Rozbudzanie zainteresowań czytelniczych dzieci niewidomych i słabo widzących w młodszym wieku szkolnym

Rozbudzanie u dzieci z uszkodzonym wzrokiem zainteresowań czytelniczych to jedno z ważnych zadań szkoły i internatu. Książka bowiem dla naszych wychowanków jest źródłem poznawania świata, wzbogacania przeżyć i wyobraźni, kształtowania stosunku do otaczającego świata i do samego siebie. Czytelnictwo ma na celu doprowadzenie niewidomego i słabo widzącego dziecka do normalnego funkcjonowania. Pozwala na realizację normalnych potrzeb ludzkich: kulturalnych, naukowych i rozrywkowych, które na skutek braku bodźców wzrokowych są ograniczone lub zaburzone. Poprzez rozwijanie różnych form czytelnictwa rozbudzamy u dzieci potrzebę wielostronnego obcowania z literaturą. Zadaniem wychowawcy jest umiejętne kierowanie czytelnictwem, aby działanie książki przyniosło jak największe korzyści. Dużą rolę przypisujemy wartości terapeutycznej książki. Książka bowiem może wyrównywać deficyty, wprowadzać wychowanka w dobry humor, przywracać mu wiarę w siebie, ukazywać perspektywy na przyszłość, podsuwać mu rozwiązanie trudnego problemu.

W szkole i w internacie w pracy nad rozwijaniem czytelnictwa dzieci w młodszym wieku szkolnym doniosłą rolę odgrywają następujące formy: głośne czytanie, opowiadanie, konkursy, korzystanie z czasopism i książki akustycznej.

Głośne czytanie jest jedną z najbardziej przystępnych form dla najmłodszych dzieci, które czasami nie mają jeszcze dobrze opanowanej techniki czytania. W grupie (klasie) wyznaczamy czas na głośne czytanie książek przez wychowawcę. Staramy się zawsze dobrać książki zgodnie z poziomem i zainteresowaniami grupy.

Nasze dzieci chętnie słuchają baśni. Baśń przedstawia świat fikcyjny, który pozwala im głębiej poznawać i rozumieć rzeczywistość. Łatwo identyfikują się z bohaterami baśni, prze-żywają ich losy, kształtują swój stosunek do naczelnych wartości takich jak: dobro, piękno, prawda, sprawiedliwość.

Oprócz baśni wielką poczytnością cieszą się książki, w których fantazja połączona jest z przyrodą. Budzi się u wychowanków zainteresowanie powieścią przygodowo-podróżniczą.

W celu zainteresowania dzieci samodzielnym czytaniem od czasu do czasu wychowawca czyta książki znajdujące się w naszej bibliotece ośrodkowej, ale tylko wybrany fragment i przerywa w najciekawszym miejscu. To dobry sposób, gdyż zawsze któreś z wychowanków zainteresowany jest daną książką i wypożycza ją później.

Opowiadanie przez wychowawcę całości lub fragmentów książek również zachęca do przeczytania całości utworu. Podczas opowiadania między wychowawcą, a dziećmi wytwarza się szczególna atmosfera. Tematy opowiadań powinny być celowo dobrane, posiadać akcję pełną dynamiki i napięcia. Wychowawcę obowiązuje dobre opanowanie treści, umiejętność oddania nastroju, uwypuklenia tendencji autora, przystosowanie do poziomu słuchaczy.

Ciekawą formą jest kończenie przez dzieci opowiadania zaczętego przez wychowawcę lub dziecko. Ponieważ szczególnym zainteresowaniem naszych wychowanków cieszą się baśnie, korzystając z ich wyobraźni i fantazji organizujemy sytuacje tworzenia bajki. Zaczynamy od bajki znanej dzieciom, którą modyfikują i na swój sposób wzbogacają. Jedno z dzieci zaczyna opowieść na dowolny temat, inne dodają kilka zdań, rozbudowują wątek i kontynuują rozpoczętą bajkę. W ten sam sposób można tworzyć opowiadania lub opisy zdarzeń. Taka zabawa przyczynia się do wzbudzania zainteresowania dzieci zarówno tym, co usłyszą od innych, jak i tym, w jakim stopniu same włączą się w tok ogólnej narracji i dzieła tworzenia.

Jedną z atrakcyjnych form budzenia i rozwijania zaintere-sowań czytelniczych są konkursy. Element współzawodnictwa tkwiący w każdym konkursie zachęca wychowanków do dokładniejszego czytania i lepszego zapamiętywania treści książek. Konkursy można podzielić ze względu na cel, ich formę i czas trwania. Biorąc pod uwagę cel, któremu służą, rozróżniamy konkursy sprawdzające znajomość książek i sposób czytania, pogłębiające lekturę oraz kulturę czytelnika. Ze względu na formę mogą być to konkursy oparte na pytaniach dotyczących przeczyta-nej książki, zagadkach, piosenkach. Ze względu na czas konkursy długotrwałe - wymagające wcześniejszego ogłoszenia, opracowania regulaminu, podsumowania i zakończenia oraz błyska-wiczne przeplatane zabawami i piosenkami. Konkurs powinien być dostosowany do zainteresowań wychowanków. W grupach organizu-jemy konkurs - sprawdzian w formie zabawy ze znajomości treści bajek "Bajka miesiąca" lub książek "Książka miesiąca". Konkursy te są wzbogacone pracami plastycznymi dzieci, piosenkami, odgrywaniem krótkich scenek.

Organizujemy również konkurs na tworzenie bajki, która będzie się wszystkim podobała.

Wspólnie z biblioteką Ośrodka przeprowadzamy całoroczny konkurs czytelniczy, który ma wdrażać wychowanków do systema-tycznego czytania książek i doskonalić technikę czytania brajlem lub czarnodrukiem.

Do rozwoju zainteresowań czytelniczych wykorzystujemy również czasopisma dziecięce: Promyczek, Światełko, a także gazetkę szkolną. Wdrażamy dzieci do nawyku stałego czytania czasopism, przyswajamy wycho-wankom technikę posługiwania się czasopismem tzn. odnajdywania stron i tytułu tekstu, przeglądania stron, wykorzystywania tekstów do nauki i zabawy. Czytanie gazetki szkolnej, a często też w niej własnych tekstów (opowiadań, zagadek) sprawia dzieciom dużo radości i jest powodem do dumy. Wdrażanie dzieci do systematycznego czytelnictwa prasy ułatwia im orientację w otaczającej rzeczywistości bliższej i dalszej.

Zainteresowania czytelnicze rozbudzamy też poprzez stoso-wanie książki akustycznej. Z nagrań na taśmach magnetofonowych dziecko może słuchać artystycznie opowiadanych bajek, baśni, recytowanych wierszy, ciekawie czytanych powieści. W zajęciach z najmłodszymi dziećmi nie nadużywamy tej formy, ponieważ nie zastąpi ona bezpośredniego kontaktu dziecka z książką. W grupach młodszych obowiązkowe jest codzienne półgodzinne czytanie ksią-żek brajlowskich lub czarnodrukowych.

Rozwijanie zainteresowań czytelniczych dzieci niewidomych i słabo widzących ma na celu uczenie ich umiejętnego zagospodarowywania czasu wolnego. Książka może być przyjacielem, z którego rad i pomocy będą chętnie korzystały.


LITERATURA:
Bendych E.: Z zagadnień wychowania w internacie dla dzieci niewidomych. W: Rewalidacja dzieci i młodzieży z uszkodzonym wzrokiem. Red. E. Bendych. WSiP, Warszawa 1984.
Tomasik E.: Czytelnictwo i biblioterapia w pedagogice specjalnej. Wydawnictwo WSPS, Warszawa 1994.
Wiech A., Wiech Z.: Poradnik dla wychowawców świetlic szkolnych, Warszawa 1975.

Opracowanie: Iwona Kubiak
OSW dla Dzieci Niewidomych
W Owińskach

Wyświetleń: 1552