Trasa dydaktycza - wycieczka po Częstochowie.

Poznanie najbliższej okolicy miejscowości, w której dziecko - uczeń żyje, wychowuje się, dorasta jest jednym z zadań współczesnej szkoły podstawowej. Najczęściej wycieczki szkolne odbywają się do odległych miejscowości np.: Krakowa, Warszawy. W swoim mieście dziecko zna tylko najbardziej charakterystyczne budowle (niekoniecznie związane z dziejami miast) i główne ulice, a z historii tylko fragmenty najczęściej powtarzane przez dorosłych. Nauczyciel przyrody może zorganizować, przy minimalnym nakładzie finansowym, ciekawe zajęcia terenowe w miejscu zamieszkania wykorzystując naturalne walory miasta.

Cel: Trasa pozwala poznać uroki Parków Miejskich im. 3Maja i S. Staszica, zabytki ulicy Wieluńskiej i Rynku Wieluńskiego oraz przybliża historyczne wydarzenia i ludzi z nimi związanych.

Uczeń: - poznaje najstarszą część Częstochowy, dawny układ architektoniczny, warunki życia w dawnej Częstochowie, arboretum,
- umie orientować mapę,
- wskazuje na mapie trasę, którą przebywa,
- rozpoznaje okazy drzew,
- wykonuje dokumentację fotograficzną i schematyczne rysunki ciekawych okazów,
- uczy się odpowiedzialności za siebie i kolegów,
- potrafi zachować się stosownie do sytuacji i miejsca, w którym się znajduje.

Pomoce dydaktyczne: mapa, plan miasta, kompas, atlasy i klucze do rozpoznawania roślin, aparat fotograficzny, lornetka, notatnik, ołówki.

Przebieg trasy: ul. Pułaskiego - ul. Popiełuszki - ul. 3Maja - ul. Wieluńska - Rynek Wieluński - ul. Św. Rocha.

Przystanek 1. Park Miejski im. S. Staszica
Oba częstochowskie parki są jednymi z pierwszych parków publicznych w Polsce. Park im. S. Staszica założony w 1826 r. na powierzchni 5,64 ha, usytuowany na wschodnim stoku Jasnej Góry. Północną granicę stanowi ul. H. Sienkiewicza, wschodnią - ul. Pułaskiego, południową - ul. 7Kamienic. Od zachodu graniczy z Jasnogórskim Muzeum Modlitw. Park ma kształt zbliżony do trapezu, wydłużonego w kierunku wsch. - zach. W południowej części zbudowano dwa baseny betonowe o łącznej powierzchni 1600m2. Na terenie parku są budynki z 1909r., kiedy zorganizowano krajową wystawę przemysłowa. Z tego okresu pochodzą: Muzeum Górnictwa Rud Żelaza, Muzeum Przemysłu Ludowego, budynek konserwacji zieleni, altana dla orkiestry i Obserwatorium Astronomiczne. Znajdują się też trzy pomniki: popiersie Stanisława Staszica, postać siedzącej dziewczyny i pomnik K. Pułaskiego. Na obszarze parku występuje ponad 1280 okazów drzew i większych krzewów, m.in.: sosna czarna, jałowiec chiński, klon tatarski, jesion pensylwański i daglezja zielona.

Ćwiczenie.
Orientowanie mapy w terenie.
Odszukanie na planie miasta trasy.
Rozpoznanie opisanych obiektów.
Wykonanie zdjęć rozpoznanych okazów.

Przystanek 2. Park Miejski im. 3 Maja.
Park usytuowany na wschodnim zboczu Jasnej Góry pomiędzy ulicami H. Sienkiewicza, ks. J. Popiełuszki, 3 Maja. Kształt zbliżony do trapezu o długości ok. 300m. Ze względu na stan gatunkowy (83 gatunki i odmiany) stanowi skromne arboretum. Część drzew osiągnęła wiek 130 lat. Gatunki obce pochodzą głównie z Ameryki Płn. i Azji. Wśród drzew ptaki - kawki i gawrony - założyły gniazda. Osobliwością jest dąb zwany "drzewkiem wolności" posadzony w 125 rocznicę uchwalenia Konstytucji 3Maja. W centralnej części parku stoi pomnik Stanisława Moniuszki. U zbiegu ul. Popiełuszki i 3Maja w 1922r. założono korty tenisowe K. S. "Viktoria" wg planów ogrodnika miejskiego Stefana Dobrowolskiego.

Ćwiczenie.

Odszukać omówione obiekty.
Rozpoznać okazy drzew.
Obejrzeć gniazda ptaków - ich usytuowanie.

Przystanek 3. Ul. 3 Maja.
Jest ona przedłużeniem ulicy Jasnogórskiej. Po prawej stronie posiada ciągłą zabudowę, w której wyróżnia się swoją wielkością kamienica nr 2/4. Wg tradycji dawny spichlerz jasnogórski, obecnie dom zgromadzenia SS. Urszulanek. Na zapleczu znajdują się: stara studnia z kołowrotkiem i ponad stuletnie orzechy włoskie.

Przystanek 4. Ul. Wieluńska.
Należy do najlepiej zachowanych stylowo ulic miasta. Ciągła zabudowa kamienic ustawionych kaskadowo do pochyłości wzgórza, osiąga różnicę w wysokości względnej 20 m. W kamienicy nr 1 Maria Czarnecka w latach 1885-1899 prowadziła Schronienie dla Paralityków. Obecnie mieści się tu Państwowy Dom Pomocy Społecznej. U wylotu ulicy w kierunku północnym położony jest Rynek Wieluński.

Ćwiczenie.
Odszukać omówione obiekty.
Wykonać zdjęcia i szkice obiektów.

Przystanek 5. Rynek Wieluński.
Dawny rynek miasta Częstochówki, które uzyskało prawa miejskie 8 września 1717r. przed koronacją obrazu jasnogórskiego. Położony w nieckowatym obniżeniu wzgórz Jasnej Góry i Parkitki. Posiada kształt prostokąta. W zabudowie wyróżnia się dwa typy domów: "parterówki" z bramą przejazdową na osi, z brukiem i rynsztokiem oraz piętrowe kamieniczki czynszowe. Obecnie tylko pierzeja południowa i zachodnia posiadają zwartą zabudowę. Przy pierzei północnej znajduje się neogotycki kościół Pana Jezusa Konającego z 1906r., a przy południowej - na kolumnie toskańskiej XIX-wieczna figura Św. Jana Nepomucena. Lokalizacja wiąże się z tryskającym w pobliżu źródełkiem. W pobliżu u zbiegu ulic Bialskiej i gen. W. Sikorskiego wzniesiono kościół pw Św. Krzyża. W pn.- wsch. Części rynku jest tablica upamiętniająca śmierć 10 zakładników z miasta i powiatu, rozstrzelanych w tym miejscu 1 listopada 1943r.

Ćwiczenie.
Ustalić kierunki w terenie zabudowanym.
Odnaleźć na planie miasta omawiane zabytki.
Wykonać zdjęcia historycznych miejsc.
Uczcić miejsce martyrologii.

Przystanek 6. Ulica Św. Rocha.
Charakterystyczna niska zabudowa, bramy z małymi furtkami. Budynki były kiedyś zajazdami. Tędy przebiegał dawny trakt handlowy - wieluński.

Przystanek 7. Cmentarz Św. Rocha.
Najstarsza nekropolia w Częstochowie, założony w 1641r. przy ówczesnym "Trakcie Wieluńskim". Położony w sąsiedztwie kościoła Św. Rocha i Św. Sebastiana. Był to wówczas cmentarz zakaźny, na którym grzebano zmarłych w czasie epidemii. W 1898r. wydzielono część prawosławno - ewangelicką. Na cmentarzu znajdują się stare grobowce z piaskowca. Znajdują się tu groby:

Urbana i Konstancji Mączyńskich z 1849r.
Haliny Poświatowskiej - poetki częstochowskiej
Ignacego Kozielewskiego - twórcy hymnu harcerskiego i współzałożyciela harcerstwa polskiego
Matki przeora jasnogórskiego Rejmana, która wg legendy ocaliła Jasną Górę przed pożarem w nocy z 14 -15 sierpnia 1900r. W tę noc spaliła się wieża.
Kościół Św. Rocha i Św. Sebastiana pochodzi z 1641r. ma charakter barokowy.

Ćwiczenie.
Orientacja w terenie kierunków i mapy.
Odszukanie miejsc historycznych.
Dokumentowanie poznanych obiektów.
Ustalenie trasy powrotnej.

Opracowanie: mgr Elżbieta Skwara

Wyświetleń: 3141