DOJRZAŁOŚĆ SZKOLNA PIERWSZOKLASISTÓW

DOJRZAŁOŚĆ SZKOLNA PIERWSZOKLASISTÓW
W różnych krajach dzieci w różnym wieku rozpoczynają naukę szkolną. W niektórych do szkoły zaczynają uczęszczać 5- latki, w innych dzieci 8 letnie.

W Polsce, podobnie jak w krajach skandynawskich, naukę szkolną rozpoczynają dzieci 7 letnie.

Nie można jednoznacznie określić optymalnego wieku dziecka, które powinno rozpocząć edukację szkolną. Spowodowane to jest różnicami w indywidualnym rozwoju każdego człowieka.

Podjęcie nauki oraz uzyskanie pozytywnych wyników nauczania jest uzależnione od dojrzałości szkolnej dziecka

Profesor Stefan Szuman zajmujący się problematyką gotowości dziecka do podjęcia obowiązku szkolnego uważa za dojrzałe do podjęcia nauki szkolnej dziecko, które osiągnęło taki stopień rozwoju umysłowego, społeczno- moralnego oraz fizycznego, jaki umożliwi mu przystosowanie się do wymagań szkoły i kontynuowanie z powodzeniem nauki w klasie I.

Dziecko w toku lat poprzedzających jego pójście do szkoły stopniowo osiąga pewien określony poziom rozwoju swej cielesnej, społecznej i duchowej osobowości.

Dojrzałość fizyczna polega na osiągnięciu przez dziecko prawidłowego rozwoju organizmu w stosunku do wieku metrykalnego. Brak dojrzałości fizycznej wypływa z przebytych chorób, wrodzonych wad czy tez złych warunków środowiskowych. Dzieci wątłe, chorowite oraz te, które gorzej widzą, czy słyszą, mogą mieć pewne trudności w przystosowaniu się do warunków szkoły.

Do fizycznych składników dojrzałości szkolnej należy opanowanie przez dziecko podstawowych czynności związanych z samoobsługą ( ubieranie się, mycie, spożywanie posiłków), osiągnięcie sprawności ruchowej umożliwiającej wykonywanie ruchów palców i dłoni niezbędnych przy pisaniu i rysowaniu. Podjęcie nauki utrudniają, bądź nawet uniemożliwiają zły stan zdrowia oraz defekty analizatora wzrokowego i słuchowego.

Skuteczne uczenie się jest uzależnione od uzyskania przez dziecko właściwego poziomu rozwoju pamięci, spostrzegawczości, zdolności koncentracji uwagi, posiadania określonego zasobu słów, umiejętności wypowiadania się oraz słownego kontaktowania się z dorosłymi. Wymienione właściwości umysłowe umożliwiają wykonywanie różnych czynności związanych z uczeniem się.

Dojrzałość społeczna łączy się z dojrzałością emocjonalną. Jej przejawem jest samoopanowanie takich uczuć wywierających niekorzystny wpływ na współżycie społeczne jak gniew, strach, oraz nieujawnianie ich w zbyt gwałtownej formie. Dziecko rozpoczynając naukę nie powinno się bać szkoły, nauczyciela, płakać przy każdorazowym rozstaniu z matką, przejawiać silnych uczuć wywołanych drobnymi niepowodzeniami, przykrościami lub konfliktami z rówieśnikami. Brakiem dojrzałości społecznej i emocjonalnej cechują się najczęściej dzieci rozpieszczane, dzieci, które nie uczęszczały do przedszkola, a niekiedy także dzieci wychowywane z dala od rówieśników.

Określenie dojrzałości szkolnej dziecka jest bardzo ważne. Istnieją dzieci, których ogólny rozwój ( fizyczny, psychiczny, społeczny) pozwala przewidzieć sukcesy w procesie edukacji, są również i takie, których rozwój wykazuje przyśpieszenie, bądź opóźnienie do wieku życia.

Jeżeli dziecko młodsze wykazuje pod każdym względem właściwości charakterystyczne dla dzieci starszych wtedy mówimy, że tempo jego rozwoju jest przyśpieszone. Natomiast, gdy dziecko wykazuje właściwości charakterystyczne dzieciom młodszym to mówimy o rozwoju opóźnionym. Bardzo częstym zjawiskiem jest występowanie rozwoju opóźnionego częściowo. Tempo rozwoju tych dzieci jest niejednakowe w zakresie różnych funkcji. Często dzieci te mają kłopoty z opanowaniem techniki czytania i pisania, chociaż rozwój intelektualny jest prawidłowy. Fragmentaryczne zaburzenia rozwojowe mogą dotyczyć opóźnień rozwoju ruchowego, emocjonalnego, percepcji wzrokowej i słuchowej.

Dzieci z fragmentarycznymi zaburzeniami rozwojowymi wykazują obniżenie poziomu analizy i syntezy wzrokowej i słuchowej czy wzrokowo ruchowej. Dzieci te wymagają opieki i kontroli specjalistycznej jak i właściwego oddziaływania psychopedagogicznego. Wczesne objęcie dzieci pracą terapeutyczną stwarza możliwość wyrównania defektów rozwojowych i zapobiega w przyszłości trudnościom w nauce.

Bibliografia: M. Przetacznik- Gierowska, G. Makiełło - Jarża - "Psychologia rozwojowa i wychowawcza wieku dziecięcego"  WSi P Warszawa 1992 r.
Z. Słobodzian - " Zanim dziecko rozpocznie naukę w szkole" WSiP Warszawa 1977 r.
H. Spionek - "Zaburzenia rozwoju uczniów, a niepowodzenia szkolne" PWN Warszawa 1975 r.
S. Szuman - "O dojrzałości szkolnej dzieci siedmioletnich" Nowa Szkoła" 1962 nr 6, 9, 10, 11.

Opracowanie: Anna Łata
Społeczna Szkoła Podstawowa nr 1
Poznań

Wyświetleń: 1372