Doping farmakologiczny w sporcie

Definicji dopingu farmakologicznego jest wiele. Jedną z nich zaproponował polski lekarz sportowy dr Zajączkowski. Dopingiem nazywamy świadome przyjmowanie substancji zbędnej dla normalnie funkcjonującego organizmu, lub nadmiernej dawki leku w jednym tylko celu - sztucznego podniesienia siły i wytrzymałości w walce sportowej.

Faktycznie dopingiem farmakologicznym jest wykrycie niedozwolonej substancji lub leku w organizmie zawodnika. Najczęściej badania te dotyczą obecności tych substancji w moczu. Lista środków dopingujących jest określana przez Komisję Lekarską Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego, zazwyczaj przed kolejnymi igrzyskami olimpijskimi.

W XX wieku znano wiele substancji, z których amfetaminę, efedrynę i steroidy anaboliczne stosowano najczęściej. Warto wspomnieć, że pierwsze badania antydopingowe wykonał w 1910r. polski farmaceuta A. Bukowski, który z pomyślnym skutkiem przeprowadził na koniach badania ich śliny i określił niektóre alkaloidy.

Jednym z podziałów farmakologicznych dopingu jest uniwersalny podział na doping:
1. długotrwały - stosowanie substancji lub leku przez dłuższy czas np. tygodnie, miesiące, są to przede wszystkim steroidy anaboliczne. Stosowane są najczęściej przez kulturystów, zapaśników, ciężarowców, dyskoboli.
2. krótkotrwały - polega na stosowaniu leku lub substancji dopingującej jednorazowo przed zawodami, lub w trakcie ich trwania. Są to środki pobudzające ośrodkowy układ nerwowy np. amfetamina, efedryna, środki narkotyczne jak: kokaina, morfina i leki moczopędne. Stosowane są przez piłkarzy, kolarzy, hokeistów, lekkoatletów.

Oprócz dopingu farmakologicznego istnieje jeszcze metoda dopingu przez przytaczanie własnej, zakonserwowanej krwi, lub obcej, względnie jej preparatów zawierających krwinki czerwone, co jest również objęte zakazem. Jest to związane z wieloma niebezpieczeństwami, na które nie można narażać osób nie wymagających ze względów zdrowotnych leczenia krwią.

W dopingu można wyróżnić:
- doping nieświadomy (sfingowany), który polega na podaniu jakiegoś środka dopingującego bez zgody i wiedzy zawodnika np. dosypanie przez nieodpowiedzialnego "opiekuna" jakiejś substancji dopingującej do kawy, herbaty, przyjmowanych pokarmów, lub nawet owoców, czy w postaci zastrzyku.
- antydoping, który polega na podaniu w jakiejkolwiek formie i postaci środka farmakologicznego, którego działanie ma wyraźnie obniżyć wynik sportowy przeciwnika, np. przez zmniejszenie jego refleksu, obniżenie napięcia układu mięśniowego, spowodowanie niedyspozycji pokarmowych (biegunka).

Każdy sportowiec powinien sam oceniać intencje swego działania. Sportowiec, który szczerze pragnie pielęgnować zasady sportowego zachowania walki "fair-play" , a więc ideałów na których opierają się zasady prawdziwego sportu, czuje się etycznie zobowiązany do powstrzymywania się od przyjmowania środków leczniczych, których jedyny skutek ma polegać na podniesieniu jego zdolności do wyczynu.

na podstawie:
"Wspomnienia lekarza olimpijskiego" - dr Zdzisław Zajączkowski
Sport i Turystyka, W-wa, 1972r.

Opracowanie: Jerzy Olender

Wyświetleń: 4594