Sprawozdanie z zajęć edukacyjno-rozwojowych "Szkoły dla rodziców"

Sprawozdanie merytoryczne z realizacji zadania: prowadzenie zajęć edukacyjno-rozwojowych
1. Czas trwania zadania: od 05.10 do 30. 11 2002

2. Miejsce realizacji:

Ośrodek Psychologiczno-Pedagogiczny Razem” w Gdyni ul. Strażacka 15

3. Realizatorka:
 
Izabela Derewicz-Czupryniak – osoba prowadząca - psycholog, 12 letni staż pracy w PPP nr 2 w Gdyni; współpraca ze szkołami poprzez prowadzenie grup, warsztatów dla dzieci, młodzieży, rodziców i nauczycieli takich jak: ”Szkoła dla rodziców”, grup wsparcia dla pedagogów, grup rozwoju osobistego dla młodzieży, warsztatów asertywności, antystresowych autoprezentacji, wyboru drogi życiowej; prowadzenie świetlicy socjoterapeutycznej dla dzieci z rodzin alkoholowych ,porad dla rodziców, realizowanie programów profilaktycznych dla dzieci i młodzieży, organizowanie i prowadzenie kolonii letnich. Autorka programów profilaktycznych dla gimnazjów zatwierdzonych przez MEN.
własne szkolenia: Szkoła Trenerów Edukacyjnych przy PTP w W-wie; Staż Terapeutyczno-Treningowy (ODN W-wa), Terapia Krótkoterminowa ukierunkowana na rozwiązanie problemu (Krak.Ośrod.Terapii), szkolenia z zakresu profilaktyki uzależnień, pracy z rodziną alkoholową, Drugi Elementarz ETOCH, warsztaty asertywności, negocjacji, analizy transakcyjnej, charakterologicznej, superwizja pracy zawodowej; pierwszy stopień specjalizacji zawodowej w zakresie: ”Pomoc psychologiczna dzieci i młodzieży”. Aktualnie ubieganie się o uprawnienia trenerskie Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.

Inga Borowska - osoba współprowadząca - psycholog U.G. - 2 letni staż pracy w Ośrodku Psychologiczno-Pedagogicznym RAZEM, doświadczenie w prowadzeniu grup dzieci i młodzieży metodami aktywnymi, współprowadzenie treningów dla dorosłych.
Własne szkolenia – Podyplomowe Studium Menedżerskie, szkolenia z zakresu negocjacji i rozwiązywania konfliktów, komunikacji interpersonalnej, autoprezentacji, antystresowe..

4. Cele zadania

• poznanie metod skutecznej psychoedukacji ułatwiających opanowanie konkretnych umiejętności wychowawczych takich jak:

1. nawiązywanie efektywnej współpracy z dzieckiem
2. wspólnego, konstruktywnego rozwiązywania problemów
3. wspieranie procesu usamodzielniania się
4. rozpoznanie potrzeb psychicznych i uczuć dziecka
5. konstruktywne stosowanie kar i pochwał

• rozwiązywanie problemów metodą bez porażek,
• wzmacnianie więzi emocjonalnej m/y rodzicami i rodzeństwem,
• rozwiązywanie problemów typowych dla rodziny z problemem alkoholowym.
• poznanie faz rozwojowych dzieci i młodzieży oraz typowych zachowań dla tej grupy wiekowej.
• Przygotowanie rodzin do prawidłowego funkcjonowania w społeczeństwie i podejmowania racjonalnych decyzji życiowych.
• Wzmacnianie więzi emocjonalnej między rodzicami, a dziećmi poprzez opanowanie konkretnych umiejętności wychowawczych
• Trenowanie umiejętności wychowawczych

5. Określenie liczby i wieku odbiorców

Kryterium naboru na ”Szkołę dla rodziców” to między innymi problemy w rodzinie związane z nadużywaniem alkoholu przez któregoś z jej członków, niski status społeczny i materialny rodziny, separacja małżonków, kuratela nad rodziną, problemy wynikające z okresu rozwojowego dzieci bądź inne wychowawcze.

Ogółem w zajęciach wzięło udział 17 osób.

6. Opis zakresu podjętych działań w celu zrealizowania zadania

Realizację zadania rozpoczęto od rozpropagowania zajęć. Zamieszczono ulotkę informacyjną w miejscowej gazetce ”Ratusz”, skontaktowano się ze Stowarzyszeniem Gdyńskich Pedagogów oraz Ośrodkiem Interwencyjnym i Świetlicami Socjoterapeutycznymi. Informacja o ”Szkole dla rodziców” dotarła do poradni psychologiczno-pedagogicznych, poradni odwykowej i ośrodków pomocy społecznej.
Grupa spotykała się w soboty w cyklu 5 godz. lekcyjnych x 6 spotkań.

Zajęcia odbyły się w następujących dniach:
I. spotkanie - 05.10.2002 r. godz. 9.00 - 13.00 ( 5 godz. lekcyjnych)
II. spotkanie - 12.10.2002 r godz. 9.00 -13.00 ( 5 godz,)
III. spotkanie - 26.10.2002 r godz. 9.00 - 13.00 ( 5 godz.)
IV. spotkanie - 09.11.2002 r godz. 9.00 – 13.00 ( 5 godz.)
V. spotkanie - 16.11.2002 r godz. 9.00 – 13.00 ( 5 godz.)
VI. spotkanie - 30.11.2002 r godz. 9.00 – 13.00 ( 5 godz.)

ogółem 30 godz. lekcyjnych


Zajęcia były prowadzone metodami aktywnymi, według założeń psychologicznego treningu grupowego. W trakcie spotkań korzystano z materiałów instruktażowych. Metody pracy to: krótkie wykłady, prelekcje, dyskusje, burza mózgów, psychodramy, praca w podgrupach (pary, trójki itp.), praca indywidualna, autoanaliza doświadczeń.
Każde zajęcia rozpoczynały się wątkiem superwizyjnym umożliwiającym zaprezentowanie swoich sukcesów i porażek w kontakcie z dzieckiem, a tematycznie nawiązującym do treści edukacyjnych przerabianych na spotkaniu poprzednim. Potem następował wątek edukacyjny dotyczący nowo wprowadzanych treści.
Prowadząca opierała się na własnych doświadczeniach zawodowych i rodzicielskich oraz koncepcji wychowania bez porażek T.Gordona. Korzystano przede wszystkim z takich pozycji książkowych jak: Evelyn Faber, Adele Mazlish ”Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały, jak słuchać żeby mówiły”; Thomas Gordon ”Wychowanie bez porażek”; Wojciech Eichelberger, Andrzej Samson ”Dobra miłość, co robić, aby nasze dzieci miały udane życie”
Pierwsze zajęcia miały charakter organizacyjny i integracyjny. Istotnym elementem było tu dokładne poznanie oczekiwań uczestników i wstępna diagnoza problemów poszczególnych osób.

Realizatorka zajęć przyjęła takie założenia:
Teza I.
W relacji pomiędzy rodzicem , a dzieckiem występują dwa aspekty :
a) miłość, akceptacja, wsparcie dla dziecka
b) granice, normy, wymagania stawiane dziecku
Teza II.
Relacja jest pełna wtedy, gdy rodzic realizuje oba te aspekty w tym samym stopniu: ”tyle samo miłości ile wymagań”
Teza III:
Rodzice nie muszą być doskonali – dziecko potrzebuje ”normalnych rodziców”, którzy popełniają błędy i potrafią się do tego przyznać i naprawić je.
Teza IV:
Dzieci są podmiotem procesu wychowania – same w aktywny sposób dążą do zaspokajania własnych potrzeb, korzystając także z możliwości, jakie daje otoczenie poza rodziną.

7. Harmonogram realizacji zadania – przykładowe scenariusze zajęć:

I. spotkanie – 05.10.2002

1. Przedstawienie się prowadzących, podanie celu spotkań i harmonogramu
2. Zebranie oczekiwań od uczestników i zawarcie kontraktu ( ustalenie norm)
3. Ćwiczenie integrujące grupę i budujące kontakt

• ”odsłanianie się”
• trenowanie umiejętności słuchania ( parafrazowanie)
• Ćwiczenie ” Do czego wychowujemy dzieci” – burza mózgów.

4. Ćwiczenie narysuj siebie jako państwo
5. Granice psychologiczne – krótki wykład
6. Co utrudnia w codziennych kontaktach z innymi wyznaczenie i chronienie własnych granic? – dyskusja w grupie.
7. Granice w relacjach rodzinnych – krótki wykład
8. Zadanie domowe: W jakich sytuacjach potrafisz ustanawiać granice?
   Na ile są czytelne granice twojej rodzinie?
9. Rundka końcowa – refleksje po spotkaniu.

II. spotkanie – 12.10.2002

1. Przywitanie uczestników, rundka początkowa, co dobrego zdarzyło się w twoim domu w związku z pracą domową?
2. Tworzenie zbiorowej listy uczuć – ”burza mózgów”
3. Doświadczenie pokazujące, że wszystkie stany należy zaakceptować i pewne działania należy ograniczać, krótki wykład na temat emocji i uczuć
4. Ćwiczenie zaprzeczania uczuciom
5. Bariery utrudniające kontakt – doświadczenie
6. Tworzenie ”właściwego” komunikatu - odpowiedzi empatycznej

• słuchaj dziecka bardzo uważnie
• zaakceptuj jego uczucia ( ”och”, ”mmm”, ”rozumiem”
• określ te uczucia
• zamień pragnienia dziecka w fantazje

7. Rozpoznawanie i nazywanie uczuć – ćwiczenie
8. Doświadczenie w parach – nawiązywanie kontaktu ze swoim dzieckiem ( psychodramy)
9. Zadanie domowe: przeprowadź rozmowę ze swoim dzieckiem, w której będziesz akceptować jego uczucia.
10. Rundka końcowa, refleksje grupy.

III. 12.10.02 – spotkanie

1. Przywitanie uczestników, jak się czują, omówienie pracy domowej.
2. Superwizja trudności i sukcesów, odgrywanie psychodram i korekcja scenek.
3. Jak pomóc rodzicom aby radzili sobie z własnymi uczuciami.
4. Co najczęściej robią rodzice, gdy chcą, aby dzieci zachowywały się tak, jak się od nich wymaga – ”burza mózgów?
5. Sporządzenie listy komunikatów do dziecka typu ” Zrób to...”, ”Nie rób tego ... itp?
6. Doświadczanie komunikatów niezachęcających do współpracy – przykłady tekstów dla grupy i reakcje na nie.
   Jak zachęcić dziecko do współpracy – krótki wykład i podanie modelowego sposobu?- opisz, co widzisz lub przedstaw problem

• udziel informacji
• wyraź to jednym słowem
• opisz, co czujesz
• napisz liścik

7. Ćwiczenie zachęcania do współpracy
8. Dobór w pary – podgrywanie scenek, rozwiązywanie indywidualnych problemów według zaproponowanego sposobu.
9. Zadane domowe: ćwiczenie nabytych umiejętności ”zachęcania do współpracy” w domu rodzinnym.
10. Rundka końcowa, – z czego skorzystam? - refleksje.

IV spotkanie – 26.10.2002

1. Przywitanie uczestników, jak się czują, powiedz dwie cechy charakterystyczne dla ciebie.
2. Watek superwizyjny:

co udało się zastosować, który ze sposobów?

• jakich słów udało się uniknąć?
• co się nie udało?3. Podział na dwie grupy ( ”burza mózgów”) .
• Jaka jest funkcja wychowawcza kary, czemu ma służyć?
• Dlaczego karzemy?

3. Jakie kary stosowano w waszym domu rodzinnym i jakie wywoływały w was odczucia? - dyskusja w grypie.
4. Doświadczenie dla grupy: rodzic surowy, rodzic pobłażliwy, rodzic konsekwentny.
5. Sposoby możliwe do zastosowania zamiast karania, podanie modelowych rozwiązań.
6. Rozwiązywanie problemów i konfliktów metodą bez porażek – krótki wykład
7. Podgrywanie scenek na środku dotyczących indywidualnych sytuacji uczestników- zastosowanie powyższej metody.
8. Praca domowa : W sytuacji problemowej ( konfliktowej), zastosuj metodę ”bez
9. porażek” i zapisz to.
10. .Refleksje grupy po spotkaniu.

V spotkanie – 09.11.2002

1. Rundka początkowa, pytanie o odczucia.
2. Superwizja trudności i porażek, podgrywanie scenek na środku.
3. Co rozumiesz pod pojęciem samodzielność, jakie sytuacje wykorzystujesz by twoje dziecko było samodzielne?- dyskusja.
4. Jakiego rodzaju trudności mamy w pozwalaniu dziecku na działanie samodzielne?
   ”burza mózgów”
5. Krótki wykład na temat zachęcania do samodzielności.
6. Ćwiczenie dla grupy doświadczające pozbawiania samodzielności.
7. Praca w parach – wypisanie sytuacji, konkretnych tekstów, które nie zachęcają dziecko do samodzielności.
8. Omówienie metod pomocnych w zachęcaniu dziecka do samodzielności.
9. Zamiana sposobów nieprzydatnych na takie, które zachęcają do samodzielności samodzielności - odgrywanie scenek na środku.
10. Zadanie domowe – wypróbować nowe metody poznane na spotkaniu.
11. Zakończenie spotkania, – co było dla mnie dzisiaj ważne?

VI spotkanie – 30.11.2002

1. Powitanie uczestników i analiza sytuacji trudnych i sukcesów , jakie miały miejsce w relacjach z dziećmi.
2. Odgrywanie scenek na środku i korekcja.
3. Podział uczestników na rodziny – każda bierze udział w teleturnieju. Rodzice za każdym razem w różny sposób oceniają dziecko.
4. Analiza poszczególnych, odgrywanych scenek i rozmowa na temat odczuć uczestników.
5. Ćwiczenie obrazujące wpisywanie uczestników w ”ramki”
6. W jakie role wpisujesz swoje dzieci ? – praca w parach.
7. Wyzwalanie dzieci z ról – prezentacja sposobów i konkretnych tekstów.
8. Dlaczego dorośli mają tendencje do skąpienia pochwał? – ”burza mózgów”
9. Doświadczenie dla grupy związanie z niesprawiedliwym ocenianiem – odczucia grupy.
10. Zaprezentowanie oceny opisowej i komentarz, prelekcja.
11. Wymień trzy pozytywne cechy Twojego dziecka.
12. Zakończenie spotkania - podsumowanie całości, zabranie informacji zwrotnych od uczestników.
13. Wypełnienie anonimowych ankiet, rozdanie uczestnikom zaświadczeń o ukończeniu szkolenia, pożegnanie uczestników.

8. Ewaluacja zadania:

Do ceny realizacji zadania skonstruowano ankietę. ( w załączeniu) Ankietę wypełniło 14 uczestników. Zadanie polegało na udzieleniu odpowiedzi na cztery pytania mierzące:
sposób prowadzenia zajęć – pyt.1
przydatność zajęć - pyt. 2
jakie elementy spotkania były najbardziej przydatne - pyt.3
uwagi, sugestie dotyczące spotkania - pyt.4

Na pytanie pierwsze oceniające sposób prowadzenia zajęć wyniki przedstawiały się następująco
ocena 5 - 9 osób
ocena 6 - 5 osób
Średnia ocen sposobu prowadzenia zajęć to: 5,36

Analizując pytanie drugie , sprawdzające przydatność zajęć oceny przedstawiały się następująco:
ocena 6 - 9 osób
ocena 5 - 4 osoby
ocena 4 - 1 osoba
Średnia ocen przydatności zajęć to: 5,57

Odpowiedzi na pytanie czwarte o to, jakie elementy zajęć były najbardziej przydatne odpowiedzi wyglądały następująco:
- scenki rodzajowe – psychodramy, dramy, odgrywanie ról - 10 odpowiedzi

• ćwiczenia praktyczne - 8
• analiza własnych przypadków - 7
• dobra, przyjazna atmosfera - 6
• nowe spojrzenia na problemy - 6
• konfrontacja z innymi opiniami i doświadczeniami – rady innych - 5
• korekta własnych zachowań - 4
• dyskusje w grupie na ważne tematy - 4
• wgląd w siebie - 1
• odczucia sytuacji ze strony dziecka - 1
• rozwiązywanie sytuacji konfliktowych - 1
• możliwość otrzymania fachowej porady - 1
• rozmowy o swoich problemach - 1
• zadawanie zadań domowych - 1
• dawka humoru i otuchy - 1

Na podstawie powyższych wyników można stwierdzić, że uczestnicy najbardziej docenili możliwość udziału w scenkach rodzajowych, odgrywanie ról, branie udziału w psychodramach ( 10 odpowiedzi).
Następnie 8 osób wybrało ćwiczenia praktyczne jako najbardziej pożyteczne, analizę przypadków – 7 osób, przyjazną i dobrą atmosferę oraz nowe spojrzenie na problemy – 6 osób.
W pytaniu czwartym o uwagi uczestników, odpowiedzi przedstawiały one następująco:

• uczestnicy chcieliby mieć jeszcze więcej czasu na praktykę
• zajęcia trwały zbyt krótko, ale były bardzo przydatne
• zajęcia takie powinny być obowiązkowe dla rad pedagogicznych
• kursy takie powinni obowiązkowo przechodzić wszyscy rodzice
• rodzice chcieliby otrzymać konspekt zajęć z najważniejszymi wypisanymi radami

9. Efekty realizacji zadania

• wyposażenie uczestników zajęć w podstawowe umiejętności psychologicznego kontaktu umożliwiające pozytywne funkcjonowanie w rodzinie
• nabycie umiejętności stanowienia granic psychologicznych i praw w kontakcie z dzieckiem
• opanowanie skutecznych metod wychowawczych umożliwiających nawiązywanie efektywnej współpracy z dzieckiem
• opanowanie konstruktywny sposobów rozwiązywania problemów
• rozpoznawanie potrzeb psychicznych i uczuć dziecka
• konstruktywne stosowanie kar i pochwał
• rozwiązywanie aktualnych problemów z dziećmi metodą bez porażek
• nabycie umiejętności zachęcających dziecko do samodzielności.

10. Wnioski

1. Prowadzenie ”Szkoły dla rodziców” w formie warsztatów w Ośrodku Psychologiczno-Pedagogicznym RAZEM w Gdyni spotkało się z dużym zainteresowaniem uczestników, o czym świadczą wysokie oceny sposobu prowadzenia zajęć i ich przydatności.
2. Zadanie realizowane w powyższej formie umożliwiło szerokie oddziaływanie profilaktyczne nie tylko na jednostkę , ale przede wszystkim całą rodzinę.
3. Rodzice byli zadowoleni zwłaszcza z formy prowadzenia zajęć tzn. metodami aktywnymi, gdyż to umożliwiało szybkie i praktyczne przyswajanie wiedzy.
4. Wskazana jest dalsza edukacja rodziców, gdyż to oni mogą i formalnie mają prawo największego oddziaływania wychowawczego i prewencyjnego na swoje dzieci.

Opracowanie: Izabela Derewicz-Czupryniak

Wyświetleń: 7483