Przegląd roślin iglastych występujących w najbliższej okolicy - zajęcia terenowe

Scenariusz zajęć
PROGRAM przyrody wydawnictwa Żak

CELE:
Poziom wiadomości:
Uczeń
- potrafi rozpoznać: sosnę pospolitą, świerk pospolity, jodłę pospolitą, modrzew europejski, cis pospolity, jałowiec po liczbie igieł w krótkopędzie, długości igieł, ustawieniu szyszek na pędzie;
- wymienia zbiorowiska roślinne, w których występują rośliny iglaste;
- zna gatunki chronione nagonasienne;
- zna nazwy kierunków głównych i pośrednich.

Poziom umiejętności:
Uczeń
- rozpoznaje pospolite gatunki roślin nagonasiennych występujących w najbliższym otoczeniu;
- wykazuje podobieństwa i różnice między poszczególnymi gatunkami roślin;
- potrafi korzystać z altasów roślin i prostych kluczy do oznaczania roślin;
- wskazuje kierunki na mapie;
- potrafi orientować mapę za pomocą kompasu;
- wie, jak należy zachować się w lesie;
- wnioskuje na podstawie obserwacji o działalności człowieka w badanym terenie

TYP ZAJĘĆ: jednorazowe:
CZAS: 2 godziny
PRZEZNACZENIE: klasa V
METODY: dyskusja, obserwacja bezpośrednia, pogadanka, metoda dramy, gra dydaktyczna
ŚRODKI DYDAKTYCZNE: karta pracy dla ucznia, atlasy, klucze do oznaczania roślin, ilustracje (pokroje, gałązki) nagonasiennych na kartkach formatu A-4 umieszczonych w koszulkach zaopatrzonych w sznurek do zawieszenia na szyi (dla każdego dziecka), karteczki z nazwami zwierząt do gry dydaktycznej "Arka Noego", kompas, plan miasta, mapa topograficzna

PLANOWANIE I PRZYGOTOWANIE
1. Lekcję w terenie najlepiej przeprowadzić na początku marca - w tym okresie jest piękna, wiosenna pogoda, sprzyja ona bezpośredniemu kontaktowi uczniów z przyrodą.
2. Teren do zajęć powinien być wybrany starannie. W ostateczności może to być teren przy szkole, teren osiedla, parku, ale najlepszy jest las. Ważne jest, aby na tym obszarze nie tylko występowały drzewa i krzewy iglaste, ale również, by uczniowie mogli obok siebie usiąść.
3. Uczniowie samodzielnie pracują z kartą pracy. Nauczyciel pomaga uczniom w trakcie zajęć.
4. Nauczyciel przygotowuje kartę pracy dla ucznia.

PRZEPROWADZENIE

WPROWADZENIE
1. Uczniowie zostają podzieleni na 4 zespoły (gra dydaktyczna "Arka Noego", której celem jest dokonanie podziału uczniów na grupy.)
2. Każda grupa otrzymuje kartę pracy (dla każdego ucznia), klucze do oznaczania drzew, kompas.
3. Nauczyciel określa wielkość badanego terenu, przypomina zasady BHP, wyjaśnia ćwiczenia zawarte w karcie pracy. W przypadku napotkania na trudności w rozwiązywani ćwiczeń uczniowie proszą o pomoc nauczyciela.
4. Nauczyciel informuje uczniów o zbieraniu podczas zajęć materiałów do prac plastycznych (listki, gałązki) oraz o zebraniu przez każdą grupę po 5 gałązek sosny z danego miejsca, które będą potrzebne na przyszłezajęcia o wpływie zanieczyszczeń.
5. Nauczyciel zwraca uwagę na poszanowanie i właściwe zachowanie się w lesie.

KARTA PRACY UCZNIA
1. Zlokalizuj miejsce, w którym aktualnie się znajdujesz:
- na planie miasta,
- na mapie topograficznej
Posługując się kompasem wyznacz kierunki główne. Zorientuj mapę, lub plan danego miejsca.
2. Korzystając z klucza i atlasu oznacz występujące nawyznaczonym terenie rośliny iglaste, a wyniki obserwacji wpisz do tabeli



3. Ze względu na rodzaj drzew wyróżniamy lasy mieszane, iglaste i liściaste. Określ, jaki typ lasu przeważa na danym terenie. W tym celu policz gatunki drzew występujących na obserwowanym obszarze. Wynik zapisz w postaci wniosku:

drzewa iglaste: razem ... drzew
w tym sosna ... drzew
świerk ... drzew
jodła ... drzew
drzewa liściaste razem: .... drzew

Wniosek:

4. Zapisz, jakie ślady działalności człowieka zaobserwowałeś na badanym terenie.

5. Spróbuj odszyfrować, do jakich roślin odnoszą się niżej podane opisy:
a) Liście długie, w kształcie igieł wyrastających po 2 z pędów skróconych. Szyszki wiszące, dojrzałe z rozchylonymi łuskami. Rośnie także na glebach piaszczystych.
b) Liście-igły krótkie, ostro zakończone, na pędach ułożone skrętolegle. Szyszki walcowate, opadające w całości. Rośnie w górach i na niżu.
c) Liście-igły spłaszczone, na szczycie nieco wcięte, od spodu z dwoma białymi paskami.
Szyszki walcowate, ustawione pionowo, po dojrzeniu rozsypują się. Rośnie w górach.

a) to ......;
b) to ......;
c) to .......

PODSUMOWANIE

1. Uczniowie zbierają się wokół dowolnie oznaczonej rośliny. Chętny uczeń omawia wykonywane ćwiczenia, a pozostali uczniowie uzupełniają wypowiedź kolegi i korygują ewentualne nieścisłości pod kontrolą nauczyciela.
2. Dla utrwalenia nazw roślin oraz ich cech charakterystycznych nauczyciel proponuje zabawę metodą dramy. Rozdajemy uczniom przygotowane ilustracje (w koszulkach) roślin nagonasiennych. Uczniowie wieszają je na szyji tak, aby były z przodu widoczne. Dzieci stoją w dużym kole, my poza nimi. Podajemy nazwę rośliny, np. świerk. Wówczas wszystkie dzieci, które "są" świerkami, zamieniają się miejscami. Zabawę utrudniamy podając 2 lub 3 nazwy. Staramy się podawać częściej trudniejsze nazwy, aby dzieci je zapamiętały. Po około 5 min. modyfikujemy zabawę. Podajemy cechę charakterystyczną dla danego gatunku, a dzieci "będące" tym gatunkiem wchodzą do środka koła. Aby wydostać się z niego, każde z nich musi coś powiedzieć o roślinie, którą reprezentuje (np. kolor kory, kształt liści, miejsce występowania itp.). uprzedzamy dzieci, że w kolejnej zabawie będą im potrzebne informacje dotyczące wszystkich poznanych na tej lekcji roślin. Ta część zabawy powinna trwać dotąd, aż wszystkie rośliny wystąpią co najmniej 2 razy (około 20-25 min.).
3. Na zakończenie zajęć nauczyciel proponuje wykonanie w domu prac plastycznych: Rośliny iglaste wiosną. Uczniowie mogą wykorzystać listki lub gałązki zebrane podczas zajęć. Prace uczniów utworzą wystawkę w klasie lub na korytarzu.

Opracowanie:
Joanna Labus - Kolano

Wyświetleń: 3802