Front Jedności Narodu skupiał w sobie partie i organizacje społeczne które wspólnie realizowały określone przez siebie cele. charakterystyczną cechą organizacyjną FJN w Polsce było istnienie stałych, społecznych organów, w których działalność nie opierała się na statucie, tylko na uchwale organizacji politycznych i społecznych, które zdecydowały o jego istnieniu. Rozwój struktury organizacyjnej wziął początek jeszcze w okresie wojny, kiedy to Krajowa Rada Narodowa i rady narodowe przekształciły się organy władzy państwowej właśnie tworząc Front Narodowy. Postacią frontu był również Rząd Jedności Narodowej. Formą Frontu Narodowego był też sojusz polityczny bloku stronnictw demokratycznych w czasie wyborów do Sejmu Ustawodawczego w 1947 roku. W tym okresie postacią organizacyjną frontu w kwestii pokoju był Komitet Obrońców Pokoju na szczeblu centralnym oraz komitety wojewódzkie i powiatowe. Dalszy rozwój organizacyjny frontu wiąże się z powołaniem przed wyborami do sejmu w 1952 roku wyborczych komitetów Frontu Narodowego. Stałe komitety frontu powstały w 1952 roku w wyniku połączenia komitetów wyborczych Frontu Narodowego oraz Komitetów Obrońców Pokoju. Podstawą tego była uchwała biura politycznego KC PZPR. Powstała więc struktura społecznych organów frontu Narodowego. Na czele stał Ogólnopolski Komitet Frontu Narodowego, który wyłonił prezydium i sekretariat. Powstały również komitety wojewódzkie, powiatowe i gromadzkie. Cechą charakterystyczną tego modelu organizacyjnego był bezpośredni wpływ PZPR na jego ukształtowanie się. W roku 1957 Front Narodowy został przekształcony we Front Jedności Narodu, a komitety FJN powstawały w oparciu o istniejące komitety Frontu Narodowego. Od tego momentu istniał już ogólnopolski komitet FJN, którego organami były prezydium i sekretariat. Zorganizowano także komitety wojewódzkie, powiatowe i gromadzkie, a od 1961 roku działały także wiejskie komitety FJN.
Rola FJN jako czynnika ustrojowego wynikała z faktu, że komitety frontu były formą organizacyjną wspólnej działalności ugrupowań politycznych i społecznych. Komitet integrowały partie polityczne i organizacje uprawnione do wysuwania kandydatów w wyborach. Jednakże największą rolę w komitetach FJN pełniły partie polityczne, a głównie PZPR, gdyż system partyjny stanowił w ramach frontu czynnik decydujący i kierowniczy. Kierownictwo polityczne FJN należało do komisji porozumiewawczych stronnictw politycznych. Komisje podejmowały ostateczne decyzje dotyczące składu personalnego poszczególnych list kandydatów, rozdziałów mandatów między partie i organizacje, itd. Ponadto FJN wspólnie z organami władzy państwowej (między innymi radami) uczestniczył w kompletowaniu składów osobowych takich podmiotów, jak np. komitety blokowe, kolegia karno - administracyjne. Poza zadaniami ustrojowymi FJN podejmowały różnorodne zadania społeczne, jak np. inicjowanie czynów społecznych (budowy dróg, szkół, itp.).
W wyborach do rad narodowych, jak już stwierdziłem istotną rolę jako czynnik wybieralny stanowiły listy FJN. Nie przysługiwało prawo zgłaszania kandydatów poszczególnym osobom, ale partiom i organizacjom politycznym, społecznym, bądź zawodowym. Listy kandydatów zgłaszano łącznie, właśnie w ramach frontu.
Do grudnia 1963 roku kadencja rad narodowych trwała 3 lata, a według ustawy z tegoż roku zmieniono kadencję rad przedłużając ją o rok. Toteż kadencja sejmu i rad narodowych trwała 4 lata, a wybory zarządzano w tym samym czasie dla obydwu organów. Wybierano według czterech zasad:

- powszechności
- bezpośredniości
- równości
- tajności

Nie występowała więc zasada proporcjonalności. Liczba radnych zależna była od stopnia rady, im wyższa, tym liczniejszy jej skład osobowy. Limity liczbowe radnych określały rady wyższego szczebla radom niższego, np. rada powiatowa określała liczbę radnych dla gminnych (gromadzkich) rad narodowych. Jako kryterium brano pod uwagę np. populację mieszkańców z terytorium działania danej rady.
Wybory do rad wyznaczała Rada Państwa na około miesiąc przed upływem kadencji rad poprzedzających. Radnych wybierano w okręgach wyborczych (terytorialnych). Dla obsługi procesu wyborów powoływano komisje wyborcze: państwową komisję wyborczą, wojewódzkie, powiatowe, itd., komisje terytorialne, obwodowe komisje wyborcze (wspólne dla rad i sejmu). W momencie ustalania przez komisje obwodowe wyników w obwodzie, komisje terytorialne ustalały wyniki dla poszczególnych okręgów. Jeżeli zaś chodzi o pozycję samego radnego to nie tylko przyjmował wnioski, postulaty i uwagi krytyczne wyborców, lecz również miał obowiązek informować wyborców o działalności rady, z czego mógł być rozliczony . Radny miał też niejako działać w drugą stronę , tzn. pobudzać ludność do inicjatywy ( np.: w kwestiach czynów społecznych), lub pilnować wykonywania obowiązków wobec państwa (np.: terminowe wykonywanie obowiązkowych dostaw).

Wyświetleń: 0