AGRESJA - PRZYCZYNY I SPOSOBY JEJ PRZEZWYCIĘŻANIA

WSKAZÓWKI DLA RODZICÓW

I Problemy rozwojowe i wychowawcze w okresie gimnazjalnym

Okres gimnazjum uznano za najtrudniejszy dla współżycia z otoczeniem.
W tym okresie rodzi się własna osobowość wychowanka, towarzyszy temu
zmiana nastrojów i burza uczuć.

Młodzież przeżywając swoje naturalne rozwojowe kryzysy, tylko wtedy przeżywa je w sposób twórczy, gdy ma oparcie w rodzinie, w mądrości nauczycieli i wychowawców.

Szkoła jest instytucją wspierającą wychowawczą funkcję rodziny. Idzie w tym kierunku, żeby pomóc uzupełnić. Realizuje program oddziaływań wychowawczych i profilaktycznych. Jednym z ogniw pracy wychowawczo-profilaktycznej szkoły jest pedagogizacja rodziców i nauczycieli.

II. Czym jest agresja?

Agresja to zachowanie mające na celu wyrządzenie szkody lub przykrości innym lub sobie. Przemoc to agresja skierowana na inne osoby. Można wyróżnić agresje słowną i fizyczną. Agresja słowna przybiera formę wypowiedzi napastliwych, szkodzących lub poniżających, skierowanych do osoby będącej przedmiotem agresji i występujących w jej obecności (grożenie, straszenie). Agresją słowną są również wypowiedzi skierowane do osób trzecich (wypowiedzi napastliwe, krzywdzące, poniżające " poza plecami ").
Agresja fizyczna obejmuje zachowania napastliwe i destrukcyjne w stosunku do rzeczy lub osób (rzucanie, kopanie, wyważanie, rozbijanie szyb itp.). Takie formy zachowania jak malowanie ścian, ławek, popychanie kolegów, śmiecenie są "przedszkolem" agresji. Jeśli mała agresja nie spotka się z odpowiedzią, szkoły , to staje zachętą do łamania bardziej fundamentalnych zasad jak szanowanie nietykalności osobistej drugiego człowieka i jego godności.

III Przyczyny agresji i sposoby jej zwalczania
1. Niezaspokajanie oczekiwań i wynikająca z tego frustracja.
Na drodze do realizacji celu mogą znaleźć się przeszkody zewnętrzne lub wew-
nętrzne.

Do zewnętrznych należą: np. niewykonalność zadania, sprzeciw innych;
Do wewnętrznych: własna niesprawność, inna konkurencyjna potrzeba, stwarzająca wewnętrzny konflikt.

Najczęstszy efekt frustracji to agresja. Jeżeli bezpośredni atak na przeszkodę jest niemożliwy,to wtedy następuje zjawisko przenoszenia agresji.
Sfrustrowany przez nauczyciela wyrostek tłucze szybę w ubikacji, znęca się nad młodszym kolegą. Jeżeli przeniesienie agresji jest niemożliwe, może dochodzić do aktów samoagresji.

2.Emocjonalna postawa rodziców wobec dziecka we wczesnym dzieciństwie
i tolerowanie agresywnych zachowań dziecka.

Agresję obserwujemy u dzieci od najmłodszych lat. Często spotykamy wymuszanie na rodzicach różnego rodzaju zakupy i związane z tym zachowania agresywne. Dziecko odnosząc sukces będzie powtarzało te zachowania w przyszłości. Dzieci np. niszczą zabawki, depczą owady itp. Nie jest to zwykła ciekawość, należy zwracać uwagę na tego typu zachowania.

3. Agresywny, nacechowany przemocą sposób zachowania się rodziców wobec siebie wzajemnie i otoczenia

Dziecko jest dobrym obserwatorem, widzi i naśladuje to, co robią i jak się zachowują rodzice. Stykając się z krzykiem, szarpaniną, staje się agresywne.

4. Wzorce przemocy płynące z mediów.
Telewizja jest bardzo łatwym sposobem spędzania wolnego czasu, dostarcza dzieciom wiedzy i wzorów zachowania. Pokazuje bodźce kojarzone z agresją np. broń, nóż. Filmów tego typu jest coraz więcej, przedstawiają obrazy przemocy , gwałtu, demoralizując młode pokolenie. Coraz częściej zwykłe dziecięce bajki , animowane filmy przekształcone są w bajki grozy i przemocy;
Rządzą ci, którzy są silni. Dzieci naśladują bohaterów, utożsamiają się z nimi, przejmując wzorce agresji i przemocy.

Uzasadnione zaniepokojenie zaczynają budzić zjawiska pozaprofesjonalnego wykorzystania komputerów, szczególnie przez dzieci i młodzież. Akcja gier komputerowych ogranicza się do wyeliminowania "n przeciwników " rozstrzeliwanych , rozjeżdżonych wozami bojowymi, zabijanych technikami walk dalekowschodnich. Krew leje się strumieniami, towarzyszą temu okrzyki agresji, jednym naciśnięciem klawisza unicestwia się całe zastępy wroga. Rodzice często nie kontrolują, co dzieci i młodzież ogląda w telewizji, do czego wykorzystuje komputer.

5. Władcze dzieci
Agresywne, władcze dzieci często cieszą się w klasie dużym uznaniem i przez to ich zachowanie zostaje wzmacniane.

JAK RADZIĆ SOBIE Z AGRESJĄ - WSKAZÓWKI DLA RODZICÓW

Nie pomogą żadne wspaniale opracowane programy profilaktyczne, jeżeli rodzice coraz mniej czasu będą poświęcać dzieciom. Rodzice muszą w procesie wychowawczym pozytywnie wykorzystywać telewizję, kontrolować programy oglądane przez dzieci, niech one dostarczają im pozytywnych wzorców. Rodzice powinni oglądać programy razem z dziećmi i dyskutować na temat scen zawierających wzorce zachowań niepożądanych społecznie.

Agresji nie można wyleczyć metodą pobłażliwości w nadziei, że kiedyś wyczerpie się wewnętrzna skłonność do niej.

Co dzieje się w przypadku stosowania surowych kar?
Jeżeli karzemy agresję, to dziecko uczy się hamować takie reakcje w domu oraz w sytuacjach podobnych do domowych. Dziecko hamuje tylko agresję otwartą, co nie oznacza, że jego gniew ulegnie całkowitemu przyhamowaniu. Nagromadzony gniew i złość wyzwolone będą natychmiast, gdy dziecko wyrwie się ze środowiska domowego.

Idealna kara to taka, która jest:
- adekwatna do wielkości popełnionego przestępstwa,
- nie wzbudza nowej agresji,
- doprowadza do zahamowania zachowań agresywnych.

Bardzo ważnym elementem pracy wychowawczej jest konsekwencja.
Jeżeli rodzice nie są konsekwentni, to dziecko nigdy nie nauczy się, co jest dobre a co złe. Jeżeli rodzice nie nauczą współodczuwania, to również istnieje prawdopodobieństwo, że w przyszłości będzie krzywdziło innych, nie będzie potrafiło postawić się na miejscu osoby przez siebie pokrzywdzonej. A niestety uczniowie w swoim niewłaściwym postępowaniu nie widzą nic złego, bo dla nich jest to normalne zachowanie, nie potrafią się wczuć w sytuację osoby przez nich pokrzywdzonej.

Walka z agresją wymaga od rodziców, oprócz dostarczania pozytywnych wzorców zachowań, bliskiego kontaktu z dziećmi, czujności i konsekwencji.

Literatura:
1. Aronson R., Człowiek - istota społeczna. Wyd.Nauk.PWN, Warszawa 1995.
2. Braun - Gałkowska M., W tę samą stronę. Książka dla nauczycieli o wychowaniu i lekcjach wychowawczych. Wyd.Krupski i S - ka, Warszawa 1994.
3. Karkowska M., Czarnecka w., Przemoc w szkole. Impuls, Kraków 1995,s.149.
4. Pismo Kuratorium Oświaty w Katowicach, Magazyn Szkolny. marzec 2002,Pośpiech H.: Czy media uczą przemocy?

Opracowanie: mgr Alicja Nitoń
Gimnazjum w Koszarawie

Wyświetleń: 1381