Agresja – jej przyczyny i sposoby eliminowania


Świat, w którym przyszło żyć, bardzo często stawia naszych uczniów w sytuacji, w której czują się zagubieni i rozczarowani. Często tak się dzieje, gdy nie potrafimy spełnić oczekiwań dziecka.
Rodzice nie wiedzą, jak poradzić sobie z dziećmi, które są nieposłuszne, z tymi co żądają spełnienia swoich zachcianek i reagują w sposób niewłaściwy, agresywny.
Jaka jest zatem definicja agresji?
Powszechnie przez agresję rozumie się zachowanie człowieka mające na celu wyrządzenie szkody innej osobie. Zachowanie agresywne to działanie, które ma sprawić innym cierpienie, krzywdę.
Agresja może być bezpośrednia lub przemieszczona.
Agresja bezpośrednia skierowana jest na podmiot lub osobę będącą powodem frustracji, np. dziecko atakuje kolegę, który mu coś zabrał. Niekiedy sytuacja frustracyjna, pomimo pobudzenia emocji złości i gniewu, nie prowadzi do jawnej agresji, gdy działają czynniki hamujące działania agresywne (np. świadomość kary). Prowadzi to jednak do wzrostu stopnia pobudzenia do agresji i w efekcie do przemieszczenia agresji:

- pojawiają się czynności agresywna pozbawione kierunku. Dziecko rozzłoszczone kopie ławkę, ponieważ osoba wywołująca frustrację jest zbyt silna i dziecko boi się ją zaatakować,
- agresja zostaje skierowana na inne obiekty lub osoby podobne pod jakimś względem do oryginalnego. Dziecko karane przez rodziców, swoje emocje przekłada bijąc rówieśników lub niszcząc przedmioty stanowiące wartość dla osoby , która jest źródłem frustracji,
- podejmowane są akty tzw. autoagresji.

Agresywne zachowania przyjmują formę:
a) agresji fizycznej czyli czynnej,
b) agresji słownej czyli werbalnej.

Zatem czynności agresywne, podobnie jak i inne czynności interpersonalne, służą redukcji napięcia emocjonalnego o negatywnym nacechowaniu (dziecko chce usunąć „przykrość”) lub uzyskać pozytywną stymulację, czyli przyjemność.

Co wywołuje zjawisko agresji?

Jednym z czynników zachowań agresywnych u dzieci są niepożądane wychowawczo postawy rodzicielskie takie jak: odtrącanie, unikanie, brak konsekwencji (postawy wg. M. Ziemskiej) oraz wadliwe metody i błędy wychowawcze:
- brak zainteresowania rodziców,
- brak zaspakajania potrzeb materialnych i społecznych,
- brak rozmów z rodzicami w przypadku zaistnienia trudności w życiu dziecka.
Ponadto jest wiele czynników, które są odpowiedzialne za zachowania agresywne:
- konsumpcyjne podejście do życia,
- trudna sytuacja bytowa rodzin,
- relatywizm etyczny,
- negatywny wpływ mediów na życie dziecka
- krytyka autorytetów,
- stosowanie surowych kar fizycznych,
- brak umiejętności prowadzenia rozmów, negocjacji,
- czynniki wrodzone oraz zmiany chorobotwórcze.

Aby poradzić sobie ze zjawiskiem agresji należy dostosować do niej właściwe środki oddziaływania pedagogicznego. Należy ustalić z jaką agresją mamy do czynienia, które potrzeby dziecka wywołują zachowania agresywne.
W zapobieganiu agresji naśladowczej istotne znaczenie posiada zabezpieczenie dzieci przed szkodliwymi wpływem modeli agresywnego zachowania się. Należy więc:
- ograniczyć oglądanie filmów o niewłaściwej tematyce,
- starać się odizolować dziecko od źródła wywołującego agresję.

W przypadku agresji patologicznej należy zapewnić dziecku odpowiednią opiekę lekarską, gdyż samo oddziaływanie wychowawcze nie przyniesie pożądanych efektów.

W szkole, mimo usilnych zabiegów mających na celu przeciwdziałanie zjawisku agresji, nadal występuje problem dzieci „trudnych”.
Poprawie zachowań uczniów ma służyć ustawiczna stymulacja ich rozwoju. Opracowany program profilaktyki w szkole oraz jego realizacja poprzez konkretne działania, powinna przynieść poprawę w zachowaniu uczniów.
Stanie się to również możliwe wtedy, gdy będzie przychylny stosunek rodzica do nauczyciela, relacje interpersonalne w szkole właściwe.
Rodzice powinni przyjąć do wiadomości, że problemy ich pociech wynikają często z faktu:
- że dzieci mniej zdolne z trudem przyswajają wiedzę,
- są dokuczliwe na zajęciach,
- zdolne do reakcji frustracyjnych, gdy w domu tłumi się emocje dziecka
Tylko właściwe oddziaływanie domu rodzinnego oraz współpraca ze szkołą, eliminuje potencjalną agresję.
Opracowała: Elżbieta Fila-Gołąbek

Wyświetleń: 0