Rola porostów (Lichenes) w bioindykacji skażeń powietrza (cz. 1)
Scenariusz zajęć pozalekcyjnych koła biologicznego
Jest to część pierwsza cyklu zajęć poprzedzająca obserwacje i badania terenowe.
Miejsce zajęć: pracownia komputerowa z dostępem do internetu
Czas trwania: 2 godziny
Cele zajęć
Wiadomości:
- znajomość pojęć: plecha, symbioza, helotyzm, bioindykacja, epifity, pustynia
porostowa, organizm pionierski
- znajomość rodzajów plech porostów
- znajomość czynników wpływających na występowanie porostów
Umiejętności:
- rozróżniania rodzajów plech porostów,
- posługiwania się kluczami i atlasami w celu oznaczenia porostów
- rozpoznawania pospolitych gatunków porostów,
- pracy z komputerem i wykonywania prostych czynności w programie Microsoft Word
- wyszukiwania wiadomości w internecie
- analizy wykresu
- wyciągania wniosków i uogólniania
Postawy:
- dostrzeganie potrzeby ochrony środowiska naturalnego człowieka
- dostrzeganie roli człowieka w środowisku,
- współpracy w zespole
Metody pracy:
- praca w grupach,
- praca z tekstem źródłowym
- praca z komputerem
- elementy dyskusji
- obserwacja
Środki dydaktyczne:
- arkusze pracy (plik w programie Word)
- teksty źródłowe podręcznik - W. Lewiński "Biologia 1", strona www.win.wigry,
Tobolewski "Klucz do oznaczania pospolitych gatunków porostów"
- komputery
- dyskietki
- gabloty z okazami porostów
- świeże okazy porostów zebrane w okolicy
- skala porostowa
- lupy
Przebieg zajęć
czynności nauczyciela i uczniów |
metody i formy pracy |
środki dydaktyczne |
uwagi |
- podanie tematu i celów zajęć. Podział uczniów na grupy (po dwie osoby
na stanowisko komputerowe). Zapoznanie uczniów z zasadami pracy na zajęciach
- analiza problemu skażeń środowiska w tym zanieczyszczeń powietrza. W
ramach dyskusji omówienie klasyfikacji skażeń powietrza oraz ich wpływu na
organizmy i zdrowie człowieka.
Zwrócenie uwagi na bioindykację jako prostą
metodę szacowania stanu środowiska pod względem niektórych skażeń.. Wspólne
wnioski.
- wskazanie porostów jako organizmów bioindykacyjnych. W oparciu o
materiały źródłowe i okazy w gablotkach uczniowie w zespołach analizują
budowę morfologiczną oraz anatomiczną plech porostowych. Wykonują zadania
zawarte w arkuszu zadań (zad. nr 1, 2, 3) a odpowiedzi wpisują w odpowiednie
pola tekstowe arkusz (pliku) zadań. Uzgodnienie wyników.
- Analiza
zróżnicowania plech porostowych. Uczniowie pracują z tekstem źródłowym,
okazami zielnikowymi oraz arkuszem zadań (zad. nr 4). Po wykonaniu zadania
uczniowie uruchamiają internet i korzystając ze strony www... ... zapoznają
się z opisami wybranych gatunków porostów. Zapoznają się też z ilustracjami
gatunków porostów ujętych w skali porostowej
- Analiza czynników
wpływających na rozmieszczenie porostów oraz wrażliwości różnych rodzajów
porostów na skażania powietrza atmosferycznego dwutlenkiem siarki. Uczniowie
odpowiadają na pytania zawarte w zadaniu nr 5 arkusza zadań. Uzgodnienie
wyników.
- Podsumowanie wiadomości. Oznaczanie wybranych pospolitych
gatunków porostów. Uczniowie otrzymują po zestawie okazów porostów do
oznaczenia na podstawie opisów i ilustracji. |
Elementy dyskusji, praca z całą klasą,praca z tekstem źródłowym
praca w zespołach, praca z tekstem źródłowym, praca z
komputerem
Praca w zespołach, obserwacja, praca z tekstem
źródłowym(strona www)
Praca w zespołach, elementy
dyskusji
Praca w zespołach |
Podręcznik T. Umiński; Ekologia, środowisko, przyroda",
Podręcznik W. Lewiński: "Biologia 1",Arkusz zadań - zadania 1, 2, 3;
gablotki z okazami pospolitych porostów
Gabloty z okazami zielnikowymi
porostów, lupy 5x, arkusz zadań - zad. 4, internet strona
www.win.wigry/porosty,
skala porostowa z fotografiami porostów
Arkusz zadań - zadanie nr
5
Okazy porostów zebrane w okolicy, fotografie porostów ze skali
porostowej, Tobolewski -" przewodnik do oznaczania pospolitych gatunków
porostów", lupy 5x |
Uczniowie samodzielnie formułują wnioski oraz definiują zjawisko
bioindykacji
Można wykorzystać inne źródła dotyczące budowy i biologii
porostów
Do analizy zróżnicowania plech porostowych można wykorzystać
świeże okazy porostów Można wykorzystać inne adresy internetowe poświecone
porostom
Można wykorzystać inne źródła zawierające ilustracje
lub fotografie gatunków porostów |
Opracowanie: Ewa i Andrzej Żak