Ekologia w szkole podstawowej

Ekologia jest to nauka zajmująca się wzajemnymi powiązaniami między organizmami żywymi, środowiskiem, w którym żyją, a także wszelkimi zmianami w tym środowisku w wyniku oddziaływania człowieka.

Człowiek korzysta z przyrody, oczywiście ma do tego prawo, ale ostatnio bardzo często robi to niewłaściwie. Wiele razy obserwowaliśmy, jak bezmyślnie, dla własnej wygody ludzie niszczyli swoje otoczenie. Cierpi na tym środowisko, a w tym zwłaszcza świat roślinny i zwierzęcy. Miarą tego dewastowania jest to, że różne gatunki roślin i zwierząt giną obecnie w zastraszającym tempie, średnio 100 gatunków na rok. Obserwacja i badania prowadzone przez satelity z orbity okołoziemskiej wykazują, że lasy tropikalne wycinane są w tempie 50 tysięcy kilometrów kwadratowych na rok. Perspektywa tego niszczenia płuc Ziemi jest taka, że za 50 lat znikną one prawie całkowicie i bezpowrotnie, a pozostałe resztki nie będą już w stanie spełniać swej doniosłej roli. Tego typu przykłady błędnej gospodarki zasobami naturalnymi przez człowieka można mnożyć.

W związku z tym bardzo ważne jest, aby już małe dziecko wiedziało co należy robić, aby nie doprowadzić do zniszczenia naszej planety.

Edukacja ekologiczna we wczesnych latach w szkole ma za zadanie kształtowanie postaw sprzyjających trosce o środowisko. Na początku będzie to środowisko najbliższe dziecku, czyli dom rodzinny, podwórko, następnie będzie to klasa, szkoła wraz z okolicą, a w końcu rodzinne miasto, region, kraj.

Treści ekologiczne już w klasie pierwszej powinny obejmować następujące zagadnienia:
1. Dbałość o przyrodę wokół szkoły, jej znaczenie dla człowieka. Czy szkoła i klasa są ekologiczne ?
2. Wpływ pyłów, kurzu, zanieczyszczeń na rozwój roślin i zdrowie dzieci.
3. Motoryzacja a środowisko. Szkodliwy wpływ motoryzacji na środowisko. Zanieczyszczenia powodowane przez samochody. Uciążliwy hałas, eliminowanie hałasu z życia ludzi.
4. Odżywianie się w różnych porach roku.
5. Dom ekologiczny - segregacja śmieci. Odpady i ich wtórne przetwarzanie i wykorzystywanie.
6. Higiena osobista ucznia - czystość ciała, ubrania, obuwia. Higiena a stan zdrowia.
7. Organizacja czynnego wypoczynku na świeżym powietrzu. Zdrowy i ekologiczny tryb życia. Troska o własne zdrowie, czyli gimnastyka, spacery, turystyka, odżywianie. Zasady zdrowego, ekologicznego odżywiania się. Czynniki wpływające na zachowanie zdrowia: zdrowa żywność, czysta woda, czyste powietrze.
8. Pomoc zwierzętom przetrwać zimę: budowa karmników, odwiedzanie schronisk dla zwierząt, współpraca z leśnikiem - pomoc zwierzętom przetrwać zimę.

W klasie drugiej edukacja ekologiczna powinna być rozszerzona o następujące treści:
1. Ekologia a ochrona Ziemi. Zagrożenia Ziemi. Przekształcanie środowiska Ziemi przez człowieka. Światowy Dzień Ziemi - Człowiek opiekun Ziemi. Ekologiczny styl życia człowieka. Cechy osobowości proekologicznej.
2. Wykorzystanie energii wiatru i jego znaczenie dla ekologii.
3. Ekologiczne opakowania i ich możliwość powtórnego wykorzystania.
4. Potrzeby roślin warzywnych. Naturalne nawożenie gleby oraz zasilanie roślin ekologicznymi środkami. Ekologiczny ogród warzywny. Jakość gleby a zdrowie roślin. Ochrona pożytecznych zwierząt żyjących w glebie.
5. Szkółki drzew i krzewów owocowych. Walka ze szkodnikami - metody biologiczne. Ekologiczny sad.
6. Znaczenie łąk dla owadów Ekologiczne łąki. Szkodliwość wypalania łąk.
7. Krajobraz okolicy: zabudowa, roślinność, zwierzęta, woda. Krajobraz naturalny i przekształcony przez człowieka. Ocena krajobrazu okolicy pod względem ekologicznym.
8. Skąd się biorą zanieczyszczenia na wsi i w mieście ? Źródła zanieczyszczeń - motoryzacja, kwaśne deszcze, chemiczne środki ochrony roślin itp. Ocena czystości powietrza w mojej miejscowości.

W klasie trzeciej uczniowie powinni poznać:
1. Znaczenie naturalnego włókna lnianego i konopnego dla człowieka - włókna ekologiczne.
2. Ekologiczne sposoby uprawy pól - niszczenie gleby i jej ochrona.
3. Zasady zbierania grzybów.
4. Życie zwierząt leśnych. Znaczenie lasów dla człowieka. Wpływ zanieczyszczeń powietrza na drzewa. Jak chronić lasy? Jak dbać o czystość powietrza ?
5. Woda w życiu człowieka. Zasoby wody w Polsce i w innych krajach. Zanieczyszczenia wód stojących i płynących. Oczyszczanie wody, filtrowanie. Sieć wodociągowa. Jakość wody w naszych domach. Oszczędne gospodarowanie wodą. Kryzys wody na świecie.
6. Rozwój środków transportu, motoryzacji a zagrożenia dla środowiska. Spaliny samochodowe a czystość powietrza. Przyczyny zanieczyszczenia wód, powietrza, gleby.
7. Ochrona przyrody w górach, na pojezierzach. Parki Narodowe i rezerwaty przyrody. Ochrona przyrody nadmorskiej, ochrona gatunkowa roślin i zwierząt.
8. Praca służby leśnej. Przykłady ekologicznych metod walki ze szkodnikami.

Edukacja ekologiczna powinna opierać się nie tylko na kształtowaniu świadomości ekologicznej uczniów, ale także na działaniu praktycznym na rzecz ochrony środowiska. Takimi działaniami praktycznymi w szkole może być:
- Zakładanie karmników dla ptaków.
- Zanoszenie pokarmu dla zwierząt leśnych do leśniczówki.
- Pomoc zwierzętom w schronisku
- Hodowanie i pielęgnowanie małych zwierząt w klasie np. rybek, chomików, myszek, świnek morskich.
- Sadzenie i pielęgnowanie kwiatów w klasie i na korytarzu.
- Porządkowanie terenu wokół szkoły.
- Aktywny udział w akcji "Sprzątanie Świata".
- Oszczędzanie wody, energii elektrycznej.
- Wykonywanie gazetek na różne tematy związane z ekologią np.. zaprzestanie wypalaniu traw.
- Współpraca z leśnikiem.
- Zbiórka i segregacja surowców wtórnych (puszki, plastikowe butelki, makulatura).
- Udział w konkursach ekologicznych.

Są to tylko przykłady praktycznej działalności uczniów w dziedzinie ekologii. Uczniowie czynnie zaangażowani w różnego rodzaju akcje uświadamiają sobie, że troska o środowisko jest obowiązkiem każdego człowieka. Poprzez konkretne działanie i uświadamianie, że należy dbać o naszą Ziemię dziecko jest w stanie szybciej zrozumieć, jak ważną rolę może odegrać dla jej dobra.

Opracowanie: Maria Wojszwiłło

Wyświetleń: 5966