Katalog Adam Tyszka, 2021-05-06 Józefów Język polski, Scenariusze Stylizacja biblijna jako jedna z odmian stylizacji językowejKONSPEKT LEKCJI – klasa II LO Temat: Stylizacja biblijna jako jedna z odmian stylizacji językowej Środki dydaktyczne: biblijna Przypowieść o miłosiernym Samarytaninie; fragment Ksiąg narodu i pielgrzymstwa polskiego Mickiewicza (np. Przypowieść o niewieście leżącej w letargu); Tok lekcji: 1) Wprowadzenie, zapisanie tematu lekcji. 2) Wyjaśnienie przez nauczyciela terminu stylizacja językowa. Zapisanie defini-cji stylizacji językowej: Stylizacja językowa – świadome kształtowanie utworu literackiego lub jego fragmentu zgodnie z wymaganiami określonego stylu; stylizowanie. Najważniej-sze rodzaje stylizacji to: stylizacja archaiczna (archaizacja), gwarowa (dialekty-zacja), humorystyczna (groteskowa), onomatopeiczna, patetyczna i środowisko-wa. 3) Wyjaśnienie przez nauczyciela powyższych typów stylizacji: Stylizacja archaiczna (archaizacja) – świadome wprowadzenie do utworu lite-rackiego elementów języka, czyli wyrazów, ich znaczeń, form gramatycznych i konstrukcji składniowych właściwych epokom minionym, ale przestarzałych w świetle norm poprawnościowych współczesnego języka. Chodzi tu o stylizację, która polega na wprowadzeniu do utworu literackiego archaizmów celem nadania mu językowego kolorytu i cech charakterystycznych epoki minionej, uroczystego nastroju, patosu oraz monumentalności. Przykładem stylizacji archaicznej może być język bohaterów Trylogii Henryka Sienkiewicza. Stylizacja gwarowa (dialektyzacja) – świadome wprowadzenie do utworu lite-rackiego lub jego fragmentu wyrazów, zwrotów, wyrażeń i konstrukcji składnio-wych właściwych autentycznej lub stylizowanej gwarze danego regionu, np. par-tie dialogowe powieści Chłopi zostały napisane w całości językiem dialektyzo-wanym. Stylizacja humorystyczna (groteskowa) – świadome nadawanie wypowiedzi, utworowi literackiemu lub jego fragmentowi takich cech stylistycznych, które pobudzają odbiorcę do śmiechu. Stylizacja humorystyczna cechuje: fraszki, saty-ry, humoreski, komedie, parodie. Stylizacja onomatopeiczna – świadome wprowadzenie do utworu literackiego lub jego fragmentu wyrazów dźwiękonaśladowczych. Stylizacja patetyczna – świadome nadawanie wypowiedzi, utworowi literackie-mu lub jego fragmentowi cech stylu podniosłego, uroczystego, np. stylizacja Ody do młodości Adama Mickiewicza. Stylizacja środowiskowa - świadome wprowadzenie do wypowiedzi, utworu li-terackiego lub jego fragmentu wyrazów, wyrażeń i zwrotów właściwych danemu środowisku, np. środowisku młodzieżowemu, uczniowskiemu, lekarskiemu, żoł-nierskiemu itp. 4) Zapisanie powyższych definicji. 5) Rozdanie uczniom kserokopii Przypowieści o miłosiernym Samarytaninie oraz Przypowieści o niewieście leżącej w letargu. 6) Cicha lektura obu tekstów. 7) Głośne odczytanie tekstów przez wybranych uczniów. 8) Dyskusja na temat Mickiewiczowskich nawiązań do Biblii. Oczekiwane wnio-ski: Nawiązania do toposu biblijnego u Mickiewicza: - temat: miłość jest siłą życiodajną, ozdrowieńczą i twórczą; - motyw: człowiek złożony niemocą i oczekujący pomocy (wyraźne na-wiązanie do Przypowieści o miłosiernym Samarytaninie); - gatunek: przypowieść (parabola) z typowym schematem kompozycyj-nym – obrazek wzięty z życia i zasugerowanie jego ogólniejszego zna-czenia; - forma graficzna: rozczłonkowanie na wersety; - język: nadanie językowi cech języka biblijnego (stylizacja): wyrazy i wyrażenia – „niewiasta; tedy rzekł syn; zaprawdę powiadam wam”; szyk przestawny (inwersja) – „zła to jest nauka” itp. - Styl: paralelizmy (anafory) – rozpoczynanie wersetów od „Rzekł jeden lekarz…, Rzekł drugi.” 9) Postawienie przed uczniami następujących problemów: - Scharakteryzuj postępowanie lekarze? Czy ich spory służyły poprawie stanu zdrowia chorej? Jak oceniasz zachowanie lekarzy? - Scharakteryzuj postawę syna. - Jaka siła uzdrowiła ciężko chorą kobietę? - Przypowieść o niewieście leżącej w letargu zawiera także sens przenośny. Po-wstała ona w XIX wieku, w momencie zniewolenia Polski. Kto kryje się pod po-stacią chorej kobiety? Kim są lekarze? Kim jest syn? - Czy Przypowieść o niewieście leżącej w letargu jest aktualna? Czy w naszym publicznym można dostrzec osoby, które określić można mianem „lekarzy ojczy-zny”? Odwołaj się do przykładów. 10) Podsumowanie zajęć. Ocena pracy uczniów. Bibliografia: 1) Ewangelia według świętego Łukasza, tłum. K. Romaniuk, Częstochowa 2007. 2) Malczewski J., Słownik szkolny. Nauka o języku, Warszawa 1990. 3) Mickiewicz A., Księgi narodu i pielgrzymstwa polskiego, Warszawa 2015. 4) Orlicka M., Stworowa B., Scenariusze lekcji języka polskiego. Klasa I szko-ły średniej, Goleszów 1994. Adam Tyszka Józefów Wyświetleń: 0
Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione. |