Urazowość uczniów na zajęciach wychowania fizycznego w latach 2000 - 2002 w Gimnazjum Wrocławskim

Wypadki na lekcjach wychowania fizycznego wśród dzieci i młodzieży szkolnej są dużym problemem zdrowotnym. Będąc nauczycielami wychowania fizycznego i bezpośrednimi świadkami takich wypadków, postanowiliśmy zbadać urazowość wśród uczniów naszego gimnazjum w procesie wychowania fizycznego.

Badaniami objęto klasy I - III /1100 uczniów/ w roku szkolnym 2000/2001 i 2001/2002. Lekcje wychowania fizycznego odbywały się zgodnie z programem nauczania w następujących dyscyplinach sportowych: gimnastyka, piłka siatkowa, p. koszykowa, p. ręczna, p. nożna, lekkoatletyka, uni - hokej, tenis stołowy, aerobik. Na lekcjach, w trakcie wykonywania ćwiczeń, w badanym okresie, urazom uległo 21 uczniów to jest 1,9%.

Analizując zaistniałe wypadki, staraliśmy się poznać, w jakich okolicznościach powstały i jakie były ich przyczyny, a także w jakich dyscyplinach sportu najczęściej występowały. Zgodnie z definicją J. Moskwy, urazem sportowym nazywamy takie uszkodzenie ciała, które powstaje w trakcie treningu lub zajęć sportowych i jest ściśle związane z aktywnością ruchową danej dyscypliny sportu czy ćwiczeń rekreacyjnych.

Od dłuższego czasu obserwujemy stałe obniżanie się sprawności fizycznej młodzieży gimnazjalnej. Przyczyny tego zjawiska są różnorodne. Można do nich zaliczyć: nieodpowiedni i mało aktywny tryb życia młodzieży, braki w przygotowaniu fizycznym, szczególnie wytrzymałościowym, koordynacyjnym i technicznym pod kątem poszczególnych dyscyplin sportowych. Na lekcjach wychowania fizycznego często zauważa się nadmierną pobudliwość oraz stany przemęczenia, znużenia, zniechęcenia będące konsekwencją nieprzestrzegania zdrowego stylu życia.

Młodzież pod względem sprawności ogólnej jest zróżnicowana, co powinni uwzględniać nauczyciele, by sprzyjać efektywnemu i bezpiecznemu prowadzeniu lekcji w-f.

W uszkodzeniach sportowych dużą role odgrywa przygotowanie fizyczne i teoretyczne ćwiczących.

Głównymi przyczynami urazów są:
- nieodpowiednia rozgrzewka,
- nieprawidłowe wykonanie ćwiczeń,
- bezpośrednia walka sportowa,
- zbyt szybki powrót do ćwiczeń po niewyleczonym urazie
Analiza danych w Gimnazjum wskazuje, że najczęściej wypadki występują podczas zajęć z p. nożnej, p. koszykowej, p. siatkowej, a rzadziej p. ręcznej, gimnastyki, aerobiku. Są to urazy kończyn dolnych /staw skokowy i kolanowy/, a także stłuczenia, skręcenia oraz obrażenia palców rąk /wybicia i złamania/. Powstają one w wyniku nieprzestrzegania przepisów gry, poleceń nauczyciela, niewłaściwej rozgrzewki, niewłaściwego obuwia.

Aby zapobiegać wypadkom i zmniejszyć ich ilość na lekcjach w-f należy:
- zapoznać uczniów z przepisami BHP i ciągle przypominać o ich przestrzeganiu;
- każdą lekcję rozpoczynać odpowiednią rozgrzewką stosowną do tematu lekcji;
- zapoznawać uczniów z przepisami gier sportowych;
propagować aktywność ruchową w czasie wolnym od nauki i zachęcać do zdrowego stylu życia

Literatura:
1. Brydak Z. (1964); Wypadki na zajęciach wychowania fizycznego a odpowiedzialność prawna nauczyciela
Wychowanie Fizyczne i Higiena Szkolna numer 5 i 10.
2. Garlicki J., Kusia W, - red. (1998)
Traumatologia sportu. Warszawa.
3. Wychowanie Fizyczne i Zdrowotne 2002 numer 10.

Opracowanie: Krystyna Wolągiewicz

Wyświetleń: 2634