PROGRAM ZAJĘĆ
ROZWIJAJĄCYCH Z PRZYRODY
realizowanych dla uczniów klas V-VII

I. Cele edukacyjne:
1. Rozbudzanie i wzmacnianie pasji badawczej.
2. Rozbudzanie ciekawości świata.
3. Rozwijanie samodzielności w dochodzeniu do wiedzy.
4. Wzmacnianie postaw badawczych i poszukiwawczych.
5. Projektowanie zachowań wpływających korzystnie na najbliższe środowisko.
6. Kształcenie i doskonalenie umiejętności:
- prowadzenia obserwacji i jej dokumentowania,
- planowania i organizowania własnej nauki,
- współdziałania w zespole, skutecznej komunikacji,
- posługiwania się sprzętem laboratoryjnym i korzystania z przyrządów pomiarowych w sposób prawidłowy, bezpieczny,
- interpretowania wyników doświadczeń, formułowania spostrzeżeń, wniosków,
- TiK (edycja tekstu, zdjęć, filmów, prezentacje i pokazy slajdów itp.),
7. Uczenie przełamywania pewnych zahamowań (tremy, wstydu, lęku) np. poprzez prezentacje wyników własnej pracy bądź pracy grupy,
8. Rozwijanie poczucia własnej wartości poprzez możliwość osiągnięcia sukcesu.

II. Określenie grupy docelowej, która zostanie objęta wsparciem w ramach zajęć
Uczniowie klas V-VII Szkoły Podstawowej przejawiający zainteresowania i uzdolnienia przyrodnicze. Program odpowiada wymaganiom zawartym w Podstawie programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej. Program ten w swoim założeniu uwzględnia przede wszystkim potrzeby i zainteresowania uczniów zdolnych.
III. Zdefiniowanie efektów uczenia się, które osiągną uczniowie/uczennice w wyniku udziału w zajęciach
Poprzez systematyczne uczestniczenie w zajęciach uczeń:
- kojarzy zdobytą wiedzę o zjawiskach przyrodniczych z systematyczną obserwacją
- rozumie podstawowe pojęcia i zjawiska przyrodnicze
- poznaje i rozumie rolę poszczególnych zmysłów w uczeniu się poznawania świata ludzi, zwierząt i roślin oraz przyrody nieożywionej;
- obserwuje pod mikroskopem zjawiska, których nie można dostrzec gołym okiem; potrafi samodzielnie wykonać preparat;
- odróżnia pozytywne i negatywne działania człowieka na środowisko , nabywa wiadomości na temat sposobów zapobiegania dewastacji środowiska naturalnego
- potrafi pracować samodzielnie i w grupie
- wypowiada się na tematy związane z bezpośrednim przeżywaniem, doświadczaniem, odkrywaniem i badaniem
- umie pokonać tremę, lęk i nieśmiałość, a przez to aktywnie uczestniczy w zajęciach

IV. Określenie sposobu oceny przeprowadzonych zajęć po ich zakończeniu

Ewaluacja niniejszego programu odbywać się będzie poprzez obserwację zaangażowania uczniów podczas zajęć, pozytywną zmianę ich postaw oraz analizę prac uczniów , testu badającego przyrost wiedzy (diagnoza zdobytych umiejętności po każdym semestrze). Celem ewaluacji jest pozyskanie informacji o realizacji programu pracy z uczniem zdolnym, skuteczności stosowanych metod i form pracy.

V. Porównanie oceny przeprowadzonych zajęć ze zdefiniowanymi efektami uczenia się po zakończeniu zajęć

Porównanie oceny przeprowadzonych zajęć ze zdefiniowanymi efektami uczenia się po zakończeniu zajęć będzie opierało się na analizie testów badających przyrost wiedzy oraz zaangażowanie uczniów w pracę. Ocena powinna mieć charakter motywujący i dostarczać uczniowi informacji o tym co umie a co powinien doskonalić. Uczeń powinien też dokonać samooceny.

VI. Opis wykorzystanych metod pracy wykorzystanych podczas zajęć

Ze względu na charakter programu przeważają metody sprzyjające samodzielnemu zdobywaniu przez uczniów wiadomości i umiejętności, mianowicie:
- badawcze - eksperyment i doświadczenie, pomiary, wycieczki, zajęcia terenowe, spacery
- ćwiczeniowe- wykonywanie, analizowanie i interpretowanie rysunków, gazetek, krzyżówek
- obserwacyjne- obserwacja okazów naturalnych przyrody ożywionej i nieożywionej, zjawisk fizycznych oraz środków dydaktycznych typu preparaty trwałe i świeże, foliogramy, filmy video, prezentacje i programy multimedialne,
- słowne - pogadanka, dyskusja, gry dydaktyczne, prelekcje, skrzynka pytań, kosz i walizka
- aktywizujące - drama, inscenizacje, burza mózgów, drzewo decyzyjne, meta plan, rybi szkielet, kula śniegowa, mapa skojarzeń.

VII. Opis wykorzystanych technik nauczania wykorzystanych podczas zajęć
- grupa zadaniowa –przed projekcją filmu, przed wykładem, innego typu prezentacją lub przed lekturą tekstu dotyczącego jakiegoś zagadnienia, uczniowie ustalają w grupie, co już wiedzą na ten temat oraz układają listę kilku pytań, dotyczących tego, czego chcieliby się jeszcze dowiedzieć. Po prezentacji uczniowie wymieniają opinie, zastanawiając się, na co uzyskali odpowiedź, a na co nie, jaka ona była, jakie dodatkowe pytania chcieliby jeszcze zadać.

- grupa rozwiązuje problem – uczniowie otrzymują jakiś problem do rozwiązania. Każdy uczeń musi wnieść swój indywidualny wkład w pracę, a wszyscy w grupie powinni umieć wyjaśnić, na czym ten wkład polegał. Grupa może też pracować jako całość, ale wtedy każdy członek grupy musi umieć wyjaśnić, jak przebiegało rozwiązanie problemu.

- kula śniegowa – polega na przechodzeniu od pracy indywidualnej do pracy w całej grupie. Technika ta daje szansę każdemu na sprecyzowanie swojego zdania i stanowiska na podany temat, umożliwia nabywanie doświadczeń oraz pozwala dzieciom ćwiczyć i śledzić proces uzgadniania stanowisk.
Technika składa się z kilku etapów:
• uczniowie pracują indywidualnie nad jakimś problemem,
• łączą się w pary – uzgadniają stanowisko,
• pary łączą się w czwórki – uzgadniają stanowisko,
• prezentacja wspólnie wypracowanego stanowiska.

- wspólne ćwiczenie – uczniowie wykonują w parach jakieś ćwiczenie, dzieląc się rolami, np. jedna osoba czyta pytania zawarte w ćwiczeniu, druga zapisuje odpowiedzi (ale tylko wówczas, jeśli uda im się uzgodnić wspólną ich wersję, w innym przypadku zapisywane są obie wersje).











VIII. Program
Liczba godzin Temat Zakres treści Metody i techniki pracy
4 Poznajemy świat różnymi
zmysłami: wzrokiem,
słuchem, węchem, dotykiem,
smakiem.
- badanie różnymi zmysłami i
rozróżnianie cech przyrody,
np. twardy, słodki…
- obserwowanie przyrody;
nasłuchiwanie odgłosów
przyrody;
- smakowanie darów przyrody;
- kubki smakowe na języku, odczuwanie smaków obserwacja, metoda
ćwiczeniowa z
wykorzystaniem okazów
naturalnych, zajęcia w terenie
2 Co to znaczy zdrowo żyć?
- piramida żywienia,
- zasady zdrowego żywienia i stylu życia,
- wskaźnik BMI,
- wpływ alkoholu na zdrowie pogadanka, burza mózgów, rozmowa z pielęgniarką, dietetykiem, drzewko decyzyjne
2 Zawartość cukrów, tłuszczów w wybranych produktach spożywczych.
- funkcje składników pokarmowych, ich źródła i podział,
- denaturacja białka,
- odczynniki do wykrywania składników pokarmowych doświadczenie wykrywanie skrobi, tłuszczy i wpływ alkoholu na białko, karta pracy, pogadanka, metoda problemowa
2 Czy wiesz co jesz – czytamy etykiety produktów spożywczych.
- skład najczęściej spożywanych produktów,
- oznaczenia konserwantów,
- barwniki sztuczne i naturalne,
- elementy etykiet spożywczych analiza opakowań różnych produktów spożywczych, gra dydaktyczna, dyskusja
1 Obserwacje jako podstawowe źródło wiedzy o przyrodzie i zachodzących w niej zjawiskach.
- sposoby prowadzenia obserwacji
- przyrządy stosowane w obserwacjach obiektów przyrodniczych i w obserwacjach meteorologicznych (burza mózgów, mapa skojarzeń),
2 Dokumentowanie obserwacji.
- sposoby dokumentowania obserwacji, m.in. opis, sprawozdanie, szkic, rysunek schematyczny, dzienniczek obserwacji
- sposób dokumentowania a rodzaj obserwacji analizowanie sprawozdań, szkiców, dzienniczka obserwacji, praca w grupach, karta pracy, metoda problemowa
3 Świat w powiększeniu
- obserwacje za pomocą lupy i lornetki,
- obserwacje mikroskopowe.
- budowa i zasada działania lupy i lornetki
-posługiwanie się mikroskopem w
w badaniu organizmów, których nie można dostrzec gołym okiem
- budowa i zasada działania mikroskopu obserwacje okazów za pomocą lupy i lornetki
(obserwacje różnych preparatów stałych
wykonywanie preparatów mokrych)
3 Hodujemy rośliny w klasie – obserwacje długoterminowe.
-opiekowanie się roślinami
zielnymi w klasie;
-obserwacja wzrostu i
rozwoju rośliny pelargonii, rzeżuchy i fasoli;
-rozmnażanie przez sadzonki
pędowe
- czynniki wpływające na kiełkowanie, wzrost i rozwój nasion rozmowa, obserwacja, hodowla pelargonii, rzeżuchy na słońcu i w ciemności oraz fasoli
3 Ziarnista budowa materii.
- historyczne spojrzenie na budowę materii,
- zjawiska fizyczne potwierdzające ziarnistość materii,
- zjawisko dyfuzji, osmozy, krystalizacji doświadczenie potwierdzające ziarnistość materii dyfuzja, osmoza w kuchni, krystalizacja kryształków soli,
(burza mózgów, animacja proces dyfuzji)
3 Właściwości fizyczne ciał stałych, cieczy i gazów.
- właściwości fizyczne ciał w różnych stanach skupienia
- budowa i właściwości ciał
-właściwości fizyczne cieczy i gazów:
*barwa,
*zapach,
*kształt,
*stan skupienia,
-budowa cząsteczkowa cieczy i gazów,
-siły oddziaływania międzycząsteczkowego i możliwości ruchu cząsteczek,
-inne właściwości cieczy:
• napięcie powierzchniowe,
• siły spójności,
-inne właściwości gazów:
• ściśliwość,
• rozprężliwość metoda praktyczna: model ułożenia cząsteczek w gazach, cieczach i ciałach stałych, doświadczenia wykazujące że cząsteczki gazu mają większą swobodę ruch niż cząsteczki cieczy, doświadczenie ukazujące istnienie sił napięcia powierzchniowego
substancja zapachowa w aerozolu, która rozpylona uświadamia ruch cząsteczek gazu
3 Rozszerzalność temperaturowa ciał, stałych cieczy i gazów. - wpływ temperatury na ciała stałe, ciecze i gazy
- zastosowanie zjawiska rozszerzalności temp. ciał stałych, cieczy oraz gazów
- cząsteczkowa budowa materii
(pokaz, obserwacje, doświadczenia, dyskusja, pogadanka, programy symulujące scholaris, praca w grupach)

2 Skąd się bierze prąd?
- rodzaje energii
- własności przewodzące substancji
- przewodnictwo cieplne i elektryczne
- izolatory przewodniki
- prosty obwód elektryczny
- moc urządzeń elektrycznych jako wielkość fizyczną charakteryzującą odbiornik energii elektrycznej
- konwencjonalne i niekonwencjonalne źródła prądu
- substancje które są lepszymi przewodnikami prądu doświadczenie, pokaz, praca w grupach, metoda eksperymentu budowa obwodu elektrycznego i badanie właściwości przewodzących substancji
3 Niezwykłe właściwości wody.
- właściwości fizyczne i chemiczne wody
- rolę wody w przyrodzie
- schemat przedstawiający obieg wody w przyrodzie
- pozytywne i negatywne działanie wody w przyrodzie
- woda w organizmie człowieka
- Czy jajko może „pływać w wodzie”?
(pokaz, pogadanka, obserwacja, działania praktyczne, doświadczenia obrazujące właściwości fizyczne i chemiczne wody, metaplan dlaczego warto oszczędzać wodę)

3 Tworzenie i rozdzielanie mieszanin. - pojęcie mieszanina
- różnice między mieszaniną jednorodną a niejednorodną
- pojęcie stop i zastosowanie stopów w życiu człowieka
- pojęcia destylacja, chromatografia, dekantacja, sedymentacja, filtracja słowna: pogadanka, dyskusja
praktyczna: pokazy nauczyciela (przeprowadzenie filtracji, dekantacji, rozdzielania przy użyciu rozdzielacza), ćwiczenia uczniowskie (sporządzenie mieszanin: oleju i wody, soli i wody oraz przeprowadzenie filtracji i rozdzielenia mieszaniny przy użyciu rozdzielacza)
doświadczenie rozdzielenie mieszaniny kolorów w mazaku
gra dydaktyczna
2 Powietrze- jednorodna mieszanina gazów. - właściwości powietrza: stan skupienia, barwę, zapach, kształt, ściśliwość , ciężar, ruch,
- źródła zanieczyszczeń powietrza i sposoby ochrony powietrza,
- skład procentowy powietrza
- rolę powietrza w życiu człowieka oraz innych organizmów
(metoda eksperymentu, badania stanu czystości powietrza w różnych punktach miasta, pokaz, burza mózgów, pogadanka, badanie składu powietrza, doświadczenie ściśliwość gazów i szybkość poruszania się gazów w zależności od temperatury )

2 Związki chemiczne spotykane w życiu codziennym. - budowa cząsteczek,
- właściwości wybranych związków chemicznych
5 Zjawiska świetlne. - prostoliniowe rozchodzenie się światła,
- zjawisko odbicia, załamania światła,
- camera obscura, kalejdoskop, peryskop,
- rozpraszanie światła
– dlaczego niebo jest niebieskie, - światło białe mieszaniną barw- krążek Newtona,
- powstawanie tęczy
(pogadanka, burza mózgów, zabawa dydaktyczna, rozmowa kierowana, doświadczenia własne dzieci, metoda zadań praktycznych)
- budowanie camera obscura, kalejdoskopu i peryskopu, tworzenie krążku Newtona, doświadczenie załamanie światła i małe „hocus pokus”; rozpraszanie światła-dlaczego niebo jest niebieskie, światło białe mieszanina barw
1 Jak działa soczewka oka.
- budowy, właściwości i działania soczewki
- właściwości ogniskujące lupy, powstawanie obrazu widzianego przez lupę
- sposób odbierania wrażeń świetlnych przez oko człowieka (pogadanka, krzyżówka, doświadczenia, ćwiczenia, projekcja filmu „Jak działa soczewka ”)
2 Czy nasze oczy mogą nas oszukiwać - zabawy w złudzenia optyczne.
- złudzenia optyczne
- czynniki wpływają na postrzeganie przez nas danej rzeczy
- zastosowanie złudzeń optycznych w różnych dziedzinach życia
- używanie przyborów do mierzenia (linijka, kątomierz, cyrkiel) w celu zweryfikowania złudzeń optycznych z rzeczywistością samodzielnego dochodzenia do wiedzy
(metoda problemowa, przypadków, giełda pomysłów,
praktyczne - ćwiczebne,asymilacji wiedzy - pogadanka, wykład)

2 Zjawiska powstawania cienia, półcienia, wielu cieni.
- zjawiska cienia i półcienia, wyodrębnia zjawiska z kontekstu
- wyjaśnia powstawanie obszarów cienia i półcienia za pomocą prostoliniowego rozchodzenia się światła w ośrodku jednorodnym
- zjawiska zaćmienia Słońca i Księżyca pokaz, obserwacje, dyskusja, pogadanka, pokaz doświadczenia-zagadki: Jak umieścić kurczaka w jajku, nie niszcząc jajka, wykonanie modelu powstawania cienia, półcienia i wielu cieni


















PROGRAM ZAJĘĆ
ROZWIJAJĄCYCH Z PRZYRODY
realizowanych dla uczniów realizowanych dla uczniów klas I-IV

I. Cele edukacyjne:
1. Rozbudzanie i wzmacnianie pasji badawczej.
2. Rozbudzanie ciekawości świata.
3. Rozwijanie samodzielności w dochodzeniu do wiedzy.
4. Wzmacnianie postaw badawczych i poszukiwawczych.
5. Projektowanie zachowań wpływających korzystnie na najbliższe środowisko.
6. Poznanie podstawowych pojęć ekologicznych.
7. Wyrabianie nawyku ekologicznego życia we własnym domu.
8. Rozwijanie poczucia odpowiedzialności za stan najbliższej okolicy.
9. Działanie ekologiczne w różnych sytuacjach szkolnych i pozaszkolnych.
10. Wyrabianie umiejętności korzystania z dóbr przyrody bez jej degradacji i bezmyślnego niszczenia.

II. Określenie grupy docelowej, która zostanie objęta wsparciem w ramach zajęć
Uczniowie klas I-IV Szkoły Podstawowej przejawiający zainteresowania i uzdolnienia przyrodnicze.
III. Zdefiniowanie efektów uczenia się, które osiągną uczniowie/uczennice w wyniku udziału w zajęciach
Poprzez systematyczne uczestniczenie w zajęciach uczeń:
- kojarzy zdobytą wiedzę o zjawiskach przyrodniczych z systematyczną obserwacją
- rozumie podstawowe pojęcia i zjawiska przyrodnicze
- poznaje i rozumie rolę poszczególnych zmysłów w uczeniu się poznawania świata ludzi, zwierząt i roślin oraz przyrody nieożywionej;
- obserwuje pod mikroskopem zjawiska, których nie można dostrzec gołym okiem; potrafi samodzielnie wykonać preparat;
- odróżnia pozytywne i negatywne działania człowieka na środowisko , nabywa wiadomości na temat sposobów zapobiegania dewastacji środowiska naturalnego
- potrafi pracować samodzielnie i w grupie
- w działaniu wykazuje się odpowiedzialnością i znajomością zasad dobrego zachowania
- potrafi postępować bezpiecznie i rozważnie
- chętnie przebywa w naturalnym środowisku i potrafi się nim cieszyć
- dostrzega piękno przyrody, propaguje konieczność ochrony bogactwa i piękna lokalnego środowiska
- dba o zdrowie, higienę własną
- wypowiada się na tematy związane z bezpośrednim przeżywaniem, doświadczaniem, odkrywaniem i badaniem
- umie pokonać tremę, lęk i nieśmiałość, a przez to aktywnie uczestniczy w zajęciach
- umie scharakteryzować lokalną florę i faunę

IV. Określenie sposobu oceny przeprowadzonych zajęć po ich zakończeniu

Ewaluacja niniejszego programu odbywać się będzie poprzez obserwację zaangażowania dzieci podczas zajęć, pozytywną zmianę ich postaw oraz analizę prac dzieci, testu badającego przyrost wiedzy (diagnoza zdobytych umiejętności po każdym semestrze). Celem ewaluacji jest pozyskanie informacji o realizacji programu pracy z uczniem zdolnym, skuteczności stosowanych metod i form pracy.

V. Porównanie oceny przeprowadzonych zajęć ze zdefiniowanymi efektami uczenia się po zakończeniu zajęć

Porównanie oceny przeprowadzonych zajęć ze zdefiniowanymi efektami uczenia się po zakończeniu zajęć będzie opierało się na analizie testów badających przyrost wiedzy oraz zaangażowanie uczniów w pracę. Ocena powinna mieć charakter motywujący i dostarczać uczniowi informacji o tym co umie a co powinien doskonalić. Uczeń powinien też dokonać samooceny.

VI. Opis wykorzystanych metod pracy wykorzystanych podczas zajęć

Ze względu na charakter programu przeważają metody sprzyjające samodzielnemu zdobywaniu przez uczniów wiadomości i umiejętności, mianowicie:
- badawcze - eksperyment i doświadczenie, pomiary, wycieczki, zajęcia terenowe, spacery
- ćwiczeniowe- wykonywanie, analizowanie i interpretowanie rysunków, gazetek, krzyżówek
- obserwacyjne- obserwacja okazów naturalnych przyrody ożywionej i nieożywionej, zjawisk fizycznych oraz środków dydaktycznych typu preparaty trwałe i świeże, foliogramy, filmy video, prezentacje i programy multimedialne,
- słowne - pogadanka, dyskusja, gry dydaktyczne, prelekcje, skrzynka pytań, kosz i walizka
- aktywizujące - drama, inscenizacje, burza mózgów, drzewo decyzyjne, meta plan, rybi szkielet, kula śniegowa, mapa skojarzeń.

VII. Opis wykorzystanych technik nauczania wykorzystanych podczas zajęć
- grupa zadaniowa –przed projekcją filmu, przed wykładem, innego typu prezentacją lub przed lekturą tekstu dotyczącego jakiegoś zagadnienia, uczniowie ustalają w grupie, co już wiedzą na ten temat oraz układają listę kilku pytań, dotyczących tego, czego chcieliby się jeszcze dowiedzieć. Po prezentacji uczniowie wymieniają opinie, zastanawiając się, na co uzyskali odpowiedź, a na co nie, jaka ona była, jakie dodatkowe pytania chcieliby jeszcze zadać.

- grupa rozwiązuje problem – uczniowie otrzymują jakiś problem do rozwiązania. Każdy uczeń musi wnieść swój indywidualny wkład w pracę, a wszyscy w grupie powinni umieć wyjaśnić, na czym ten wkład polegał. Grupa może też pracować jako całość, ale wtedy każdy członek grupy musi umieć wyjaśnić, jak przebiegało rozwiązanie problemu.

- kula śniegowa – polega na przechodzeniu od pracy indywidualnej do pracy w całej grupie. Technika ta daje szansę każdemu na sprecyzowanie swojego zdania i stanowiska na podany temat, umożliwia nabywanie doświadczeń oraz pozwala dzieciom ćwiczyć i śledzić proces uzgadniania stanowisk.
Technika składa się z kilku etapów:
• uczniowie pracują indywidualnie nad jakimś problemem,
• łączą się w pary – uzgadniają stanowisko,
• pary łączą się w czwórki – uzgadniają stanowisko,
• prezentacja wspólnie wypracowanego stanowiska.

- wspólne ćwiczenie – uczniowie wykonują w parach jakieś ćwiczenie, dzieląc się rolami, np. jedna osoba czyta pytania zawarte w ćwiczeniu, druga zapisuje odpowiedzi (ale tylko wówczas, jeśli uda im się uzgodnić wspólną ich wersję, w innym przypadku zapisywane są obie wersje).



VIII. Program
Liczba godzin Temat Zakres treści Metody i techniki pracy
4 Poznajemy świat różnymi
zmysłami: wzrokiem,
słuchem, węchem, dotykiem,
smakiem. -badanie różnymi zmysłami i rozróżnianie cech przyrody,
np. twardy, słodki…
-obserwowanie przyrody;
-nasłuchiwanie odgłosów
przyrody;
-smakowanie przyrody;
(obserwacja, metoda ćwiczeniowa z wykorzystaniem okazów
naturalnych, zajęcia w terenie)
2 Jakie gatunki rosną w
ogrodzie szkolnym?

-drzewa liściaste, iglaste,
krzewy, rośliny zielne.
- poznanie pospolitych gatunków drzew – liście i pokrój drzew
-ćwiczenia w rozpoznawaniu gatunków z uwzględnieniem ich charakterystycznych cech
(pogadanka, praca z atlasami, przewodnikami roślin metoda ćwiczeniowa z wykorzystaniem okazów naturalnych, zajęcia w ogrodzie szkolnym)
2 Co słychać w ogródkach działkowych?
-gatunki roślin kwiatowych;
-owoce i warzywa, ich zbiór i przeznaczenie;
-estetyka zagospodarowania działek;
-praca na działce jako hobby i sposób na odprężenie.
- utrwalenie i wprowadzenie nazw roślin uprawnych;
-krótki wywiad z działkowiczami o uprawie,
pielęgnacji roślin i zbiorze;
-poznanie gatunków kwiatów
przeznaczonych na suche bukiety;
-przepis na potrawę z warzyw i owoców uprawianych na działce;
( metoda ćwiczeniowa z wykorzystaniem okazów
naturalnych, zajęcia na terenie ogródków działkowych)
2 Dary jesieni.
-owoce drzew i krzewów
dojrzewających jesienią;
-znaczenie owoców dla przyrody i wykorzystanie przez człowieka;
-rozpoznawanie na podstawie okazów naturalnych owoców
drzew i krzewów,
- określenie znaczenia estetycznego i wykorzystania
zasobów odżywczych przez zwierzęta i człowieka;
-znaczenie lecznicze owoców i sposoby wykorzystania; pogadanka, praca z tekstem,
(metoda ćwiczeniowa w grupach, wykorzystanie
produktów Herbapolu - herbatki ziołoweiowocowe, kart z przepisami na przetwory z
owoców dziko rosnących)

2 Przyroda w okresie zimy:
wygląd drzew liściastych i iglastych, życie zwierząt -obserwowanie zmian
zachodzących w przyrodzie zimą;
-oglądanie piękna krajobrazu zimowego;
- nauka tropienia zwierząt po śladach;
( metoda obserwacja, wycieczka, rozmowa, pogadanka, praca z
książką)
2 Dokarmiamy ptaki.
-gatunki ptaków zimujących w
naszej okolicy
-rodzaje pokarmu.
-poznanie gatunków ptaków;
-przygotowanie karmnika i wyłożenie odpowiedniego
pokarmu;
( metoda pogadanka, obserwacja w ogrodzie szkolnym, metoda
ćwiczeniowa)
2 Gdzie zimują pożyteczne owady?

-rola tych owadów w przyrodzie.
-poznanie gatunków, obserwacja okazów ;
-wyszukiwanie informacji na temat zimowania i roli w przyrodzie
-dlaczego należy chronić skorka, biedronkę i złotooka? ( metoda pogadanka, praca z tekstem, obserwacja, korzystanie z zasobów internetowych)
2 Poznajemy ptaki drapieżne.
-gatunki ptaków drapieżnych,
-poznanie gatunków ptaków drapieżnych w oparciu o atlasy, zdjęcia z internetu;
-sporządzenie rysunków i notatki; Pogadanka ilustrowana
foliogramami, praca z tekstem,
gra dydaktyczna „Kłopoty bielika”, puzzle online i zgadywanki online
1 Obserwacje jako podstawowe źródło wiedzy o przyrodzie i zachodzących w niej zjawiskach.
- sposoby prowadzenia obserwacji
- przyrządy stosowane w obserwacjach obiektów przyrodniczych i w obserwacjach meteorologicznych
( metoda burza mózgów, mapa skojarzeń, rysunki przedstawiające sposoby obserwancji)
2 Dokumentowanie obserwacji.
- sposoby dokumentowania obserwacji, m.in. opis, sprawozdanie, szkic, rysunek schematyczny, dzienniczek obserwacji(pogody)
- sposób dokumentowania a rodzaj obserwacji
-analizowanie sprawozdań, szkiców, dzienniczka obserwacji,rysunków
( metoda praca w grupach, karta pracy, metoda problemowa)
3 Świat w powiększeniu
- obserwacje za pomocą lupy, lornetki i mikroskopu.
- budowa i zasada działania lupy, lornetki i mikroskopu
-posługiwanie się mikroskopem w
w badaniu organizmów, których nie można dostrzec gołym okiem;
- budowa i zasada działania mikroskopu
( metoda obserwacje okazów za pomocą lupy i lornetki obserwacje różnych preparatów stałych
wykonywanie preparatów mokrych ze skórki cebuli, moczarki kanadyjskiej, pomidora, liścia, wody z kałuży, stawu i rzeki)
3 Hodujemy rośliny w klasie
– obserwacje długoterminowe.
-opiekowanie się roślinami zielnymi w klasie;
-obserwacja wzrostu i
rozwoju rośliny pelargonii, rzeżuchy i fasoli;
-rozmnażanie przez sadzonki pędowe
- warunki potrzebne do rozwoju i wzrostu roślin
- czynniki wpływające na kiełkowanie rozmowa,
(metoda obserwacja, hodowla pelargonii, rzeżuchy na słońcu i w ciemności oraz fasoli)
2 Poznajemy rośliny chronione.
-wyszukiwanie chronionych roślin w atlasach i książkach, później w najbliższym otoczeniu
-poznanie innych roślin chronionych w oparciu o
foliogramy, atlasy i filmy edukacyjne
-praca nad przygotowaniem albumów kwiatów
chronionych; w
(metoda wycieczka, obserwacja, pogadanka ilustrowana
foliogramami, malowanie farbami plakatowymi, wycinanie i kolorowanie roślin chronionych)
2 Poznajemy składniki pogody i sposoby ich pomiaru.
- składniki pogody: temperatura powietrza, ciśnienie atmosferyczne, kierunek i prędkość wiatru, zachmurzenie, rodzaje zachmurzenia, opady i osady atmosferyczne
- rodzaje opadów i osadów atmosferycznych
zjawiska pogodowe: deszcze nawalne, zamieć, burza, tęcza
(metoda pogadanka, wspólne ćwiczenia w odróżnianiu rodzajów chmur, opadów i osadów atmosferycznych)
3 Obserwacja i pomiar składników pogody
- budujemy przyrządy meteorologiczne.
- obserwacja składników pogody
- pomiary: temperatury, ilości opadów, kierunku i siły wiatru
- dziennik pogody
( metoda obserwacja składników pogody
pomiary: temperatury, ilości opadów, kierunku i siły wiatru, prace praktyczne- budowa deszczomierza i wiatromierza)

2 Wiosną przyroda budzi się do życia.
-zwiastuny wiosny
-prace w polu i w ogrodzie
-wiosenny las.
-szukanie zwiastunów wiosny
-obserwowanie budzącego się życia;
-obserwowanie prac
wykonywanych wiosną na polu i działkach;
(metody obserwacja, wycieczki do lasu, na pole i ogródki działkowe, praca z tekstem, rozmowy, działania praktyczne w
ogrodzie szkolnym, opieka nad roślinami przed szkołą)
3 Poznajemy chronione zwierzęta.
-wybrane gatunki płazów, gadów, ptaków i ssaków
- rola płazów, gadów, ptaków i ssaków w przyrodzie
( metoda pogadanka, praca z tekstem, grupowe wykonywanie albumów, wyszukiwanie informacji w internecie i krótka prezentacja o wybranym zwierzęciu chronionym)

1 Zwierzęta dziko żyjące spotykane w naszej okolicy
-obserwowanie zwierząt w naturalnym środowisku
-posługiwanie się lornetką;
-liczenie gniazd bocianich i obserwacja populacji bocianów
(metoda wycieczka, obserwacja, sporządzanie notatek, praca grupowa)

2 Krajobraz mojej okolicy.
-wycieczka poza miasto w celu zaobserwowania krajobrazu i jego elementów;
-posługiwanie się lornetką w celu dokładniejszego zaobserwowania charakterystycznych elementów najbliższego krajobrazu;
( metoda wycieczka, obserwacja, rozmowa, zwiedzanie okolicy i najbliższego miasta w aplikacji Google Earth)
2 Znaczenie powietrza dla roślin i zwierząt. -czym oddychają zwierzęta?
-czy w glebie jest powietrze?
-czy brak powietrza w glebie sprzyja rozwojowi roślin?
- zachowanie organizmów wodnych w wodzie o różnej zawartości powietrza;
- rola powietrza w glebie
( metoda pogadanka, obserwacja kierowana, metoda ćwiczeniowa )

2 Jakie zanieczyszczenia znajdują się w powietrzu?
-czym zanieczyszczone jest powietrze?
-jak zanieczyszczenia wpływają na wzrost roślin;
-czy całej roślinie potrzebna jest woda?
(metoda pogadanka, obserwacja kierowana, metoda ćwiczeniowa, pokaz )
Doświadczenia:
-obserwacja zjawiska parowania wody z gleby;
-obserwacja nasion w glebie suchej i wilgotnej;
-obserwacja przewodzenia wody w roślinie
2 Badamy wodę w rzece.
-przezroczystość wody
-wpływ tłuszczu i detergentów na życie w zbiornikach wodnych
- przyczyny zanieczyszczeń zbiorników wodnych;
- wpływ zanieczyszczeń na życie w zbiornikach wodnych

( metoda pogadanka, obserwacja kierowana, metoda ćwiczeniowa )
Doświadczenia:
-badanie wody w rzece- jej przezroczystości i stopnia zazielenienia powierzchni;
-przyczyny badanego stanu;
2 Wpływ światła słonecznego na życie ludzi, zwierząt i roślin.
- znaczenie Słońca dla życia na Ziemi;
- zasady bezpiecznego korzystania z „kąpieli słonecznych”
-poznanie roli Słońca jako naturalnego źródła światła i energii cieplnej;
-dokonywanie pomiaru temperatury powietrza;
-korzystanie z różnych źródeł informacji w celu ustalenia wpływu „pozornej wędrówki Słońca” na długość dnia i nocy;
( metoda pogadanka, metoda ćwiczeniowa, praca z tekstem )

Wyświetleń: 0