Dysleksja - jak sobie z nią radzić

Każdy rodzic planuje i marzy o lepszej karierze życiowej dla dziecka. Szczególnie przeżywa przygotowanie dziecka do klasy pierwszej. Jego pragnieniem jest, by dziecko było dobrym uczniem. Marzenia, niejednokrotnie przerastają realne możliwości potomka. Zdarza się, że już na początku kariery szkolnej pojawiają się trudności w czytaniu i pisaniu. Wówczas rodzice podejrzewają, że dziecko jest leniwe lub niechętne do nauki.

Trudności w opanowaniu umiejętności czytania i pisania pojawiają się u dzieci z normą, a nawet z wysokim ilorazem inteligencji. Wczesne rozpoznanie przez psychologa dysleksji daje większe szansę na udzielenie specjalistycznej pomocy i reedukację powstałych zaburzeń. Podstawą rozpoznania jest występowanie wybiórczych niepowodzeń w opanowaniu nauki czytania czy też opanowania poprawnej pisowni i poziomu graficznego. Trudności te mogą pojawić się jednocześnie lub w izolacji.

Najczęstszą bezpośrednią przyczyną pojawiających się trudności w opanowaniu umiejętności czytania i pisania u dzieci dyslektycznych jest obniżona i zaburzona sprawność procesów percepcyjno-motorycznych, głównie analizatorów: wzrokowego, słuchowego, a także kinestetyczno-ruchowego.

Informacji o objawach dysleksji dostarcza najczęściej badanie pedagogiczne: ocena głośnego czytania (tempa, techniki, liczby błędów) oraz stopnia rozumienia przeczytanego tekstu. Ocenie podlega też poziom pisania.

Specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu wyróżniają się na podstawie charakterystycznych objawów. Najlepiej, gdy symptomy zapowiadające przyszłe trudności w czytaniu i pisaniu rozpoznamy jeszcze przed podjęciem nauki szkolnej. Są to objawy dysharmonii rozwoju psychoruchowego - opóźnienia rozwoju niektórych funkcji poznawczych i ruchowych, które stanowią podstawę uczenia się czynności czytania i pisania. Wówczas mówimy o "ryzyku dysleksji".

Może się zdarzyć, że do trudności w nauce czytania dołączą zaburzenia mowy, lateralizacji czy emocjonalne, które powodują obniżenie efektywności uwagi i efektów pracy.

Stopień trudności zależy od stopnia deficytu. Opóźnienie sprawności analizy i syntezy wzrokowo-słuchowej może wahać się od kilku miesięcy do kilku lat.

Dzieci o opóźnionym czy zaburzonym spostrzeganiu wzrokowym nie muszą mieć wady wzroku. Na skutek trudności w analizie i syntezie nie potrafią poprawnie interpretować liter, nie wychwytują ich kształtów - mylą najczęściej litery kształtopodobne. Jeśli czytają, robią to wolno i monotonnie. Często zniekształcają sens czytanego tekstu - przekręcają, dodają lub opuszczają litery. Wraz z zaburzeniem spostrzegania pojawia się słabsza pamięć wzrokowa, która jest przyczyną wolniejszego zapamiętywania kształtu liter.

Większość dzieci z trudnościami w spostrzeganiu wzrokowym lub niezręcznych manualnie nie lubi rysować, gdyż nie daje im to satysfakcji. Wskazane jest zachęcanie dzieci do rysowania, lepienia, wycinania, modelowania i wyklejania. W trakcie pracy plastyczno-technicznej wprowadzać należy przerywnikowe ćwiczenia rozluźniające mięśnie palców i dłoni.

Pisanie ujawnia analogiczne niedobory w zakresie spostrzegania wzrokowego, sprawności manualnej i koordynacji wzrokowo-ruchowej.

Pisanie wymaga umiejętności przeprowadzenia analizy dźwiękowej zapisanego słowa. Ważną rolę odgrywa wówczas percepcja słuchowa. Dzieci z zaburzoną percepcją słuchową nie honorują pisowni ortograficznej, piszą wolno.

Szczególnym przypadkiem zaburzeń rozwoju jest nieprawidłowa lateralizacja, czyli stronna przewaga czynności. Gdy dominuje lewa półkula mózgowa, to występuje większa sprawność prawej strony ciała.

Trudności w technice pisania powoduje brak przewagi stronnej. Wówczas sprawność rozkłada się na dwie strony ciała, więc po obu stronach jest słabsza.

Dzieci z takimi zaburzeniami wymagają pracy wyrównawczej, reedukacyjnej i terapeutycznej.
Należy pamiętać, że nie ma dziecka, które chciałoby być złym uczniem. Należy pobudzać u dziecka wiarę w możliwości osiągania sukcesu, chwalić za każde postępy. Dziecko, które otrzyma w porę wsparcie i pomoc często kończy szkołę z dobrymi ocenami.

Opracowanie: Jolanta Gąsińska - Goc

Wyświetleń: 764