Referat "Szkoła dla ucznia"
(może być wykorzystany jako materiał szkoleniowy na zespół samokształceniowy)
"Próg szkolny - zapobieganie stresom szkolnym"
"Na gotowość dziecka do szkoły nie można biernie czekać,
ale trzeba ją aktywnie wspierać".
Adaptacja dziecka do szkoły to proces trwający w czasie. Aby osiągnąć sukces w tej dziedzinie musi być równowaga między społecznymi oczekiwaniami i naciskami, a możliwościami dziecka oraz jego dążeniami.
Współczesna szkoła stawia dziecku wysokie wymaganie - oczekuje intensywnej pracy i zdyscyplinowania. Oczekiwania te stawia również rodzina, jak i nauczyciele. Uzasadnione jest więc wprowadzenie rodziców w problemy, jakie staną przed dzieckiem i jego rodziną, gdy zacznie ono uczęszczać do klasy pierwszej. Dlatego też aby zniwelować lęki i niepokoje, tak u rodziców, jak i ich dzieci w mojej szkole (SP Nr 10 w Nysie), przyjęte jest, że jeszcze przed rozpoczęciem nauki (czerwiec, po wstępnym przydziale uczniów do klas pierwszych) organizowane są spotkania przyszłego wychowawcy z rodzicami, a także z przyszłymi wychowankami. Tan pierwszy kontakt ma decydujące znaczenie, moim zdaniem, we współpracy i rozwijaniu relacji szkoła - rodzice. Na tym spotkaniu przedstawiamy rodzicom założenia programowe, typ i rodzaj zajęć (mówimy o pracy zmianowej, zajęciach pozalekcyjnych, pracy biblioteki, świetlicy oraz stołówki, a także możliwości korzystania z pomocy pedagoga i psychologa w naszej szkole). Poruszamy również problem zakupu podręczników - po złożeniu zamówienia na podręczniki zakupujemy je, rodzice nie muszą ponosić trudu poszukiwania, a komplety podręczników odbierają w szkole przed rozpoczęciem roku szkolnego. Wszystkie klasy mają książki ujednolicone - w wypadku zmiany klasy nie stanowi to problemu.
Kolejnym ważnym i potrzebnym atutem takich spotkań jest to, że przygotowujemy rodzicom listę potrzebnych akcesoriów szkolnych (strój gimnastyczny, obuwie zmienne, "artykuły malarskie" oraz ilość zeszytów) jest to konieczne ze względów materialnych - w taki sposób zakupy te rodzice mogą realizować z odpowiednim zapasem czasu. Tym sposobem już na starcie minimalizujemy stres związany z pierwszym kontaktem ze szkołą i rodzice czują, że chcemy im pomóc i jesteśmy do nich pozytywnie i życzliwie nastawieni.
Dobrze jest wiedzieć, co czeka dziecko w szkole, jak pomóc mu podołać stawianym wymaganiom. U rodziców w tym okresie pojawia się refleksja na temat przygotowania dziecka, jego uzdolnień i przyszłych osiągnięć. Dlatego też często organizuję spotkania z rodzicami - pedagogizację w formie warsztatowej, na których rodzice mogą porozmawiać o swojej koncepcji wychowania. Jest to jednak ukierunkowane, ponieważ każdy rodzic musi uwzględnić:
- potrzeby rozwijającego się dziecka,
- modyfikowanie sposobów postępowania w celu świadomego kształtowania przyzwyczajeń,
- świadome oddziaływanie na zabawy i zajęcia dzieci,
- umiejętność współdziałania rodziców z nauczycielem.
Uzmysłowić należy również rodzicom, że wychowanie najpierw uczy pewnych zachowań, wyrabia nawyki, a gdy to osiągnie dopiero egzekwuje.
Aby rozpocząć naukę dziecko musi osiągnąć pełny:
- rozwój techniczny,
- rozwój procesów poznawczych (rozwój umysłowy),
- rozwój uczuciowo - społeczny.
Dziecko należy zbliżać do zajęć wymagających wysiłku umysłowego w:
- mowie i myśleniu,
- umiejętności obserwacji i spostrzegania oraz
- sprawności manualnej i graficznej.
Od pierwszego dnia w szkole dziecko powinno nabywać nowych przyzwyczajeń dla prawidłowego rozwoju i uzyskiwania dobrych wyników pracy.
Kolejnym etapem "walki ze stresem szkolnym" jest uświadomienie uczniom i ich rodzicom konieczności nabywania i wyrabiania nowych nawyków (punktualnego przychodzenia do szkoły, doprowadzenie pracy do końca, podporządkowanie się poleceniom nauczyciela, współdziałania w grupie oraz wzajemnej pomocy i życzliwości).
Dzieci muszą akceptować przepisy szkolne, w tym celu z każdą swoją nową klasą spisują "Kontrakt".
Kontrakt ten jest pisany przy udziale wszystkich uczniów, zawiera prawa i obowiązki uczniów. Dzieci pozytywnie odbierają nakazy i zakazy, które mogą samodzielnie określać, same dla siebie i innych wymyślają kary i nagrody. Sprawdza się to doskonale, a uczniowie pilnują się wzajemnie przestrzegając naszych praw. W takiej postaci dokument podpisywany jest przez uczniów i ich rodziców.
Takie wspólne działanie prowadzi do naprawdę dobrych efektów wychowawczych. Rodzice i uczniowie przestają się bać szkoły, nauczycieli i wymagań szkolnych, a jasno sprecyzowane cele i program działań przynosi oczekiwane efekty, w rezultacie czego znikają sytuacje stresowe.
Bibliografia:
1. T. Gordon "Wychowanie bez porażek w szkole" PAX W-wa 1995r.
2. K. Konarzewski " Pierwszy rok nauki dziecka " W-wa 1991r.
3. M. Przetacznikowa-Gierowska "Psychologia wychowawcza" PWN W-wa 1994r.
4. S. Słyszowa "Dziecko rozpoczyna naukę" W-wa 1991r.
5. M. Tyszkowa "Zachowanie się dzieci w sytuacjach trudnych" PWN W-wa 1986r.
6. D. Waloszek "Szkoła w wyobraźni dziecka rozpoczynającego naukę szkolną" Życie Szkoły 1983r. Nr 4
7. R. Warchoł "Szkoła w oczach dziecka i jego rodziców" Życie Szkoły 1995r. Nr 3
Opracowanie: mgr Barbara Rosa
