Wady wymowy u dzieci –
czyli jak pracować na lekcjach z dzieckiem, które ma problem z wyraźnym mówieniem


ETAPY ROZWOJU MOWY DZIECKA:

I OKRES MELODII
(od 0 do 1 roku życia)

To okres niemowlęctwa, w którym dziecko komunikuje się za pomocą dźwięków niewerbalnych:
Głużenie ( 2-3 miesiąc) Odruch bezwarunkowy, poprawiający samopoczucie.
Dźwięki brzmią jak: „gli”, „gla”, „ebw”
Gaworzenie ( ok. 6 miesiąc) To odruch warunkowy, testowanie swojego aparatu artykulacyjnego. To najczęściej sylaby: „ma-ma”, „ta-ta”, „la-la”, „ba-ba” itp.
Echolalia ( ok. 9 miesiąca) Dziecko powtarza własne i zasłyszane z otoczenia dźwięki. Doskonali je metodą prób i błędów.

II OKRES WYRAZU
( od 1 do 2 roku życia)

To etap „nominacji” – czyli nazywania
Pojawiają się pierwsze pojedyncze słowa
Roczne dziecko wymawia:
- samogłoski: a,e,i,o,u,y
- spółgłoski: m,n,p,b,t,d
1,5 - roczne dziecko wymawia:
wszystkie samogłoski oprócz nosowych ą, ę
Spółgłoski: p,b,m,t,d,n,k,ś czasem też ć
2- letnie dziecko zna już 300 słów

III OKRES ZDANIA
( od 2 do 3 roku życia)

To budowanie zdań, najpierw prostych ( 2 rok życia), potem już złożonych ( 3 lata)
Dziecko zna już większość głosek.
Może mieć jeszcze problem z głoskami szeregu szumiącego: sz, rz, cz, dż i głoską r
Dziecko 3-letnie powinno mieć ukończony
proces gramatyzacji – czyli dostosowania wypowiedzi do osoby; odmienia we właściwej formie.
np.
MAMA: Lubisz jeść lody?
DZIECKO: Lubię.

IV OKRES SWOISTEJ MOWY DZIECKA
( od 3 do 7 roku życia)

To doskonalenie prawidłowej wymowy.
4-latek powinien już poprawnie używać głosek szeregu syczącego: s,z,c,dz
Około 5-6 roku życia pojawiają się głoski szeregu szumiącego: sz, rz, cz, dż choć zdarza się w szybkiej realizacji substytucja na s, z, c, dz
Głoska r może być jeszcze zamieniana na
l lub j
np. jowej zamiast rower.
Dziecko 7-letnie powinno już mówić poprawnie wszystkie szeregi głosek.

PRZYCZYNY WAD WYMOWY
U DZIECI

* Wpływ bodźców z otoczenia – nieprawidłowe wzorce wymowy wśród najbliższych:
-„ciećkanie” się dorosłego do dziecka, np.
-„a dziu dziu dziu” Co powie moja niunia,” itp.

* Zmiany w budowie aparatu artykulacyjnego:
Nieprawidłowa budowa języka ( makroglosja, mikroglosja, krótkie wędzidełko )
Zniekształcenie zgryzu ( otwarty, przodozgryz, tyłozgryz)
Anomalie zębowe
Przerost 3 migdałka
Rozszczep wargi i podniebienia
Nieprawidłowe funkcjonowanie narządów mowy:
Niska sprawność języka i warg
Nieprawidłowe napięcie mięśni
Brak pionizacji języka

NAJCZĘSTSZE WADY WYMOWY U DZIECI

SYGMATYZM (brak realizacji głosek szeregu syczącego, ciszącego, szumiącego)
ROTACYZM ( brak realizacji głoski r)
KAPPACYZM ( brak realizacji głoski k)
GAMMACYZM (brak realizacji głoski g)
MOWA BEZDŹWIĘCZNA
RYNOLALIA ( nosowanie
ORM – Opóźniony Rozwój Mowy.
DYSLALIA ROZWOJOWA


PRACA Z DZIECKIEM Z WADĄ WYMOWY

* Wada wymowy często prowadzi do dysleksji ( zwłaszcza w przypadku dysfunkcji słuchu fonologicznego)
* Jest także przyczyną braku zrozumienia wśród rówieśników
* Prowadzi do wyobcowania i izolacji
* Jest bezpośrednią przyczyną gorszych wyników w nauce

PRACA Z DZIECKIEM Z WADĄ WYMOWY – DOSTOSOWANIE WYMAGAŃ

* Dziecko z zaburzeniami słuchu fonologicznego bezwzględnie powinno siedzieć w pierwszej ławce
* Uczęszczanie dziecka na zajęcia dodatkowe, logopedyczne
* Unikanie pytania dziecka z dużą wadą wymowy w konkursach recytatorskich i głośnego czytania na forum klasy
* U dziecka z zaburzeniem słuchu fonologicznego – unikanie dyktand ze słuchu. Zastępowanie ich tekstami do wypełniania.
* Wskazanie dziecku, aby mówiło wolniej. Umożliwi to dostosowanie się aparatu artykulacyjnego do następstwa ruchów.
* Wprowadzanie gier i zabaw logopedycznych
( skorzystają na tym wszystkie dzieci) zwłaszcza na lekcjach muzyki, rytmiki, wf-u, zajęciach wyrównawczych
Np. Zabawa w Maćka, Węża Wędrowniczka, Chatki Baby Jagi
* Stosowanie na lekcjach języka polskiego wierszy z elementami dźwiękonaśladowczymi np. szum wiatru, burza itp.

Opracowała: Arleta Kluszczyńska

Wyświetleń: 0