Zabawy interakcyjne w pracy zawodowej nauczyciela.

Zabawy interakcyjne mają pomóc przede wszystkim tym, którzy wprowadzają zasadę aktywnego nauczania w swojej pracy zawodowej. Pomagają one każdej grupie wspólnie pracującej lub uczącej się w polepszaniu zdolności komunikowania się i współpracy uczestników, a tym samym w poprawie jakości procesu grupowego. Zabawy interakcyjne mają zastosowanie w następujących zakresach problemowych:

- akceptacja i pokonywanie strachu w fazie początkowej,
- postrzeganie i komunikowanie się,
- uaktywanianie w przypadku zmęczenia i braku zainteresowania,
- rozwój zaufania i otwartości,
- radzenie sobie z wpływami, władzą i konkurencją,
- konsensus i współpraca,
- rozwój osobowości.

Najważniejsze zasady w pracy z zabawami interakcyjnymi to:

- należy zapewnić, że nikt z uczestników nie będzie zmuszony zrobić lub powiedzieć czegoś, czego sam nie chce,
- należy wstrzymać psychologizowanie i interpretowanie. Lepiej, żeby uczestnicy w takim przypadku dzielili się osobistymi reakcjami,
- jeżeli uczestnik płacze lub w inny sposób okazuje, że jest bardzo dotknięty, należy wyrazić mu swoje zrozumienie i równocześnie nie dopuścić do powszechnego pocieszania przez grupę,
- jeżeli uczestnik przez dłuższy czas znajduje się w centrum uwagi, należy go zapytać, czy mu to odpowiada,
- grupa powinna poznać w zarysie cel, jaki ma być osiągnięty dzięki zabawie interakcyjnej.

Jednym z przykładów gier interakcyjnych jest: "Gorące krzesło"

Cele: Ta klasyczna gra daje każdemu uczestnikowi możliwość usłyszenia, jak jego zachowanie działa na innych. Równocześnie jest okazją do wypowiedzenia, jakie emocjonalne reakcje na zachowanie innych w grupie postrzega on u siebie.

Przebieg: Kto chce usłyszeć sprzężenie zwrotne innych, siada na "gorącym krześle", znajdującym się obok prowadzącego. Krytyka i ocena powinny dotyczyć zachowania, jakie ten uczestnik dotychczas w grupie prezentował: "CHCIAŁBYM OD WAS USŁYSZEĆ, CO WAM SIĘ WE MNIE PODOBA I CO WAM SIĘ NIE PODOBA." Teraz po kolei członkowie grupy stają przed uczestnikiem na "gorącym krześle" i dają mu sprzężenie zwrotne", np. "podoba mi się w tobie, że potrafisz słuchać". Nie lubię jednak, gdy patrzysz w podłogę rozmawiając ze mną. Wolałbym żebyś na mnie patrzyła, ponieważ czułbym się wtedy lepiej".Do siedzącego na "gorącym krześle" podchodzą wszyscy, którzy chcą mu coś powiedzieć. Powinno zwracać się do niego stojąc, gdyż w ten sposób można nawiązać z nim lepszy kontakt. Osoba na "gorącym krześle" słucha każdego sprzężenia zwrotnego milcząc. W ten sposób zamiast reagować natychmiast obroną lub usprawiedliwianiem się, może spokojnie przemyśleć feedback i dopiero później zadecydować, na ile go przyjmie, zmieniając lub nie swoje zachowanie. Gdy siedzący na "gorącym krześle"otrzymał dosyć sprzężenia zwrotnego, przerywa proces rytualną wypowiedzią:
BARDZO WAM DZIĘKUJĘ, ŻE POWIEDZIELIŚCIE MI TO. ZASTANOWIĘ SIĘ NAD TYM. I NIE JESTEM PO TO, ŻEBY BYĆ TAKIM, JAKIM CHCECIE, ŻEBYM BYŁ.
To zdanie ma szczególne znaczenie. Wyraża, że w dawaniu i przyjmowaniu sprzężenia zwrotnego spotykają się dwie odrębne jednostki; że jedna ma prawo mówić to, co widziała i reagować na to, oraz że druga ma prawo wysłuchać tego i następnie zadecydować, co z tym zrobi.
Jest to gra prowadząca do ważnych wniosków, choć częściowo dość męczących. Z reguły znacznie wzmacnia spójność grupy.

Innym przykładem gier akcyjnych jest Graffiti.

Cele: Niezależnie od terminu rozpoczęcia zajęć, kilka osób przychodzi punktualnie, inne się spóźniają. Zabawa wykorzystuje ten trudny planowo okres, żeby:
- członkom grupy dać okazję do nastawienia się na wspólną pracę,
- prowadzącemu grupę pozwolić zaobserwować, "gdzie" jej członkowie znajdują się emocjonalnie i jakie są ich oczekiwania.

Przebieg: Teraz kolej na graffiti. Przyjrzyjcie się arkuszom z niepełnymi zdaniami. Jeżeli macie ochotę, napiszcie mazakiem dalszą część zdania lub coś namalujcie. Wypełnijcie w ten sposób czas do rozpoczęcia pracy...(Jeżeli to możliwe, należy włączyć muzykę, która dodatkowo rozluźnia. Zabawa kończy się, gdy wszyscy uczestnicy nadejdą.)
Kryteria oceny: Należy podejść do uczestników i przeczytać uzupełnione zdania. Prowadzący mogą także sami zapisać swoje pomysły. W ten sposób możliwe będzie porównanie aktualnych oczekiwań z planami i przygotowaniami kierującego grupą, co pomoże realistycznie nastawić do jej potrzeb. Unaoczni to także, w jakim nastroju są członkowie grupy i jaka jest ich motywacja. Zgodnie z tym należy rozpocząć zajęcia.

"Chcę wejść" to przykład gry, której głównym celem jest integracja grupy oraz ożywienie kontaktów z pozostałymi członkami grupy.

Przebieg: Proponuję grę tym spośród was, którzy w tej chwili czują się nieco odizolowani i pragną bardziej złączyć się z grupą. Zastanówcie się teraz, czy macie ochotę wypróbować eksperyment, który wam zaraz objaśnię.
Kto chce pogłębić swoją więź z grupą, robi następującą rzecz: Staje najpierw - twarzą do środka koła i trzymając się pod rękę. "Autsajder" próbuje teraz wtargnąć do kręgu; może przy tym szarpać, naciskać, ciągnąć i szamotać się - nie wolno mu tylko uderzać i spinać się. Pozostali, którzy okazują mu obojętność, starają się ze wszystkich sił nie wpuścić intruza do środka. Cała gra zawiera ważną myśl. Sam muszę się postarać, żeby dostać to, co chcę mieć.
Dodam jeszcze, że "autsajder" ma prawo sam zestawić grupę, do której chce wejść. W ten sposób każdy może wybrać opór na własną miarę...

Bibliografia:

1.Klaus W.Vopel: "Zabawy interakcyjne", Wydawnictwo JEDNOŚĆ, Kielce 1999,
2.Wójcik E.: "Metody aktywizujące w pedagogice grup", RUBIKON, Kraków 2000.

Opracowanie: Beata Augustyn

Wyświetleń: 3156