Projekt edukacyjny - czy to moda, a może konieczność?

Wstęp

Przed współczesną, polską szkołą stoją obecnie nowe zadania. Jednym z nich jest przygotowanie uczniów do przejęcia odpowiedzialności za własną naukę, rozwijanie ich samodzielności, kształcenie kreatywnego myślenia i działania., umiejętności samokształcenia i doskonalenia się.

Zmienia się też rola nauczycieli. Stajemy się doradcami, animatorami. Nie jest to zadanie proste. Musimy zmierzyć się z nową sytuacją, pozwolić uczniom pracować samodzielnie, błądzić, mylić się, elastycznie reagować na pojawiające się trudności.

Co to jest projekt edukacyjny?

Projekt edukacyjny jest to metoda nauczania kształtująca wiele umiejętności oraz integrująca wiedzę z różnych dyscyplin. Uczniowie realizują określone zadanie - znacznie obszerniejsze niż tradycyjne (realizowane w klasie) i na ogół w dłuższym czasie.

Zadanie takie można nazwać projektem wówczas, gdy:
- posiada tytuł,
- uczniowie znają jego cele, metody i formy pracy,
- określone są terminy realizacji całości zadania i poszczególnych jego etapów,
- wyznaczone są osoby odpowiedzialne za jego realizację,
- uczniowie znają kryteria i formy oceniania,
- określeni są odbiorcy,
- uczniowie znają zasady prezentacji wyników swojej pracy.

Biorąc pod uwagę przedmiot pracy uczniów i możliwość publicznej prezentacji wyróżnia się dwa rodzaje projektów edukacyjnych:
- projekty badawcze,
- projekty działania lokalnego.

Projekt badawczy polega na zebraniu i usystematyzowaniu, opracowaniu informacji o pewnych zagadnieniach. Jego efekty mają charakter różnego rodzaju opracowań (esejów, wywiadów, rysunków, albumów, gier), które uczniowie przygotowują, by zaprezentować na forum klasy, szkoły, społeczności lokalnej.

Projekt działania lokalnego polega na podjęciu działania np. w swojej szkole, miejscu zamieszkania, gminie. Jego rezultaty są możliwe do zaprezentowania bezpośrednio w miejscu działania, natomiast w szkole można pokazać zmiany, jakie zaszły w wyniku podjętych działań przez uczniów.

Czy metoda projektu sprzyja współpracy między nauczycielami?

Umiejętność integrowania oddziaływań wychowawczych i dydaktycznych wymaga czasu i umiejętności współdziałania pomiędzy wszystkimi uczestnikami edukacji.

Metoda projektu sprzyja współpracy nie tylko nauczycieli poszczególnych przedmiotów, ale również dyrekcji, rodziców i przedstawicieli społeczności lokalnej. Współpraca ta rodzi konkretne relacje i szybko można dostrzec płynące z niej korzyści.

Na czym polega efektywność metody projektów?

Skuteczność metody projektów w procesie nauczania polega na tym, że ukazuje uczniom współczesny świat całościowo i przygotowuje ich do aktywnego uczestnictwa w nim.

Realizacji celów sprzyja holistyczne spojrzenie na dziecko, poprzez uwzględnienie jego potrzeb emocjonalnych, społecznych, jego zainteresowań
i ograniczeń.

Nauczyciel, projektując działania edukacyjne dla konkretnej grupy uczniów, uwzględnia dynamikę rozwojową, wiedzę, doświadczenia, możliwości, poszczególnych osób, a także środowisko, w którym żyją.

Uczniowie integrują wiedzę szkolną i pozaszkolną, łącząc proces nauczania
z aktywnym działaniem oraz w spójną całość treści rozbite w szkole na różne przedmioty.

Różnorodność form i metod pracy z dziećmi służy przede wszystkim tworzeniu okazji edukacyjnych do przeżywania i doświadczania wiedzy
w sytuacjach realnego życia.

Co jest najważniejsze w tej metodzie?

1. Doprowadzenie pracy od pomysłu do efektu końcowego.
2. Praca we współpracy winna wyodrębnić problemy w czasie realizacji projektu oraz drogę ich likwidacji.
3. Celowość wykonanego "metodą projektu" pomysłu oraz, co jest bardzo istotne w dzisiejszej rzeczywistości, "konieczność nauczenia się autoprezentacji"

Kto może realizować przedsięwzięcie metodą projektu?

Projekt może być realizowany indywidualnie lub grupowo. Mogą to być uczniowie jednej klasy lub cała społeczność uczniowska.

Jak długo powinna trwać realizacja projektu?

Czas przeznaczony na realizację projektu zależy od wieku uczniów i ich możliwości, od zakresu zagadnień realizowanych w ramach projektu. Należy pamiętać, że czas musi być precyzyjnie określony w harmonogramie,
a realizacja zadań na bieżąco monitorowana.

W jaki sposób odbywa się monitoring realizacji projektu?

Przepływ informacji od uczniów realizujących projekt edukacyjny do koordynatorów (nauczycieli) może odbywać się:
- w czasie konsultacji słownej,
- w formie krótkiego pisemnego raportu składanego nauczycielowi przez poszczególne zespoły zadaniowe,
- podczas spotkań nauczyciela z uczestnikami grup zadaniowych

Jakie zagrożenia mogą wystąpić podczas realizacji projektu?

Jeżeli właściwie przygotujemy się do realizacji projektu i dostosujemy go do możliwości uczniów, to nie zagrożą mu większe trudności. W przeciwnym wypadku mogą pojawić się następujące zagrożenia:
- "słomiany zapał uczniów",
- przypadki losowe, np. dłuższa choroba nauczyciela lub uczniów,
- konflikty grupowe,
- nieumiejętność pracy w grupie.

Podsumowanie

Projekty są przykładem wyzwalania u uczniów motywacji wewnętrznej, ukierunkowanej na osiąganie kompetencji.

Pokazują, że dzieci potrafią nadawać znaczenie otrzymywanym informacjom, a naprawdę efektywne uczenie się przebiega w tętniącej życiem klasie, szkole, podczas różnorodnych interakcji uczeń-uczeń i uczeń-nauczyciel, przy czym fundamentalną rolą tego ostatniego jest wspieranie, a zwłaszcza rozumienie rozwoju wychowanków.

Każdy projekt jest opracowywany dla konkretnych uczniów, z uwzględnieniem ich potrzeb, doświadczeń i wiedzy, treści są powiązane z "tu i teraz" dzieci, a zawarte w nich bogactwo pomysłów może stanowić inspirację i źródło przemyśleń dla innych pedagogów.

Reasumując "Metoda projektów" jest koniecznością, gdyż daje szansę uczniowi w jego samodzielnej pracy w szkole i poza szkołą, a nauczycielowi ogromną satysfakcję zawodową.


Literatura:

1. B.D.Gołębniak (red.).:,Uczenie metodą projektów" WSiP, Warszawa 2002 r.;
2. B.Potocka, L.Nowak.: Projekty edukacyjne - poradnik dla nauczycieli, Zakład Wydawniczy SFS, Kielce 2002;
3. Królikowski J.: Projekt edukacyjny - materiały dla zespołów międzyprzedmiotowych, CODN, Warszawa 2000
4. Zabłocka M.: ABC w "Metodzie Projektów", Edukacja pomorska, Zeszyt nr 4/2002
5. Mentrak.: Zarządzanie projektami edukacyjnymi, "Nowa Szkoła", Zeszyt 02/
marzec 1999
6. Ranoszek.:Metoda projektu w aktywizowaniu uczniów, "Biologia w Szkole",
Nr 4/200
7. Nowacki T.: O metodzie projektów, CODN, Warszawa 1995

Opracowanie: mgr Marzena Sztygar

Wyświetleń: 1686