcyjna, ale przynosi ogromne korzyści:
- uczy samodzielnego zdobywania wiedzy
- uczy posługiwania się poznanymi pojęciami
- daje okazję doskonalenia czytania ze zrozumieniem
- ułatwia zapamiętanie poznanych faktów przez: poszukiwanie, analizowanie, segregowanie wiadomości, przedstawianie w postaci plakatu, a także przez słuchanie innych i oglądanie
- uczy dokonywania klasyfikacji i uogólnień
- uczy uważnego słuchania
- uczy oceny i samooceny
- angażuje ucznia w różne dziedziny aktywności
- daje szansę wykazania się uczniom o różnych zdolnościach
- stwarza możliwości współpracy
- uczy zadawania pytań i udzielania odpowiedzi

3) piramida priorytetów
Stosujemy ją w dwóch przypadkach:
1. jako sposób zaprezentowania dokonanych wyborów
2. jako efekt pracy grupy

Na czym polega praca:
Etap 1: zbieranie wiadomości (grupowo, indywidualnie, jako zadanie domowe)
Etap 2: zapisywanie zdobytych wiadomości
Etap 3: utworzenie piramidy, czyli które wiadomości, fakty są ważniejsze
Etap 4: prezentacja

O czym warto pamiętać! !!
Praca z piramida priorytetów:
- stwarza okazję do dyskutowania i argumentowania
- uatrakcyjnia przyswajanie wiedzy
- jest pretekstem do korzystania ze źródeł wiedzy
- dla uczniów klas młodszych jest ćwiczeniem w pisaniu, czytaniu, mówieniu

4) Metoda przypadków
Istota tej metody polega na analizie i dyskusji nad zdarzeniem zaprezentowanym przez nauczyciela na piśmie, taśmie magnetofonowej czy magnetowidowej i znalezienie odpowiedzi na postawione pytania typu:
- jakie jest inne, możliwe najlepsze rozwiązanie tego problemu
- co należałoby zrobić, aby przedsięwzięcie się powiodło
- jaką decyzje podjęła byś na miejscu bohatera przypadku

Stosując ta metodę, nie podaje się nowego materiału, lecz przedstawia sytuację problemową w taki sposób, aby uczniowie musieli wykorzystać posiadaną wiedzę i doświadczenie w nowych warunkach lub przy podejmowaniu trafnych decyzji.

Struktura zajęć:
1. Poznanie danego przypadku (np. czy uczniowie czytają tekst)
2. Zadawanie pytań
3. Analiza opisu zdarzeń
4. Znalezienie optymalnych sposobów rozwiązania problemu
5. Ocena przebiegu zajęć

O czym warto pamiętać:
Metoda zdarzeń daje możliwość rozwoju następujących umiejętności:
- cichego czytania ze zrozumieniem
- stawiana jasnych precyzyjnych pytań i twórczego myślenia
- stosowania zdobytej wiedzy w praktyce

5) Linia czasu - np. oś liczbowa - zaznaczanie ważnych dat ze swojego życia na osi

6) Metoda projektu
Charakteryzuje się tym, że:
- ma określone cele i metody pracy
- ma określone terminy realizacji całości i poszczególnych etapów
- wyznaczone są osoby za jego realizację
- znane są kryteria oceny
- uczniowie realizują zadania w grupach, rzadko indywidualnie
- pracują w znacznym stopniu samodzielnie i na własną odpowiedzialność
- rezultaty pracy są prezentowane publicznie (na forum klasy lub szkoły)
- projekt jest zadaniem trwającym kilka dni, a nawet tygodni

7) Drama
Głównym sposobem pracy w dramie jest bycie w roli (rozmowa na zadany temat)

8) Grupy zadaniowe
Jest to metoda pracy w małych 3 - 4 osobowych grupach, przy czym przedmiotem dyskusji może być to samo zagadnienie dla wszystkich grup lub oddzielny problem, stanowiący element jakiejś całości.

W zajęciach prowadzonych ta metodą wyróżniamy 3 fazy:

Faza I:
- określenie problemu
- podział na grupy, wybór lidera
- wskazanie grupom źródeł i określenie zadań

Faza II:
- analiza źródeł informacji pod katem rozwiązania problemu
- dyskusja w grupach nad problemem, rozwiązanie problemu
- ustalenie sposobu prezentacji rozwiązań

Faza III:
- prezentacja wyników pracy grup
- dyskusja plenarna nad problemem, sporządzenie notatki, wniosków
- podsumowanie zajęć

O czym warto pamiętać ?
Pracę w grupach zadaniowych można stosować na wszystkich przedmiotach nauczania. Jej wartość dydaktyczną upatruje się w:
- samodzielnym zdobywaniu wiedzy
- uczeniu się od siebie nawzajem
- doskonalenie umiejętności czytania ze zrozumieniem, redagowania notatek, wyciągania wniosków, rozwiązywania zadań matematycznych itp.

9) Gry planszowe i nie tylko
Znaczenie tworzenia gier:
- uczą twórczego myślenia
- rozwijają wyobraźnię
- nadają sens pracy
- zmuszają do współdziałania
- uczą planowania pracy
- wymuszają precyzyjne redagowanie poleceń - stwierdzeń
- stwarzają okazje do rozwijania umiejętności szkolnych
- są niekonwencjonalnym sposobem uczenia się
- ułatwiają integrowanie różnych dziedzin aktywności
- dają satysfakcję z wykonanej pracy
- są sposobem na głębokie poznanie problemu
- treści ujęte w grach głęboko zapadają w pamięć

Literatura:
1. "Jak aktywizować uczniów" Krystyna Rau, Ewa Ziętkiewicz

Opracowanie: Aleksandra Stachowiak

Wyświetleń: 2285