Dziecko a przemoc

Przemoc wobec dzieci jest obecnie tematem często pojawiającym się w prasie i telewizji. Nie jest to problem nowy. Przeglądając karty historii można doszukać się różnorakich sytuacji maltretowania jakich doznały w ciągu stuleci dzieci. W starożytności Sparta była miejscem selekcji dzieci. Te uznawane za brzydkie, zdradzające objawy choroby fizycznej lub psychicznej, były porzucone w górach lub strącane ze skał. W Atenach sprzedawano dzieci bądź ograniczano ich narodziny. Maksymalna ich liczba w rodzinie to troje, w tym tylko jedna dziewczynka. Następne były po urodzeniu porzucane. Podobną sytuacje miały dzieci w Rzymie. Ich życie zależało od tego, czy uzna je ojciec. Średniowiecze nie przyniosło większych zmian. Od ok. 7 lat dziecko traktowano jako miniaturę dorosłego. Na wysoką śmiertelność wpływały choroby, trudne warunki, sposób wychowania i porzucenia. W wieku XVI i XVII powstaje wiele instytucji jak przytułki, domy miłosierdzia, schroniska, których celem było niesienie pomocy dzieciom. Brak środków finansowych, fatalne warunki higieniczne i sanitarne, przeludnienie, nadal były przyczyną dużej umieralności dzieci. Dopiero Oświecenie dało inny obraz dzieciństwa. Miały na to wpływ: czynniki demograficzno-ekonomiczne (utrzymujące, że przyrost siły roboczej przyczynia się bezpośrednio do bogacenia się całego kraju) oraz czynniki filantropijno i religijne. W wieku XX rewolucja przemysłowa zmuszała dzieci do pracy na równi z dorosłymi, jednak za niższą zapłatę. XX wiek został nazwany "stuleciem dzieci". Od początku zwrócono uwagę na ochronę dzieciństwa co widać w skodyfikowanym i uporządkowanym systemie prawnym. Dało to możliwość odwoływania się do różnorakich instytucji w przypadku pojawienia się niepokojącej sytuacji.
Złe traktowanie można ujmować w różnorakich perspektywach:

Ze względu na jego charakter i formę:
- maltretowanie fizyczne;
- maltretowanie psychiczne lub emocjonalne.

Ze względu na sposób zaistnienia:
- przez działanie(aktywne): dziecko zostaje zranione fizycznie, psychiczne i/lub seksualnie;
- przez zaniedbanie (pasywne): powstaje wtedy, gdy zaniedbywane są podstawowe potrzeby dziecka.

Ze względu na miejsce zaistnienia:
- w rodzinie: do maltretowania dochodzi w środowisku rodzinnym (ojciec, matka, rodzeństwo, rodzina w szerokim zakresie: wujostwo, dziadkowie...);
- poza rodziną: złe traktowanie jest wynikiem działania osób, które nie są częścią rodziny dziecka, ale określonych instytucji lub społeczeństwa.

Dziecko poddane któremuś z powyższych czynników cechuje: niski poziom samooceny, czuje się gorsze, zaniedbane, niekochane, uznaje złe traktowanie za zasłużone, ma poczucie winy. W przypadku znęcania fizycznego oznakami są: skaleczenia, siniaki, krwiaki, oparzenia będące wynikiem dotykania papierosem, żelazkiem lub innym gorącym przedmiotem, otarcia, zranienia lub podrapania, rany pochodzące od ostrych, kłujących przedmiotów, złamania, ukąszenia, zatrucia, podduszenia.

Istnieje wiele oznak, które najczęściej obserwuje się u dzieci maltretowanych: niepokój, lęk przed kontaktem z dorosłymi, ujawnia zachowanie autodestrukcyjne, często narzeka, użala się, z trudnością się porusza, wcześnie przychodzi do szkoły i zostaje jak najdłużej po lekcjach itp.

Konsekwencją takich doznań w dzieciństwie są w przyszłości następujące postawy: brak zaufania, trudności w opanowaniu stresu, niska samoocena.

Aby zminimalizować skutki złego traktowania podejmuje się wszelkie działania mające na celu pomoc dzieciom. Do tego służy wspieranie rodziny, która jest najbardziej odpowiednim środowiskiem dla jego rozwoju. Chodzi tu o interwencje, mające miejsce w różnych obszarach, takich jak: wychowanie, zdrowie, kultura, praca. Używa się do tego środków technicznych i materialnych, jakimi są: szkolne stołówki, nauczanie uzupełniające, Grupy wsparcia zewnętrznego, obozy i organizowanie czasu wolnego itp. Jeżeli rodzina nie może zapewnić dziecku odpowiednich warunków bierze się wówczas pod uwagę rodzinę zastępczą, adopcje, placówkę dla nieletnich. Należy jednak pamiętać, aby do każdego dziecka podchodzić indywidualnie i opracować odpowiedni dla niego projekt wychowawczy.

Literatura:
I.Pospieszyl: "Przemoc w rodzinie" Warszawa 1994
H. Pietrzak: "Agresja indywidualna i zbiorowa w sytuacji napięć i konfliktów Społecznych" Rzeszów 1992
A. Soriano: "Przemoc wobec dzieci" Kraków 2002

Opracowanie: Irena Biankowska

Wyświetleń: 801