Katalog

Grażyna Jedynak
Ekologia, Program nauczania

Program zajęć pozalekcyjnych Szkolnego Koła Ekologiczno-Biologicznego.

- n +

Progrm zajęć pozalekcyjnych szkolnego koła ekologiczno - biologicznego

I. WSTĘP.

Zajęcia terenowe należą do jednych z najstarszych form empirycznego poznawania środowiska przyrodniczego. Uczniów można wyposażyć w obszerną wiedzę stosując różne metody, lecz tylko w bezpośrednim kontakcie z przyrodą, wiadomości i umiejętności zdobyte w klasie można wykorzystać i sprawdzić. Obcowanie z naturą wywołuje silne emocje, które motywują uczniów do działań proekologicznych.

Ukończenie Studiów Podyplomowych: Zajęcia terenowe podstawą nauczania biologii w gimnazjum z uwzględnieniem ścieżek edukacyjnych: prozdrowotnej, ekologicznej i regionalnej (Akademia Świętokrzyska w Kielcach, 2001r.), stało się dla mnie inspiracją do napisania i wdrożenia programu zajęć pozalekcyjnych: "Myśleć globalnie, działać lokalnie".

II. CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU.

Program jest próbą tworzenia warunków do poznawania współzależności między różnymi składnikami środowiska oraz rozumienia przyczyn i skutków ingerencji człowieka w świat przyrody. (Rozporządzenie MEN z dnia 21 maja 2001r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego, kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół oraz kształcenia w profilach w liceach profilowanych; Dziennik Ustaw Nr 61, poz. 625 - ścieżki edukacyjne: edukacja ekologiczna). Założeniem programu jest ocena stanu środowiska przyrodniczego najbliższej okolicy szkoły, dokonana na podstawie prowadzonych przez uczniów obserwacji i badań. Program ten opiera się na treściach wiedzy ekologicznej i biologicznej zawartej w programie biologii w gimnazjum. Realizowany na zajęciach Szkolnego Koła Ekologiczno-Biologicznego we współpracy z Nadleśnictwem i Urzędem Miejskim w Stąporkowie, stwarza możliwości prowadzenia monitoringu lokalnego środowiska przyrodniczego podczas zajęć terenowych. Efektem procesu kształcenia według tego programu jest przyjęcie przez ucznia określonej wiedzy, przekonań i postaw, którymi będzie posługiwał się w życiu.

Program podzielony jest na następujące kręgi tematyczne:
- Powietrze.
- Woda.
- Gleba.
- Odpady.

Realizacja programu pozwala na rozwijanie zainteresowań ekologicznych uczniów i aktywne ich współuczestnictwo w ochronie środowiska lokalnego.

III. SZCZEGÓŁOWE CELE EDUKACYJNE.

1. Uświadomienie zagrożeń środowiska przyrodniczego występujących w miejscu zamieszkania:
- wskazywanie przykładów niekorzystnych zmian zachodzących w atmosferze, hydrosferze i litosferze w skutek działalności człowieka,
- wykazywanie niekorzystnego wpływu zanieczyszczeń środowiska na biosferę,
- prowadzenie obserwacji i doświadczeń dotyczących wpływu zanieczyszczeń środowiska na rośliny i zwierzęta,
- interpretowanie wyników obserwacji i doświadczeń,
- umiejętność dostrzegania związków przyczynowo-skutkowych,
- docieranie do różnych źródeł wiedzy ekologicznej i jej interpretacja,
- wskazywanie pozytywnych przykładów działania w zakresie ochrony środowiska.

2. Budzenie szacunku do przyrody:
- ocenianie zmian zachodzących w środowisku przyrodniczym w wyniku oddziaływania człowieka i ich wpływ na jakość jego życia,
- krytyczna analiza relacji między działalnością człowieka a stanem środowiska,
- przestrzeganie zasad ochrony środowiska,
- aktywne współuczestnictwo w ochronie środowiska,
- rozumienie stanowiska człowieka w przyrodzie,
- docenianie wpływu przyrody na zdrowie człowieka,
- poszukiwanie rozwiązań, pomysłów zgodnych z ideą rozwoju zrównoważonego,
- projektowanie działań ochronnych w najbliższym otoczeniu i we własnym życiu,
- rozumienie własnej roli w ochronie środowiska.

IV. PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW.

Uczeń jest stroną aktywną, samodzielnie poszukującą wiedzy. Rola nauczyciela sprowadza się do stymulowania tego poszukiwania. Należy stworzyć takie warunki, które sprzyjają samodzielnemu eksperymentowaniu, prowadzeniu obserwacji i badań. Dlatego uważam, że głównymi metodami
i formami pracy podczas realizacji programu powinny być: wycieczki terenowe i metody badawcze:
- badanie czystości powietrza za pomocą skali porostowej,
- badanie kwasowości opadów atmosferycznych,
- określanie stopnia zanieczyszczenia wody poprzez obserwację organizmów wodnych,
- porównywanie życia w glebie naturalnej oraz przekształconej przez człowieka,
- obserwacja uszkodzeń liści drzew,
- obserwacje prowadzone w oczyszczalni ścieków, na wysypisku śmieci, w lesie i na terenach zurbanizowanych.

Aktywizacja łączy się z ciągłym rozwijaniem zdolności umysłowej ucznia. Dlatego proponuję następujące środki dydaktyczne:
- odczynniki i sprzęt laboratoryjny,
- programy multimedialne i komputery,
- środki plastyczne,
- filmy edukacyjne,
- literaturę.

V. OPIS ZAŁOŻONYCH OSIĄGNIĘĆ UCZNIA.

Uczeń potrafi zbadać stan lokalnego środowiska przyrodniczego, porównać z normami, ocenić i zaprojektować rozwiązania. Rozwija proekologiczne motywacje na rzecz działania w najbliższym środowisku.

Efektem działalności uczniów jest przedstawienie wyników z realizacji programu podczas ogólnoszkolnej sesji: "Myśleć globalnie, działać lokalnie". Wystawa prac plastycznych. Opracowanie wyników badań, ocena stanu środowiska, projekty działań zmierzających do poprawy stanu środowiska przyrodniczego. Przesłanie wniosków do Urzędu Miejskiego w Stąporkowie.

VI. TEMATYKA ZAJĘĆ.
 

POWIETRZE

TREŚCI CELE OPERACYJNE
Źródła zanieczyszczeń. Uczeń:
- charakteryzuje zanieczyszczenie naturalne i antropogeniczne;
- podaje przyczyny zanieczyszczeń i wyjaśnia ich skutki;
- wie jak powstają i zna skutki zjawisk: efekt cieplarniany, dziura ozonowa, kwaśne deszcze.
Stan środowiska. Uczeń:
- rozpoznaje formy porostów występujące w najbliższej okolicy;
- zna metody badań powierza: zanieczyszczenie SO2 (metodą porostową), zanieczyszczenia pyłowe (taśma klejąca), obserwacja uszkodzeń drzew iglastych i liściastych, pH opadów;
- posługuje się skalą porostową;
- dokonuje pomiaru i ocenia zanieczyszczenia powietrza w otoczeniu szkoły, domu i parku;
- dokonuje analizy wyników.
Sposoby ochrony. Uczeń:
- wymienia i charakteryzuje sposoby ochrony powietrza przed zanieczyszczeniami;
- rozumie możliwości przeciwdziałania zanieczyszczeniom powietrza;
- opracowuje projekt poprawy stanu środowiska w gminie.
 

W O D A

TREŚCI CELE OPERACYJNE
Źródła zanieczyszczeń. Uczeń:
- potrafi określić źródła zanieczyszczeń wody;
- podaje przyczyny zanieczyszczeń i wyjaśnia ich skutki;
- zna procesy niszczące zbiorniki wodne;
- wie na czym polega zjawisko eutrofizacji.
Stan środowiska. Uczeń:
- zna proste metody badania wody: (odczyn-papierki wskaźnikowe, barwa i zapach-organoleptycznie, organizmy wskaźnikowe);
- ocenia jakość wody w pobliskich zbiornikach na podstawie powyższych metod.
Sposoby ochrony. Uczeń:
- rozumie dlaczego należy oszczędnie gospodarować wodą;
- zna i stosuje sposoby oszczędzania wody w domu i w szkole;
- zna metody oczyszczania ścieków: biologiczne, mechaniczne i chemiczne;
- nie zanieczyszcza zbiorników wodnych;
- potrafi zaprojektować działania ochronne wody w gminie.
 

G L E B A

TREŚCI CELE OPERACYJNE
Źródła zanieczyszczeń. Uczeń:
- zna źródła zanieczyszczeń gleby;
- zna niektóre substancje szkodliwe zawarte w glebie i ich pochodzenie (nawozy sztuczne, środki ochrony roślin, ścieki, odpady);
- wskazuje procesy niszczenia, erozji gleby wywołane przez przemysł i rolnictwo.
Stan środowiska. Uczeń:
- potrafi określić rodzaj gleby, jej przepuszczalność, strukturę, odczyn;
- określa wpływ zakwaszenia gleby na rośliny;
- obserwuje szkody wyrządzone przez posypywanie dróg solą;
- bada oddziaływania mikroorganizmów glebowych.
Sposoby ochrony. Uczeń:
- określa zasady rolnictwa ekologicznego;
- wymienia sposoby zapobiegania erozji;
- zna naturalne metody walki ze szkodnikami.
 

O D P A D Y

TREŚCI CELE OPERACYJNE
Źródła zanieczyszczeń. Uczeń:
- wyróżnia rodzaje odpadów;
- definiuje pojęcie: odpady;
- zna oznakowania substancji toksycznych.
Stan środowiska. Uczeń:
- lokalizuje miejsca składowania odpadów w gminie;
- ocenia rodzaj wysypiska (uporządkowane i nie-);
- rozumie zagrożenia dla środowiska wynikające ze złego składowania odpadów.
Sposoby ochrony. Uczeń:
- rozumie co to jest recykling i utylizacja odpadów;
- bierze udział w selektywnej zbiórce odpadów;
- segreguje śmieci;
- wie na czym polega prawidłowo zbudowane wysypisko śmieci;
- projektuje rozwiązanie problemu odpadów w gminie.

Opracowanie: Grażyna Jedynak

Wyświetleń: 4856


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.