Jak tworzyliśmy szkołę promującą zdrowie

W dobie tworzenia się zjednoczonej Europy, bardzo ważną rolę przypisuje się edukacji. Szkoła ma przygotowywać i kształtować młode pokolenie tak, aby bez trudu mogło funkcjonować i realizować się w nowych strukturach Służyć temu ma nowe wyzwanie stawiane szkole - przekazanie wiedzy o zdrowiu, kształtowanie postaw wobec zdrowia, wyrabianie i utrwalanie nawyków, umiejętności i sprawności służących zdrowiu Zadania te muszą więc być realizowane już na etapie edukacji wczesnoszkolnej. Potrzeby fizyczne, psychiczne i społeczne małych dzieci powodują, że tematyka zdrowotna na tym etapie nauczania przyjmowana jest bardzo entuzjastycznie. Wynikająca z programów nauczania korelacja treści i celów sprzyja rozwijaniu potrzeby dbania o swoje zdrowie. Zajęcia z edukacji ruchowej nie tylko wyzwalają u uczniów energię ale pobudzają do działania i uczą współpracy w grupie Jest to więc element zdrowego stylu życia. Uczniowie klas I - III posiadają już pewien zasób wiedzy i zachowań zdrowotnych. Rolą nauczyciela jest więc pobudzać i rozwijać tę aktywność. Ważne jest też, aby dzieci same nabrały przekonania, że zdrowie jest podstawą sukcesu i szczęścia, i że jego stan zależy głównie od nas samych.

Nauczyciel jako promotor kultury zdrowotnej musi wskazać, nakierować, i zwrócić uwagę na elementy zdrowego sposobu życia, takie jak: wypoczynek, sposób odżywiania, zapobieganie chorobom, higiena osobista, szkodliwość nałogów. Wszystkie te zagadnienia muszą być dokładnie zanalizowane, odpowiednio umotywowane i poparte prawidłowym wzorem.

W promowaniu wiedzy zdrowotnej nauczyciel musi nie tylko posiadać odpowiedni zasób wiedzy merytorycznej ale także odpowiednią kulturę psychologiczną Musi więc zatem zdawać sobie sprawę z tego, że to on ma być przede wszystkim wzorem osobowościowym dla ucznia, bo to on kreuje postawy swoich wychowanków. Wszystkie działania zmierzające do wyrobienia u dzieci zdrowego stylu życia muszą być akceptowane i utrwalane przez środowisko domowe ucznia. Tylko wzajemna współpraca, wspieranie i uzupełnianie się spowoduje, że wychowanie zdrowotne będzie efektywniejsze.

Mając świadomość tego wszystkiego, widząc potrzebę takiego działania w naszej szkole, podjęliśmy decyzję o stworzeniu szkoły promującej zdrowie.
Długo zastanawialiśmy się nad koncepcją pracy i sposobem działania. Chcieliśmy bowiem wykorzystać jednocześnie potencjał całej grupy jak i doświadczenia każdego uczestnika naszego zespołu. Nie było to sprawa łatwą, gdyż jesteśmy małą szkołą a zatem i społeczność szkolna nie jest liczna.
Za pierwsze i najważniejsze uznaliśmy, że należy zainteresować problemem i zachęcić do działania jak najszerszą grupę ludzi a więc: społeczność lokalną, rodziców, osoby i instytucje, które będą nas wspierały.

Kolejną istotną sprawą było uświadomienie istoty i celu działania, oraz stworzenie struktury działania a więc powołanie szkolnego koordynatora i zespołu promującego zdrowie. Mieliśmy świadomość, że sukces naszego działania będzie zależał od jakości wykonania podjętych zadań. Dlatego postanowiliśmy najpierw doskonalić się wzajemnie, w różnych obszarach.

Następnie wykonaliśmy pierwszy krok: powołaliśmy szkolnego koordynatora - nauczycielkę, która została odpowiednio przeszkolona. Z kolei opracowaliśmy tematykę szkoleń dla kadry pedagogicznej, pracowników szkoły i rodziców. Chcieliśmy, aby nasze działania w szkole poparte były takimi samymi działaniami w domu.

Naszą pracę postanowiliśmy oprzeć na dialogu, partnerstwie, eliminowaliśmy współzawodnictwo i rywalizację, gdyż nie wpłynęłoby to na skuteczność naszych poczynań. Dbaliśmy o to, aby oczekiwania i sposób pracy były dla wszystkich jasne, zrozumiałe i widoczne. Przyjęliśmy zasadę, że zdrowy człowiek to nie tylko ten, kto jest sprawny fizycznie, ale żyje w zdrowym środowisku i otacza się zdrową, pielęgnującą tradycje rodziną. W tych kierunku zaplanowaliśmy nasze działania
Mieliśmy na uwadze zdrowie we wszystkich aspektach:
społecznym, fizycznym, emocjonalnym, duchowym, dlatego tematyka szkoleń dobrana została tak żeby ujmowała wszystkie obszary. Przedstawiała się następująco:

- Ogólne zasady bezpieczeństwa i higieny w szkołach
- Etapy rozwoju dzieci w wieku dojrzewania
- Profilaktyka uzależnień: środki uzależnień;
- Profilaktyka uzależnień: nikotynizm
- Przyczyny powstawania wad postawy u dzieci - profilaktyka

Następnie przeprowadziliśmy diagnozę potrzeb. Od kwietnia do czerwca 2000r diagnozowaliśmy uczniów w zakresie spożywania II śniadania i sposobu odżywiania się. Ankietowano uczniów i rodziców. Analiza ankiet wykazała, że większość uczniów zna zasady zdrowego odżywiania ale ich nie stosuje.

75 % ankietowanych przychodziło do szkoły bez śniadania. Obserwacje nauczycieli i pracowników szkoły oraz rozmowy wychowawców potwierdziły wyniki ankiet:

- uczniowie nie jedzą owoców i nie piją soków owocowych.
- na drugie śniadanie do szkoły najczęściej przynoszą chipsy, coca-colę, i batoniki.

Na tej podstawie sporządziliśmy listę problemów, które podjęliśmy się rozwiązać.
Na początku roku szkolnego 2000/2001 rada pedagogiczna ustaliła, że priorytetem w dziedzinie zdrowego odżywiania będzie drugie śniadanie w szkole. Działania nasze zmierzały do tego, aby dzieci potrafiły przygotować sobie prosty, zdrowy posiłek i aby wiedziały, dlaczego nadmiar słodyczy szkodzi. Następnie opracowaliśmy harmonogram działań:

- uczniowie klasy IV brali udział w zajęciach które miały na celu uświadomienie im jakich artykułów spożywczych nie powinni kupować na drugie śniadanie, które sa niedopuszczalne a które wręcz niedozwolone. Po cyklu zajęć zorganizowano wystawę opakowan.
- Na apelu szkolnym, uczniowie szkolnego koła przyrodników zaprezentowali "Moje zdrowe śniadanie" przedstawiając korzyści z jedzenia owoców. Częstowali owocami swoich kolegów.
- W klasach 0 - II zorganizowano konkurs rysunkowy pod takim samym hasłem
- Dla rodziców i uczniów zorganizowano pogadanki na temat: Jak zdrowo się odżywiać, prowadzone przez szkolną pielęgniarkę oraz na temat uzależnień i ich wpływu na życie prowadzona przez nadkomisarza J Fabera.

Bilans trzech lat realizacji programu jest zadowalający. Praca nad projektem wprowadziła wiele korzystnych zmian w szkole:

- pozyskano do współpracy rodziców którzy mogą współuczestniczyć w planowaniu działań na rzecz szkoły i rozwiązywaniu problemów wychowawczych.
- Uczniowie mieli możliwość samodzielnego działania, podejmowania decyzji i brania odpowiedzialności za nie
- Pozyskaliśmy do naszych działań sponsorów (Gminną Spółdzielnię w Orłach i Spółdzielnię Rolniczo-Wytwórczą w Nizinach)
- W szkole stworzono warunki do zwiększenia aktywności ruchowej, wprowadzono zajęcia z gimnastyki korekcyjnej
- Realizowane są programy z edukacji zdrowotnej, społecznej i wychowawczej: Bez Agresji;, Uwierz w siebie; Dostrzec -Zrozumieć-Pomóc.
- Opracowano plan stałych akcji na rzecz ochrony środowiska naturalnego: zbiórka szkła, makulatury, sadzenie zieleni wokół szkoły, udział w akcji sprzątanie świata.
- Przygotowano bogatą ofertę artystyczną dla środowiska rodzinnego i lokalnego: Dzień Seniora, Dzień Matki, Opłatek Szkolny.

Edukacja zdrowotna jest procesem długofalowym i nie może być jednorazową akcją, pogadanką czy konkursem. Musi być obecna na co dzień i podlegać ciągłej ewaluacji co też w naszej szkole się dzieje.

Opracowanie:
Grażyna Pikuła

Wyświetleń: 860