Katalog

Agnieszka Firleta
Lekcja wychowawcza, Scenariusze

Asertywność jako sposób na życie - scenariusze lekcji wychowawczych dla gimnazjum lub liceum

- n +

ASERTYWNOŚĆ JAKO SPSÓB NA ŻYCIE SCENARIUSZ LEKCJI WYCHOWAWCZEJ (2 GODZINY) dla gimnazjum lub liceum

CELEM ZAJĘĆ jest wyjaśnienie pojęcia asertywności, uświadomienie uczniom dlaczego zachowania asertywne są podstawą prawidłowej komunikacji interpersonalnej, budują pewność siebie i adekwatną samoocenę oraz ułatwiają skuteczne odmawianie w sytuacjach kiedy trzeba to zrobić

TOK ZAJĘĆ

1. Uczniowie zastanawiają się co oznacza pojęcie "asertywność". Nauczyciel podsumowuje:
"Asertywność to szacunek dla samego siebie, który pozwala na formułowanie naszych oczekiwań wobec innych ludzi. Jest to również szanowanie prawa innych do wyrażania swoich potrzeb"
2. Nauczyciel wyjaśnia, że zachowania asertywne są niekiedy mylone z agresją lub biernością.
Nauczyciel czyta stwierdzenia charakteryzujące bierną, agresywną i asertywną postawę- uczniowie przypisują stwierdzenia określonym postawom:
- Jestem pewny swojej wartości i nie obawiam się okazywać tego
- Podczas trudnych rozmów bywam wrogi
- Mam kłopoty z byciem sobą
- Umiem spontanicznie cieszyć się z komplementów i obdarzać nimi innych
- Nie mam specjalnie powodów aby szanować siebie
- Na ogół milczę
- Czasem zgadzam się z krytyką mojej osoby a czasem nie
- Zawsze mówię ludziom co mi się w nich nie podoba
Nauczyciel tłumaczy, że zachowania asertywne nie zawsze pozwalają osiągnąć to, czego się chce, ani nie zapewniają wygranej w każdej sytuacji. Zachowanie asertywne nie jest natarczywe, żądaniowe i egoistyczne, czyli agresywne nie jest też przesadnie uległe i bierne. Zachowując się asertywnie sprawiamy wrażenie, że jest nam dobrze ze sobą w zajmowanej przez nas przestrzeni.
3. Nauczyciel dzieli klasę na grupy, każda z nich ma zastanowić się jak zachowuje się człowiek asertywny. Uczniowie mogą pomyśleć np. o kimś kto ich zdaniem jest asertywny i zapisać dlaczego tak uważają.
Asertywność można interpretować jako:
- Zachowanie
- Pewność siebie i dobrą samoocenę
- Porozumiewanie się
- Umiejętność samorealizacji
4. Zachowując się asertywnie kontrolujemy siebie nie innych. Wrażenie ,że panujemy nad sobą nie tylko pozytywnie wpływa na nasze samopoczucie, ale również oddziałuje na innych.
Nauczyciel proponuje uczniom aby spróbowali odpowiedzieć na pytanie " Czy jestem asertywny?" w tym celu dyktuje 20 stwierdzeń polecając aby uczniowie ustosunkowali się do nich odpowiadając "tak" lub "nie"
- Jeśli ktoś nalega, trudno mi odmówić
- Kogoś kto mi przeszkadza nie proszę aby przestał.
- Jeśli ktoś mnie niesłusznie obwinia nie protestuję
- Często miewam poczucie krzywdy
- Niezbyt umiem dopominać się o swoje
- Nie wiem jak domagać się zwrotu pożyczonej rzeczy
- Czasem czuję się wykorzystywany
- Trudno mi rozpocząć rozmowę z kimś, kogo dobrze nie znam
- Jeśli ktoś mnie chwali, czuje się zażenowany i nie wiem co powiedzieć
- Nie umiem chwalić innych
- Nie wiem jak się zachować kiedy jestem krytykowany
- Nie potrafię prosić o pomoc
- Nie umiem być całkiem szczery
- Nie wiem co zrobić kiedy jestem zakłopotany
- Nie umiem bronić własnego zdania
- Złoszczę się kiedy ktoś ma inne zdanie niż ja
- Odczuwam silną tremę kiedy muszę wypowiedzieć się publicznie
- Często ulegam innym
- Bywam agresywny
- Zdarza się że krzykiem wymuszam spełnienie moich próśb
Nauczyciel wyjaśni że ci uczniowie którzy uzyskali więcej niż 10 odpowiedzi "tak" mają kłopoty z asertywnością i muszą nad nią popracować

5. Człowiek asertywny ma realistyczne, zdrowe poczucie własnej wartości i myśli o sobie pozytywnie
Nauczyciel proponuje uczniom następujące ćwiczenie :"Weź długopis do ręki i zapisz 5 pozytywnych zdań na swój temat zaczynających się od słowa "Jestem...". Po zakończeniu ćwiczenia uczniowie dzielą się uwagami na jego temat, zastanawiają się dlaczego pozytywne myślenie o sobie jest tak trudne. Jeżeli zespół ma ochotę można zaproponować inną formę ćwiczenia. Uczniowie siadają w kręgu, każdy po kolei wchodzi do środka a pozostali wymieniają jedną pozytywną cechę tego ucznia

6. Podstawowym założeniem asertywności jest to, że każdy człowiek ma prawa Świadomość tego umożliwia nam zachowanie się w sposób zapewniający samorealizację i zadowolenie. Jednakże pod uwagę należy brać nie tylko własne, ale cudze prawa. Nauczyciel proponuje następujące ćwiczenie:" Niech każdy napisze w zeszycie do czego, jego zdaniem, jako człowiek ma prawo. Potem przeczytamy to głośno i wymienimy poglądy"
W omówieniu nauczyciel wymienia takie prawa, które uczniowie pominęli, np. prawo do:
- wyrażania swojego zdania
- wyrażania uczuć
- miłości
- kulturalnego traktowania
- sprawiedliwego traktowania
- popełniania błędów
- proszenia o coś
- mówienia "nie wiem", "nie rozumiem"
- radości
- pozytywnego myślenia o sobie
- sympatii i szacunku innych
- dyskutowania
- protestowania

7. Komunikując się w asertywny sposób mówimy to, co mamy na myśli i przekazujemy to prosto i jasno. Nie oznacza to, ze mamy być niegrzeczni ,obcesowi czy nieprzyjemni. Komunikowanie się jest najskuteczniejsze wówczas, gdy nadawca wczuwa się w sytuację odbiorcy. Zastanów się jak inaczej (asertywniej) można wyrazić następujące opinie. Nauczyciel dzieli klasę na grupy każda pracuje nad jednym lub dwoma zdaniami:
- Nie wolno zachowywać się w ten sposób. Albo przestaniesz, albo powiesz wreszcie o co chodzi!
- Pewnie masz już dość. Daj sobie z tym spokój!
- Jesteś taki roztrzepany!. Mógłbyś wreszcie zacząć uważać?
- To co zrobiłeś było po prostu głupie.
- Nie wtrącaj się w nie swoje sprawy.
- Co się mnie czepiasz?
- Okropnie prowadzisz.
- Ten strój nie pasuje do ciebie
- Nie możesz tak mówić
- Nigdy nie szorujesz porządnie wanny.
- Wczoraj byłeś dla mnie okropny
- To się nie uda,. Powinieneś zrobić to tak.

8. Dlaczego odmawianie jest takie trudne?
Nauczyciel poleca uczniom aby każdy z nich ułożył listę powodów dla których nie mówi głośno i otwarcie "nie" lub "nie zgadzam się". W omówieniu nauczyciel podaje te powody unikania słowa "nie", których nie wymienili uczniowie:
- Nie chcesz się narazić, bo sądzisz, że sprzeciw wywołałby złość na ciebie
- Chcesz być lubiany za wszelką cenę
- Nie chcesz nikogo urazić
- Obawiasz się zemsty za swój protest
- Jesteś zaskoczony
- Pozwalasz innym sobą rządzić
- Chcesz się przypodobać

9. Odmawiania można się nauczyć. Jest wiele możliwości odmawiania w taki sposób, aby zachować swoje zdanie nie raniąc nikogo, nie kłócąc się i nie obrażając innych
- Po prostu możesz powiedzieć "nie", nie wchodząc w zbędne dyskusje. Bądź stanowczy i uprzejmy. Odmowa w tej sytuacji nie wymaga tłumaczenia się, zachowując się w jasny sposób nie musisz się niczego wstydzić - to Twoja decyzja i inni powinni ją respektować.
- Możesz dalej robić swoje, nie wchodząc w sytuację, którą proponuje ci kolega. Kiedy zaczyna się dziać coś takiego, w czym nie chcesz brać udziału, nie zwracaj uwagi i kontynuuj swoje zajęcia, Jeśli to możliwe po prostu odejdź
- Możesz zwyczajnie odejść-kiedy nie da się nic zrobić, po prostu odejdź. To świadczy o twojej sile i stanowczości
- Powiedz "nie" i ewentualnie zaproponuj coś innego. Zaproponuj w zamian cos innego, co moglibyście robić - coś zabawnego, bezpiecznego i zdrowego. Powiedz koledze, że chcesz dalej z nim być, ale nie znaczy to, że będziesz robił rzeczy, na które nie masz ochoty, na które się nie godzisz. Jeśli on nadal Cię namawia - odejdź.
- Zmień temat rozmowy, gdy znajdziesz się w grupie gdzie np. wszyscy wyśmiewają się z kogoś, możesz spróbować zmienić tę sytuację zmieniając temat lub proponując coś do zrobienia.
- Opowiedz dowcip. Kiedy otrzymujesz propozycję zrobienia czegoś, co uważasz za złe, możesz tę sprawę obrócić w żart. Poczucie humoru uczyni całą sytuację lżejszą i łatwiejszą

10. Nauczyciel prosi o zgłoszenie się chętnych do odegrania scenek np.
"Zostajesz zaproszony na imprezę przez osobę na której bardzo ci zależy. Ktoś proponuje ci skręta z marihuaną jak postępujesz?"
"Twoje koleżanki palą w szkolnej ubikacji, proponują żebyś ty również "wyluzowała się" przed klasówką co robisz?"
"Jesteś na dyskotece ktoś proponuje alkohol na który nie masz ochoty jak postępujesz?"
uczniowie komentują scenki próbują podpowiedzieć jak jeszcze inaczej można zareagować

LITERATURA:
Jan Ferguson "Asertywność doskonała", Dom wydawniczy REBIS, 1999r
Hanna Hamer, "Klucz do efektywności nauczania", VEDA, 1994r.
"Drugi elementarz czyli program siedmiu kroków" program profilaktyki dla młodzieży, PARPA 1997

Opracowanie: Agnieszka Firleta

Wyświetleń: 12408


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.