Referat okolicznościowy z okazji Święta Edukacji Narodowej

Szanowni i Drodzy Pedagodzy!

Dzień dzisiejszy staje się okazją do wysunięcia przemyśleń, a jego uroczysty nastrój nadaje szczególną rangę pamięci o tych, którzy inicjują proces wychowawczy, a więc o nauczycielach.

Dzieje zawodu nauczycielskiego związane są ściśle z historią szkoły. Szkoła, bowiem zajmuje bardzo ważne miejsce w życiu każdego narodu, ponieważ od wykształcenia i wychowania młodego pokolenia zależy przyszłość każdego kraju.

Od najdawniejszych czasów do nauczania i wychowania dzieci i młodzieży przywiązywano dużą wagę. Wiele tysięcy lat temu, gdy nie istniały jeszcze szkoły, w społeczeństwie pierwotnych, przekazywano dorastającemu pokoleniu wiadomości w ten sposób, że najstarsi mężczyźni pouczali chłopców o obowiązkach dorosłych, wyjawiali im tajemnice rodu i obrzędów religijnych. Sprawdzali też sprawność fizyczną młodzieńców i uroczyście pasowali ich na mężczyzn.

W miarę rozwoju cywilizacji zmieniały się formy nauczania i zasób wiadomości przekazywanych młodzieży. Pierwsze na świecie szkoły, czyli instytucje nauczające powstały około czterech i pół tysiąca lat temu w Chinach. W Europie natomiast pierwsze szkoły powstały w starożytnej Grecji. Były one prywatne i nie miały ustalonych programów nauczania.

Na ziemiach polskich szkoły pojawiły się około 800 lat temu a pierwszych nauczycieli zawodowych spotykamy na początku XIII wieku. Byli to księża kształcący chłopców do stanu duchownego. W XIV i XV wieku nauczycielami zostawały coraz częściej osoby świeckie. Początkowo nauczycieli było niewielu, gdyż nauka szkolna należała do rzadkości.

Przełomowym wydarzeniem w dziejach szkolnictwa polskiego było założenie w 1364 roku przez Kazimierza Wielkiego Akademii Krakowskiej.

Nowa epoka w rozwoju szkolnictwa zaczęła się w XVIII wieku. Stanisław Konarski założył w 1740 roku szkołę dla synów szlacheckich - Collegium Nobilium. Ograniczono w niej nauczanie łaciny na korzyść języka ojczystego.

Drugą nowoczesną instytucją była Szkoła Rycerska, zwana tez Korpusem Kadetów, założona w 1765 roku w Warszawie przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego.

Dzieła zreformowania szkolnictwa dokonała Komisja Edukacji Narodowej. Była ona pierwszym w Polsce i Europie ministerstwem oświaty, powołanym przez Sejm w 1773 roku.

Komisja Edukacji Narodowej powołała Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych, w którym opracowano plan reformy, programy nauczania dla szkół różnego szczebla i podręczniki.

W dalszych dziejach szkoła polska poddana została ogromnej próbie, wspomnieć można chociażby przeszło stuletni okres niewoli czy późniejszy czas II wojny światowej.
Dzisiaj, gdy powstają różnorakie szkoły, wspaniale wyposażone, niezbędny pozostaje nadal nauczyciel, którego osobowość i wiedza oddziałują o wiele silniej niż najlepszy sprzęt komputerowy, bowiem bez troski o wartości humanistyczne nie ma mowy o pełnym rozwoju człowieka.

Zakończę serdecznymi życzeniami, których głęboki sens zamknął poeta w następujących słowach:

"To nauczyciel pracą swą co dzień
skrawek po skrawku Polskę nam odsłania.
Po starych dziejach prowadzi nas młodych,
po drogach świata, w których dziś żyjemy,
a te podróże są - niby przygody. ..
I nawet kamień śpiewa nam, choć niemy.
Więc za to, że biegniemy coraz śmielej
po ścieżkach wiedzy ku przyszłości celom,
dziś dziękujemy Wam, Nauczyciele!"
(J. B. Ożóg, Nauczyciel)

Opracowanie: Grażyna Uliasz

Wyświetleń: 2625