Poznajemy miasto i jego okolice - projekt zajęć terenowych

CELE:
Poznanie środowiska, w którym żyje uczeń.
Zapoznanie uczniów z historią Ślęży i przypomnienie dziejów Świdnicy
Przedstawienie uczniom nowoczesnego zakładu przemysłowego
Rozwijanie umiejętności obserwacji zjawisk i procesów zachodzących w środowisku
Kształtowanie umiejętności pracy w grupie

CELE OPERACYJNE:
- uczeń potrafi czytać plan miasta i mapę turystyczną
- rozróżnia formy ukształtowania terenu
- umie wskazać niektóre rośliny chronione
- rozróżnia podstawowe drzewa liściaste i iglaste
- potrafi wskazać 2-3 podstawowe skały budujące Ślężę
- potrafi prowadzić proste badania i pomiary w terenie
- umie wymienić przykłady przekształcania i wykorzystania środowiska przez człowieka

METODY:
Słowne: pogadanka, opis, dyskusja
Poglądowe: obserwacja, pomiar, ćwiczenia, praca z planem i mapą

FORMY PRACY
grupowa, zbiorowa, indywidualna

ŚRODKI DYDAKTYCZNE:
Plan miasta Świdnicy, mapa turystyczna "Masyw Ślęży i okolice", termometr, busola, zegarek, taśma miernicza, papierki wskaźnikowe uniwersalne, słoik, kwas solny, karta pracy

CZYNNOŚCI PRZYGOTOWAWCZE:
Podział uczestników na cztery grupy
Wyposażenie grupy w zestaw środków dydaktycznych i kartę pracy
Omówienie trasy i celów wycieczki, lokalizacja na planie miasta miejsca rozpoczęcia zajęć.
Omówienie zasad bezpieczeństwa

TRASA WYCIECZKI
Świdnica, Pszenno, Bielany Wrocławskie-zakład Cargill Polska, Sobótka, Ślęża, Strzeblów, Świdnica

PRZEBIEG ZAJĘĆ:
1. Zwiedzanie rynku świdnickiego:
- omówienie zagadnień z historii miasta (Świdnica jako pomnik średniowiecznego miasta)
- omówienie położenia geograficznego Świdnicy (rozwój handlu i wzrost znaczenia miasta)
- zwrócenie uwagi na zmiany zachodzące w strukturze miasta na przestrzeni ostatnich lat

2 Postój nad rzeką Bystrzycą. Ćwiczenia terenowe.
Zadania dla poszczególnych grup:
- zbadaj prędkości nurtu rzeki
- zmierz szerokości rzeki
- zbadaj czystości wody "na oko"(przeźroczystość, zapach, osad na dnie po pewnym czasie)
- zbadaj czystość wody za pomocą kwasu solnego (wytrącanie osadu)

3. Przejazd przez Pszenno, obok Cukrowni Świdnica.
-obserwacja mijanego obiektu, informacja o procesie technologicznym i gruntownej modernizacji zakładu, m.in. powstała oczyszczalnia ścieków, zmniejszono ilość emitowanych zanieczyszczeń powietrza.

4. Zwiedzanie, z przewodnikiem, nowoczesnego zakładu spożywczego Cargill Polska.
Polecenia dla uczniów wszystkich grup: dowiedzieć się i wpisać do karty pracy:
- gdzie zakład odprowadza ścieki
- co to za "dym" wydobywa się z kominów
- skąd zakład czerpie wodę
- z czego produkowany jest syrop glukozowy i do czego jest stosowany.

5. Sobótka. Pogadanka na temat historii i dnia dzisiejszego miasta stanowiącego centrum ślężańskiego rejonu turystyczno- wypoczynkowego. Zwiedzanie miasta.

6. Muzeum Ślężańskie (niewielki obiekt, brak przewodnika, doskonałe warunki do samodzielnej pracy ucznia)
Krótkie wprowadzenie nauczyciela dotyczące muzeum, zasady pracy uczniów, polecenia i czas przeznaczony na realizację zadań.
Uczniowie oglądają eksponaty, następnie, w grupach zadaniowych wykonują jedno z następujących poleceń:
- scharakteryzuj szatę roślinną Ślężańskiego Parku Krajobrazowego
- scharakteryzuj faunę Ś P K
- omów główne skały występujące w masywie Ślęży
- omów rzeźby kultowe (ich charakter i powody powstawania) występujące na terenie Parku Krajobrazowego.
Na zakończenie liderzy prezentują efekty pracy poszczególnych grup.

7. Wejście na górę Ślężę żółtym szlakiem turystycznym.
Polecenia dla uczniów: Podczas wędrówki obserwować okolicę, do karty pracy wpisać rozpoznane drzewa, rośliny chronione, okazy fauny, napotkane skały i minerały. Szczególną uwagę zwrócić na mijane kręgi kultowe i prasłowiańskie rzeźby kultowe.
Uczniowie, którzy zauważą ciekawe okazy powinni zgłosić to nauczycielowi, celem pokazania ich wszystkim uczestnikom.

7a. Postój przy "Źródle Jakuba".
Polecenia dla wszystkich grup:
- określ strony świata za pomocą busoli oraz według Słońca i zegarka
- zmierz temperaturę wody w źródle
- dokonaj pomiaru kwasowości wody źródlanej
- oblicz, korzystając z mapy, różnicę wysokości jaką musisz pokonać wychodząc z Sobótki i wchodząc na szczyt Ślęży
- dokonaj obserwacji ściółki leśnej, pamiętaj aby jej nie niszczyć, możesz jedynie delikatnie ją rozgarniać nieostrym patykiem aby sprawdzić z czego się składa, co w niej żyje lub rośnie (każdej grupie nauczyciel przydziela stanowisko ok.1m ², konieczne pozwolenie dyrekcji parku)

7b. Wejście na wieżę widokową. Uczniowie orientują mapę na jeden z charakterystycznych
punktów np. zbiornik retencyjny Mietków, i wskazują: Góry Sowie, Wzgórza Niemczańskie,
Wzgórza Strzegomsko-Jaworskie, Wrocław.

7c. Zejście ze Ślęży szlakiem niebieskim. Zwracamy uwagę na zabytkowy, położony w parku pałac (obecnie hotel), rosnący tu miłorząb japoński o obwodzie 260 m oraz kolejne rzeźby kultowe i krzyż pokutny.

8. Strzeblów. Zatrzymujemy się przy starych, opuszczonych kamieniołomach granitu , częściowo wypełnionych wodą, zamienionych w miejsce rekreacji i wypoczynku.
Nauczyciel przypomina pochodzenie geologiczne granitu, opowiada o liczącej ponad 100 lat historii eksploatacji "strzeblowskiego skalenia".
Polecenie dla uczniów: wypisz znane ci zastosowanie granitu.

9. Podczas całej trasy przejazdu autokarem realizowano następujące zadania:
- praca z planem miasta i mapą: śledzenie trasy przejazdu, odczytywanie nazw mijanych krain geograficznych, porównywanie obserwowanego krajobrazu, ukształtowania terenu z mapą
- komentarze, pogadanki, nauczyciela lub uczniów dotyczące mijanych obiektów, historii i dnia codziennego regionu, urbanizacji, ekologii
- zwrócenie uwagi na bezpieczeństwo poruszania się po drogach (przejazd przez tzw. "Czarny Punkt"
- przypomnienie roli zjawiska tarcia i zależności drogi hamowania od prędkości

PODSUMOWANIE WYCIECZKI

1.Quiz
- wymień rośliny chronione w Ślężańskim Parku Krajobrazowym (za każdy przykład 1pkt.)
- podaj nazwę jadowitego pająka
- wymień 3 gatunki nietoperzy
- wymień ptaki chronione
- podaj przykłady płazów i gadów żyjących na tym terenie
- wymień surowce użyteczne
- wymień zapamiętane rzeźby kultowe
- wyjaśnij pojęcia: nunatak, znak solarny,

2 Prace grupowe uczniów (do wyboru):
-album:"Flora i fauna Ślężańskiego Parku Krajobrazowego" lub "Góra Ślęża jako Śląski Olimp "
- makieta Masywu Ślęży
- plakat reklamujący Ślężański Park Krajobrazowy
- rozprawka: Dlaczego ślężańskie niedźwiedzie stały się wizytówką Dolnego Śląska na Światowej wystawie EXPO 2000?
-
PRZYKŁADOWA KARTA PRACY
 

PYTANIA I ZADANIA	ODPOWIEDZI
1.Podaj szerokość rzeki
2.Podaj informacje dotyczące zakładu przemysłowego;
3.Podaj temperaturę wody źródlanej. Określ kwasowość wody.
4.Oblicz wysokość względną Ślęży (licząc od Sobótki)
5.Zapisz wyniki obserwacji ściółki leśnej.
6.Zapisz nazwy zaobserwowanych okazów flory, fauny, minerałów
7.Podaj zastosowanie granitu

Projekt powstał jako praca zaliczeniowa do modułu: "Realizacja ścieżek międzyprzedmiotowych", podczas studiów podyplomowych Kompetencje Wychowawcze i Dydaktyczne Nauczycieli Przedmiotów Przyrodniczych w Gimnazjum, na Uniwersytecie Wrocławskim.
Podczas wycieczki realizowano: edukację ekologiczną, prozdrowotną, czytelniczą i medialną, regionalną, oraz europejską.

Opracowanie: Joanna Gomułka, nauczycielka chemii
Barbara Koch, nauczycielka fizyki

Wyświetleń: 3089