Pedagogizacja rodziców: Dysleksja i wady wymowy jako przyczyny niepowodzeń szkolnych.

Życie to najważniejszy dar jaki ofiarować mogą swojemu dziecku rodzice. Drugim co do ważności, jest gruntowne wykształcenie, bez niego bowiem trudno będzie dziecku przeżyć dobre i satysfakcjonujące życie.

Nie mam wątpliwości co do tego, że wszyscy rodzice w rozmowach z dziećmi podkreślają wagę wykształcenia. Wyjaśniają im od małego, że jeśli chcą mieć ciekawą pracę, dużo zarabiać, powinny się uczyć. Niestety w praktyce okazuje się, że samo przekonanie o tym dziecka nie wystarcza. Nierzadko napotyka ono bariery, których samo nie jest w stanie pokonać. Zadaniem rodziców jest dostrzeżenie kłopotów dziecka i właściwa pomoc. Najczęściej niepokoją ich trudności z nauką czytania i pisania

Zagadnienie specyficznych trudności w nauce czytania i pisania od lat absorbuje uwagę pedagogów i rodziców. Zarówno jedni jak i drudzy zadają sobie pytanie: Dlaczego mimo wielu ćwiczeń czytanie sprawia temu dziecku taką trudność? Dlaczego mimo silnej motywacji i odpowiedniego treningu tak brzydko i niepoprawnie pisze? Czyżby mało zdolne? A może leniwe?

Badania na temat trudności w nauce czytania i pisania wykazują, iż mają je również dzieci o wysokim poziomie inteligencji. Te specyficzne kłopoty dotyczące opanowania czytania i pisania u dzieci o prawidłowym rozwoju umysłowym współczesna literatura fachowa określa wspólnym mianem dysleksji.

Dlaczego te trudności występują? Czym są spowodowane?
Wielu specjalistów: lekarzy, pedagogów i psychologów próbowało znaleźć odpowiedź na te pytania. W toku wieloletnich badań ustalono, że przyczyny leżą wewnątrz

dziecka i niełatwo je zidentyfikować. Jest wiele teorii na ten temat m.in. nieprawidłowy przebieg ciąży i porodu, predyspozycje dziedziczne, nadprodukcja hormonów.

Większość dzieci zagrożonych dysleksją zdradza specyficzne trudności zanim pójdzie do szkoły. Ale problemy te często pozostają niezauważone. Psychologowie radzą: rodzice powinni obserwować dziecko od najmłodszych lat.
- Tak niewinny z pozoru fakt, jak to że malec nie raczkuje, może mieć związek z późniejszymi problemami w nauce czytania i pisania. Raczkowanie to naprzemienna stymulacja lewej i prawej półkuli mózgu, a do czytania potrzebne są obie.
- Również to, że niechętnie uczestniczy w zabawach ruchowych, jest mało sprawne, słabo biega, skacze, trudno mu opanować sztukę jazdy na rowerze.
- Ma kłopoty z zawiązywaniem sznurowadeł, zapinaniem guzików, wiązaniem kokardek, posługiwaniem się nożyczkami.
- Niechętnie bawi się układankami, klockami, puzzlami. Może tworzyć własne kompozycje, ale nie umie wykonywać ich według wzoru.
- Nie lubi rysować, ma trudności z odtwarzaniem prostych szlaczków i figur geometrycznych.
- Nie potrafi odróżniać liter o podobnym kształcie np. m-n, l-ł, lub liter, które są identyczne pod względem kształtu, ale różnie umiejscowione w przestrzeni czyli p-b, g-d.
- Ma kłopoty z orientacją przestrzeni, pisze litery i cyfry zwierciadlane, albo zapisuje wyrazy od prawej do lewej.
- Trudno mu odróżnić kierunki w przestrzeni, prawą i lewą stronę ciała.
- Ma słabą pamięć słuchową, trudno zapamiętuje wierszyki, piosenki, informacje ułożone w pewne sekwencje np. nazw pór roku, dni tygodnia, miesiąca.
- Trudno mu odróżnić głoski o podobnym brzmieniu np.
k-g, z-s, dzielić słowa na głoski, łączyć głoski w słowo.
- Ma wady wymowy, kłopoty z budowaniem poprawnych wypowiedzi, z wypowiadaniem trudnych słów, często je przekręca.

Wystąpienie jednego z tych objawów nie przesądza w sposób jednoznaczny o tym, że dziecko będzie miało problemy z nauką czytania i pisania, to pojawienie się 2-3 i więcej pozwala sadzić, że takie trudności mogą wystąpić.

Rodzice chcąc ułatwić dziecku naukę czytania powinni od małego ćwiczyć słuch fonematyczny czyli umiejętność wyróżniania głosek na przykład końcowej i początkowej, dzielenia wyrazu na sylaby i scalania. Słuch fonematyczny jest odpowiedzialny również za prawidłową mowę. Należy pamiętać, że jeśli dziecko mówi nieprawidłowo, to nie jest to tylko problem mówienia, także przyczyna niepowodzeń szkolnych.

Obiegowe opinie typu: "Ono jeszcze z tego wyrośnie," usypiają czujność rodziców. Tymczasem eksperci podkreślają, że im wcześniej dziecko zacznie ćwiczyć tym większa szansa na powodzenie.

Przy najmniejszych wątpliwościach trzeba udać się do specjalisty, by zbadać słuch i zgryz, sposób oddychania oraz ogólny psychiczny i fizyczny rozwój dziecka.
- Należy pamiętać, że 3letnie dziecko powinno swobodnie porozumiewać się za pomocą zdań, a 5-cio latek powinien poprawnie wymawiać wszystkie głoski.
- Oddychanie przez usta jest nie tylko częstą przyczyną infekcji górnych dróg oddechowych, ale także sprzyja powstawaniu wad wymowy i zgryzu.
- Jedną z najczęstszych przyczyn powstawania wad wymowy i zgryzu jest niewłaściwy sposób połykania. Dziecko od 3 roku połykając, powinno unosić język za górne zęby.
- Większość zaburzeń mowy można zlikwidować bądź znacznie złagodzić, jeśli terapia rozpocznie się w wieku przedszkolnym.

Rodzic sam może sprawdzić, czy dziecko potrafi:
- Naśladować konika, klaskając językiem o podniebienie
- Naśladować syk węża (ssss...), chowając język za dolne zęby
- Naśladować szum wiatru (szszsz...),unosząc język do góry
- Dotknąć końcem języka do poszczególnych ząbków

W przypadku wątpliwości, po radę najlepiej zgłosić się do logopedy lub poradni psychologiczno-pedagogicznej. Terapia dzieci ryzyka dysleksji obejmuje ćwiczenia od ruchowych, poprawiających sprawność fizyczną poprzez ćwiczenia usprawniające technikę pisania, czytania, po wsparcie emocjonalne.

W przypadku dużych problemów, na wniosek rodziców, poradnia po badaniach może wystawić specjalne zaświadczenie. Nie jest to jednak pozbycie się kłopotu. Jeśli dziecku wystarczająco wcześnie nie pomożemy, trudności będą mu towarzyszyć do końca edukacji, również w życiu dorosłym.

Opracowanie: mgr Mirosława Skura

Wyświetleń: 1395