Chorał gregoriański i surowość architektury średniowiecznej.

Konspekt lekcji muzyki dla klasy 1 gimnazjum

Czas realizacji: 2 x 45 min.

Cel główny:
- Zapoznanie uczniów z muzyką religijną średniowiecza na przykładzie chorału gregoriańskiego.
- Utrwalenie wiadomości o stylach architektury średniowiecza.
- Utrwalenie wiadomości o malarstwie miniaturowym.
- Zaprojektowanie i wykonanie swojego inicjału.

Cele operacyjne: Uczniowie:
- znają charakterystyczne cechy epoki średniowiecza,
- znają pojęcie i cechy chorału gregoriańskiego,
- potrafią rozpoznać style architektury,
- wiedzą, jak w epoce średniowiecza powstawały księgi - manuskrypty i jak je zdobiono.

Środki dydaktyczne:
- Odtwarzacz i nagrania chorału gregoriańskiego.
- Ilustracje obiektów wybudowanych w stylu romańskim i gotyckim.
- Ilustracje stronic manuskryptów zdobionych iluminacjami.

Przebieg zajęć:
1. Wysłuchanie chorałów gregoriańskich
2. Rozmowa na temat wysłuchanego utworu. Uczniowie mają na tablicy wypisany zestaw słów:

wesoły	jasny	skupiony
poważny	mroczny	rozbiegany
surowy	skoczny	refleksyjny
ozdobny	stateczny	zabawowy

posługując się wybranymi spośród nich określają charakter utworu. Dalej nauczyciel prowadzi rozmowę na temat: kto jest wykonawcą utworu, na temat jego melodii.

Uczniowie powinni zauważyć, ze jest to śpiew jednogłosowy a capella.

3. Nauczyciel wprowadza pojęcie chorału gregoriańskiego. Krótko opowiada o historii jego powstania, wyjaśnia pochodzenie nazwy, ustala z uczniami, że jest to rodzaj modlitwy.

4. Opierając się na wiedzy uczniów wyniesionej i zdobytej podczas nauki w Szkole Podstawowej, nauczyciel prowadzi z uczniami rozmowę na temat stylów architektury, które obowiązywały w epoce średniowiecza. Uczniowie powinni sobie przypomnieć, że były to style: romański i gotycki. Nauczyciel podczas rozmowy prezentuje ilustracje i zdjęcia budowli utrzymanych w tych stylach.

Styl romański:
- Tum pod Łęczycą - Kolegiata.
- Kraków - Kościół św. Andrzeja.
- Sandomierz - Kościół Dominikański.
- Mogilno - Kościół św. Jana - krypta.
- Strzelno - Koścół św. Trójcy - kolumny we wnętrzu kościoła.
- Wnętrze Kościoła Saint - Benoit - sur - Loire.
- Portal kolegiaty w Tumie.
- Portal św. Łazarza w Autun.
- Portal i Drzwi Gnieźnieńskie Katedry w Gnieźnie.

Styl gotycki:
- Katedra w Reims.
- Katedra w Beauvais.
- Kościół św. Urbana w Louviers.
- Kaplica Sainte Chapelle w Paryżu.
- Katedra Notre Dame w Paryżu.
- Opactwo Westminsteru w Londynie.
- Katedra w Cantenburry.
- Katedra w Mediolanie.
- Pałac Dożów w Wenecji.
- Katedra św. Wita w Pradze.
- Wieża i most Karola IV w Pradze.
- Kościół Maraiacki w Krakowie.
- Katedra Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny Gdańsku.
- Katedra św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty w Toruniu.

5. Należy zwrócić uczniom uwagę na ornamentalne zdobnictwo świątyń: kolumn, portali, tympanonów, drzwi. Ściany pokrywały freski, okna gotyckich świątyń zdobiły witraże.

Przykłady iluminacji:
- Jedna z kart kodeksu muzycznego z wizerunkiem Fracesco Landiniego (U. Smoczyńska, K. Jakóbczak - Drężek "Muzyka i my" - podrecznik dla kl. V).
- Fra Angelico - "św. Dominik w chwale" - inicjał z mszału. (U. Smoczyńska, K. Jakóbczak - Drężek "Muzyka i my" - podrecznik dla kl. V).
- "Chór Żaków i kantorzy" z Graduału Jana Olbrachta (R. Rataj, Wł. Sołtysik "Muzyka i my" - podręcznik dla kl. VI, WSiP).
- Strona z Ewangeliarza Pułtuskiego przedstawiająca pokłon Trzech Króli (St. K. Stopczyk "Plastyka" - podręcznik dla kl. VI).
- "Boże Narodzenie i pokłon pasterzy" - inicjał z Mszału Erazma Ciołka.
- "Maiestas Domini" - miniatura z Sacramentarium tynieckiego. ("Dzieje muzyki polskiej w zarysie" Tadeusz Ochlewski, Wydawnictwo Interpress).
6. Nauczyciel kieruje rozmowę na temat malarstwa miniaturowego. Uczniowie przypominają sobie, że w epoce średniowiecza księgi pisano ręcznie. Nazywano je manuskryptami. Były one zdobione ilustracjami, stronę rozpoczynał ozdobny inicjał.
7. Uczniowie otrzymują polecenie zaprojektowania swojego inicjału.
8. Na kolejnej lekcji, na kartonie o formacie A4, uczniowie na podstawie projektu wykonują kredkami swój inicjał. W trakcie wykonywania pracy uczniowie słuchają chorałów gregoriańskich.
9. Podsumowanie zajęć - prezentacja prac.

Opracowanie:
Elżbieta Łysakowska
sp195@wp.pl
Nauczyciel sztuki
Gimnazjum nr 5
04-526 Warszawa,
ul. Króla Maciusia 5

Zgłoś błąd    Wyświetleń: 4495