"Jestem Papkin, lew Północy..." - charakterystyka bohatera.

    Papkin spełnia w "Zemście" rolę szczególną. Czytelnik od razu dostrzega, że jest postacią najmniej serio, najbardziej przerysowaną. Choć od jego osoby nigdy nie zaczynają się żadne działania, to jest kluczową postacią w prawie wszystkich dramatycznych momentach.
    Przedstawienie Papkina warto rozpocząć od wyglądu, gdyż stanowi on wyraźne odbicie charakteru. Oto jak Fredro opisuje Papkina w didaskaliach do sceny II aktu I: "Papkin po francusku ubrany, przy szpadzie, krótkie spodnie, buty okrągłe do pół łydki; tupet i harcopf, kapelusz stosowany - pod pachą para pistoletów - zawsze prędko mówi." Widać więc, że Papkin pragnie ubierać się w sposób wykwintny, aczkolwiek jego strój niezbyt pasuje do szlacheckiego zamku.
    Papkin był przykładem hulaki i bawidamka. Nigdy nie zdobył żadnego majątku. Lubił opowiadać o swoich bohaterskich czynach i stwarzać wokół siebie atmosferę tajemniczości. W jego stylu były stwierdzenia typu: "Gdzie, do kogo, milczeć muszę / Lecz nie karty są przyczyną / Żem się w drodze spóźnił nieco." W rzeczywistości był raczej tchórzem, a częściej niż ważne sprawy zatrzymywały go gdzieś w drodze kobiety. Zresztą o swoich miłosnych podbojach też opowiadał z niejaką przesadą: "A wtem jakaś księżna grecka, / Anioł! Bóstwo! zerk z karety - / Giną za mną te kobiety!"
    Sposób mówienia Papkina jest bardzo charakterystyczny. Posługuje się niezwykle barwnym językiem, czasem przesadnie wyszukanym. Próbuje wyrażać się w sposób poetycki. Dialogi z udziałem Papkina to prawdziwa ozdoba "Zemsty". Słynnym przykładem jest rozmowa z Klarą, gdy Papkin, próbujący bez skutku uwieść córkę Cześnika, stwierdza w końcu "Dawniej młoda panieneczka / Mile rzekła kochankowi: / <<Daj mi luby, kanareczka.>> - / A dziś każda swemu powie: <<Jeśli nie chcesz mojej zguby, / Krrrokodyla daj mi, luby!>>".
    Papkin zachowywał się w sposób uniżony i przymilny wobec osób o wyższej niż jego pozycji społecznej. Gdy jednak poczuł, że nie musi czuć przed kimś respektu, zaczynał zachowywać się z dużo większą pewnością siebie i swobodą. Tak było choćby w akcie III, w scenie, w której Papkin zjawia się u Raptusiewicza, by wyzwać go na pojedynek w imieniu Cześnika. Stając w progu domu Rejenta Papkin rzecze co następuje: "Pana w domu i Rejenta / Widzieć w godnej tej osobie / Chluba wielka, niepojęta / Spada na mnie w tejże dobie". Jednak już po chwili, gdy Rejent odpowiedział z szacunkiem na powyższe powitanie, Papkin pomyślał sobie: "Hm! pokorna coś szlachciurka, / Z każdym słowem daje nurka - / Niepotrzebne miałem względy."
    Papkin uwielbiał melodramatyczne sceny. Po powrocie od Rejenta rozmawiał z Cześnikiem, który jakby od niechcenia wtrącił, że Rejent na pewno zatruł wino, którym poczęstował Papkina. Papkin nagle zaczyna wmawiać sobie wszelkie objawy otrucia. Żegnając się z życiem, układa łzawy testament, a do Klary zwraca się następująco: "Byłbym przywiózł krokodyla, / Byłbym zyskał twoją rękę; / Lecz ostatnia przyszła chwila, / Dziś rycerską kończę mękę."
    Papkin to postać niezwykle zabawna. W dramatycznych momentach wprowadza elementy humoru, sprawiając, że czytelnik jest odbiorcą komedii a nie tragedii. Choć stanowi uosobienie wielu wad przypisywanych zwykle szlachcie epoki stanisławowskiej, to jednak wzbudza sympatię, a nie oburzenie czy niechęć.
[ML]