Metody aktywizujące ucznia, które stosuję na lekcjach z podstaw przedsiębiorczości.

Podstawa programowa kształcenia ogólnego szkół ponadgimnazjalnych zaleca odejście od encyklopedyzmu, podkreśla prymat umiejętności, a nie wiadomości. Dotyczy to w szczególny sposób przedmiotu "Podstawy przedsiębiorczości'. Chcąc rozwijać kompetencje ucznia, wyzwalać kreatywność, wdrażać do samokształcenia, koniecznym staje się wykorzystanie metod aktywizujących ucznia w procesie nauczania. Sprzyjają one kształtowaniu twórczego myślenia, a ciekawe i niekonwencjonalne zadania oparte na zdarzeniach i problemach wziętych z życia wpływają na rozwój zainteresowań uczniów i stanowią motywację do autentycznej twórczości i nowatorstwa. Ponadto aktywny sposób przyswajania wiedzy ułatwia posługiwanie się nią w przyszłości, pogłębia umiejętność podejmowania decyzji i brania za nią odpowiedzialności oraz rozwija umiejętność współpracy i pracy zespołowej.

Rozpoczynając zajęcia aktywizujące, warto zwrócić uwagę na cztery czynniki:
- właściwe zastosowanie, czyli dostosowanie do tematu i celu zajęć,
- omówienie zagadnień organizacyjno-porządkowych: czasu, przerw, miejsca
- nauki, ustawienie stolików i krzeseł.
- omówienie norm (reguł) obowiązujących podczas pracy w grupie.
- krótka autoprezentacja nauczyciela i autoprezentacja wszystkich uczestników podczas pierwszych zajęć nowego typu

Spośród wielu metod aktywizujących uczniów na lekcjach podstaw przedsiębiorczości oto kilka, najbardziej przydatnych w realizacji celów edukacyjnych, równocześnie najczęściej przeze mnie stosowanych.

Metoda drzewa decyzyjnego - dzięki tej metodzie doskonalimy umiejętność analizy możliwych sposobów rozwiązania problemu jak i podjęcia najkorzystniejszej decyzji.

Przydatna jest ona na lekcjach, na których uczniowie poszukują związków między różnymi rozwiązaniami danego problemu i zastanawiają się nad konsekwencjami tych rozwiązań. Możliwe rozwiązania i ich konsekwencje uczniowie zapisują na specjalnie przygotowanej formie drzewka. Można ją wykorzystać na lekcji o reklamie: "Czy reklama jest przydatna?" lub "Czy pieniądze są potrzebne?"

Metaplan - cicha dyskusja, podczas której uczniowie tworzą plakat będący jej graficznym skrótem. Uczestnicy zapisują swoje myśli w postaci równoważników zdań na kartkach określonego koloru i kształtu, które następnie przypinają do arkusza papieru umieszczonego na tablicy. Metoda ta umożliwia postawienie diagnozy określonej sytuacji, wskazuje możliwości rozwiązania określonego problemu. Nauczyciel dzieli klasę na grupy, przedstawia problem i określa czas dyskusji. Uczniowie zapisują na kartkach odpowiedzi na pytanie "Jak jest?", następnie "Jak być powinno?", formułują swoje spostrzeżenia w odniesieniu do problemu "Dlaczego nie jest tak, jak być powinno?", a na zakończenie zapisują wnioski.

Można wykorzystać ją na lekcjach dotyczących globalizacji gospodarki lub dotyczących "szarej strefy" czy "korupcji".
Przykład konstrukcji metaplanu


Burza mózgów - (inaczej gra w giełdę pomysłów).Uczniowie zgłaszają pomysły odpowiadające na pytanie "Jak rozwiązać problem....?", następnie analizuje się je w zespołach podzielonych według grup "tematycznych" pomysłów, każda grupa wybiera najtrafniejszy z pomysłów, dokonuje jego oceny i przedstawia klasie. Potem wszyscy uczniowie zastanawiają się nad zastosowaniem pomysłów. Metoda ta jest bardzo przydatna do wyłonienia wielu pomysłów dotyczących rozwiązania jakiegoś problemu albo sprawdzenia, na ile użyteczna jest wiedza opanowana wcześniej. Pozwala szybko zebrać hipotezy. Jest również propozycją dla uczniów, w jaki sposób mogą w przyszłości, prowadząc działalność gospodarczą poszukiwać pomysłów na przykład dotyczących reorganizacji firmy czy zmiany profilu produkcji. Kształtuje kreatywność. Tę metodę można stosować w czasie lekcji dotyczących rozwiązywania konfliktów, radzenia sobie ze stresem czy przeciwdziałania bezrobociu.

Piramida priorytetów - metoda ta polega na tym, że nauczyciel zadaje uczniom pytanie. Uczniowie podzieleni na grupy wypisują 10 haseł, które ich zdaniem mogą być odpowiedzią na pytanie. Zapisują je na karteczkach i naklejają na plakacie, na którym narysowana jest piramida. Najważniejsze hasła przyklejają u góry piramidy, najmniej u dołu. Poszczególne grupy prezentują swoje piramidy i tworzą jedną wspólną. Tą metodą można dokonać hierarchii potrzeb.


Piramida priorytetów

Metody dramowe - służą praktycznemu kształceniu umiejętności podejmowania decyzji, negocjowania czy rozwiązywania konfliktów. Do tej grupy metod zaliczamy między innymi inscenizacje i symulacje.

Inscenizacje - polega na przedstawieniu przez uczniów zaprogramowanej przez nauczyciela sytuacji. Stosuję ją na przykład do przedstawienia rodzajów zachowań czy rozmowy kwalifikacyjnej.

Symulacja - gra symulacyjna wymaga od nauczyciela starannego przygotowania. Nauczyciel przedstawia uczniom temat zajęć i wprowadza w sytuację fikcyjną, następnie przedstawia scenariusz i rozdaje role (uczniowie mogą również wybierać role lub je losować), pozostali uczniowie są obserwatorami i notują spostrzeżenia. Po odegraniu scenki następuje dyskusja- "co podobało nam się najbardziej?", "jakie są odczucia aktorów?", "jakie są uwagi obserwatorów?" .Jedną z najczęściej stosowaną przeze mnie grą symulacyjną jest "Produkcja kaczek"- przedstawia ona funkcjonowanie przedsiębiorstwa w gospodarce rynkowej.

Stosowanie przez nauczyciela metod aktywizujących ucznia wymaga od niegodużego zaangażowania. Konieczny jest właściwy dobór metody do prezentowanych treści oraz zamierzonych celów. Często wiąże się to również z przygotowaniem dodatkowych pomocy czy materiałów. W czasie stosowania metody nauczyciel słucha, mobilizuje do pracy, stymuluje działania w zakresie obszarów najmniej opracowanych bądź błędnie zinterpretowanych, zwraca uwagę na błędy, jeśli powstały, uzupełnia informacje.

Metody aktywizujące uczniów warto stosować, bo wymagają one zaangażowania wiedzy, uwagi, emocji, zmuszają do weryfikacji aktualnej wiedzy i poglądów, a przede wszystkim integrują grupę dostarczając przyjemnych przeżyć.

Opracowanie: Danuta Mencel

Wyświetleń: 3077