Organizujmy wycieczki zawodowe

Wkraczanie do szkół coraz doskonalszych pomocy dydaktycznych nie eliminuje konieczności organizowania wycieczek zawodowych. Pogląd, że film czy prezentacja komputerowa jest w stanie zastąpić rzeczywistość jest z gruntu fałszywy. Nawet najdoskonalsze środki techniczne w każdym przypadku służą tylko do pośredniego poznania rzeczywistości.

Jako nauczyciel przedmiotów zawodowych, organizowałam dużo wycieczek i mogę stwierdzić, że obserwowanie pewnych faktów w realnych warunkach pozwala uczniom na szybsze i łatwiejsze zrozumienie wielu trudnych zagadnień.
Oprócz niezaprzeczalnych walorów dydaktycznych wycieczka spełnia wiele funkcji wychowawczych. Może być okazją do kreowania właściwych postaw społecznych. Kontakty społeczne nawiązane podczas wycieczek mogą służyć kształtowaniu właściwego stosunku do ludzi, szacunku do ich pracy, życzliwości i sympatii.

Aby wycieczka przyniosła zamierzone efekty, musi być odpowiednio zaplanowana. Na podstawie swoich doświadczeń przekonałam się, że otwieranie bloku tematycznego wycieczką nie daje oczekiwanych rezultatów. Wycieczka powinna być poprzedzona poznaniem zakresu materiału nauczania, którego ma dotyczyć.Przed wycieczką należy zebrać dokładne informacje o zwiedzanym obiekcie i wcześniej- o ile to możliwe- samemu go poznać.Lekcja poprzedzająca wycieczkę powinna być przygotowaniem młodzieży do zwiedzania. Należy omówić cel i zadania wycieczki, wyjaśnić jej charakter i ważniejsze etapy zwiedzania oraz przeprowadzić powtórzenie tych wiadomości, które będą potrzebne w czasie obserwacji. Konieczne jest uświadomienie uczniom, że wycieczka do zakładu przemysłowego, na budowę lub do obiektu wystawienniczego nie jest rozrywką i czasem wolnym od nauki, ani też wycieczką turystyczną, lecz planowymi zajęciami, odbywającymi się w terenie. Przy tej okazji trzeba podkreślić obowiązek zachowania dyscypliny, ostrożności oraz stosowania się do przepisów BHP. Bardzo ważne jest, aby zdawać sobie sprawę z tego, że na wycieczkach zagrożenie dla zdrowia i życia uczniów jest znacznie większe niż w klasie. Dlatego też opiekunowie wycieczek zawodowych powinni stosować się do przepisów w sprawie wycieczek szkolnych oraz dodatkowo ubezpieczyć młodzież przed następstwami nieszczęśliwych wypadków.

Sam przebieg wycieczki nie może mieć charakteru żywiołowego. Odpowiednio dobrana liczebność grupy powinna gwarantować dobrą widoczność i słyszalność wszystkiego, co się wokół dzieje. Zwiedzanie powinno być tak przeprowadzone, aby nie absorbować uwagi uczniów mało ważnymi szczegółami. Z drugiej strony nie należy tłumić naturalnej ciekawości uczniów, przejawiającej się w licznych pytaniach, często odbiegających od materiału programowego. Należy dać możliwość uzyskania odpowiedzi na zadane pytania i pomóc w zrozumieniu obserwowanych faktów. Zadaniem nauczyciela jest takie ukierunkowanie pytań, by były zgodne z planem tematycznym wycieczki. W trakcie wycieczki uczniowie mogą wykonywać szkice, sporządzać notatki, ewentualnie robić zdjęcia, które mogą wykorzystać do opracowania sprawozdania. Pod koniec wycieczki należy "na gorąco" krótko podsumować zdobyte wiadomości i udzielić ostatnich wyjaśnień. Można również od razu wystawić oceny wyróżniającym się uczniom za pozytywną aktywność, zachowanie, rzeczowe pytania. Ważnym akcentem wychowawczym każdej wycieczki jest podziękowanie przez uczniów przewodnikowi i kierownictwu zakładu.

Każdą wycieczkę należy w najbliższym czasie (w ciągu ok. tygodnia), omówić porządkując, systematyzując i uogólniając zdobyte wiadomości oraz sprawdzić i ocenić przygotowane przez uczniów sprawozdania, wykonane szkice czy rysunki.

Wiele wycieczek można wykorzystać w nauczaniu kilku przedmiotów. Dlatego też jest szczególnie uzasadnione tworzenie atrakcyjnych programów wycieczek wieloprzedmiotowych integrujących wiedzę z różnych przedmiotów. Aby uniknąć powtórzeń merytorycznych wycieczki należy starannie zaplanować i na początku każdego roku szkolnego włączyć do planu pracy pedagogicznej.

Niektóre wycieczki, zwłaszcza do obiektów wystawienniczych są okazją do wzbogacenia pracowni przedmiotowych o cenne pomoce dydaktyczne tj. katalogi wyrobów, prospekty, próbki materiałów, programy obliczeniowe.

Organizowane w optymalnych ilościach wycieczki zawodowe wnoszą do życia szkolnego wiele wartości poznawczych, kształcących i wychowawczych. Na długo pozostają w pamięci uczniów, a nauczycieli wzbogacają o nowe doświadczenia.

Bibliografia:
1. K.Czajkowski "Wycieczka uczy i wychowuje"
2. J.Podolski "Turystyka szkolna"
3. A. Sakowska "Wycieczki przedmiotowe jako metody nauczania interdyscyplinarnego"

Opracowanie: Marianna Kosowska-Segeth
nauczyciel przedmiotów zawodowych
Państwowe Szkoły Budownictwa i Geodezji w Lublinie

Wyświetleń: 678