Katalog Lucyna Witkowska, 2020-06-01 Zielona Góra Roman Igielski Różne, Program nauczania Autorski program nauki gry w szachy w klasach I-IIIAutorski program nauki gry w szachy w klasach I-III w Szkole Podstawowej nr 1 im. H. Sienkiewicza w Zielonej Górze „Świat zamknięty na 64 polach” Roman Igielski Lucyna Witkowska Zielona Góra, czerwiec 2019 r. Spis treści Od autorów…………………………………………………………………………………. 3 Cele programu……………………………………………………………………………… 4 Cele ogólne………………………………………………………………………………..4 Cele szczegółowe………………………………………………………………………… 4 Organizacja zajęć……………………………………………………………………………..4 Treści nauczania………………………………………………………………………………6 Rozkład materiału nauczania – klasa I ……………………………………………………6 Planowane osiągnięcia ucznia po I roku nauczania……………………………………….8 Rozkład materiału nauczania – klasa II …………………………………………………..9 Planowane osiągnięcia ucznia po II roku nauczania……………………………………..11 Rozkład materiału nauczania – klasa III …………………………………………………11 Planowane osiągnięcia ucznia po III roku nauczania…………………………………….13 Literatura szachowa………………………………………………………………………….14 Od autorów Szachy, zwane królewską grą oprócz tego, że są niewątpliwie piękną rozrywką, posiadają także liczne walory edukacyjne. W opinii autorów tej pracy, nauczycieli gry w szachy, walor ten będzie szczególnie cenny w rozwoju intelektualnym dziecka, jeśli podeprzemy go prawidłową i efektywną metodyką nauczania. Dzieci grając w szachy często traktują tą grę jedynie jako zabawę, nie zdając sobie sprawy z licznych funkcji dydaktycznych, jakie niesie za sobą gra w szachy. Zastosowanie właściwej metodyki nauczania pozwoli nie tylko podnosić umiejętności samej gry, ale przede wszystkim wspomoże wszechstronny rozwój dziecka. Stymulowanie rozwoju ucznia może odbywać się na wielu płaszczyznach. Przede wszystkim dotyczy nauki logicznego myślenia, ćwiczenia sztuki podejmowania najwłaściwszych decyzji, doskonalenia koncentracji, rozwijania pamięci. Za szczególnie cenny walor edukacyjny szachów można uznać naukę abstrakcyjnego myślenia, czyli cechy kształtowanej w niewielkim stopniu w ramach dydaktyki w klasach I-III, gdzie edukacja opiera się głównie na percepcji wzrokowej. Innym ciekawym walorem szachów, jest stosowanie praw geometrycznych, których w tej grze jest naprawdę dużo ( np. manewr trójkąta, kwadrat piona, właściwa marszruta króla). Dzięki poprawnej grze w szachy uczeń poprzez kreowanie wydarzeń na planszy, ma szansę niejako „ uczestniczyć w geometrii tworzonej na szachownicy. ”Nie można zapominać też, że szachy kształtują u młodego człowieka cenny nawyk, który można zdefiniować słowami: „najpierw pomyśl, potem zrób - nie odwrotnie.” Te właśnie przymioty szachów powodują, że jest to gra, która pozwala kształtować właściwie wszystkie funkcje poznawcze dziecka. Założeniem tego programu jest pomoc w optymalizacji procesu dydaktycznego szachów, tak aby w jak największym stopniu wspomóc rozwój wyżej wskazanych cech poznawczych. Cele programu Cel główny: Wspomaganie wszechstronnego rozwoju intelektualnego ucznia. Cele szczegółowe: • Ćwiczenie pamięci, koncentracji, uwagi podczas nauki poszczególnych elementów gry w szachy. • Rozwijanie myślenia przyczynowo – skutkowego. • Rozwijanie logicznego myślenia podczas rozwiązywania problemowych zagadnień. • Kształtowanie twórczej aktywności dzieci. • Kształtowanie wyobraźni przestrzennej. • Kształtowanie umiejętności rozwiązywania problemów. • Kształtowanie myślenia abstrakcyjnego wśród uczniów, polegającego na przewidywaniu ruchów i operowaniu w umyśle wydarzeniami na szachownicy, które mają dopiero nastąpić. • Kształtowanie pozytywnych cech osobowości poprzez oswojenie się z różnymi wynikami rywalizacji sportowej, kształtowanie obiektywizmu. • Rozwijanie zainteresowań uczniów. • Kształtowanie wytrwałości i konsekwencji w działaniu. Organizacja zajęć Program „ Świat zamknięty na 64 polach” przeznaczony jest dla dzieci klas I-III szkoły podstawowej. Zakres programu przewiduje 38 godzin lekcyjnych w pierwszej klasie, jako obowiązkowy przedmiot nauczania. W drugiej i trzeciej klasie zajęcia mają charakter nieobowiązkowy i przewidziane są dla uczniów chętnych kontynuować naukę gry po pierwszej klasie. Nauka w tych oddziałach zakłada 38 godzin zajęć. Treści nauczania dla klasy pierwszej nie są skomplikowane, by każde dziecko mogło posiąść umiejętność gry, choćby na podstawowym poziomie. Dodatkowo w program nauczania klas pierwszych włączono naukę innych gier logicznych, jakie można rozgrywać na szachownicy. Zdaniem autorów możliwość wyboru gier przez dzieci spowoduje, że chętniej będą sięgać w wolnym czasie po szachownicę, co przełoży się także na częstsze granie w szachy. W klasie drugiej nauka kontynuowana jest z wybranymi uczniami, którzy lubią grać w szachy, posiadają konkretne umiejętności i wykazują się zaangażowaniem w dalszym poznawaniu gry. Podobnie w klasie trzeciej, kryterium doboru uczestników zajęć jest ich zaangażowanie w poznawanie materiału w klasie poprzedniej. Z doświadczenia wiemy, że wraz z coraz większymi wyzwaniami i rosnącą trudnością przyswojenia realizowanego materiału, wśród uczniów odbywa się naturalna selekcja dotycząca chęci uczestnictwa w zajęciach w klasie trzeciej. Zarówno w klasie drugiej jak i trzeciej zajęcia odbywają się wymiarze jednej godziny lekcyjnej tygodniowo. Środki dydaktyczne: • tablica demonstracyjna; • projektor i komputer; • komputerowy program szachowy Fritz; • platforma edukacyjna: Zadania szachowe.pl • platforma edukacyjna: Szachy w szkole, Szachy dzieciom; • literatura szachowa; Metody pracy: • przyswajanie - metody objaśniające, podanie gotowych informacji do przyswajania; • odkrywanie- rozwiązywanie przez uczniów praktycznych zagadnień, szukanie najlepszych rozwiązań; • przeżywanie - wspomaganie ekspresji emocjonalnej uczniów tworzącej się przy powstawaniu gry, prowadzi to do odkrywania samodzielnych wniosków; • działanie - przeniesienie teoretycznej wiedzy na praktyczne umiejętności w czasie gry; Formy pracy: • indywidualna • grupowa • gra w parach Niezbędnym elementem gry w szachy jest łącznie treści teoretycznych z praktycznymi. Uczniowie powinni mieć możliwość przećwiczenia poznanych elementów dlatego też każde zajęcia dzielą się na dwie części: poznawczą oraz praktyczną czyli gra oraz rozwiązywanie ćwiczeń i zadań w parach. Treści nauczania Rozkład materiału nauczania – klasa I Lp. Tematyka Liczba godzin Wykaz planowanych osiągnięć ucznia: uczeń wie, rozumie, potrafi. 1. Szachownica i jej właściwości: kolumny ,rzędy, przekątne, numeracja pól. 1 Rozumie dlaczego w szkole będzie poznawał grę w szachy. Zna legendy o powstaniu szachów. Wie, że szachownica składa się z równej ilości różnokolorowych pól. Potrafi wskazać linie pionowe, poziome, przekątne. Potrafi wskazywać określone pola 2. Poznajemy właściwości figur: Król 1 Zna miejsce ustawienia króla. Rozumie w jaki sposób figura ta porusza się, jakim ograniczeniom podlega. Uczeń potrafi wykonywać posunięcia królem. 3. Poznajemy właściwości figur: Wieża. 1 Wie, w jaki sposób figura ta porusza się, jakim ograniczeniom podlega. Rozumie zasadę zbijania. Uczeń potrafi wykonywać prawidłowe posunięcia wieżą. 4. Poznajemy właściwości figur: Goniec. 1 Uczeń wie, że występują dwa różnopolowe gońce: goniec białopolowy i czarnopolowy. Rozumie w jaki sposób figura ta się porusza, jakim ograniczeniom podlega. Potrafi wykonywać posunięcia i bicia gońcami. 5. Poznajemy właściwości figur Hetman 1 Wie, kim dawniej był hetman, wie gdzie znajduje się jego pole. Rozumie w jaki sposób figura ta porusza się, jakim ograniczeniom podlega, rozumie zasadę zbijania. Uczeń potrafi wykonywać posunięcia hetmanem. 6. Poznajemy właściwości figur: Skoczek 1 Wie, w jaki sposób figura ta porusza się, jakim ograniczeniom podlega. Rozumie wyjątkowość poruszania się skoczkiem. Uczeń potrafi wykonywać posunięcia skoczkiem 7. Poznajemy właściwości figur: Pion 2 Uczeń rozumie jak figura porusza się. Rozumie ograniczenia wynikające z zasady grania tą bierką. Uczeń potrafi dokonać przemiany pionka. 8. Co to jest szach? 2 Uczeń rozumie konieczność obrony króla przed zagrożeniem. Potrafi bronić króla na trzy sposoby: ucieczką, zasłoną inną figurą i zbiciem atakującej figury. 9. Co to jest mat? 2 Uczeń rozumie pozycję mata jako kończącą grę. Uczeń potrafi wskazać czy dana pozycja jest pozycją matową czy nie. 10. Specjalny ruch - roszada. 1 Uczeń rozumie kiedy zachodzą okoliczności umożliwiające wykonanie roszady. Potrafi wykonać roszadę długą i krótką. 11. Końcówki szachowe. Podstawowe maty ciężko figurowe: mat schodkowy wieżami 1 Uczeń wie, jak zamatować króla dwoma wieżami, potrafi wskazać najsilniejsze posunięcia w przykładach prezentowanych na tablicy demonstracyjnej. 12. Podstawowe maty ciężko figurowe: mat schodkowy hetmanem i wieżą 2 Uczeń potrafi zamatować króla. Rozumie jak należy skoordynować ruchy poszczególnych figur by zmatować przeciwnego króla. 13. Pat - dziwne przypadki remisu 1 Uczeń rozumie pojęcie pata. Potrafi wskazać czy dana pozycja to pozycja patowa czy nie. 14. Podstawowe motywy matowe: mat w jednym posunięciu 2 Uczeń potrafi dać mata w jednym ruchu 15. Mat szewski 1 Uczeń potrafi zrobić mata szewskiego, Rozumie w jaki sposób bronić się przed nim. 16. Mat murowany hetmanem 2 Uczeń potrafi dać mata hetmanem i królem różnych pozycji na szachownicy. Rozumie zasadę ograniczania króla przeciwnika poprzez wykorzystanie hetmana 17. Mat murowany wieżą 2 Uczeń potrafi dać mata królem i wieżą z różnych pozycji. Rozumie zasadę ograniczania króla przeciwnika poprzez wykorzystanie wieży. 18. Targowisko szachowe - wartość punktowa figur na szachownicy 1 Uczeń wie, ile punktów ma dana figura. Potrafi dokonać korzystnych wymian. 19. Teoria debiutów. Jak najlepiej rozpocząć partię szachową 2 Uczeń zna podstawowe zasady rozgrywania debiutu szachowego. Potrafi zdobyć centrum i harmonijnie rozprowadzić lekkie figury po szachownicy na korzystnych dla siebie polach, zrobić roszadę. Zna pojęcie centrum oraz rozumie konieczność walki o tą pozycję. 20. Taktyka. Rozwiązujemy zadania szachowe: podwójne uderzenie 1 Uczeń potrafi dostrzec tę kombinację na szachownicy. Potrafi wybrać jej najbardziej opłacalny wariant. 21. Rozwiązujemy zadania szachowe: widełki skoczkowe 2 Uczeń potrafi dostrzec widełki skoczkowe na szachownicy. Potrafi wybrać najbardziej opłacalny wariant tej kombinacji 22. Rozwiązujemy zadania szachowe: atak z odsłony 1 Uczeń potrafi dostrzec możliwość ataku z odsłony na szachownicy. 23. Rozwiązujemy zadania szachowe: szach z odsłony. 1 Uczeń zna ten sposób atakowania króla , rozumie szanse jakie z niego wynikają. Potrafi dostrzec takie szanse w prezentowanym zadaniu szachowym. Potrafi odkryć takie zadanie na szachownicy. 24. Szachy w Internecie. 1 Uczeń zna strony internetowe na których można doskonalić umiejętności gry w szachy. Potrafi rozgrywać tam partie szachowe i samodzielnie rozwiązywać zadania. 25. Atak na słabości przeciwnika. 2 Uczeń rozumie pojęcie słabości. Potrafi lokalizować niechronione bierki przeciwnika i przeprowadzić na nie skuteczny atak. 26. Inne gry logiczne rozgrywane na szachownicy: warcaby i antywarcaby. 1 Uczeń rozumie zasady tej gry. Potrafi rozegrać samodzielnie partię. 27. Inne gry logiczne rozgrywane na szachownicy: wilk i owca 1 Uczeń potrafi rozegrać partię tej gry różnymi drużynami. 28. Inne gry logiczne rozgrywane na szachownicy: bimbek. 1 Uczeń rozumie zasady tej gry, potrafi samodzielnie rozegrać partię. Planowane osiągnięcia ucznia po I roku nauczania: 1. Uczeń zna zasady gry w szachy. Zna nazwy wszystkich figur, ich miejsce na szachownicy w pozycji wyjściowej, potrafi nimi w sposób prawidłowy wykonywać ruchy w grze. 2. Uczeń zna pojęcia roszada, mat, szach, pat. Potrafi samodzielnie ustawić przykładowe pozycje na szachownicy. 3. Uczeń potrafi określić wartość punktową bierek i dokonać korzystnych dla siebie wymian. 4. Uczeń potrafi dostrzec ataki przeciwnika i skutecznie chronić się poprzez zasłonę, ucieczkę, chronienie bierki. 5. Uczeń potrafi wyszukiwać niechronione bierki przeciwnika i aktywnie przeprowadzać ataki celem zdobycia przewagi materialnej. 6. Uczeń potrafi zamatować króla za pomocą dwóch wież, hetmana i wieży, hetmana i króla , wieży i króla. 7. Uczeń potrafi rozwiązywać jednochodówki szachowe. 8. Uczeń potrafi rozwiązywać najprostsze dwuchodówki szachowe. Rozkład materiału nauczania – klasa II Lp. Tematyka Liczba godzin Wykaz planowanych osiągnięć ucznia: uczeń wie, rozumie, potrafi 1. Podstawowe maty ciężkofigurowe: mat schodkowy, murowany 2 Uczeń potrafi wykonać podstawowe maty. 2. Notacja szachowa 3 Uczeń rozumie znaczenie notacji szachowej w sprawdzaniu błędów w swojej partii. Potrafi dokonać zapisu partii szachowej. 3. Teoria debiutów: Jak poprawnie rozpoczynać partię szachową. Mat Legalla 2 Wie, w jakiej kolejności najkorzystniej rozprowadzić figury na szachownicy, zna pojęcia centrum, lekkie figury. Potrafi rozegrać pierwsze10 ruchów wg zasad prawidłowego rozwoju figur. 4. Partia hiszpańska 2 Uczeń poprawnie potrafi rozegrać pierwsze ruchy w partii hiszpańskiej w wariancie wymiennym i niewymiennym. Rozumie dynamikę akcji i zasadność wykonywania ruchów w określonej kolejności. 5. Partia włoska 2 Uczeń poprawnie potrafi rozegrać pierwsze ruchy w partii włoskiej w wariancie wymiennym i niewymiennym. Rozumie dynamikę akcji i zasadność wykonywania ruchów w określonej kolejności. 6. Uczymy się oceniać naszą pozycję. Dobre i złe gońce. 1 Uczeń zna pojęcia: odblokowany goniec, zablokowany goniec, ograniczony goniec. Potrafi rozpoznać taką sytuację i efektywnie dążyć do zwiększenia udziału słabej figury w grze. 7. Uczymy się oceniać naszą pozycję: aktywne figury. 1 Zna pojęcia aktywność figur, potrafi wskazać figury aktywne i nieaktywne. Potrafi efektywnie zwiększać aktywność figur. 8. Gra środkowa: Uczymy się oceniać pozycję przeciwnika: atak na słabości pionkowe 1 Zna pojęcie słabości, zna pojęcia - zdublowane piony, wysepka. Potrafi dążyć do zbicia przeciwnikowi słabo rozstawionych pionów. 9. Uczymy się oceniać pozycję przeciwnika: atak na zablokowane, nieaktywne figury 2 Uczeń zna pojęcie zablokowanej , niechronionej figury. Potrafi przeprowadzić na nią skuteczny atak. 10. Uczymy się oceniać możliwości tkwiące w pozycji: otwarta linia. 1 Uczeń rozumie znaczenie otwartej linii i korzyści płynące z jej opanowania. 11. Gdzie atakować? - wybór najsłabszych punktów w pozycji przeciwnika 1 Uczeń rozumie znaczenie koncentracji ataku na jednym ze skrzydeł szachownicy. Potrafi przeprowadzić skoordynowaną ofensywę wieloma figurami na słabszym skrzydle przeciwnika. 12. Końcówki szachowe. Prawo kwadratu piona. 1 Uczeń rozumie zasadę kwadratu przemiany. Rozumie wyjątek od zasady w sytuacji gdy pion znajduje się na 2 bądź 7 linii. Potrafi obliczyć bez wykonywania ruchów, czy król będzie w stanie zapobiec przemianie piona. 13. Król z pionem bandowym przeciwko królowi. 1 Zna wynik partii w pozycji gdy król blokuje przemianę piona. 14. Król z pionem przeciwko królowi. 2 Przy korzystnym ustawieniu króla i piona, potrafi zablokować promocję piona 15. Wykorzystanie dużej przewagi materialnej w końcówce. 2 Potrafi wykorzystać przewagę materialną w ten sposób, by doprowadzić do zwycięstwa bez pozwolenia na kontrę przeciwnika i bez ryzyka utraty tej przewagi. 16. Taktyka szachowa: podwójne uderzenie 1 Rozumie pojęcie podwójne uderzenie, potrafi dostrzec taki wariant na szachownicy i wykorzystać go do poprawy swojej sytuacji. 17. Związanie. 2 Rozumie szanse płynące ze związania figur przeciwnika i potencjalne zagrożenia płynące z sytuacji w której gracz sam ma związane figury. Potrafi wykorzystać związanie figur przeciwnika do efektywnego ataku. 18. Rentgen szachowy. 2 Uczeń rozumie pojęcie rentgena. Potrafi dostrzegać szanse na przeprowadzenie ataku wykorzystując motyw rentgena. 19. Mat w jednym ruchu 2 Uczeń potrafi wskazać w zadaniu szachowym właściwy ruch kończący partię. 20. Mat w dwóch ruchach 2 Uczeń potrafi rozwiązywać najprostsze dwuchodówki szachowe. 21. Rozwiązujemy zadania szachowe: atak z odsłony 2 Uczeń potrafi dostrzec możliwość ataku z odsłony. Potrafi wykorzystać sytuację w jak najbardziej korzystny dla siebie sposób. 22. Rozwiązujemy zadania szachowe: szach z odsłony 1 Uczeń potrafi dostrzec możliwość szacha z odsłony, Potrafi wykorzystać sytuację w jak najbardziej korzystny dla siebie sposób. 23. Gramy z użyciem zegarów szachowych 2 Uczeń zna zasady gry na czas. Potrafi grać z udziałem zegara, potrafi obsługiwać najprostsze funkcje zegara. Uczeń rozumie znaczenie pojęcia „niedoczas.” Oswaja się z nowym czynnikiem występującym podczas gry. Planowane osiągnięcia ucznia po II roku nauczania. 1. Uczeń potrafi prowadzić notację szachową. 2. Uczeń potrafi prawidłowo zrealizować zasady debiutu szachowego. 3. Uczeń potrafi aktywnie szukać możliwości zdobycia materiału. 4. Uczeń potrafi rozwiązywać proste kombinacje szachowe: atak z odsłony, szach z odsłony, widełki. Potrafi zastosować te umiejętności w trakcie partii. 5. Uczeń potrafi matować ciężkimi figurami, unikając przypadkowego pata. 6. Uczeń potrafi ocenić pozycję pion kontra król, bez jej rozgrywania - kwadrat piona. 7. Uczeń potrafi obronić się przed promocją piona w pozycji pion i król za pionkiem przeciw królowi blokującemu pionka. 8. Uczeń potrafi rozpoznać ograniczone figury. Potrafi dążyć do skutecznego zwiększenia ich aktywności. 9. Potrafi skutecznie zrealizować dużą przewagę materialną w końcówce. 10. Potrafi wskazać słabe punkty w strukturze pionkowej przeciwnika w końcówce pionowej. 11. Potrafi obsługiwać się zegarem szachowym, Zna pojęcie niedoczas. 12. Potrafi rozwiązywać najprostsze dwuchodówki matowe. 13. Zna korzyści płynące z zastosowania wiecznego szacha w określonych pozycjach. Potrafi wykorzystać tą strategię w końcówkach. Rozkład materiału nauczania – klasa III Lp. Tematyka Liczba godzin Wykaz planowanych osiągnięć ucznia: uczeń wie, rozumie, potrafi 1. Podstawowe maty ciężkofigurowe: mat schodkowy, murowany. 1 Uczeń potrafi wykonać podstawowe maty. 2. Notacja szachowa. 2 Uczeń rozumie znaczenie notacji szachowej w sprawdzaniu błędów w swojej partii. Potrafi dokonać zapisu partii szachowej. 3. Mat gońcami. 3 Uczeń potrafi zmatować gońcami. Rozumie w jaki sposób wykorzystując geometrię szachownicy zmatować króla. 4. Pozycje teoretyczne: pion na linii 6 z królem na linii 5 przeciw królowi na linii 7 i 8. 2 Rozumie walory teoretyczne pozycji, potrafi rozegrać defensywę króla na swoją korzyść. 5. Hetman i król przeciw pionowi na siódmej / drugiej linii i królowi. 2 Rozumie plusy jakie posiada hetman w takim starciu. Potrafi doprowadzić grę do likwidacji piona. 6. Wieczny szach. 1 Zna możliwości płynące z zastosowania manewru wiecznego szacha. Rozumie w jakich sytuacjach (straty materialne, niedoczas) warto zastosować ten manewr. 7. Przełom pionów. 1 Potrafi efektywnie dokonać przełomu pionów i doprowadzić bierkę do promocji. 8. Podstawowe końcówki pionkowe. 2 Uczeń potrafi ocenić ewentualną korzystność pozycji w końcówce pionkowej. Potrafi wskazać słabe i mocne punkty struktury pionkowej oraz ocenić pozycję króla na szachownicy. Potrafi skutecznie zrealizować przewagę pionkową. 9. Taktyka szachowa: Poświęcenie. 2 Potrafi dokonać właściwego poświęcenia figury w różnych, podstawowych kombinacjach figur. 10. Zaciągnięcie króla. 1 Potrafi dokonać manewru zaciągnięcia króla w partii szachowej. 11. Odciągniecie króla. 1 Potrafi rozwiązać kombinacje polegające na odciągnięciu króla od bronionej figury. 12. Wykorzystanie przewagi materialnej w końcówce. 1 Uczeń rozumie, w jakich sytuacjach warto dążyć do redukcji materiału na szachownicy, jak wykorzystać przewagę materialną. 13. Opozycja. 1 Zna pojęcie opozycja i potrafi ją wykorzystać w kilku wariantach. 14. Elementarne końcówki wieżowe. 2 Uczeń rozumie, w jakich konfiguracjach na szachownicy wieża jest aktywna, w jakich traci aktywność. 15. Zugzwang. 2 Rozumie zasadę zugzwangu. Potrafi wykorzystać niekorzystne ustawienie króla w końcówce. 16. Manewr trójkąta. 1 Rozumie ideę poruszania po trójkącie. W określonych pozycjach potrafi ją wykorzystać do skutecznej defensywy królem. 17. Pat. 2 Potrafi rozwiązać kombinacje zawierające motywy patowe. 18. Teoria debiutów: podział debiutów. 1 Uczeń rozumie różnice miedzy debiutami otartymi, półotwartymi, zamkniętymi. Gambit hetmański. 2 Uczeń zna pojęcie gambit. Zna ogólne zasady rozwoju w gambicie hetmańskim. Gambit królewski. 2 Zna ogólne zasady rozwoju w gambicie królewskim. 19. Obrona dwóch skoczków. 2 Zna ogólne zasady rozwoju figur i defensywy w obronie dwóch skoczków. 20. Taktyka szachowa: mat w dwóch ruchach 5 Uczeń potrafi rozwiązywać najprostsze dwuchodówki szachowe. 21. Rozwiązujemy zadania szachowe: atak z odsłony. 1 Uczeń potrafi dostrzec możliwość ataku z odsłony, Potrafi wykorzystać sytuację w jak najbardziej korzystny dla siebie sposób. 22. Gamy z użyciem zegarów szachowych. 2 Uczeń zna zasady gry na czas. Potrafi grać z udziałem zegara, potrafi obsługiwać najprostsze funkcje zegara. Uczeń rozumie znaczenie pojęcia „niedoczas.” Oswaja się z nowym czynnikiem występującym podczas gry. Planowane osiągnięcia ucznia po III roku nauczania 1. Uczeń potrafi rozpoznawać klasyfikację debiutów na otwarte, półotwarte i zamknięte. Potrafi rozegrać podstawowe warianty wybranego debiutu: partia włoska, partia hiszpańska, gambit królewski, obrona dwóch skoczków) 2. Uczeń potrafi wykorzystywać błędy przeciwnika w debiucie. 3. Uczeń potrafi prawidłowo rozgrywać końcówki pionkowe oraz podstawowe końcówki wieżowe. 4. Potrafi rozwiązywać zadania szachowe (dwuchodówki) zawierające elementy poznanych na lekcjach kombinacji opartych o: widełki, szach z odsłony, atak z odsłony, podwójne uderzenie, zaciągnięcie, odciągnięcie, związanie. Potrafi wykorzystać wyżej wymienione kombinacje w czasie gry. 5. Uczeń potrafi łączyć wyżej wymienione kombinacje w całość w najprostszych schematach matowych. 6. Uczeń potrafi rozwiązać wszystkie możliwe zadania szachowe polegające na daniu mata w 1 ruchu. 7. Uczeń potrafi przeprowadzić skoordynowany atak na króla przy różnostronnych i jednostronnych roszadach. 8. Uczeń potrafi wykorzystać przewagę materialną w końcówce. 9. Uczeń potrafi wykorzystać nadarzającą się szansę obrony poprzez wiecznego szacha w sytuacji słabości materialnej i pozycyjnej. 10. Uczeń potrafi zamatować gońcami, unikając przypadkowego pata. 11. Uczeń potrafi wskazać słabości w prostych strukturach figur przeciwnika. 12. Uczeń potrafi ocenić na podstawie bierek czy końcówka król i pion przeciw królowi jest pozycją wygraną dla przeważającej strony czy remisową. Literatura szachowa: Chojnicki Z. „Podręcznik do nauczania dzieci gry w szachy” 2001 Eade J. „Szachy – Praktyczny przewodnik” 2004 Goleniszczew W. „Program szkolenia szachistów na III kategorię” 2007 Karpow A., Szingiriej A., „Szkolny podręcznik szachowy - kurs podstawowy” 2009 Modzelan A., „Ucząc szachami. Złote myśli dla rodziców i szkoleniowców”. Spisak C. „Szachy, kurs podstawowy”. Wyświetleń: 0
Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione. |