Rekcja czasownika
Rekcja czasownika
W języku niemieckim, podobnie jak w języku polskim, część czasowników
w zdaniach wymaga dopełnienia w odpowiednim przypadku lub łączy się z dopełnieniem
za pomocą przyimka.
Przeważnie w obu językach występuje zgodność rekcji, np.:
helfen - Wem? (Dativ)
pomagać - Komu? (celownik)
treffen - Wen? Was? (Akkusativ)
spotkać - Kogo? Co? (biernik)
Często jednak rekcja polska i niemiecka różnią się:
begegnen - Wem? (Dativ)
spotkać - Kogo? (biernik)
stören - Wen? (Akkusativ)
przeszkadzać - Komu? (celownik)
Czasownik + dopełnienie w mianowniku (Nominativ)
Czasowniki wymagające postawienia po nich rzeczownika w mianowniku (Nominativ)
to:
bleiben
|
werden
|
zostać
|
stawać się, zostawać
|
sein
|
genannt werden
|
być
|
być nazywanym
|
Er ist Fahrer.
On jest kierowcą.
Sie wird bald Lehrerin.
Ona zostanie wkrótce nauczycielką.
Czasownik + dopełnienie w dopełniaczu (Genitiv)
Czasowniki wymagające postawienia po nich rzeczownika w dopełniaczu
(Genitiv) to:
sich bedienen
posługiwać się
sich erfreuen
cieszyć się
bedürfen
wymagać, potrzebować
sich enthalten
powstrzymać się
Die alte Frau erfreut sich guter Gesundheit.
Staruszka cieszy się dobrym zdrowiem.
Der Kranke bedarf des Arztes.
Chory potrzebuje lekarza.
Czasownik + dopełnienie w celowniku (Dativ)
Czasowniki wymagające postawienia po nich rzeczownika w celowniku (Dativ)
to:
begegnen
spotkać
beitreten
przystąpić (do jakiejś organizacji)
zustimmen
zgadzać się
folgen
podążać, iść za kimś
sich nähern
zbliżać się
zuhören
przysłuchiwać się
gehören
należeć, być czyjąś własnością
Ich höre den Worten des Professors zu.
Przysłuchuję się słowom profesora.
Diese Geige gehört mir.
Te skrzypce należą do mnie.
Ich bin ihm auf der Straße begegnet.
Spotkałem go na ulicy.
Czasownik + dopełnienie w bierniku (Akkusativ)
Czasowniki wymagające postawienia po nich rzeczownika w bierniku
(Akkusativ) to:
anrufen
|
heiraten
|
zatelefonować
|
poślubić
|
beneiden
|
stören
|
zazdrościć
|
przeszkadzać
|
unterbrechen
|
|
przerywać
|
|
Ich habe meine Freundin angerufen.
Zatelefonowałem do mojej przyjaciółki.
Alle beneiden ihn.
Wszyscy mu zazdroszczą.
Du störst mich.
Przeszkadzasz mi.
Czasownik + dopełnienie przyimkowe
Wiele czasowników wymaga określonych przyimków, które z kolei rządzą
przypisanymi im przypadkami:
an
arbeiten an + D
|
denken an + A
|
sich erinnern an + A
|
pracować nad
|
myśleć o
|
przypominać sobie coś
|
erkranken an + D
|
glauben an + A
|
sich gewöhnen an + A
|
zachorować na
|
wierzyć w
|
przyzwyczaić się do
|
leiden an + D
|
schreiben an + A
|
sterben an + D
|
cierpieć na (chorobę)
|
pisać do
|
umrzeć na
|
teilnehmen an + D
|
zweifeln an + D
|
|
brać udział
|
wątpić w
|
|
auf
sich vorbereiten auf + A
|
antworten auf + A
|
aufpassen auf + A
|
przygotować się do
|
odpowiadać na
|
uważać na
|
sich freuen auf + A
|
hoffen auf + A
|
sich verlassen auf + A
|
cieszyć się na
|
mieć nadzieję na
|
zdać się, polegać na
|
verzichten auf + A
|
achten auf + A
|
warten auf + A
|
zrezygnować z
|
uważać na
|
czekać na
|
aus
bestehen aus + D
|
stammen aus + D
|
składać się z
|
pochodzić z
|
bei
helfen bei + D
|
vorbeikommen bei + D
|
pomagać przy
|
wpaść do kogoś, odwiedzić kogoś
|
für
danken für + A
|
sich entscheiden für + A
|
dziękować za
|
zdecydować się na
|
sich interessieren für + A
|
sorgen für + A
|
interesować się czymś
|
dbać, troszczyć się o
|
in
sich verlieben in + A
|
sich vertiefen in + A
|
zakochać się w
|
zagłębić się w
|
mit
anfangen mit + D
|
aufhören mit + D
|
zacząć coś
|
przestać z czymś
|
sich beschäftigen mit + D
|
|
zajmować się czymś
|
|
nach
sich erkundigen nach + D
|
fragen nach + D
|
dowiadywać się o
|
pytać o
|
streben nach + D
|
suchen nach + D
|
dążyć do
|
szukać czegoś
|
sich sehnen nach + D
|
|
tęsknić za
|
|
über
sich ärgern über + A
|
sich freuen über + A
|
sprechenüber + A
|
złościć się na
|
cieszyć się z
|
mówić o
|
diskutieren über + A
|
nachdenken über + A
|
verfügen über + A
|
dyskutować o
|
rozmyślać o
|
dysponować czymś
|
sich wundern über + A
|
schreiben über + A
|
klagen über + A
|
dziwić się czymś
|
pisać o
|
skarżyć się na
|
um
sich bemühen um + A
|
bitten um + A
|
starać się o
|
prosić o
|
beneiden (j-n) um + A
|
|
zazdrościć (komuś) czegoś
|
|
unter
leiden unter + D
|
cierpieć na (ale nie na chorobę)
|
von
sich erholen von + D
|
erzählen von + D
|
odpocząć od
|
opowiadać o
|
überzeugen von + D
|
sich verabschieden von + D
|
przekonać o
|
pożegnać się z
|
träumen von + D
|
zeugen von + D
|
marzyć o
|
świadczyć o
|
vor
sich fürchten vor + D
|
warnen vor + D
|
bać się czegoś, lękać się
|
ostrzegać przed
|
zu
einladen zu + D
|
gehören zu + D
|
zaprosić na
|
należeć do
|
sich entschließen zu + D
|
gratulieren zu + D
|
zdecydować się na
|
gratulować z okazji
|
