Depresja dziecięca

Dzieciństwo jest to okres dynamiczny i nadzwyczaj bogaty, w czasie którego człowiek winien rozwijać się równomiernie na wszystkich płaszczyznach. Dziecko nabywa umiejętności posługiwania rękoma, poszerza spojrzenie na świat, powiększa ilość i typ zainteresowań, organizuje operacje logiczno-formalne, postawy do prawdziwego myślenia abstrakcyjnego; sądy, rozumowanie, operacje dedukcyjne. Wiek szkolny daje możliwość większej komunikacji ze społeczeństwem. W tym czasie dziecko poddane jest w sposób pośredni żądzy dominacji i rywalizacji, który kieruje postępowaniem dorosłych. Strach przed niepowodzeniem jest jedną z głównych przyczyn zjawiska izolacji i problemów z komunikacją u dzieci od początku ich szkolnej nauki. Stąd konieczność obserwacji zachowania dziecka w tym szczególnym dla niego okresie. Najczęstszymi symptomami depresji dziecięcej są: zaburzenia uczuciowości i myślenia, zaburzenia zachowania i negatywne konsekwencje w kontaktach emocjonalnych i społecznych. Typowymi objawami, które powinny nas nauczycieli zaniepokoić są: smutek, lęk, drażliwość i izolacja, zmniejszenie zdolności do koncentracji. Zaburzenia te wymagają pomocy w formie zindywidualizowanej i wielowymiarowej terapii. Dla dziecka terapia jest czymś łatwym do zaakceptowania. Nie rozumie ono motywów ani konieczności interwencji ze strony specjalistów czy też zabiegów ze strony rodziny.

Depresja jest to fizyczne i psychiczne zniechęcenie o wielkiej głębi. Obejmuje wszystkie aspekty osoby i relacje z innymi ludźmi w jej otoczeniu. Dziecko jest smutne, popłakuje z byle powodu, moczy się w nocy. Nie leczona depresja może zaważyć na jego przyszłości w sposób definitywny. Wystawia na niebezpieczeństwo jego indywidualność i wymiar społeczny. Wyróżnia się dwie linie postępowania w depresji: kuracja farmakologiczna i psychoterapia. Stosowanie pierwszej musi być uzasadnione i zatwierdzone przez specjalistów. Daje ono szybkie efekty, zmniejsza cierpienie ale pociąga za sobą skutki uboczne. Psychoterapia zajmuje się natomiast skutkami patologicznymi konfliktów psychicznych i interpersonalnych dziecka przez nawiązanie relacji z terapeutą. Temu celowi służy zabawa, która umożliwia zaspokojenie indywidualnych potrzeb i zainteresowań, jednocześnie ułatwia wchodzenie w życie społeczne, poznawanie rzeczywistości i dostosowania jej do własnych potrzeb. Główny nacisk kładzie się na działalność terapeutyczną rodziny i szkoły jako grup, które odgrywają ważną role w życiu dziecka.

Rodzina jest środowiskiem, w którym młode pokolenie w sposób naturalny przyswaja swoje wartości kulturowe, etyczne i społeczne. Wobec depresji jednego z jej członków musi ona oddziaływać możliwie najbardziej skutecznymi środkami. Rodzina powinna pomóc zbudować "ja" i przywrócić więź rodzice-dziecko w najbardziej zadawalającej formie. Ma pozwolić na dowartościowanie w środowisku rodzinnym oraz zaakceptowanie wydarzeń przyjemnych jak i frustrujących chwil życia. Powinna udzielić wsparcia, wyznaczyć granice i wzorce, aby dziecko mogło doświadczać swych umiejętności, przedstawiać pomysły i manifestować swe motywacje.

Szkoła jest drugim bardzo ważnym czynnikiem kształtującym poczucie odpowiedzialności za siebie. Wstrząs wywołany pójściem do szkoły sprzyja pojawieniu się symptomów depresji u dzieci. Niepowodzenia szkolne sprawiają, że dziecko staje w obliczu bezradności, czuje się odpowiedzialne za przykrość sprawianą rodzicom, uważa się za winnego wszelkich przeciwności. Uważa się za niezdolnego do stawiania czoła czynnościom, które przedtem normalnie wykonywał. Nauczyciel obserwując zachowanie ucznia może wcześnie wykryć zmiany w jego zachowaniu. Reakcja jego musi być szybka lecz zrównoważona. Powinien zbliżyć się do dziecka i powiadomić rodziców, zaoferować współpracę z rodziną, a następnie udać się do psychologa. W przypadku kiedy należałoby rozpocząć terapię kliniczną, powinien pozostać w stałym kontakcie z rodzicami ucznia, a nawet specjalistami.

Rodzina i szkoła mają duży wpływ profilaktyczny i terapeutyczny na dziecięce objawy depresji. Im wcześniej rozpozna się stan chorobowy tym wcześniej można zastosować odpowiednią terapie, która umożliwi dziecku stopniowo nauczyć się dokonywania wyboru przyszłości oraz podejmowania odpowiedzialności związanej z dorosłym życiem.

Literatura:
L. Grzesiuk - "Spotkania, które leczą" Warszawa 1987
J. Collados - "Depresja u dzieci i młodzieży" Kraków 2002

Opracowanie: Irena Biankowska

Wyświetleń: 929