Sposoby zapobiegania i przeciwdziałania agresji w szkole.

Od kilku lat w mediach, głównie w telewizji, pojawiają się sygnały dotyczące niewłaściwych zachowań dzieci i młodzieży. Niektóre z nich są szczególnie nagłaśniane. Bardzo często jednak telewizja emituje filmy czy bajki dla dzieci, w których dominuje agresja. Skargi dotyczące agresji dzieci i młodzieży, a także poradzenia sobie z nimi są zjawiskiem nowym. W codziennych sytuacjach spotykamy się przecież z agresją.

W postępowaniu pedagogicznym zarówno nauczycieli wychowawców, jak i rodziców, ważne jest, aby nauczyć dzieci panowania nad swoimi emocjami, agresywnymi impulsami oraz zawierać zadowalające kontakty z rówieśnikami i innymi ludźmi.

Najbardziej powszechny podział agresji ze względu na formy, w jakich jest przejawiana, to podział na agresję fizyczną i agresję słowną.

Na agresję fizyczną składać się mogą takie pojedyncze zachowania jak:

uderzenie, potrącenia szarpanie, wyrywanie przedmiotów, podstawianie nogi, kopanie.

reakcje mimiczne: wykrzywianie się, przedrzeźnianie, posługiwanie się w toku agresji przedmiotami martwymi, rzucanie, uderzanie, kłucie.

Zachowania te tzw. agresja fizyczna - bezpośrednia dająca często kompleks zachowań przybierających postać bójek, przestraszenia, drażnienia, wybuchów złości skierowanej na kogoś lub coś. Obiektem, na który skierowana może być agresja fizyczna, jest nie tylko osoba, lecz również przedmiot z otoczenia. Stąd przejawem agresji fizycznej jest również zniszczenie lub uszkodzenie społecznego i prywatnego mienia, dewastacja przyrody, drażnienie bądź zabijanie zwierząt.

Atak słowny czyli tzw. agresja słowna polegać może na:
grożeniu, straszeniu będącym zapowiedzią przykrych konsekwencji, jakie oczekują daną osobę, jeśli nie zachowa się zgodnie z wolą agresora. Może również przybrać postać werbalnego odbierania bądź ograniczenia swobody i uprawnień przysługujących danej osobie, np. odsuwanie od pewnych czynności, zabranianie uczestnictwa w niektórych pracach czy zabawach.

Często występującą w środowisku uczniów postacią agresji słownej są wypowiedzi poniżające osobę atakowaną; wyśmiewanie, kpiny, złośliwe uwagi połączone z naśladowaniem gestów, mimiki, wyglądu, sposobu zachowania drugiej osoby, złośliwe przezwiska. Dotkliwość tych postaci agresji bywa często znacznie większa niż agresji fizycznej, bowiem ranią one godność osoby będącej przedmiotem agresji, narażają ją na upokorzenie i ośmieszenie. Rodzajem agresji słownej jest także rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji o danej osobie: obmawianie, plotkowanie, skarżenie, donoszenie zwłaszcza nauczycielowi o czyimś wykroczeniu.

Co jest przyczyną wzrastającej agresji wśród dzieci?
Przede wszystkim niewystarczający, a niekiedy drastycznie mały udział rodziców w procesie wychowawczy. To przecież rodzina w największym stopniu wpływa na rozwój emocjonalny i psychiczny dzieci.

Świat dziecka na przestrzeniu kilkunastu lat znacznie się zmienił. Ma to związek z transformacją polityczno-gospodarczą. Aktywność dużej części społeczeństwa skupiona jest na obronie zagrożonej pozycji, standardu życiowego oraz bezpieczeństwa socjalnego. Dorośli coraz mniej czasu poświęcają wychowaniu dzieci, których potrzeby psychiczne pozostały niezmienione. Jak zawsze oczekują od rodziców miłości, akceptacji, poczucia bezpieczeństwa.

Jeśli te potrzeby nie zostaną zaspokojone, rodzą się problemy natury emocjonalnej. Kiedy natomiast dodamy do tego ogromny wpływ, jaki mają na kształtującą się psychikę gry komputerowe i środki masowego przekazu, zwłaszcza telewizja, otrzymamy odpowiedź, skąd tyle agresywnych, sfustrowanych uczniów w naszych szkołach. Błędem jest pozostawianie dzieci samych prze telewizorem. Ich zmysł krytyczny jest jeszcze bardzo ograniczony, audycje nieodpowiednie dla nich mogą im zaszkodzić. Dlatego tak ważna jest znajomość swojego dziecka i umiejętność odpowiedzi na pytania: Czym się interesuje moje dziecko?, Co ogląda?, Jakich ma kolegów?. Czasami agresywne zachowanie dziecka może być; sposobem na rozładowanie napięcia emocjonalnego powstałego w domu, w szkole, wyrazami leku i poczucia zagrożenia, skierowanym do dorosłych wołaniem "zwróćcie na mnie uwagę, zainteresujcie się mną". Dzieci potrzebują mądrego, ciepłego rodzica, który udziela wsparcia w chwilach kryzysu, wytycza granice ich swobody, wzmacnia poczucie własnej wartości i stanowi wzorzec zachowań społecznych.

Ważne jest, aby rodzice byli również konsekwentni w stosowaniu dyscypliny. Badania wykazują, że umiar i wyraźnie określone granice dyscypliny są lepsze niż zbytnia pobłażliwość lub zbyt ostry rygor. Dzieci mają mniejsze tendencja do zachowań agresywnych i stosowania przemocy, gdy rodzice stosują wobec nich konsekwentną dyscyplinę. Usposobienie dziecka odgrywa ważną rolę w powstawaniu agresywności. Istnieje większe prawdopodobieństwo, że agresja rozwinie się u dziecka aktywnego, o dużym temperamencie, a nie u dziecka o przeciętnym lub łagodnym usposobieniu. Miłość i zaangażowanie ze strony osób wychowujących dziecko, jasno określone granice zachowań dozwolonych i niedopuszczalnych, jak również niestosowanie kar cielesnych jako metod wychowawczych kształtuje dzieci samodzielne i zgodne. Właściwe metody wychowawcze mogą również pomóc dzieciom lękliwym i niepewnym siebie, tym, które często nie decydują się, by powiedzieć, czego chcą lub potrzebują, które często stają się ofiarami przemocy. W powstawaniu zachowań agresywnych odgrywać może znaczącą rolę ich nagradzanie. Kiedy uczeń widzi, że jego "model" otrzymuje za swoje agresywne zachowanie swoiste nagrody, np. ma to czego chce i nie ponosi żadnych konsekwencji, a ze strony nauczycieli i rodziców brak wyraźnej dezaprobaty - wszystko to zachęca do powielania podobnych zachowań.

Szukając drogi do swego dziecka:
Przyglądaj się dziecku jak komuś, kto odbywa ciężką wspinaczkę pod wysoką górę.

Zauważaj jego mocne strony.

Naucz się dziecka słuchać.

Szanuj uczucia swojego dziecka.

Każdego dnia doceń coś co dziecko robi dobrze.

Dziel się z dzieckiem swoimi uczuciami.

Bądź stanowczy pomagaj dziecku w dokonywaniu zdrowych wyborów.

Zacieśnij więź między domem a szkołą.

Dziel się z wychowawcą tym co lubisz i podziwiasz w swoim dziecku.

Twórz i pielęgnuj pozytywną atmosferę w domu.

Ciesz się i baw ze swoim dzieckiem.

Dawaj dziecku to, co masz w sobie cennego i ważnego.

Interweniuj, gdy dziecko mówi o sobie negatywnie.

Mów szczerze o wszystkich oczekiwaniach-swoich własnych dziecka.

Słuchaj nie osądzając.

Jasno formułuj wymagania i konsekwentnie dopilnuj jego realizacji.

Nigdy nie zawstydzaj, nie ośmieszaj ani nie wprawiaj dziecko w zakłopotanie.

Okazuj dziecku miłość bez stawiania warunków. Zachowując to wszystko najpiękniej wprowadzisz dziecko w świat wartości.

Opracowanie:
mgr Katarzyna Adamczyk

Wyświetleń: 2632