Bezrobocie - problem Rządu i Kowalskiego

Scenariusz lekcji

Cel główny:
1. Kształtowanie umiejętności analizy i oceniania faktów oraz wyrażania opinii.
2. Wpływ utraty pracy na życie człowieka.

Cele operacyjne:
Uczeń:
- określa i analizuje pozytywne i negatywne skutki utraty pracy
- wymienia metody aktywne i pasywne walki z bezrobociem stosowane przez państwo i określa ich skuteczność
- wymieni instytucje zajmujące się poradnictwem zawodowym

Metody:
- studium przypadku
- praca w grupie
- mapa mentalna
- burza mózgów

Środki dydaktyczne:
- tekst autorski "Bezrobocie w domu pana X"
- zadania do tekstu - karta pracy
- arkusze papieru, flamastry
- foliogramy

Czas: 1 godzina lekcyjna

Przebieg lekcji

I. Część wstępna:
1. Czynności porządkowo-organizacyjne.
2. Nauczyciel dzieli klasę na 4 grupy. Następnie uczniowie przypominają z poprzedniej lekcji jakie znają rodzaje bezrobocia.
3. Nauczyciel krótko wprowadza do nowego tematu - podaje problem:
Na dzisiejszej lekcji zajmiemy się różnymi aspektami utraty pracy. Nasz główny problem to określenie skutków bezrobocia dla samego bezrobotnego, jego rodziny, społeczności lokalnych i kraju.

Uczniowie pracować będą w oparciu o krótką historię rodziny X dotkniętej problemem bezrobocia. Następnie uzupełnią karty pracy.

II. Część główna:

4. Uczniowie otrzymują materiały pomocnicze (załączniki 1, 2).
5. Uczniowie pracują w grupach i uzupełniają karty pracy.

6. Liderzy zespołów dokonują prezentacji wyników pracy swojej grupy.
7. Uczniowie zbierają informacje i dokonują wyodrębnienia skutków bezrobocia:
a) społeczno-ekonomicznych i psychologicznych
b) negatywnych i pozytywnych

Wyniki zostają przedstawione na dwóch arkuszach zbiorczych, przy czym grupa I i II przedstawiają tylko skutki społeczno-ekonomiczne, zaś III i IV - skutki psychologiczne (grupy wzajemnie się uzupełniają). Nauczyciel spodziewa się, że niektóre skutki zostaną przez uczniów zakwalifikowane zarówno do ekonomicznych jak i społecznych, co nie powinno być traktowane jako błąd.

8. Nauczyciel uzupełnia wypowiedzi uczniów prezentując foliogram (załącznik nr 3), przedstawiający różne aspekty utraty pracy (społeczne, ekonomiczne i psychologiczne oraz negatywne i pozytywne).

9. Kolejnym zadaniem dla uczniów jest zastanowienie się jakie znają formy pomocy przysługujące osobom bezrobotnym. Mogą to być następujące odpowiedzi:
- zasiłki dla bezrobotnych
- zasiłki przedemerytalne
- kursy
- poradnictwo zawodowe
- prace interwencyjne
Pomysły uczniów są zapisywane na tablicy.
10. Nauczyciel uzupełnia wypowiedzi uczniów, prezentując na foliogramie instrumenty aktywne i pasywne stosowane przez państwo na rynku pracy (załącznik nr 4).
11. Nauczyciel objaśnia na czym polegają różnice między polityką pasywną a aktywną stosowaną przez państwo.
a) polityka pasywna - subsydiowanie bezrobocia czyli łagodzenie jego negatywnych skutków; taką pomoc kieruje się do ludzi bezpośrednio dotkniętych bezrobociem;
b) polityka aktywna - subsydiowanie zatrudnienia prowadzące do ograniczenia bezrobocia; posiada znacznie więcej instrumentów.

III. Część końcowa:

12. Uczniowie podsumowują wyniki swojej pracy i w zeszytach zapisują wnioski:
- skutki bezrobocia mogą być bardzo dotkliwe zarówno dla poszczególnych jednostek, ich rodzin, ale również dla całego kraju
- bezrobocie obok skutków negatywnych niesie ze sobą również aspekty pozytywne
- programy podejmowane przez państwo powinny być wykorzystywane głównie w celu podnoszenia mobilności zasobów pracy i zdolności do zatrudnienia bezrobotnych, a nie do bezpośredniego tworzenia najczęściej krótkotrwałych miejsc pracy.

13. Praca domowa:
Korzystając z dowolnych źródeł wypisz instytucje zajmujące się poradnictwem zawodowym w twoim mieście (załącznik 5).

Literatura:

1. E. Brudnik, A. Moszyńska, B. Owczarska, Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie, Kielce 2000
2. Z. Czaińska, Z. Wojtkowicz, Aktywne metody w edukacji geograficznej cz. I i II, Stowarzyszenie Oświatowców Polskich, Toruń 1999
3. Z. Dach, Ekonomiczo-społeczne skutki bezrobocia. Praca i zabezpieczenie społeczne nr 2 z 1993
4. Z. Dach, Bezrobocie w okresie przemian systemowych gospodarki polskiej, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo PAN, Kraków 1993
5. Społeczno-ekonomiczne położenie bezrobotnych, Raport z badania modułowego przeprowadzonego w sierpniu 1993 r. w ramach Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności, GUS, Warszawa 1994

ZAŁĄCZNIK 1

Tekst "Bezrobocie w domu pana X"

Rodzina państwa X składa się z czterech osób: pan X, pani X oraz ich syna i córki. Rodzina cieszyła się dobrym zdrowiem, pan X od wielu lat miał ciepłą posadkę w państwowym przedsiębiorstwie, pani X zaś zajmowała się domem. Pan X jeździł do pracy samochodem. Tegoroczne wakacje państwo X zamierzali spędzić nad Bałtykiem. Za dobre oceny na świadectwie pan X obiecał swojemu synowi nowy rower górski. Córka państwa X to urodzona tancerka i rodzice posyłali ją na prywatne lekcje tańca aby mogła rozwijać swój talent. Pani X w wolnym czasie oddawała się swojemu hobby - oglądaniu seriali.

Tymczasem w styczniu stało się coś nieoczekiwanego, co zburzyło spokojny żywot rodziny. Przedsiębiorstwo, w którym był zatrudniony pan X zbankrutowało. Pan X rozpoczął poszukiwania nowej pracy, ale okazało się, że jego kwalifikacje i umiejętności trochę się zdezaktualizowały. Nie potrafił on obsługiwać komputera, nie znał języków obcych, okazał się mało kreatywny. Pan X otrzymał zasiłek dla bezrobotnych, ale rodzina zmuszona była do znacznego ograniczenia swoich wydatków. Pani X również rozpoczęła starania o pracę, jednak bezskuteczne. Po trzech miesiącach okazało się, że trzeba rozstać się z samochodem. Perspektywa spędzenia wakacji nad morzem oddaliła się, podobnie jak nowy rower. Skromne zapasy gotówki na koncie topniały w zastraszającym tempie i państwo X często zmuszeni byli do pożyczania pieniędzy od rodziny i znajomych. Pan X stawał się coraz bardziej przygnębiony i popadł w depresję. Stało się to jedną z przyczyn częstych awantur między małżonkami. Córka państwa X musiała zrezygnować z płatnych lekcji tańca, zaś syn, który nostalgią spoglądał na kolegów pędzących na swoich "góralach", postanowił wziąć sprawy we własne ręce. Znalazł dorywczą pracę na pobliskiej myjni samochodowej, a zarobione pieniądze skrupulatnie liczył i odkładał na upragniony rower.

W rodzinie, na domiar złego, rozchorowała się córka i konieczne stało się leczenie w prywatnej klinice, na co jednak rodziny nie było stać. Jedynie pani X trzymała się dzielnie w tej trudnej sytuacji. Zapisała się na kurs informatyczny organizowany w Urzędzie Pracy. Wieczorami zaś zaczęła odświeżać swój angielski.

ZAŁĄCZNIK 2

Karta pracy - zadania do tekstu


1. Określ skutki utraty pracy przez pana X dla każdego członka rodziny:

a) pan X ..................................................................................

b) pani X ...................................................................................

c) syn ...................................................................................

d) córka ...................................................................................

e) rodzina ...................................................................................

2. Spośród wymienionych skutków utraty pracy podkreśl:
a) kolorem zielonym - pozytywne
b) kolorem czerwonym - negatywne
3. Jaki możesz wyciągnąć wniosek?
........................................................................................

4. Zakwalifikuj skutki negatywne do podanych niżej grup:

a) Społeczno-ekonomiczne: ...................................................................................

.............................................................................................

.......................................................................................

b) psychologiczne. .............................................................

............................................................................................

5. Na załączonym arkuszu przedstaw w formie plakatu:
a) grupa I i II - skutki społeczno-ekonomiczne
b) grupa III i IV - skutki psychologiczne

6. Jakie inne skutki, oprócz tych ukazanych w tekście, niesie ze sobą bezrobocie?

ZAŁĄCZNIK 3

Skutki bezrobocia

A) SPOŁECZNE:
- pogorszenie warunków życia, ograniczenie konsumpcji gł. wydatków na żywność, odzież, obuwie, leki, kształcenie, kulturę, rekreację;
- napięcia społeczne;
- patologie społeczne: alkoholizm, nikotynizm, narkomania, prostytucja, przestępstwa kryminalne;
- zmniejszenie aktywności społeczności lokalnych;
- izolacja społeczna, zanik kontaktów społecznych

B) EKONOMICZNE:
- mniejsze wpłaty do budżetu z tytułu podatków;
- większe koszty ponoszone przez państwo na rzecz przeciwdziałania bezrobociu;
- bezrobotni nie tworzą PKB, ale biorą udział w jego podziale;
- zahamowanie rozwoju gospodarczego;
- bezrobotni są słabymi konsumentami;
- spadek popytu na dobra i usługi

C) PSYCHOLOGICZNE:
- niepokój, obawa o los własny i rodziny;
- apatia;
- frustracje, stres;
- poczucie braku bezpieczeństwa i chęci do życia;
- osamotnienie;
- bezradność;
- utrata zaufania do siebie;
- niska samoocena;
- zaburzenia psychiczne;
- samobójstwa;
- wzmożona zachorowalność;
- spadek kondycji intelektualnej i duchowej

Skutki pozytywne:

- racjonalizacja zatrudnienia,
- podnoszenie kwalifikacji zawodowych,
- realokacja siły roboczej,
- efektywne obsadzanie stanowisk pracy,
- wzrost dyscypliny pracy i szacunku dla pracy,
- zahamowanie nadmiernego wzrostu płac

ZAŁĄCZNIK 4

Polityka aktywna i pasywna państwa na rynku pracy

 

Metody aktywne

Metody pasywne

- pośrednictwo pracy, - poradnictwo zawodowe, - szkolenia i kursy przekwalifikowujące, - prace interwencyjne i roboty publiczne, - ułatwienia w zakładaniu własnych firm, - ułatwienia finansowe (podatki, cła, obniżanie stóp procentowych itp.), - pomoc finansowa dla przedsiębiorstw zwiększających liczbę miejsc pracy, - subwencjonowanie płac i zatrudnienia w sektorze prywatnym, - tworzenie publicznych programów zatrudnienia

- zasiłki dla bezrobotnych, - zasiłki i świadczenia przedemerytalne, - obniżanie wieku emerytalnego, - wydłużanie okresu obowiązkowej nauki, - promowanie pracy w niepełnym wymiarze godzin, - jednorazowe odszkodowania dla osób zwalnianych z pracy

ZAŁĄCZNIK 5

Poradnictwo zawodowe:

1. Informatory dla bezrobotnych Krajowego Urzędu Pracy:
a) "Indywidualny plan działania - poradnik dla absolwenta 2002".
b) "Telepraca - Rynek pracy bez barier" - informator.
c) "Pilotażowy program celowy wspierania zatrudnienia osób niepełnosprawnych w poszukiwanych innowacyjnych zawodach wykorzystujących techniki informatyczne - Tworzenie stanowisk pracy" - ulotka.
2. Regionalne Centrum Szkoleniowe, Białystok, ul. Spółdzielcza 8
3. Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej, Wojewódzki Urząd Pracy w Białymstoku, ul. Świętego Rocha 13/15
4. Krajowy Urząd Pracy - Departament Informacji o Rynku Pracy (m.in. Program "Pierwsza Praca" dla tegorocznych absolwentów szkół wszystkich szczebli ponad gimnazjalnych).
5. Podlaska Fundacja Rozwoju Regionalnego, Białystok, ul. Starobojarska 15.
6. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Warszawa, ul. Nowogrodzka 1/3.

Opracowanie: Anna Daniluk

Wyświetleń: 8272