"W andrzejkowym nastroju". Tradycje, obrzędy i zwyczaje andrzejkowe - propozycje wróżb i zabaw.

Wieczór andrzejkowy to okazja do doskonałej zabawy oraz nawiązania do tradycji i obrzędów ludowych. Wróżby traktowane dzisiaj często z przymrużeniem oka dostarczają dzieciom wielu pozytywnych przeżyć i emocji. Podczas swojej kilkuletniej pracy wychowawczej z dziećmi zebrałam wiele propozycji zabaw i wróżb, przeznaczonych na ten "magiczny" wieczór, którymi chciałabym się podzielić.

Imprezę rozpoczynamy gawędą o źródłach ludowej tradycji wróżb i przepowiedni. Na ścianach przyczepione są przysłowia związane z dniem św. Andrzeja. Dzieci odczytują je głośno i wspólnie interpretują.

Przysłowia:

- Gdy św. Andrzej ze śniegiem bieży, sto dni śnieg w polu leży
- Kiedy na Andrzeja poleje, poprószy, cały rok nie w porę rolę moczy lub suszy
- Śnieg na Andrzeja dla zboża zła nadzieja
- Śniegi Andrzejowe, zboża nie są zdrowe
- Na św. Andrzeja trza kożucha dobrodzieja
- Na św. Andrzeja błyska pannom nadzieja

Gawęda:

Stary jak świat jest zwyczaj odgadywania przyszłości, wróżenia o tym, co nas czeka złego, a w szczególności chcemy wiedzieć co nas spotka miłego i dobrego w życiu. W staropolskim zwyczaju szczególnie popularne były wróżby dotyczące ożenku i zamążpójścia. Dawniej w wigilię św. Katarzyny (25.XI) chłopcy ucinali gałązkę wiśni i wsadzali ją do ziemi. Gdy zakwitła przed Nowym Rokiem, wróżyła rychłe małżeństwo. Dziewczęta zaś wróżyły sobie w wigilię św. Andrzeja. Dzisiaj tak jak przed laty w andrzejkowy wieczór dziewczęta wróżą o swej przyszłości.

Najpopularniejsze są dziś wróżby związane z laniem wosku na wodę. Z tajemniczych kształtów wosku wróży się o dalekich podróżach, karierach, pieniądzach i życiu osobistym. O niektórych andrzejkowych wróżbach już zapomnieliśmy. A przecież nie tak dawno temu wróżono z pierwszych zasłyszanych tego dnia słów, licząc kołki w płocie, rzucając do naczynia z wodą pierścionki. Powszechny był zwyczaj wróżenia ze snów. Głęboko wierzono, że mężczyzna, który przyśnił się pannie, zostanie jej mężem.

My dzisiaj również spotkaliśmy się po to, aby poprzez wróżby dowiedzieć się o swym przyszłym losie...

Propozycje wróżb:

Co ciebie czeka w niedalekiej przyszłości?
Dzieci siedzą w kole. Na kartkach papieru wypisana jest przyszłość np.
- Wystrzegaj się plotek
- Czeka cię miła niespodzianka
- Czeka cię atrakcyjny wyjazd
- Spotkasz kogoś miłego
- Będziesz się dobrze bawić
- Dostaniesz dobrą ocenę itp.
Kartki odwrócone są napisem do podłogi. Każdy kręci kręglem. Przy jakiej kartce zatrzyma się, tę należy odwrócić i odczytać wróżbę.

Kim będę?
Pod kubki układamy przedmioty charakteryzujące zawód np. książka do nabożeństwa, igła, pióro, stare rachunki, pieniądze, bilety, nasiona itp. Kto chce wiedzieć jaki będzie jego zawód podnosi kubek.

Szczęśliwy cukierek.
Dzieci częstują się cukierkami. Jeden z nich ma pomiędzy podwójnym opakowaniem groszową monetę. Kto poczęstuje się cukierkiem niespodzianką, ten będzie miał szczęście w nadchodzącym roku.

Wychodzenie butów za próg.
Wszyscy uczestnicy zdejmują po jednym buciku i układają po kolei jeden za drugim przez całą salę, rozpoczynając od przeciwległej ściany w kierunku drzwi. Gdy wszystkie pantofle są ustawione, bierzemy ostatni i ustawiamy przed pierwszym, aż jeden z nich przekroczy próg. Właściciel tego buta pierwszy zmieni stan cywilny.

Rzucanie butem za siebie.
Stojąc tyłem do drzwi, dzieci kolejno rzucają swój but za siebie, ponad swoją głową. Jeśli but upadnie tak, że jego czubek skierowany będzie do wyjścia - osoba rzucająca wyjdzie za mąż, ożeni się. Jeśli but zwrócony będzie do wnętrza - rzucający pozostanie w domu, w stanie bezżennym.

Wybierz jakiś przedmiot a dowiesz się jaki jesteś.
Układamy na stole odpowiednio przygotowane przedmioty. Każde dziecko może wybrać sobie jeden spośród zgromadzonych przedmiotów, wówczas prowadzący odczytuje wróżbę:
NOŻYCZKI - jesteś mało energiczna, niełatwo ci jest zdecydować się na coś, jednak usiłujesz zmusić się często do szybkiego działania;
ZEGAREK - nie lubisz ryzyka, lubisz bardzo uporządkowane życie;
WACHLARZ - masz wiele talentów, jesteś taktowna, umiesz zachować się w każdej sytuacji;
KWIATY - lubisz piękno, jesteś wrażliwa, lubiana;
ŚWIECZNIK - nie jesteś odpowiedzialna, brakuje ci dyscypliny;
OKULARY - jesteś przemądrzała, wszystko wiesz lepiej od innych;
CIASTKO - masz szczery, otwarty charakter i odwagę;
PIENIĄDZE - jesteś praktyczna ale brak ci wyobraźni;
LIST - jesteś ciekawa świata, interesują cię zbyt mocno książki kryminalne, zamiast lektury obowiązkowe;
ORZECH - nie boisz się trudności, lubisz ryzyko;

Filiżanki z niespodzianką.
Przygotowujemy cztery niewielkie naczynia (najlepiej filiżanki). Pod trzema chowamy kolejno: obrączkę, monetę i listek. Czwarte zostawiamy puste. Osoba prowadząca kilka razy zamienia naczynia miejscami. Dzieci wybierają jedno z naczyń i zaglądają, co pod nim jest. Wylosowany symbol oznacza:
OBRĄCZKA - czeka cię wielka miłość i szybkie zamążpójście;
LISTEK - na wielką miłość trzeba będzie trochę poczekać;
MONETA - w niedługim czasie spadnie na ciebie prawdziwy grad pieniędzy;
PUSTA FILIŻANKA - nowy rok nie przyniesie większych zmian w twoim życiu;

Jakie życie ciebie czeka?
Pod talerzami znajdują się: cukierek, piórko, ziarenko pieprzu, muszelka, kamyk. Osoba prowadząca "tasuje" talerze. Dziecko wskazuje wybrany przez siebie talerzyk. Każdy z rekwizytów pod nimi ukrytych ma swoje tajemne znaczenie:
CUKIEREK - życie słodkie i wesołe;
PIÓRKO - życie lekkie i przyjemne;
ZIARENKO PIEPRZU - życie pełne przygód;
MUSZELKA - życie na morzu lub w dalekim kraju;
KAMYK - życie pracowite i pożyteczne;

Przekłuwanie serc.
Prowadzący wróżbę ma przygotowane trzy serca:
- z wypisanymi imionami
- z cechami osób
- z nazwą zawodu
Podczas wróżby następuje przekłuwanie serc szpilką, a następnie odczytywanie napisów na odwrocie serca. Jeżeli szpilka trafiła w puste miejsce, wróżbę należy powtórzyć.

Szyfr ze szpilek.
Do tej wróżby potrzebne jest 7 lub 13 szpilek, które wkładamy do kubeczka. Każdy uczestnik wróżby potrząsa kubeczkiem i wysypuje ostrożnie szpilki na stół nakryty obrusem. Osoba prowadząca odczytuje, jakie literki utworzyły rozsypane szpilki. Oto ich znaczenie:
A - czeka cię przeprowadzka lub podróż
E - nowa miłość
H - szczęście w miłości
K - sukcesy towarzyskie
L - uważaj na złodziei
M - korzystna, ciekawa propozycja
N - twoje marzenia się spełnią
T - możesz liczyć na pomoc przyjaciół
W - uważaj na oszustów
V - będziesz bogata(y)
X - szczęście cię nie opuści

Uderzenia wahadełka.
Na długiej czerwonej nitce zawieszamy obrączkę lub pierścionek. Kciukiem i palcem wskazującym lewej dłoni chwytamy nitkę i ustawiamy wahadełko nad szklanką z wodą tak, aby znalazło się nad jej środkiem i nieco poniżej brzegu. Trzymając nieruchomo rękę liczymy, ile razy obrączka uderzy o brzeg naczynia w ciągu 5 minut. Wynik odejmujemy od sumy powstałej z dodania liter imienia i nazwiska osoby, której wróżymy. Np. Anna Nowak daje sumę 9, wahadełko uderzyło 6 razy - wyjdziesz za mąż za trzy lata.

Literki z obierki.
Do wróżby potrzebne jest jabłko a właściwie jego skórki. Osoba biorąca udział we wróżbie obiera ostrożnie jabłko tak, aby powstała długa obierka. Następnie rzuca nią za siebie przez lewe ramię i odczytuje powstałą literkę, która oznacza pierwszą literę chłopaka lub dziewczyny przeznaczonej przez los.

Wykorzystanie symboliki cyfr - daty urodzin.
Pod uwagę bierze się datę urodzin osoby biorącej udział we wróżbie. Data urodzin musi być wyrażona tylko jedną cyfrą. Należy więc kolejno sumować cyfry tworzące pełną datę. Otrzymana cyfra stanie się podstawą wróżby.

Znaczenie cyfr:
1 Jedynka jest symbolem Słońca. Urodzeni pod tą cyfrą są ambitni i pewni siebie. Są to osoby uparte, wytrwałe w dążeniu do celu, godne zaufania, ale lubiące dominować. Często są to urodzeni wodzowie. Ich kolory to: żółty, złoty, pomarańczowy. Szczęśliwy kamień - bursztyn.
2 Dwójka jest symbolem Księżyca. Są to osoby łagodne i wrażliwe, mają wiele fantazji, są uzdolnione artystycznie. Ich szczęśliwymi kolorami są odcienie zieleni i barwy od jasnożółtej do białej. Pomyślność przynosi im perła.
3 Trójka jest symbolem Jowisza. Osoby spod tej cyfry są dynamiczne i godne zaufania. Są bardzo ambitne i odpowiedzialne. Ich kolory to: fiolet, wszystkie odcienie głębokiego błękitu i czerwieni. Szczęśliwy kamień to ametyst.
4 Czwórka jest związana z Uranem. Urodzeni pod czwórką są uparci i sentymentalni. Mają duże poczucie sprawiedliwości. Są godnymi zaufania i wiernymi przyjaciółmi. Szczęśliwe kolory: jasny błękit, odcienie szarości i szarosrebrzystości. Kamienie: szafir i opal.
5 Piątka jest symbolem Merkurego. Ludzie spod znaku piątki są pogodni, impulsywni, żywotni, inteligentni, towarzyscy i wszechstronni. Ich kolor to biały i wszystkie jasne odcienie różnych barw. Kamień - diament.
6 Szóstka jest symbolem planety Wenus (planety miłości). Są to osoby serdeczne, spokojne, towarzyskie. Ich najszczęśliwszymi kamieniami są turkusy, a kolorami - wszystkie odcienie fioletu, niebieskiego i czerwonego.
7 Siódemka jest symbolem Neptuna. Są to romantyczne, niespokojne duchy, tęskniące za przygodą. Szczęśliwe kolory tej cyfry to wszystkie odcienie zielni. Kamienie - opal, agat.
8 Ósemka jest symbolem Saturna. Ósemki są zamknięte w sobie i przez to często niedoceniane. Często, gdy stają przed trudnościami, rezygnują z działania ale gdy uda im się przez nie przebrnąć - dochodzą do sukcesów i zaszczytów. Kolory to: ciemnozielony, ciemnoniebieski, purpurowy, czarny. Szczęśliwy kamień - granatowy szafir.
9 Jest symbolem Marsa. Są niezależne i pełne pasji. Natury wojownicze, nie bojące się konfliktów. Szczęśliwe kolory to wszystkie odcienie czerwieni. Kamienie: rubin, granat, koral.

Lanie wosku przez dziurkę od klucza.
Rozgrzany wosk lejemy przez dziurkę od klucza do miski z wodą. Aby wróżba się sprawdziła, wypowiadamy zaklęcie: "Czary mary wosku lanie, co ma stać się niech się stanie". Gdy wosk zastygnie, wyciągamy go stojąc między lampą a ścianą i obracamy tak długo, aż rzuci na ścianę cień, przypominający jakiś przedmiot. Gdy nie możemy nic ciekawego przepowiedzieć, wosk należy przetopić i dana osoba będzie go wylewać jeszcze raz.

Kształty figur - znaczenie:
DRZEWO, LAS - lubisz wieś, piękne widoki i dobrą książkę;
BRYŁY, GÓRY, SKAŁY -jesteś gwałtowny, wybuchowy, nerwowy;
RYCERZ, KOŃ - nie wierzysz we własne siły, ciągle myślisz, że koledzy są mądrzejsi od ciebie;
PIES, KOT - umiesz być dobrym przyjacielem, jesteś koleżeński i towarzyski;
GRZYB, WARZYWA, OWOCE - jesteś łakomy, niecierpliwy ciągle coś zaczynasz i nie kończysz;
SERCE - myślisz tylko o miłości, jesteś życzliwy i koleżeński;
TOREBKA, DAMSKI PRZEDMIOT - pomożesz komuś, ale tylko wtedy, gdy ktoś się tobie za to odwdzięczy;
DOM, MEBEL - szybko założysz rodzinę;
KWIATY - masz uzdolnienia artystyczne i talent dekoratorski;
FIGURY GEOMETRYCZNE - jesteś spokojny, zrównoważony, ale masz mało zainteresowań;

Dla urozmaicenia imprezy andrzejkowej proponujemy dzieciom dyskotekę, podczas której mogą potańczyć i poszaleć oraz konkursy i zabawy towarzyskie, które są zazwyczaj warunkiem udanej imprezy. W przerwach na odpoczynek proponujemy słodki poczęstunek, przygotowany przez mamy specjalnie na tę okazję.

Propozycje zabaw i konkursów:

Wirujące krzesła.
Na środku sali ustawiamy krzesełka (o jedno mniej niż uczestników zabawy); dzieci tańczą przy muzyce dookoła krzeseł, gdy muzyka milknie, starają się zająć jedno krzesło; odpada to dziecko, które nie zajmie krzesełka (odchodząc zabiera je ze sobą). Zabawa trwa tak długo aż wyłonimy zwycięzcę.

Taniec z kapeluszem.
Dzieci ustawione w kole tańczą przy muzyce i przekazują kapelusz dalej, zakładając go na głowie osobie stojącej obok. Gdy muzyka zostaje wyłączona, dziecko mające kapelusz na głowie odchodzi z zabawy. Wygrywa osoba, która zostanie bez kapelusza na głowie.

Taniec z paluszkami.
Dzieci dobierają się parami. Trzymając w ustach paluszki, tańczą w rytm muzyki. Pary, którym paluszek wypadnie z ust bądź się złamie odpadają z zabawy. Wygrywają te dzieci, którym udało się zachować paluszek w całości. Wydzieranie paska z gazety. Każde biorące udział w konkursie dziecko dostaje duży arkusz gazety. Na sygnał prowadzącego, w określonym czasie uczestnik ma za zadanie wydrzeć tylko przy pomocy rąk jak najdłuższy pasek z gazety. Wygrywa ten, komu to się uda zrobić.

Załóż jak najwięcej.
Na środku sali rozkładamy dużo rzeczy: rękawiczki, szaliki, bluzki, chustki, skarpetki itp. Na sygnał prowadzącego dzieci biorące udział ubierają na siebie jak najwięcej rzeczy. Wygrywa ten, komu uda się założyć na siebie najwięcej rzeczy.

Tratwa.
Rozkładamy na podłodze duże arkusze papieru (ich ilość zależy od liczby uczestników) i zapraszamy wszystkie dzieci do zabawy. Wyjaśniamy uczestnikom, że na oceanie właśnie zatonął nasz statek, ale ocalały tratwy, które są jedynym i ostatnim ratunkiem. Wygrywa tratwa, na której znajdzie się jak najwięcej rozbitków.

Na zakończenie wieczoru wróżb i zabaw , tuż przed udaniem się do domu dzieci losują karteczki (przygotowane osobno dla dziewcząt i chłopców), na których wypisane są imiona przyszłych kandydatów na żonę lub męża. Karteczki te starym zwyczajem powinny znaleźć się w nocy pod poduszką, aby wróżba się dopełniła.

Opracowanie: Ewa Pilarska - wychowawca świetlicy
Zespół Szkół nr 16 w Bydgoszczy

Wyświetleń: 1715