Jak można wpłynąć na rozbudzanie zamiłowania do czytania książek wśród dzieci w młodszym wieku szkolnym?

Wszechstronny rozwój uczniów jest wartością nadrzędną dla każdego nauczyciela na wszystkich etapach edukacji. Możemy go osiągnąć stosując różnorodne formy pracy z dziećmi. Jednym z najważniejszych zadań edukacyjnych nauczania początkowego jest budzenie i rozwój zainteresowań czytelniczych i tym samym nawyk czytania. Jest to proces długotrwały i wymaga wielu zabiegów ze strony nauczyciela.

W okresie przedszkolnym ważną rolę dla późniejszej aktywności czytelniczej odgrywa dom rodzinny. Pierwsze kontakty ze słowem drukowanym - aprobowane przez rodziców - wywierają duży wpływ na stosunek dziecka do książek. Niestety w ostatnim okresie daje się zauważyć, iż czytanie dzieciom w domach zaczyna należeć do przeszłości. Rodzice nie tylko nie rozbudzają pozytywnych nawyków czytelniczych, ale sami ograniczają się często jedynie do środków masowego przekazu.

Na szczęście nie tylko dom rodzinny przyczynia się do rozbudzania aktywności czytelniczej dziecka. Tutaj zaczyna się rola szkoły, w której uczeń opanowuje technikę czytania, budzi zamiłowania, kieruje zainteresowaniami, wyrabia umiejętność posługiwania się książką, słownikiem czy encyklopedią.

Dziecko przychodzące do klasy pierwszej najczęściej nie potrafi jeszcze czytać, ale od najmłodszych lat interesuje się ilustracjami w książce, potem z czasem głośnym czytaniem bajek i baśni. Jeżeli tych zainteresowań nie zaspokoi rodzic, to lukę musi wypełnić nauczyciel. Bardzo dobrze jest, jeśli może to zrobić we współpracy z bibliotekarzem. Dzieci uczą się wówczas, iż książka jest czymś szczególnym nie tylko dla "ich pani", ale również dla ludzi, wśród których żyją. Może fakt czytania książek przez innych wpłynie na to, że dziecko samo sięgnie po jakąś pozycję. Dobrze byłoby, aby właśnie ta pierwsza lektura była właściwie dobrana. Jestem zdania, że właśnie ona może sprawić, iż dziecko pozostanie jej wierne przez wiele lat, a może i przez całe życie. Nie zawsze przy tym wyborze jest nauczyciel, ale bardzo często ma na to wpływ, czytając fragmenty książek. Bardzo często w takiej sytuacji znajduje się bibliotekarz, który stara się dobrać jak najodpowiedniejszą lekturę. A przecież nie trzeba nikogo przekonywać o roli książki, z którą ludzie obcują już od 5000 lat. Pomóżmy więc dzieciom nauczyć się korzystać z nich i przyzwyczajajmy je do obcowania ze słowem pisanym.

Funkcja książki w życiu dziecka jest różnorodna, daje mu chwile odprężenia i wypoczynku, wzbogaca i uzupełnia na bieżąco wiedzę o życiu i otaczającym nas świecie. Umiejętność korzystania z encyklopedii i słowników bardzo pomaga w przygotowaniu się do lekcji i uczy samodzielności.

Warto zwrócić uwagę na fakt, iż dzieci w młodszym wieku szkolnym znajdują się w bardzo trudnym dla nich okresie rozwoju. Zostają wprowadzone w zupełnie nową sytuację społeczną: szkoła, klasa, koledzy i nauczyciele. Następuje zmiana warunków, wymagań i konieczność przystosowania się do rodzących się obowiązków. W tym okresie podstawową sprawą staje się nauka czytania, pisania i liczenie. Zamiłowanie do czytania książek dopiero zaczyna się kształtować.

Dziecko w wieku 9 - 10 lat zaczyna się trochę usamodzielniać. Potrafi już sobie poradzić z trudnościami szkolnymi, jest pełne zapału i energii życiowej. Dobrze czuje się w grupie swoich rówieśników. Jego sposób myślenia jest jeszcze ciągle oparty na bezpośrednim działaniu, ale staje się jednak stopniowo coraz bardziej obiektywny.

Dzięki temu przystosowuje się do samodzielnego rozwijania i zaspokajania swoich potrzeb poznawczych, zainteresowań światem i otaczającą rzeczywistością. W wyniku opowiadań kolegów o przyrodzie i zwierzętach i dziecko zaczyna myśleć o różnych wydarzeniach. Zaczyna się samoczynnie pojawiać zainteresowanie książką. W tym właśnie momencie tak ważne jest właściwe pokierowanie młodym człowiekiem, aby jak najszybciej wyrobił w sobie przeświadczenie, iż czytanie to rzecz potrzebna, konieczna, dająca wiedzę, zadowolenie i przyjemność.

O zainteresowaniach czytelniczych dzieci często decydują przypadki. Książka wzięta z półki bibliotecznej może niejednokrotnie rozbudzić ciekawość poznawczą w jakimś zakresie, choć o wyborze mogła zdecydować na przykład piękna, kolorowa okładka czy ilustracja. Ważne jest, aby nie rządził tym przypadek, aby był ktoś, kto dobrze doradzi i pomoże wybrać najodpowiedniejszą pozycję - zaangażowany nauczyciel lub bibliotekarz.

Książka ma zadanie współdziałać w kulturowym i uczuciowym wychowaniu młodego pokolenia, kształtować jego odczucia estetyczne. Przy jej pomocy dziecko uczestniczy w odkrywaniu świata nauki i techniki. Zaś nauczyciel we współpracy z bibliotekarzem winien nauczyć dziecko intensywnego i systematycznego czytania, korzystania z książki i zaopatrzyć w ciekawą, odpowiadającą zainteresowaniom dziecka lekturę. Właściwy jej dobór ma duże znaczenie, choć wiadomo, że nie jest to sprawa łatwa i wymaga doświadczenia i odpowiednich umiejętności.

Zarówno nauczyciel, jak i bibliotekarz powinien uzyskać możliwie najwięcej informacji o dziecku. Znajomość psychiki młodego człowieka pozwala poznać jego zainteresowania i ustalić, jakie książki dziecko lubi i jak sobie radzi z trudniejszym tekstem. Wtedy o wiele łatwiej można wybrać lekturę odpowiednio dopasowaną do wieku, która jest jednocześnie atrakcyjna, zachęca do samodzielnej dociekliwości i zaspokaja jego naturalną ciekawość świata.

Mechaniczne i przypadkowe wzięcie pierwszej z brzegu książki mogłoby wyrządzić niepowetowane straty. Nie można dopuścić do kontaktu z książką dla dziecka nieciekawą, bo odbiłoby się to na wynikach dalszego czytania i jego zainteresowań.

Ścisła współpraca nauczyciela i bibliotekarza powinna również zaowocować w stosowaniu różnorodnych form pracy z dziećmi. Częste wizyty w bibliotece - niekoniecznie w celu wypożyczenia książek - powodują, że zaczyna się ona kojarzyć z czymś ciekawym i miłym. Celowe jest prowadzenie zajęć na terenie biblioteki przez nauczyciela oraz wprowadzanie elementów zabawy i rozrywki. Uatrakcyjnienie form i metod pracy na pewno wpłynie na uzyskanie lepszych efektów w rozbudzaniu i kształtowaniu ciekawych i pożądanych zainteresowań czytelniczych.

Warto również pamiętać, że w dobie ogromnego rozwoju techniki, książka nadal ma ogromne znaczenie w kształtowaniu wiedzy i świadomości młodego pokolenia. Jest łatwo dostępna, a do odtworzenia jej treści nie potrzebujemy żadnych urządzeń. Natomiast prawidłowe pokierowanie rozwojem zamiłowania do czytania książek na pewno wpłynie na to, że nasze biblioteki nie będą świeciły pustkami, zaś dzieci z nieukrywaną przyjemnością będą brały do ręki następne egzemplarze lektur i to nie tylko obowiązkowych.

Opracowanie: Anna Próba

Wyświetleń: 1273