Katalog

Magdalena Witkowska, 2021-01-14
Wołów

Pedagogika, Artykuły

Narkomania jako przejaw patologii społecznej.

- n +

Ustawa z dnia 24 kwietnia 1997r. o przeciwdziałaniu narkomanii, narkomanię określa jako stałe lub okresowe używanie w celach niemedycznych środków odurzających lub substancji psychotropowych albo środków zastępczych, w wyniku czego może powstać lub powstało uzależnienie od nich. Uzależnienie od narkotyków jest stanem psychicznej albo psychicznej i fizycznej zależności od jakiegoś środka chemicznego. Charakteryzuje się niezwalczonym pragnieniem, potrzebą lub wewnętrznym przymusem stałego zażywania tego środka i chęcią zdobycia go wszelkimi sposobami i za wszelką cenę. (W.S. Gomułka, W. Rewerski)
M. Kotański definiuje narkomanię następująco: „stan duszy i ciała człowieka, który nie potrafi żyć we współczesnym świecie wymagającym bezwzględnego przystosowania się do napięć, konfliktów, szczurzego wyścigu, którego upragnionym końcem ma być za wszelką cenę sukces". (M. Kotański)
Nadużywanie środków narkotycznych oznacza nieuzasadnione przyjmowanie tych substancji w nadmiernych ilościach oraz w nieodpowiednim czasie. Nadużywanie narkotyków powoduje zazwyczaj zaburzenie funkcji psychofizycznych takich jak: wrażenia, spostrzegania, uwagi, pamięci, oceny. (Z. Juczyński)
Należy pamiętać, że nie wszystkie środki farmaceutyczne i narkotyczne, a także toksyczne mają taką samą moc uzależniania. W chwili obecnej można wyróżnić trzy rodzaje uzależnienia:
• Uzależnienie fizyczne jest sztucznie wytworzoną potrzebą biologiczną, fizjologiczną, nabytą. Człowiek uzależniony przestaje być wolny w stosunku do branego środka od którego się uzależnił. Wbudowany do metabolizmu fizjologii organizmu środek uzależniający staje się odtąd niezbędny do homeostazy biologicznej. Organizm fizycznie uzależniony od danego środka „potrzebuje” go, chociaż środek ten jest dla niego szkodliwy. Uzależniony organizm na nagłe odstawienie środka reaguje zaburzeniami, tzw. zespołem abstynencyjnym: ból mięśni, drgawki, gorączka, wymioty, ogólne rozbicie psychiczne. (M. Pasek)
• Zależność psychiczna przejawia się w potrzebie ciągłego lub okresowego zażywania narkotyków w celu uzyskania uspokojenia, poprawy samopoczucia, z czym na ogół wiąże się dążenie do zwiększania ich dawki i zdobywania, mimo rosnących kosztów. (Z. Juczyński)
• Uzależnienie społeczne związane jest z zażywaniem narkotyków w grupie i może mieć charakter obrzędowy, kulturowy co miało miejsce w niektórych plemionach i szczepach indiańskich. Istotą uzależnienia społecznego jest silne uzależnienie od grupy, a wtórnie od środków narkotycznych. Przynależność do danej grupy pociąga za sobą bezwzględne respektowanie zasad, obyczajów i rytuałów panujących w grupie. (Z. Juczyński)

ETAPY ROZWOJU UZALEŻNIENIA OD NARKOTYKÓW

Obserwując rozwój uzależnienia udało się wyodrębnić jego cztery podstawowe etapy:

• Etap I: Eksperymentowanie - rozpoczyna się zwykle w czasie towarzyskiej imprezy lub spotkania. Wypalony pierwszy papieros z marihuaną czy też pierwsza porcja amfetaminy zażywana dla towarzystwa nie zapowiada jeszcze uzależnienia. Jest to jednak ważny okres, w którym człowiek zapoznaje się z działaniem narkotyków, uczy się jak należy je zażywać aby osiągnąć określony efekt oraz jakie potrzeby może przy ich pomocy zaspokoić. (M. McFadyean)
• Etap II: Poszukiwanie narkotycznych doznań - w tym etapie kontakt z narkotykami jest już częstszy, teraz nie człowiek nie czeka na specjalne okazje, tylko sam zaczyna poszukiwać sprzedawcy. Rozpoczyna się prowadzenie podwójnego życia. Ukrywamy swoje „zainteresowania", zakupione narkotyki chowasz przed okiem niepożądanych osób, uczymy się zakładać maskę, kłamać, oszukiwać i kraść.
• Etap III: Uzależnienie od doznań po narkotyku - na tym etapie uzależnienia najważniejszą sprawą w życiu staje się odurzenie. Narkotyk potrzebny jest po to, aby uniknąć bólu, niepokoju, złego. Zostało zaprzepaszczonych parę spraw, zaczynają się kradzieże lub rozprowadzanie narkotyki, czasem też dochodzi do prostytuowania się.
• Etap IV: Narkotyk potrzebny do normalnego samopoczucia - na tym etapie nie bierzemy już po to, aby znowu być odurzonym, lecz po to, aby w miarę normalnie funkcjonować. Brak narkotyku oznacza objawy głodowe, niepokój, drażliwość. Jest to etap najgłębszej degradacji, po której następuje już tylko śmierć, chyba, że zdecydujemy się na leczenie.(M. Majewska)

KLASYFIKACJA NARKOTYKÓW

Istnieje szereg klasyfikacji narkotyków. Najbardziej znaną typologią opartą na ustawodawstwie holenderskim to: narkotyki miękkie (kanabis) oraz narkotyki twarde (opiaty, kokaina).
Komitet Ekspertów WHO w 1974 roku zaproponował podział narkotyków na grupy:
• Typ morfinowy - charakteryzuje się silną zależnością psychiczną i wczesnym występowaniem zależności fizycznej oraz rozwojem tolerancji wymagającej stałego lub okresowego zwiększenia dawki.
• Typ barbituranowy - alkoholowy; przejawiający się w psychicznej zależności o różnym nasileniu i charakterze, określonej i niestałej zależności fizycznej, niestałym występowaniu tolerancji i braku objawów abstynencji.
• Typ kokainowy - silna zależność psychiczna, brak zależności lub słaba zależność fizyczna i rozwój tolerancji na przyjmowaną substancje.
• Typ cannabis ( marihuana, haszysz ); cechuje się umiarkowaną lub silną zależnością psychiczną, brakiem objawów abstynencji i słabą tendencją do zwiększania dawek.
• Typ amfetaminowy - odznaczający się zależnością psychiczną występującą w różnym stopniu nasilenia, brakiem zależności fizycznej i objawów abstynencji oraz szybkim wzrostem tolerancji. (J. Mielczarska)
• Typ khat - przejawiający się w umiarkowanej, lecz zazwyczaj trwałej zależności psychicznej, braku zależności fizycznej i tolerancji.
• Typ substancje halucynogenne - charakteryzują się słabą zależnością psychiczną i brakiem zależności fizycznej oraz brakiem wzrostu tolerancji.

PRZYCZYNY NARKOMANII

Przyczyny rozwoju narkomanii w ostatnich kilkudziesięciu latach są bardzo złożone i próby wyjaśnienia tego zjawiska nie dają, jak dotychczas, pełnej odpowiedzi na nurtujące pytania. Na pewno jedną z przyczyn szerzenia się narkomanii jest duże tempo współczesnego życia, wysokie wymagania stawiane uczniom, studentom oraz pracownikom i nieustanna potrzeba sprawdzania się, zmuszająca do dużego wysiłku intelektualnego, udowadniania sobie, współpracownikom, a przede wszystkim szefom, że się jest lepszym od innych.
Brak sukcesów w życiu powoduje frustrację, a duże tempo życia i znaczny wysiłek, przede wszystkim psychiczny, doprowadzają do wyczerpania i załamywania się. Wówczas środki farmakologiczne przychodzą z chwilową pomocą, potrafią na jakiś czas oddalić przykre sprawy. (P. Goodyer)
Istotną przyczyną gwałtownego rozprzestrzeniania się narkomanii począwszy od lat sześćdziesiątych jest szybko rosnący w siłę mafijno - kartelowy przemysł narkotyczny, dysponujący olbrzymimi środkami na rozwój produkcji narkotyków, na ich dystrybucję, na promocję, w tym dostarczanie pierwszych, bezpłatnych próbek, na korumpowanie policji, sądów, polityków. Handel narkotykami przynosi ogromne zyski, np. heroina w detalu jest obecnie 250 razy droższa od złota, a koszt jej produkcji – niewielki. (D. Richard)
Wczesne usamodzielnianie się dzieci i wymykanie się ich spod opieki rodzicielskiej, liberalizacja, a nawet ograniczanie praw rodzicielskich są istotnymi czynnikami ułatwiającymi docieranie handlarzy narkotyków do dzieci i młodzieży. (R. Maxwell)
Wydaje się również, że jedna z przyczyn rosnącej fali narkomanii może tkwić w zatracaniu zdolności organizmów do wytwarzania endorfin i innych endogennych czynników stymulujących. Substancje te, konieczne do zachowania zdrowia psychicznego i zapewniające dobre samopoczucie, są wydzielane przez organizm między innymi pod wpływem wysiłku fizycznego zakończonego zmęczeniem, ale zarazem i satysfakcją z osiągniętego celu, a nie tylko znużeniem i zniechęceniem. Narkotyki i inne środki odurzające będące substytutem związków endogennych wywołują oczekiwane efekty prawie natychmiast po ich zażyciu, bez zmuszania organizmu do wysiłku, sprawiając, że zdolność organizmu do produkcji własnych substancji poprawiających samopoczucie zanika. Brak wiary we własne siły, brak poczucia bezpieczeństwa - są niejednokrotnie przyczyną sięgania po „surogaty szczęścia".
Narkotyki często kojarzą się z łamaniem prawa. Napady na przechodniów, włamania i inne przestępstwa bywają popełniane przez narkomanów potrzebujących pieniędzy do zapewnienia sobie kolejnych dawek upragnionych substancji. Jest to szczególnie widoczne w przypadku narkotyków silniejszych, wywołujących poważne uzależnienia.


Literatura:

1. (Red.) W.S. Gomułka, W. Rewerski - Encyklopedia Zdrowia PWN, Warszawa 1992.
2. M. Kotański, Czy moje dziecko zażywa narkotyki. Towarzystwo Zapobiegania Narkomanii , Warszawa 1998.
3. Z. Juczyński, Narkomania. Podręcznik dla nauczycieli, wychowawców i rodziców. Warszawa 2002.
4. M.Pasek, Narkotyki ! I co dalej, "Toret" , Warszawa 1997.
5. M. McFadyean, Narkotyki – wiedzieć więcej. Emblemat, spółka z o.o.
6. M. Malewska, Narkotyki w szkole i w domu. Zagrożenie. PAX - INCO VERITAS, 1983.
7. J. Mielczarska, Diagnostyka laboratoryjna stanów uzależnień od leków i substancji chemicznych, Instytut Medycyny Pracy w Łodzi. Zakład Diagnostyki Laboratoryjnej IMP, Łódź 1991.
8. P. Popik, Dlaczego narkotyki. Prószyński i S-ka, Warszawa 2000.
9. P. Goodyer, Dzieciaki + narkotyki. Praktyczny poradnik dla rodziców. Mada, 1999r.
10. D. Richard, Narkotyki. Książnica, Warszawa 1999.
11. R.,Maxwell, Dzieci, alkohol, narkotyki. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 1999.

Wyświetleń: 0


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.