Problemy emocjonalne okresu dojrzewania.

Dojrzewanie to proces złożony dotyczący całego organizmu. Podczas stopniowego przeobrażania się dziecka, zachodzą przemiany emocjonalne, społeczne, intelektualne i fizyczne.
Do cech charakterystycznych dziecka w tym wieku należą:

duże indywidualne zróżnicowanie tempa zmian rozwojowych

zmiana obrazu własnej osoby, zainteresowanie ciałem i wyglądem,

Intensywne poszukiwanie własnej tożsamości, próby sprawdzenia i zmieniania siebie,

duża potrzeba wiedzy i intensywne poznanie rzeczywistości,

potrzeba kontaktu emocjonalnego z rówieśnikami i ustalenie własnej tożsamości w kontaktach z innymi,

potrzeba niezależności i usamodzielniania się, [poszukiwanie własnych wartości,

krytycyzm wobec świata zewnętrznego, poglądów, wartości, postaw i zachowań ludzi dorosłych, brak zaufania dla dorosłych.

Okres dojrzewania jest przejściem pomiędzy okresem dzieciństwa, a wczesnym okresem dorosłości. Czas ten cechuje przyspieszony rozwój fizyczno-psychiczny, co w konsekwencji zaznacza się poważnymi zmianami w samopoczuciu i funkcjonowaniu młodego człowieka i jego relacjach z innymi ludźmi. W początkowym okresie dojrzewania zmiany fizjologiczne należą do najważniejszych. Powoduje to wzrost zainteresowania własnym ciałem. Zarówno dziewczęta, jak i chłopcy porównują się z innymi rówieśnikami. Często młodych ludzi nie satysfakcjonuje ich wygląd zewnętrzny. Niekiedy zmiany zachodzące w organizmie budzą niepokój i frustrację prowadząc do zaburzeń emocjonalnych. Niezadowolenie z własnego wyglądu może obniżać poczucie własnej wartości. Nastolatek doświadcza wielu przeżyć emocjonalnych, często bardzo zróżnicowanych. Ta biegunowość rozciąga się od skrajnej depresji po wybuchy wściekłości i jest cechą charakterystyczną tego okresu. Często obserwuje się na przemian zachowania "dorosłe" i "dziecięce". Dzieje się tak z powodu działania hormonów, które sterują przemianami i maja wpływ na emocje.

Najbardziej charakterystyczne są przejawy zaburzeń występujących u nastolatków przebiegające od postawy bierności i wycofania się do negacji norm i wartości powszechnie akceptowanych. Chwiejność emocjonalna, huśtawka nastrojów bywa często przyczyną konfliktów starszego i młodego pokolenia Za powstawanie których młodzi ludzie winią rodziców, oskarżając o zbyt konserwatywny sposób myślenia, ograniczenie swobody i niewłaściwe metody wychowawcze.

Dla nastolatka to co dzieje się w jego życiu jest bardzo ważne i intensywnie to przeżywa. Każde dziecko dojrzewa inaczej należy więc pamiętać o niepowtarzalności cech indywidualnych i w związku z tym unikać porównań z innymi dziećmi.

Dążenie do niezależności jest postrzegane jako środek prowadzący do sukcesu. Wzajemne stosunki w rodzinie stają się trudne. Pojawiają się problemy w nawiązaniu kontaktu z rodzicami, ponieważ młody człowiek poszukuje własnych wartości, miejsca i własnego stylu życia.

Grupa rówieśnicza nabiera wówczas nowego znaczenia, dochodzi do wyzwolenia się spod wpływu rodziny. Akceptacja przez grupę wpływa na wzrost pewności siebie. Pozycja wśród rówieśników jest ważniejsza od aprobaty dorosłych. W okresie dojrzewania rówieśnicy w największym stopniu determinują zachowania. Może to być wpływ pozytywny lub negatywny. Pozytywny wpływ, akceptacja, wsparcie w sytuacjach trudnych przez przyjaciół jest niezbędne do dobrego samopoczucia i zdrowia psychicznego, co podnosi poczucie własnej wartości młodego człowieka. Negatywny wpływ sprzyja zachowaniom agresywnym i ryzykownym dla zdrowia np. palenie tytoniu, picie alkoholu, używanie substancji psychotropowych.

W okresie dojrzewania naśladowane są wzory zachowań społecznych podawane w szczególności przez TV, film i czasopisma. Młodzi ludzie są bardzo otwarci i podatni na oddziaływania zewnętrzne. Dlatego ważnym jest, aby wzorce te były pozytywne Wiek dojrzewania jest okresem załamań depresji dezintegracji emocjonalnej naruszających psychikę dziecka. W okresie tym pojawia się postawa niepokoju, niezadowolenia z siebie, poczucia winy. Te cechy powodują często wewnętrzne konflikty i nerwice.

Wobec wielu zmian zachodzących w organizmie młodego człowieka, niestabilności biologicznej i emocjonalnej rola rodziców jest znacząca. Często zachowanie dzieci w tym okresie: negatywizm, agresja, nieposłuszeństwo są trudne dla rodziców, jednak umiejętność i konieczność porozumienia się jest bardzo ważna. Rodzice powinni pomagać młodzieży w osiągnięciu dojrzałości emocjonalnej, w rozwiązywaniu problemów i poszukiwaniu sensu życia. Z wyrozumiałością podchodzić do młodzieńczych poglądów, zachowań i postaw. Między nimi a dziećmi powinna istnieć szczerość i wzajemne zaufanie. Rodzice powinni zdawać sobie sprawę z tego, że maja duży wpływ na wytworzenie u dziecka poczucia własnej wartości. Ważnym jest, aby dziecko otrzymywało od rodziców pozytywne wsparcia i miało poczucie akceptacji. Dziecko wychowane w atmosferze akceptacji, życzliwości, zrozumienia będzie akceptowało samego siebie. W samym sobie znajdzie siłę radzenia w trudnych sytuacjach, potrafi dokonać właściwych wyborów.

Osoba dorastająca potrzebuje rodziców, którzy zrozumieją, uznają i uszanują jej odczucia, myśli budując w nim przekonanie o jego wartości.

Rady dla rodziców:

rozmawiaj ze swoim dzieckiem,

wykazuj zainteresowanie jego problemami,

pomóż dziecku polubić siebie: - udzielaj pochwał (chwal wysiłek, a nie wynik),
- pomóż mu stawiać realne cele,
- nie porównuj wysiłku dziecka z innymi,
- panuj nad negatywnymi emocjami,
ˇ bądź wzorem dla swojego dziecka,
ˇ pomóż swemu dziecku radzić sobie z presją rówieśników:
- wyjaśnij swemu dziecku, co oznacza przyjaźń,
- daj dziecku wsparcie potrzebne, aby powiedziało NIE,
- wykorzystaj pozytywną presję rówieśników,
- zachęcaj dziecko do zdrowej, twórczej aktywności,
- zachęcaj do uczestnictwa w różnych zajęciach szkolnych,
- współdziałaj z nauczycielami i innymi rodzicami.

Literatura:
Gaś Z. B. Pomoc psychologiczna młodzieży. Warszawa 1995, WSiP
Filipczuk H. Rodzice i dzieci dorastające Warszawa 1987, NK
Wędrując ku dorosłości - Praca zbiorowa pod redakcją T.Król

Opracowanie:
Katarzyna Wątor

Wyświetleń: 7099