O ścieżkach edukacyjnych raz jeszcze....

Reforma systemu edukacji spowodowała, że kształcenie encyklopedyczne jest wypierane przez kształcenie umiejętności praktycznych i integrację międzyprzedmiotową. Wymaga to zmiany systemu kształcenia nauczycieli i ciągłe doskonalenie ich warsztatu pracy. Konieczna jest szeroka wiedza iterdyscyplinarna. Służą temu celowi różne formy dokształcania oraz wewnętrznoszkolny system doskonalenia nauczycieli.

Zgodnie z Rozporządzeniem MEN z dnia 15.02.1999 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego (Dz. U. Nr 14 z dnia 23.02.1999 r. Poz.129 ) integracji wiedzy nauczanej w szkole na różnych etapach kształcenia służy wprowadzanie m in. ścieżek edukacyjnych tzn. zestawów treści i umiejętności o istotnym znaczeniu wychowawczym, których realizacja może odbywać się w ramach nauczania różnych przedmiotów lub w postaci odrębnych zajęć.

Podstawą edukacji przez całe życie są 4 fundamentalne zasady dydaktyczne tzw. Filary edukacji:
1. uczyć się, aby wiedzieć
2. uczyć się, aby działać
3. uczyć się, aby żyć wspólnie
4. uczyć się, aby być

Zasada " uczyć się, aby wiedzieć " polega na zdobyciu takiej wiedzy, która pozwala zrozumieć otaczający nas świat i czerpać radość z tego rozumienia. Zasada " uczyć się, aby działać " - to zdobycie szeroko rozumianych kompetencji do wykonywania przyszłej pracy polegającej na ciagłej ewolucji.

"Uczyć się, aby żyć wspólnie " to nowa forma edukacji europejskiej mającej na celu pełniejsze zrozumienie drugiego człowieka i odstrzeganie współzależności między ludźmi.

"Uczyć się, aby być " - to wyrabianie wyobraźni i kreatywności

poprzez umiejętności samodzielnego i krytycznego myślenia.

Struktura organizacyjna ścieżek edukacyjnych przedstawia się następująco:

Ścieżki edukacyjne uwzględnione muszą być w programach nauczania. Dyrektor szkoły odpowiedzialny jest za uwzględnienie problematyki ścieżek edukacyjnych w szkolnym zestawie programów nauczania, a nauczyciele za ich realizację, włączając do własnego programu odpowiednie treści.

Częściowej realizacji tych treści można dokonać w czasie odrębnych modułowych kilkugodzinnych zajęć.

Aby skutecznie wdrożyć ścieżki edukacyjne, należy tworzyć je etapami:
1. powołać zespoły międzyprzemiotowe, określić zadania, wyjaśnić filozofią nauczania w ramach ścieżek edukacyjnych.
2. określić zakres współpracy nauczycieli w ramach realizacji jednej ścieżki.
3. stworzyć programy nauczania ścieżek edukacyjnych z uwzględnieniem przedmiotów, zajęć pozalekcyjnych, lekcji wychowawczych i projektów międzyprzedmiotowych w ramach których będą realizowane.
4. określić harmonogram spotkań oraz sposób realizacji.

Niezwykle ważny jest wybór programów ścieżek edukacyjnych.

Kryteria wyboru programu są następujące:
- zgodność z podstawą programową
- poprawność konstrukcyjna
- poprawność merytoryczna
- poprawność dydaktyczna.

Oto kilka praktycznych wskazówek przydających się podczas tworzenia ścieżek edukacyjnych:
1. nie należy na siłę integrować wszystkich przedmiotów lecz tylko wiodące
2. w wypadku braku osób kompetentnych należy zaplanować udział eksperta zewnętrznego
3. należy zaplanować harmonogram spotkań zespołów realizujących ścieżki
4. pomyśleć należy o (innych ) różnych formach i metodach realizacji ścieżek (projekt, stacje uczenia się, portfolio )

Jako pierwsza wymieniana jest edukacja czytelnicza i medialna.Kształci ona umiejętności korzystania z różnych źródeł informacji, uczy docierania do nich i selekcjonowania. Wyrabia szacunek dla dorobku kultury i dziedzictwa polskiego. Przygotowuje do odbioru wytworów kultury i pracy samokształceniowej.

Ścieżka czytelniczo-medialna jest podstawą warsztatowo-informacyjną dla innych ścieżek.

Referat opracowany na podstawie materiałów konferencji pt. "Doskonalenie warsztatu pracy nauczyciela szkoły ponadgimnazjalnej - ścieżki edukacyjne" - Radom 2003 oraz "Ścieżki edukacyjne teoria i praktyka" Kielce 2001.

Opracowanie: mgr Elżbieta Dziekońska

Wyświetleń: 1102