Katalog

Agnieszka Palacz, 2019-03-27
Warka

Język angielski, Tematy maturalne

Strategie egzaminacyjne na pisemnym egzaminie maturalnym z języka angielskiego poziom podstawowy

- n +

Strategie egzaminacyjne z języka angielskiego na poziomie podstawowym
Absolwenci szkoły średniej – liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego i technikum w ramach egzaminu maturalnego zdają m.in. ustny i pisemny egzamin z języka obcego nowożytnego (tego samego języka dla obu części egzaminu). Swój przedmiot egzaminacyjny wybierają spośród języków: angielskiego, niemieckiego, rosyjskiego, francuskiego, hiszpańskiego, włoskiego. Dla części ustnej nie określa się poziomu. Część pisemna zdawana jest na poziomie podstawowym. Język obcy nowożytny może być ponadto wybrany jako jeden z sześciu dodatkowych przedmiotów zdawanych na egzaminie maturalnym.
Jeżeli absolwent zdecyduje się na zdawanie egzaminu z języka innego niż zadeklarowany jako przedmiot obowiązkowy na maturze, wówczas może przystąpić albo do ustnej, albo do pisemnej części egzaminu z tego języka lub do obydwu tych części. Także w tym przypadku w części ustnej nie określa się poziomu egzaminu, zaś część pisemna może być zdawana na poziomie podstawowym lub rozszerzonym. Jeżeli natomiast absolwent jako przedmiot dodatkowy zdecyduje się wybrać język obcy nowożytny, który wybrał już na maturze jako przedmiot obowiązkowy, wówczas może przystąpić tylko do pisemnej części egzaminu z tego języka i tylko na poziomie rozszerzonym. Egzamin pisemny oceniają egzaminatorzy okręgowej komisji egzaminacyjnej.
Przygotowanie do matury zaczyna się już w dniu rozpoczęcia nauki w pierwszej klasie. Ważne jest, aby nie odkładać przygotowania do egzaminu na ostatnią chwilę. Nie można zapomnieć, że język obcy jest umiejętnością, a każdą umiejętność należy ćwiczyć i nie da się jej nauczyć na pamięć, jak faktów czy dat, a to z kolei wymaga czasu i przede wszystkim systematyczności.
Należy rozwiązywać przykładowe zadania. Przez rozwiązywanie różnorodnych zadań maturalnych zdający ma szansę na zapoznanie się z różnymi typami zadań. Można zapisywać słówka, których nie rozumiesz lub nie możesz zapamiętać. Następnie tłumacz je na język polski. Jest to świetny trening językowy. Należy systematycznie powtarzać materiał. Uważa się, że informacja będzie zapamiętana, jeśli będzie powtórzona pięć razy. Aby zapamiętać ją na całe życie, trzeba ją powtórzyć 10 razy. Bardzo pomocne są zadania spiralne, łączące wiedzę i umiejętności z różnych lekcji i rozdziałów. Nie można zostawiać nauki materiału językowego na ostatnią chwilę. Trzeba czytać wskazówki maturalne odnoście strategii egzaminacyjnych na maturze.
Przygotowanie do egzaminu można podzielić na trzy fazy: faza planowania, faza uczenia się i fazę ewaluacji. W fazie planowania należy upewnić się, czy wiesz wszystko o strukturze egzaminu. Jeśli nie, można poprosić nauczyciela o wyjaśnienie, można sięgnąć do informatora maturalnego. Następnie należy oszacować, co sprawia ci najwięcej problemu w nauce języka angielskiego: czy jest to opisywanie obrazka, a może pisanie? Na to połóż największy nacisk, np. zwiększ ilość wykonywanych ćwiczeń na słuchanie, jeśli ta sprawność sprawia ci najwięcej problemów (możesz zebrać wszystkie zadania z podręcznika w danym zakresie i stworzyć sobie własny bank zadań lub skorzystać z książek przygotowujących do matury wypisanych poniżej. Potem podziel materiał według wybranego przez siebie klucza. Mogą go tworzyć, np. zagadnienia tematyczne, które sukcesywnie będziesz wykonywał w czasie. Przygotuj sobie plan pracy, w którym podzielony materiał przypiszesz jednostkom czasu.
Faza uczenia się, która obejmuje pracę nad materiałem językowym i poszczególnymi sprawnościami językowymi to faza, podczas której powtarza i utrwala słownictwo, ćwiczy gramatykę, rozwiązuje zadania rozwijające sprawność czytania i słuchania ze zrozumieniem, tworzy teksty pisemne i ćwiczy mówienie. Lepiej jest uczyć się systematycznie każdego dnia krócej, np. 20 minut, niż kumulować naukę jednego dnia raz w tygodniu przez 3-4 godziny. Należy wietrzyć pomieszczenie, w którym się uczysz. Pamiętaj, że aby się móc uczyć, potrzebujesz spokoju. Zastanów się, kto i w jaki sposób może pomóc ci w nauce. Ucz się z innymi koleżankami, kolegami. Zastanów się, co ci przeszkadza w nauce. Postaraj się wyeliminować ten problem przed nauką. Jeśli, np. rozprasza cię bałagan w pokoju, zanim zaczniesz się uczyć, posprzątaj go. Dzień przed egzaminem odpocznij. Idź na spacer, odwiedź znajomych, zajmij się tym, co ci sprawia przyjemność i cię odpręża. Połóż się wcześniej, by się wyspać.
W fazie ewaluacji oceń swoje postępy w nauce, sprawdź, na ile cele, które sobie postawiłeś, są zrealizowane. Po każdym etapie nauki, zawartym w twoim planie, sprawdzaj, czy udało ci się w pełni zrealizować cel. Jeśli jest jakiś aspekt, który nie został zrealizowany, zastanów się, dlaczego. Rozwiązania zadań sprawdzaj z kluczem rozwiązań, poproś o sprawdzenie kolegę, nauczyciela, rodziców. Zastanów się, co ci sprawiło najwięcej problemów, co musisz jeszcze raz powtórzyć. Pomyśl, czy twoje sposoby nauki ci odpowiadają, czy masz jakiś problem z tym, jak się uczyć poszczególnych sprawności. Jeśli tak, rozmawiaj z rówieśnikami, z nauczycielem, słuchaj pomysłów innych i wypróbuj je w swojej nauce. Pamiętaj, że na każdym etapie nauki możesz modyfikować swój plan. Ważne, byś wiedział, dlaczego to robisz.
Aby wykonywać zadania maturalne, należy wykazać się znajomością słownictwa i gramatyki. Jeśli uczysz się słówek, nie ucz się ich w wyizolowanej formie. Wyszukuj je z tekstów, które właśnie przeczytałeś. Wynotuj, by później nad nimi popracować. Ucząc się nowych słówek, twórz z nimi zdania, a następnie używaj je w tekstach pisanych i mówionych. Im częściej ich używasz, tym lepiej je zapamiętujesz. Poznając nowe słownictwo, staraj się wyszukiwać inne słowa z tej samej rodziny. Możesz je przedstawić w formie mapy myśli. Powtarzając słownictwo już znane, stosuj urozmaicone strategie, np. fiszki, wizualizacje (obrazki), zabawy słowne (krzyżówki, wykreślanki), wieszanie słów w widocznym miejscu, rymowanie, listy wyrazów. Powtarzaj słownictwo na głos. Twórz swój własny słownik, w którym będziesz próbować wyjaśniać słowa po angielsku. Ucz się słownictwa codziennie. Nawet 10 minut codziennego powtarzania słów pozwoli ci je trwale zapamiętać.
Gramatyka to drugi istotny element na maturze. Prowadź zeszyt gramatyczny, w którym będziesz notować reguły, schematy i przykłady gramatyczne. Własne notatki są lepsze niż gotowe. Ucząc się struktur gramatycznych pamiętaj, że znajomość samej reguły nie wystarczy. Wymyślaj dla niej jak najwięcej przykładów. Przy powtarzaniu reguł i schematów struktur gramatycznych stosuj techniki graficzne: symbole, rysunki, kolory. Daną strukturę gramatyczną ćwicz wielokrotnie w zadaniach różnego typu. Jeśli czytając dany tekst natrafisz na strukturę gramatyczną, której nie rozumiesz, wynotuj ją, a następnie samodzielnie postaraj się określić, w jakiej sytuacji została zastosowana i jaka jest jej budowa. Następnie sprawdź ją w gramatyce. Porównuj struktury w różnych językach. Czasem są one podobne. Każdą ćwiczoną strukturę stosuj w wypowiedzi ustnej lub pisemnej. Wymyślaj i wykonuj zadania, w których można ją zastosować.
Arkusze są kodowane. Nie zapisuj na arkuszu swojego imienia i nazwiska. W czasie egzaminu nie wolno korzytać z żadnych pomocy dodatkowych: słowników, notatek.
Na egzaminie nadal najwyżej punktowane są sprawności receptywne.

Sprawność słuchania – wskazówki ogólne
1. Łączny czas trwania nagrania wynosi około 20 minut dla poziomu podstawowego i 25 minut dla poziomu rozszerzonego. Obejmuje odczytanie nie tylko tych samych tekstów, ale również poleceń, a także przerwy na wykonanie zadania.
2. Nagranie zawiera instrukcję i polecenie do zadania oraz oczywiście tekst do słuchania.
3. Nagranie jest odtwarzane dwa razy.
4. Przed rozpoczęściem nagrania masz czas na zapozanie się z treścią zadania.
5. Wszystkie zadania są zamknięte i polegają na zaznaczeniu prawidłowych rozwiązań.
6. Wypowiedzi mają różny charakter (mogą to być rozmowy, ogłoszenia, reklamy) i różna jest ich myśl przewodnia. Zadaniem zdającego jest: znalezienie w tekście określonych informacji, określenie kontekstu sytuacyjnego (kto mówi, kim jest, gdzie się znajduje, do kogo kieruje słowa), podanie głównej myśli wypowiedzi (o co chodzi w tekście, rozmowie), określenie intencji (zaproszenie, krytyka, przeprosiny, rekomendacja, ostrzeżenie, rada, pochwała, informacja).
7. Pamiętaj, że zadanie sprawdzające umiejętność rozumienia ze słuchu dotyczą wyłącznie treści zawartych w nagraniu, a nie twojej wiedzy ogólnej.
8. Zanim rozpoczniesz słuchanie tekstu, zgromadź słownictwo tematyczne. Możesz to zrobić, tworząc np. mapę myśli. Następnie wykonaj kilka ćwiczeń leksykalnych. Możesz również przeczytać tekst na dany temat, aby się z nim zapoznać.
9. Gdy przystępujesz do słuchania tekstu, najpierw zapoznaj się z zadaniem. Przeczytaj je dokładnie i wszystkie informacje w nim zawarte. Następnie wysłuchaj nagrania. Po wysłuchaniu nagrania rozwiąż zadanie. Ponownie wysłuchaj nagrania. Podczas drugiego słuchania koncentruj się tylko na tych odpowiedziach, które sprawiły ci problem.
10. Zapoznając się z poleceniem postaraj się przewidzieć, jakiego typu informacji możesz się spodziewać, jaka będzie liczba rozmówców, jakie miejsce, styl wypowiedzi, temat, a może nawet można przewidzieć struktury gramatyczne. Polecenia i pytania do nagrania zwykle pokazują do pewnego stopnia, jakiego tematu i rodzaju języka można się spodziewać. To ułatwi zrozumienie tekstu.
11. Jeśli w zdaniach z polecenia są słowa, których nie znasz, spróbuj odgadnąć ich znaczenie z kontekstu.
12. Nie zaznaczaj żadnych odpowiedzi przed wysłuchaniem nagrania, nawet jeśli wydaje ci się, że odpowiedź jest oczywista bez słuchania tekstu.
13. Podczas pierwszego słuchania śledź wzrokiem treść zadania i zaznaczaj odpowiedzi.
14. Podczas pierwszego słuchania zaznacz odpowiedzi, których jesteś absolutnie pewien. Przy pozostałych punktach zanotuj, która odpowiedź wydaje ci się prawdopodobna.
15. Jeśli podczas pierwszego słuchania w którymś momencie zdekoncentrujesz się lub zwyczajnie nie zrozumiesz jakiegoś fragmentu nagrania, nie denerwuj się i – co ważne – nie przestawaj słuchać. Pamiętaj, że będzie druga szansa na usłyszenie i zrozumienie tego fragmentu.
16. Nie denerwuj się, jeśli nie rozumiesz wszystkich słów w nagraniu. Aby wybrać prawidłową odpowiedź, często wystarczy zrozumieć ogólny sens wypowiedzi.
17. Zanim wysłuchasz nagrania po raz drugi, przeczytaj szybko jeszcze raz wszystkie pytania, szczególnie te, na które nie udało ci się odpowiedzieć podczas pierwszego słuchania lub których jesteś najmniej pewien.
18. Należy zwracać uwagę na nacisk, jaki mówiący kładą na niektóre słowa, aby podkreślić wybór jednej z możliwości albo poprawić drugą osobę.
19. Nie wpadaj w panikę, gdy nie rozumiesz jakichś słów. Nie musisz rozumieć całego tekstu, żeby poprawnie rozwiązać zadanie. Nie ma potrzeby zrozumienia każdego słowa w nagraniu. Zdający powinien skupić się na ogólnej myśli tekstu i nie pozwolić, by twoją uwagę odwracały słowa, których nie rozumiesz.
20. Nie zatrzymuj się zbyt długo przy pytaniach, na które nie potrafisz odpowiedzieć – wrócisz do nich podczas drugiego słuchania nagrania.
21. Podczas drugiego słuchania skup się szczególnie na tych fragmentach nagrania, których nie zrozumiałeś w trakcie pierwszego słuchania i odpowiedz na pytania, które pominąłeś.
22. Informacja, której potrzebujesz, w nagraniu może być wyrażona inaczej niż w treści zadania. Dlatego nie należy kierować się pojedynczymi słowami i zwrotami, które usłyszałeś w nagraniu. Zdający powinien postarać się wychwycić synonimy i antonimy, a także parafrazy, czyli te same informacje i znaczenie ujęte w innych słowach.
23. Upewnij się, że odpowiedziałeś na wszystkie pytania w zadaniu.
24. Nie zostawiaj żadnego pytania bez odpowiedzi. Jeśli nie masz pewności – zgaduj.
25. Niektóre zadania sprawdzające umiejętność rozumienia ze słuchu oparte są na wypowiedziach kilku osób na ten sam temat. Należy sprawdzić w poleceniu, jaki jest temat nagrania i przypomnieć sobie związane z nim słownictwo. To pomoże w rozwiązaniu zadania.
26. Jeśli któryś z punktów dotyczy określenia intencji autora, należy zastanowić się, dlaczego ta osoba mówi i jaki przekaz chce przekazać publiczności. Trzeba zwracać uwagę na kluczowe czasowniki w pytaniach, np. „persuade”, „inform”, „warn”, „complain”, „advise”. Należy zwracać uwagę na sformułowania, z których można wywnioskować intencję, np. „I think you should”, „Be careful to”, „I'm going to tell you about”. To pomoże określić cel mówiącego.
27. Pamiętaj, żeby przenieść swoje rozwiązania z arkusza na kartę odpowiedzi.
28. Aby doskonalić tę sprawność, należy wykorzystać każdą możliwość do słuchania tekstów w języku angielskim. Jeśli jest to możliwe, należy robić notatki na temat wysłuchanych wypowiedzi.
29. Podczas przygotowywania się do matury rozwiązania zadania ze słuchu sprawdzaj porównując je z kluczem lub transkrypcją. W kolejnych zadaniach skoncentruj się na swoich słabych punktach. Problem mogą sprawić: niedostateczna znajomość słownictwa, zbyt trudny i złożony temat, zbyt szybkie tempo mówienia.
30. Przygotowując się do egzaminu słuchaj angielskich piosenek, oglądaj angielską telewizję, słuchaj nagrań w sieci. Korzytaj z radia, Internetu, komunikatorów internetowych. Osłuchanie się z językiem pomoże ci w rozwijaniu sprawności rozumienia ze słuchu. Masz kontakt z językiem mówionym.
31. Trenuj rozumienie globane tekstu. Słuchając staraj się określić ich główną myśl.
32. Dokonuj selekcji informacji w wysłuchanym tekście, starając się wydobyć te najważniejsze.
33. Słuchając wypowiedzi ustnych, staraj się odpowiedzieć na pytania: who?, what?, when?, where?, how?, why?
34. Zdający powinien wykazać się zdolnością krytycznego myślenia.

Wybór wielokrotny

To zadanie wymaga od zdającego wysłuchania kilku krótkich nagrań i rozwiązań zadań wielokrotnego wyboru (po jednym do każdego nagrania) przez zakreślenie właściwej odpowiedzi z trzech podanych. Nagraniami mogą być dialogi lub monologi. Wypowiedzi, których słucha zdający, nie są ze sobą związane. Każde z pytań w zadaniu dotyczy innego nagrania.
Przed wysłuchaniem nagrania należy przeczytać uważnie treść zadania, aby zorientować się jaka jest tematyka i czego dotyczą pytania. Czytamy więc pytania i wszystkie opcje odpowiedzi. Można w nich podkreślić słowa kluczowe i spróbować odgadnąć, kim są rozmówcy oraz jaki jest cel oraz kontekst wypowiedzi. Trzeba zwracać uwagę na formy przeczące i drobne wyrazy zmieniające często znaczenie całego zdania np. „only”, „yet”, „already” itd. Zadania mogą sprawdzać umiejętność ogólnego i szczegółowego rozumienia tekstu.
Czytając kolejne zadania, należy zwrócić uwagę na to, jak są sformułowane zdania: czy trzeba skupić się na wyodrębnieniu jednej konkretnej informacji szczegółowej z tekstu, np. co rozmówcy zamawiają na obiad, czy też na wnioskowaniu na podstawie całego tekstu, np. kim są osoby rozmawiające lub gdzie się znajdują w czasie rozmowy albo kiedy można usłyszeć daną wypowiedź.
W przypadku pytań o kontekst – określając autora wypowiedzi lub uczestników rozmowy, jej miejsce lub czas, odpowiedź można wywnioskować tylko z całej wypowiedzi. Wówczas należy skupić się na wychwyceniu w nagraniu wskazówek odnoszących się do miejsca pobytu rozmówców. W tekście wystąpia charakterystyczne dla danej sytuacji wyrazenia i zwroty. Zdający musi uświadomić sobie, gdzie można usłyszeć jakąś wypowiedź lub rozmowę, kto jest autorem wypowiedzi lub do kogo jest ona adresowana, kim są rozmówcy i jakie relacje ich łączą.
Jedno z zadań może dotyczyć intencji osoby mówiącej. Podczas słuchania należy więc starać się wyszukać takie informacje, które mówią, dlaczego, po co rozmówca tworzy swoją wypowiedź.
Analizując poszczególne opcje odpowiedzi, zwróć uwagę, czy formy gramatyczne w nich użyte są adekwatne do sytuacji przedstawionej w wypowiedziach, np. czy zastosowany czas gramatyczny odzwierciedla okoliczności, o których mowa w monologu lub dialogu.
Rozwiązując zadania, nie opieraj się na pojedynczych słowach, należy zawsze rozważyć fragment lub całość wypowiedzi.
Kolejność pytań/zadań jest zgodna z kolejnością informacji zawartych w nagraniu. W czasie słuchania przeczytaj więc pierwsze pytanie i wysłuchaj pierwszego fragmentu. Następnie zaznacz odpowiedź i przejdź do kolejnego pytania. Nie patrz na wszystkie pytania jednocześnie. Gdy już wybierzesz odpowiedź, sprawdź, czy pozostałe odpowiedzi są na pewno nieprawidłowe.
W tego typu zadaniach zdający musi wybrać poprawną odpowiedź tylko na podstawie informacji w tekście słuchanym, a nie na podstawie własnej wiedzy o świecie lub własnych doświadczeń.
Podczas pierwszego słuchania należy zaznaczyć tylko te odpowiedzi, których jesteś pewien. Potem jeszcze raz trzeba przeczytać wszystkie zdania i zwrócić uwagę na te, które budzą twoje wątpliwości. Podczas pierwszego słuchania należy zaznaczyć propozycje odpowiedzi. Należy je potem porównać z możliwymi odpowiedziami i wybrać najbardziej zbieżne. Jeśli zdający nie jest pewien prawidłowej odpowiedzi, musi zastosować zasadę eliminacji. Trzeba zacząć od wykreślania opcji, które według zdającego są na pewno nieprawidłowe i pomyśleć, dlaczego te opcje należy odrzucić.
Podczas drugiego słuchania należy śledzić wzrokiem pytania i odpowiedzi i skoncentrować się na tych, które budzą twoje wątpliwości. Trzeba porównać treść nagrania z informacjami zawartymi w zadaniach i zaznaczyć właściwe informacje. Jeśli nie jesteś pewien odpowiedzi, trzeba zaznaczyć tę, która jest twoim zdaniem najbardziej prawdopodobna.
Podczas wybierania odpowiedzi należy kierować się sensem całego tekstu, a nie pojedynczymi słowami. Zdający powinien uważać na odpowiedzi, które brzmią identycznie w zadaniu jak informacje w nagraniu. Często są one nieprawidłowe. Należy zwrócić uwagę na synonimy i antonimy.
Czasem informacja zawarta potrzebna do udzielenia odpowiedzi nie jest w nagraniu podana w sposób bezpośredni. Trzeba ją samodzielnie wywnioskować na podstawie tego, co zdający usłyszał.
Często poprawna interpretacja zdania zależy od znajomości wyrażeń dotyczących ilości lub liczby czegoś, takich jak: „all”, „whole”, „some”, „most of”, „majority of”, „half of”, „part of”, „three times as many/much”, „fifty per cent”, „a small number of”, „a large amount of”, „more and more”, „fewer and fewer”. Należy zwrócić uwagę na słowa typu: „nearly”, „almost”, „over”, „under”, „about”, które modyfikują znaczenie zdania.
Nie martw się, gdy nie zrozumiesz słów. Jeśli nie możesz wskazać poprawnej odpowiedzi, spróbuj wykluczyć te, które wydają ci się niepoprawne.

Dobieranie
Usłyszysz dwukrotnie cztery wypowiedzi na temat zdrowego odżywiania się. Do każdej wypowiedzi (5.1.–5.4.) dopasuj odpowiadające jej zdanie (A–E). Wpisz rozwiązania do tabeli. Uwaga: jedno zdanie zostało podane dodatkowo i nie pasuje do żadnej wypowiedzi.


This speaker
A.
tells a story about not reading instructions carefully.
B.
informs listeners about the effects of eating unhealthy food.
C.
presents a diet that will help people to lose weight.
D.
gives advice on how to eat healthily.
E.
recommends a better way to lose weight than a diet.

5.1.
5.2.
5.3.
5.4.




Wypowiedź 1.
Woman: I’m calling to share my point of view on dieting and healthy living. I used to go on diets but they didn’t work for me. Then I started jogging and working out five days a week. Over the last 6 months I’ve lost 10 kilos and I feel great. I’ve heard that many diets are harmful to your health. Take a lot of physical exercise and you won’t need them!

adapted from www.familycircle.com

Wypowiedź 2.
Man: And now some news from South Korea. Overweight animals in a zoo in Seoul will go on a diet. Animals have been eating large amounts of processed food for the last few years. As a result they’ve grown too big and lots of health problems have appeared. That’s why the zoo workers have decided to feed these animals on natural food and limit the processed foods. Let’s hope they will get better soon.

adapted from www.guy-sports.com

Wypowiedź 3.
Woman: Today I’d like to talk about eating to be healthy. You don’t have to follow strange diets to be in good shape. If you eat the right products, you’ll feel fine, have a lot of energy, and be in a great mood. In general, you should eat less unhealthy food, for example, sweets, cakes or chips. Instead, eat fresh fruit and vegetables. You won’t necessarily lose weight but it will definitely make you healthier.

adapted from www.helpguide.org

Wypowiedź 4.
Man: Robert and his wife Jennifer went on a diet. It had recipes for each meal of the day. They followed the recipes, eating only half of what they prepared. They thought the diet was great. They had never felt better, and they didn’t feel hungry. However, the couple realized that they were putting on weight. They decided to look at the recipes one more time. And then they noticed that the recipes were for six people!

adapted from www.guy-sports.com
5.1. E
5.2. B
5.3. D
5.4. A

Wypowiedź 1. to opinia kobiety, dotycząca jej sposobu walki z nadwagą. Stwierdza ona, że diety, w jej przypadku, nie przynosiły pozytywnych rezultatów. Uważa, że sport jest o wiele lepszy niż jakakolwiek dieta. Odnosząc się do diet, podkreśla, że mogą być szkodliwe dla zdrowia. Jeśli będziemy ćwiczyć, to dieta stanie się zbyteczna. Poprawną odpowiedzią jest E.
Wypowiedź 2. stanowi fragment wiadomości. Dowiadujemy się o wprowadzeniu diety dla zwierząt w zoo. Analizując tekst, dostrzegamy, że porusza on problem negatywnych skutków spożywania niezdrowego jedzenia, którymi są przybieranie na wadze oraz problemy zdrowotne. Zastosowanym sposobem walki z tymi problemami jest zmiana diety zwierząt. Poprawną odpowiedzią jest B.
Wypowiedź 3. jest częścią prezentacji, w której osoba mówiąca udziela porad dotyczących zdrowego odżywiania. Wskazuje ona, jak ważne jest spożywanie odpowiednich pokarmów, informując, jakiego typu produkty powinno się jeść, a jakich unikać, aby być zdrowym. Poprawną odpowiedzią jest D.
Wypowiedź 4. jest krótką historyjką przedstawiającą przygodę pary, która postanowiła przejść na dietę. Słuchając tego tekstu, dowiadujemy się, że para zamiast stracić kilka kilogramów, przybrała na wadze. Okazuje się, że jest to wynikiem nieuważnego odczytania przepisu na potrawę, która była przeznaczona dla sześciu osób. Poprawną odpowiedzią jest A.
W tego typu zadaniach zdający zazwyczaj dobiera podane zdania do usłyszanych wypowiedzi różnych osób, które wypowiadają się w różnych sytuacjach. Może to być np. zadanie, w którym zdający słucha dwukrotnie wypowiedzi czterech osób, które wypowiadają się w różnych sytuacjach, miejscach i w różnym celu. Wypowiedzi są na ten sam temat, dotyczą jednego przewodniego tematu. Do każdej wypowiedzi zdający dobiera odpowiadające jej zdanie, które je podsumowuje. Podane zdania wyrażają główną myśl wypowiedzi. Zdania odnoszą się do całości wypowiedzi, a nie tylko do fragmentu jej wypowiedzi.
Na początku zdający powinien przeczytać uważnie polecenie i zwrócić uwagę na to, ilu wypowiedzi ma wysłuchać i ile zdań ma dopasować do każdej z nich. Z reguły jedno zdanie w zadaniu jest podane dodatkowo. Zdający powinien zorientować się, czego dotyczy nagranie i na jakie informacje należy zwrócić uwagę w trakcie słuchania. Czytając podane opcje, należy spróbować przewidzieć, jaki rodzaj informacji musimy będziemy szukać w słuchanym tekście. Niektóre zdania informują, o czym jest dana wypowiedź. Zdania mogą określać, kim jest osoba mówiąca - „the speaker is an author” lub w jakim miejscu się wypowiada - „You can hear this message at the airport”, do kogo jest adresowana wypowiedź. Zdanie może również zawierać stwierdzenia, które opisują cel czyjejś wypowiedzi, np. „The speaker gives advice to a friend”, podsumowują wypowiedź lub określają jaką on ma formę, np. „The text is a piece of news”. Po przeczytaniu podanych w zadaniu zdań zdający powinien zastanowić się, jakie słowa mogą pojawić się w nagraniu. Słuchając, należy zwracać uwagę na słowa klucze, które wiążą się z podanymi w zadaniu informacjami.
Zadanie tego typu często sprawdza ogólne zrozumienie nagrania. Zdania dotyczące głównej myśli tekstu podsumowują czyjaś wypowiedź, opisują cel wypowiedzi lub dotyczą miejsca, w którym ona się odbywa. Jeśli zdający ma określić mówiącego, adresata lub miejsce nagrania, powinien podczas nagrania skoncentrować się na wyrażeniach typowych dla danej osoby lub miejsca. Czasem jeden charakterystyczny zwrot umożliwi zdającemu podanie dobrej odpowiedzi. Żeby określić intencję rozmówcy, należy zastanowić się, dlaczego dana osoba się wypowiada i jaki efekt chce wywrzeć na odbiorcy wypowiedzi. W celu określenia głównej myśli wypowiedzi, należy pomyśleć o ogólnym przekazie nagrania, zamiast koncentrować się na zawartych w nim szczegółach.
Gdy zadanie wymaga zrozumienia głównej myśli wypowiedzi, a nie szczegółowych informacji, należy więc skupić się na zrozumieniu ogólnego sensu wypowiedzi, a nie na informacjach szczegółowych. W trakcie słuchania zdający musi ustalić, o czym jest tekst lub jaka jest intencja mówiącego – np. czy chce on coś zarekomendować, zaproponować, złożyć reklamację czy też zachęcić kogoś do zrobienia czegoś. Należy upewnić się, że w tekście znajdują się zwroty lub wyrażenia, które wskazują na cel wypowiedzi, np. reklamę, propozycję, skargę. Na cel wypowiedzi często wskazują w zdaniu czasowniki takie jak: „praise”, „criticise”, „explain”, „describe”, „advertise”, „complain”, „boast”.
Zdający powinien zapoznać się kolejno z czterema wypowiedziami i zastanowić się, czy rozmówca używa słownictwa, które wskazuje na to, że np. udziela rady lub krytykuje coś albo kogoś, a może zachęca słuchaczy do zrobienia czegoś. Zwróć uwagę na zastosowane czasowniki, np. wyjaśniać, radzić, ostrzegać, skarżyć się, zapraszać, zachęcać, krytykować.
Jeśli zadanie polega na dopasowaniu do usłyszanych fragmentów lub całych tekstów nagłówków, zdań podsumowujących lub tytułów, po usłyszeniu każdego fragmentu trzeba starać się samodzielnie sformułować jego główną myśl i na tej podstawie wybrać później jedną z podanych odpowiedzi.
Jeśli zadanie wymaga określenia typu tekstu, określenia autora wypowiedzi, kontekstu sytuacyjnego, wskazanie adresata, należy zwrócić szczególną uwagę na wyrażenia charakterystyczne dla poszczególnych typów tekstu.
Jedną z możliwości jest przeczytanie podanych zdań, podkreślenie w nich słów kluczowych i na ich podstawie spróbowanie określenia rodzaju wypowiedzi (np. ogłoszenie, komunikat, reklama). Słowa kluczowe w zdaniach zawierają informację, którą należy wychwycić w nagraniu. Należy zwrócić uwagę na słowa/zwroty o takim samym znaczeniu jak te podkreślone oraz na osobę, która je wypowiada. To pomoże w poprawnym rozwiązaniu zadania. Zdania mogą streszczać główną myśl wypowiedzi, opisywać intencję lub kontekst wypowiedzi.
W związku z tym, że w tego typu zadaniach wypowiedzi wszystkich osób będą dotyczyć tego samego tematu, te same lub znaczeniowo zbliżone wyrazy mogą pojawić się w kilku nagraniach. Nie należy więc skupiać się na pojedynczych słowach, lecz na znaczeniu całego nagrania. Zdający powinien zrozumieć główną myśl każdej wypowiedzi i określić element, który odróżnia jedną wypowiedź od drugiej.
Dobierając zdania do kolejnych wypowiedzi, za każdym razem przeczytaj wszystkie zdania. Tylko w ten sposób zauważysz swoje ewentualne pomyłki. Nie dobieraj zdania do wypowiedzi, kierując się jedynie pojedynczym wyrazem w nim występującym. Zwróć uwagę na kontekst, w którym jest użyty.
Z reguły jedno zdanie w zadaniu podane jest dodatkowo. Nie pasuje ono do żadnego tekstu, gdyż dotyczy jakiś szczegółowych informacji lub zawiera słowa lub wyrażenia, które w nagraniu są użyte w zupełnie innym kontekście.
Podczas pierwszego słuchania tekstu należy skoncentrować się na jego globalnym rozumieniu i zaznaczyć tylko te odpowiedzi, których jesteś pewny. Następnie należy przeczytać jeszcze raz zdania i zwrócić uwagę, czy są w nich przeczenia. To one zmieniają całkowicie treść wypowiedzi. Podczas drugiego słuchania należy zaznaczyć wszystkie pozostałe odpowiedzi. W czasie drugiego słuchania zdający powinien upewnić się, że zdanie, które pozostało, nie pasuje do żadnej odpowiedzi.
Zapisuj swoje rozwiązania. Jeśli masz wątpliwości, zanotuj przy zadaniu oznaczenia literowe zdań, których nie wykluczasz. Sprawdzisz swoje rozwiązania podczas ponownego zapoznania się z wypowiedziami (na egzaminie wysłuchasz każdego nagrania dwukrotnie).
Pamiętaj o tym, że informacje w nagraniu będą prawdopodobnie wyrażone inaczej niż w zadaniu egzaminacyjnym. Dlatego w trakcie słuchania staraj się raczej rozumieć sens całej wypowiedzi, a nie koncentruj się na pojedynczych słowach i zwrotach.


Zadania prawda/fałsz
Usłyszysz dwukrotnie rozmowę z artystą. Zaznacz znakiem X, które zdania są zgodne z treścią nagrania (T – True), a które nie (F – False).



T
F
2.1.
Lee Hadwin has drawn pictures in his sleep since he was a teenager.


2.2.
Lee started to draw in his sleep as a reaction to a bad experience.


2.3.
Lee can draw equally well in his sleep and when he is awake.


2.4.
The doctors told Lee’s parents to allow him to continue his drawing.


2.5.
Lee understands why critics have a negative opinion about his art.




Interviewer:
Dear listeners, meet Lee Hadwin the ‘sleepwalking artist’. Lee, how did you feel when you first woke up and found a masterpiece on your bedroom wall?
Man:
Well, I don’t remember the first time. I started drawing in my sleep when I was four. As a child I used to get up at night and draw on the walls. In my teens the drawings became more detailed. I drew pictures and in the morning I just looked at them and thought ‘Oh, wow!’ My parents took me to doctors who said it might be because of a big shock. But nothing terrible happened in my life before I was twelve, so I’m sure shock wasn’t the reason.
Interviewer:
Did the doctors suggest a therapy?
Man:
No. They’re surprised that I cannot produce the same things when I’m awake. I’m not good at art when I don’t sleep. But the doctors’ advice to my parents was to let me carry on, and so they did.
Interviewer:
Good for them, because in the next two decades you produced more than 600 great paintings and drawings. But art critics don’t like your pictures too much.
Man:
I don’t blame them. They know better than anyone that in the case of most people it takes years of studying and hard work to become an artist. Then you get someone like me who’s never been to university and who doesn’t know much about art, and people buy my work.
Interviewer:
Lee, thank you for being with us.
Man:
It was a pleasure.

adapted from www.independent.co.uk

2.1. F
2.2. F
2.3. F
2.4. T
2.5. T

Zdanie 2.1. jest fałszywe. Udzielający wywiadu Lee stwierdza, że zaczął rysować we śnie w wieku czterech lat, więc nie był wtedy nastolatkiem.
Zdanie 2.2. jest fałszywe. Lee mówi, że nic strasznego nie zdarzyło się w jego życiu przed ukończeniem dwunastego roku życia. Skoro zatem zaczął rysować w wieku lat czterech, powodem nie mogło być żadne złe doświadczenie życiowe. Lee stwierdza to wprost: I’m sure shock wasn’t the reason.
Zdanie 2.3. jest fałszywe. Lee mówi: They’re [doctors] surprised that I cannot produce the same things when I’m awake. I’m not good at art when I don’t sleep. Czyli kiedy Lee nie śpi, nie potrafi rysować tak dobrze, jak we śnie.
Zdanie 2.4. jest prawdziwe. Można to stwierdzić na podstawie zdania wypowiedzianego przez Lee: the doctors’ advice to my parents was to let me carry on, and so they did. Lekarze radzili rodzicom Lee, aby pozwolili mu dalej rysować i oni się do tej rady zastosowali.
Zdanie 2.5. jest prawdziwe. Lee, w odpowiedzi na uwagę prowadzącego wywiad (But art critics don’t like your pictures too much.) stwierdza, że ta negatywna opinia jest dla niego zrozumiała. Jego sukces nie wymagał wysiłku, wyższego wykształcenia ani wiedzy artystycznej, co musi rodzić niechęć krytyków sztuki.

Zadaniem zdającego jest wysłuchanie dialogu i oznaczenie podanych zdań jako prawdziwych lub fałszywych. Aby rozwiązać to zadanie, musisz zdecydować, czy zawarte w nich informacje zgadzają się z tymi, które wystapią w tekście. To zadanie sprawdza umiejętność wyszukiwania szczegółowych informacji.
Kolejność pytań odpowiada kolejności pojawiania się poszczególnych informacji w nagraniu, zatem podczas słuchania należy koncentrować się na jednym pytaniu na raz, cały czas próbując przewidzieć kluczowe słownictwo, które może pomóc w odpowiedzi na kolejne pytania. W czasie słuchania przeczytaj więc pierwsze zdanie, wysłuchaj pierwszego fragmentu, zaznacz odpowiedź i przejdź do kolejnego zdania. Nie patrz na wszystkie zdania jednocześnie.
Zdający powinien przeczytać uważnie polecenie i podane zdania, aby zorientować się, o czym jest mowa w nagraniu i jakie tematy będą poruszane. Należy ustalić, jakich osób i wydarzeń dotyczą zdania oraz czy odnoszą się do wydarzeń teraźniejszych, przeszłych czy przyszłych. Po analizie zadań z tabeli wiesz już, jakie zagadnienia poruszą rozmówcy w tekście. Informacje dotyczące poszczególnych zdań występują w tekście chronologicznie, ale trzeba pamiętać, że zasadą pytań testowych jest parafrazowanie informacji zawartych w nagraniu. Są one wyrażone innymi słowami. Wyrazy i zwroty parafrazowane są przy pomocy antonimów lub synonimów. Co za tym idzie, w nagraniu ta sama myśl wyrażona będzie inaczej niż w zadaniu egzaminacyjnym. Pytanie testowe oparte na parafrazie gramatycznej może zawierać informację identyczną z treścią nagrania lub zmieniającą jej treść. Słuchając nagrania, staraj się zrozumieć ogólny sens i nie kieruj się pojedynczymi wyrazami, gdy zaznaczasz odpowiedź. Nie należy się też martwić, gdy nie zna się znaczenia pojedynczych słów. Nie należy rozwiązywać zadań przed wysłuchaniem tekstu.
Jedną z opcji jest przeczytanie zdań i podkreślenie w nich informacji, które wydają się ważne. Zdający może podkreślić słowa kluczowe w podanych zdaniach. Słuchając nagrania trzeba zwrócić uwagę na słowo o znaczeniu podobnym lub przeciwnym do znaczenia podkreślonych słów. Należy zwrócić szczególną uwagę na zdania zawierające przeczenia oraz słowa, takie jak „both”, „only”, „always”, „never”, „generally”, „as a rule”, które zmieniają znaczenie podanego zdania.
Określając, czy jakieś zdanie jest prawdziwe, czy fałszywe, należy kierować się tylko tym, co usłyszysz w nagraniu, a nie swoją wiedzą ogólną o świecie czy poglądami, lecz informacjami, które usłyszałeś.
Zdania/pytania znajdujące się na samym końcu mogą dotyczyć intencji mówiącego lub kontekstu sytuacyjnego. Zazwyczaj należy się wtedy odnieść do całego zdania.
Gdy rozwiązujesz tego typu zadanie, zwróć uwagę na zdania przeczące, słowa o negatywnym znaczeniu (np. few, hardly ever, never, seldom) oraz słowa z negatywnymi przedrostkami (np. dishonest, impolite) lub przyrostkami (helpless). Bardzo często to one sprawiają, że dane zdanie jest prawdziwe lub fałszywe.
Należy zwrócić uwagę na to, czy w zadaniu nie występują zwroty z wyrazami takimi jak „the most/the least/the best/the worst” oraz przysłówki takie jak „especially” (zwłaszcza), „particularly” (szczególnie), „definitely” (zdecydowanie), „mainly”, „mostly” (głównie) itd., a także wyraz „important” lub jego synonimy, np. „vital”, „essential”, „necessary”. Za pomocą tych słów osoba, która się wypowiada, wskazuje na to, która z opisywanych rzeczy jest dla niej najważniejsza, najlepsza lub najmniej ważna, najgorzej oceniana. Należy na nie zwrócić uwagę podczas słuchania.
Gdy rozwiązujesz tego typu zadania, zwróć uwagę na sformułowania opisujące przyczynę lub skutek jakiegoś działania. W nagraniu ta sama treść zazwyczaj wyrażona jest inaczej niż w zadaniu, np. za pomocą synonimów wyrazów „cause” i „result”, takich jak „reason”, „purpose”, „motive” „inspire”, „influence”, „make someone do something”, „lead to”, za pomocą spójników: „bacause”, „as”, „since”, „so that”, „because of”, „due to”, „the reason why”, „that's why”, „as a result”.

Sprawność czytania (rozumienie tekstów pisanych) – wskazówki ogólne


1. Czas na wykonanie zadań w tej części egzaminu nie jest określony. Musisz więc sam go zaplanować. Gdy planujesz czas, weź pod uwagę to, że każdy tekst będziesz musiał przeczytać co najmniej dwa razy: najpierw szybko – w celu określenia jego ogólnej tematyki, a następnie uważniej – aby zorientować się w szczegółach i zaznaczyć odpowiedzi.
2. Teksty mogą mieć różny charakter (np. broszury, ulotki reklamowe, jadłospisy, ogłoszenia, rozkłady jazdy, instrukcje obsługi, proste artykuły prasowe) i różną długość. Typy tekstów to dłuższe teksty publicystyczne i informacyjne. Ponadto jedno zadanie dotyczy dłuższego tekstu literackiego, narracyjnego w formie opowiadania, listu lub historyjki. Tekst jest odpowiednio adaptowany do zadań egzaminacyjnych oraz poziomu kompetencji językowej zdającego. W tekście mogą pojawić się dialogi, które są swoistą częścią listeratury, oraz narracja pierwszo – i trzecioosobowa.
3. Zadaniem zdającego jest znalezienie w tekście określonych informacji, rozpoznanie związków pomiędzy częściami tekstu, określenie kontekstu sytuacyjnego, podanie głównej myśli wypowiedzi ( o co chodzi w tekście), określenie intencji (zaproszenie, krytyka, przeprosiny, rekomendacja, ostrzeżenie, rada, pochwała, informacja).
4. Należy również zastanowić się, z jakim tekstem masz do czynienia: z artykułem, wpisem na forum internetowym, listem itd. Takich informacji dostarcza ci struktura tekstu. Pomoże co to lepiej zrozumieć tekst jeszcze przed jego przeczytaniem.
5. Rozpocznij pracę od tych zadań, które wydają ci się łatwiejsze, np. mają ciekawszą tematykę, są krótsze, ich rodzaj jest przystępniejszy.
6. Przed przystąpieniem do wykonywania zadania należy przeczytać polecenie. Sposoby czytania tego samego tekstu bardzo się różnią w zależności od tego, w jakim celu go zdający czyta.
7. Zdający powinien szybko rozpoznać rodzaj tekstu użytego w zdaniu – pomoże to przewidzieć, czego można się spodziewać.
8. Zdający powinien skorzystać z podpowiedzi występujących w tekście: tytuł jest pomocny w ustaleniu głównego przesłania tekstu, a początkowe zdania każdego akapitu są na ogół ich streszczeniem.
9. Zdający powinien przeczytać szybko tekst, aby sprawdzić, czy trafnie odgadł treść. To pomoże zlokalizować części tekstu, dzięki którym zdający zdecyduje, która z możliwych opcji jest poprawna.
10. Niektóre pytania w tekście czytanym dotyczą jego całości, więc trzeba dowiedzieć się, jaka jest jego główna myśl. Zdający powinien przed zapoznaniem się z pytaniami przeczytać szybko tekst i zadać sobie następujące pytania: O kom bądź o czym opowiada tekst? Jakiego rodzaju jest to tekst? Gdzie można napotkać tego typu tekst? W jakim celu został on napisany?
11. Podczas pierwszego czytania tekstu skoncentruj się na najważniejszych informacjach. Czy twoje początkowe przypuszczenia odnośnie tematu tekstu sprawdziły się?
12. Podczas czytania podziel tekst na krótkie części i próbuj opowiedzieć ich treść własnymi słowami.
13. Zdający powinien szukać dowodu, że dana odpowiedź jest poprawna lub niepoprawna – w tym celu można podkreślać fragmenty tekstu zawierające odpowiedzi na poszczególne pytania (pojedyncze wyrazy, zwroty, zdania czy akapity).
14. Nie należy próbować zrozumieć tekstu słowo po słowie. Aby wykonać prawidłowo zadanie, zdający nie musi znać wszystkich wyrazów występujących w tekście. Może jednak domyśleć się ich znaczenia, stosując różne techniki (np. zgadywanie z kontekstu, zgadywanie na podstawie formy gramatycznej, zauważania podobieństwa do słowa polskiego, określenie znaczenia na podstawie wiedzy ogólnej). Pamiętaj, że nie musisz rozumieć wszystkich słów, żeby poprawnie wykonać zadanie. Znaczenia wielu słów i zwrotów możesz domyślić się z kontekstu.
15. Koncentruj się na informacjach zawartych w tekście, a nie na własnej wiedzy i interpretacji.
16. Kolejność pytań, zadań nie musi być zgodna z chronologią tekstu.
17. Udziel najpierw odpowiedzi, których jesteś pewien. Nie zapomnij wrócić do pozostałych (dobrze jest je zaznaczyć, żeby ich nie pominąć).
18. Nie należy nigdy zostawiać żadnego pytania bez odpowiedzi – jeśli zdający nie ma pewności, powinien najpierw wyeliminować opcje, które jego zdaniem są nieprawidłowe, a potem zgadywać.
19. Analizuj zbyt oczywiste odpowiedzi.
20. Nie należy poświęcać zbyt dużo czasu na poszczególne ćwiczenia – trzeba pamiętać, że na maturze czas będzie ograniczony.
21. Nie zapomnij również przeznaczyć czasu na sprawdzenie odpowiedzi i przeniesienie ich na kartę odpowiedzi.
22. Podczas przygotowywania się do egzaminu zdający powinien na bieżąco czytać różne teksty w języku angielskim – w ten sposób pozna wiele ich gatunków i oswoi się z nimi, a tym samym ograniczy element zaskoczenia na egzaminie. Jeśli przy okazji wyćwiczy umiejętność czytania na czas, również ten aspekt egzaminu nie sprawi mu trudności.
23. Gdy ćwiczysz do matury i nie znasz jakiegoś słowa i nie możesz jego znaczenia rozszyfrować z kontekstu, wynotuj je, a po skończeniu zadania sprawdź w słowniku. Jeśli w tekście jest dużo nowego słownictwa, po skończeniu czytania i rozwiązaniu zadania przystąp do pracy nad nowym słownictwem.
24. Czytaj różnorodne teksty obcojęzyczne, np. artykuły prasowe, teksty w internecie, teksty publicystyczne.
25. Staraj się zawsze określić główną myśl przyczytanego tekstu.
26. Dokonuj selekcji informacji w czytanym tekście, starając się wydobyć te najważniejsze.
27. Czytając teksty, staraj się odpowiedzieć na pytania: who?, what?, when?, where?, how?, why?
28. Zwracaj uwagę na wyrażenia synonimiczne w tekstach.
1. Próbuj rozumieć znaczenie wyrazów z kontekstu.
29. Koncentruj się na słowach kluczowych.

Zadania wielokrotnego wyboru oparte na krótkich tekstach
Przeczytaj trzy teksty związane z naukowcami. Z podanych odpowiedzi wybierz właściwą, zgodną z treścią tekstu. Zakreśl literę A, B albo C.

Tekst 1.
EARTH’S SUNGLASSES

When you’re lying on the beach on a sunny day, you may try to keep out the sunlight with sunglasses or a hat. Some scientists have suggested taking a similar strategy with our warming planet. They have proposed to put a ring around the Earth. It would be made with small pieces of the material, already used in sunglasses for years, which would limit the light that gets to the Earth. It might reduce the effects of global warming. However, it’s a very expensive idea.

adapted from www.livescience.com
18.1.
The text is about



A.
the discovery of a way to improve sunglasses.




B.
the invention of a completely new protective material.




C.
an idea on how to protect the Earth from the sunlight.

Tekst 2.
EINSTEIN ON A TRAIN

Einstein was once travelling from Princeton on a train when the conductor appeared and asked for passengers’ tickets. When he came up to Einstein, the scientist reached in his shirt pocket and then his trouser pockets. The ticket wasn’t there, so he searched his briefcase but couldn’t find it. Finally, Einstein started looking under his seat but without success. The conductor said, “Don’t worry, Dr. Einstein! I recognize you. You don’t need a ticket this time.” Einstein looked at him and said, “Young man, I know who I am. But I don’t remember where I’m going.”

adapted from http://esromart.hubpages.com

18.2.
While travelling on a train, Einstein



A.
realized he had forgotten his destination.




B.
found his lost ticket on the floor.




C.
recognized the conductor.

Tekst 3.
ARE YOU INTERESTED IN SCIENCE?

Are you searching for new ideas? If so, come to the Dana Café where you will discover many topics and ideas that science provides. You’ll also explore what being a scientist means.
During an informal evening, you can talk to four enthusiastic scientists about their research, and receive some tips on ‘putting science into fiction’. You will also visit a scientific lab after the event.
You will then be asked to write a short story inspired by some of the science you have heard about, and to take part in the Science Short Story competition. The event will certainly give you ideas for thrilling plots for science-fiction stories, so be sure to join us!

adapted from www.lablit.com

18.3.
The text is



A.
an invitation to a meeting.




B.
a report on the results of a research project.




C.
a set of competition rules.


18.1. C
18.2. A
18.3. A

W zadaniu 18.1. poprawną odpowiedzią jest C. Tekst przedstawia pomysł naukowców, będący sposobem na ochronę Ziemi przed promieniowaniem słonecznym. Tekst nie dotyczy wynalezienia zupełnie nowego materiału ochronnego, gdyż materiał, o którym mowa w tekście, od lat używany jest do produkcji okularów przeciwsłonecznych. Nie jest również wspomniany sposób na ulepszenie okularów przeciwsłonecznych.
W zadaniu 18.2. prawidłową odpowiedź stanowi opcja A. Z tekstu dowiadujemy się o tym, jak Albert Einstein, podróżując pociągiem, podczas kontroli biletów, podejmuje nieskuteczną próbę znalezienia swojego biletu. Okazuje się, jednakże, że bilet jest mu potrzebny jedynie po to, aby przypomnieć sobie, jaki jest cel jego podróży.
W zadaniu 18.3. odpowiedź A jest poprawna. Tekst jest zaproszeniem na spotkanie z naukowcami skierowanym do osób zainteresowanych pisaniem książek science-fiction. Autor tego zaproszenia próbuje zachęcić czytelników, którzy chcą znaleźć inspirację do napisania opowiadań tego typu. Jednym ze sposobów zachęty do udziału w spotkaniu z naukowcami jest konkurs na krótkie opowiadanie. Jednakże w tekście nie zostały zamieszczone reguły dotyczące tego konkursu. Nie można również stwierdzić, że tekst przedstawia wyniki badań. Zachęca on jedynie do udziału w spotkaniu, która ma się odbyć w nieodległej przyszłości.

To zadanie wymaga od zdającego przeczytania kilku (najczęściej trzech) krótkich tekstów informacyjnych powiązanych wspólnym tematem lub słowem kluczem i rozwiązania zadań wielokrotnego wyboru (po jednym do każdego tekstu) z trzema możliwościami odpowiedzi.
Pamiętaj, że zdania towarzyszące dłuższemu tekstowi ułożone są zwykle według kolejności występowania informacji w tym tekście.
Przed przeczytaniem pytań należy szybko przeczytać teksty i zastanowić się, jaki to rodzaj tekstu (reklama, ogłoszenie, opis). Pomoże ci to odpowiedzieć na pytanie o główną myśl tekstu, np. rozpoznać odczucia autora tekstu czy innych osób na temat jakiejś kwestii. Trzeba się też zastanowić, kim jest autor lub nadawca każdego tekstu i jakie są jego intencje, czego dotyczy analizowany tekst, o czym jest. Pytania w tym zadaniu często dotyczą szczegółowych informacji, kontekstu sytuacyjnego, kto jest autorem tekstu, intencji autora tekstu, w jakim celu autor napisał tekst, do kogo tekst jest skierowany lub jaka jest forma tekstu. Polecenie może dotyczyć też określenia głównej myśli tekstu. Trzeba analizować dokładnie treść poszczególnych zdań i postarać się zrozumieć, do czego się odnoszą.
Jeśli masz za zadanie wyszukać w tekście szczegółową informację, pamiętaj, że może być ona wyrażona za pomocą innych słów niż w zadaniu. Będzie Ci potrzebna zatem znajomość synonimów i antonimów. Jeśli w zadaniu pojawi się takie samo słowo jak
w tekście, należy zwrócić uwagę na kontekst, w jakim zostało użyte i upewnić się,
czy przekazana informacja jest rzeczywiście taka sama. Aby rozwiązać takie zadanie, należy przeczytać podane pod zadaniem trzy opcje i podkreślić w nich słowa kluczowe. Następnie trzeba dokładnie przeczytać cały tekst przed podjęciem decyzji. Nie należy koncentrować się na głównej myśli tekstu, lecz na szczegółach.
Jeśli masz określić, o czym jest tekst, zastanów się, która z opcji odpowiedzi podsumowuje go lub w jakiś sposób streszcza.
Gdy odpowiadasz na pytania o intencję autora tekstu, określasz, kim jest nadawca tekstu, do kogo jest skierowany, zastanów się, w jakim celu został on napisany (np. po to, aby kogoś ostrzec, zachęcić do czegoś, coś zareklamować, udzielić informacji), jakich wyrażeń używa autor, zwracając się do odbiorcy, co pisze o sobie i dla kogo przenaczone są informacje zawarte w tekście. Staraj się zrozumieć sens całego tekstu, nie skupiaj się jedynie na znaczeniu poszczególnych słów.
Jeśli musisz określić rodzaj tekstu, zwróć uwagę na użyte środki językowe i stylistyczne, charakterystyczne dla danego rodzaju tekstu.
Cel wypowiedzi jest często wyrażony w tekście w sposób niebezpośredni. Na przykład w tekście może pojawić się sformułowanie Chciałbym, abyś mi towarzyszyła, któremu w zadaniu mógłby odpowiadać czasownik „zapraszać”. Inne przykłady to sformułowania Przykro mi, że się spóźniłem. lub Przedstawienie było beznadziejne. W pierwszym przypadku intencją autora byłoby przeproszenie kogoś, a w drugim wyrażenie krytycznej opinii na temat obejrzanej sztuki.
Odpowiedź może być wyrażona bezpośrednio w tekście lub jedynie pośrednio zasygnalizowana. Należy przeczytać te pytania znajdujące się pod każdym tekstem i podkreślić w nich słowa kluczowe. Następnie ponownie przeczytać teksty i kolejno zdecydować, jaka jest właściwa odpowiedź w każdym zadaniu. Wszystkie opcje odpowiedzi nawiązują do tekstu, ale tylko jedna jest prawidłowa.
Zdający powinien przeczytać dokładnie polecenie i zdania do tekstu. Podczas czytania tekstu należy skoncentrować się na jego treści. Trzeba być uważnym, gdyż często wszystkie słowa w odpowiedziach występują w tekście. Zdający powinien więc sugerować się treścią, a nie znaczeniem pojedynczych słów. Nie należy kierować się podobieństwem słów. Takie samo słowo znajdujące się w tekście i zadaniu może być użyte w zupełnie innym kontekście.
Kiedy rozwiązujesz test wielokrotnego wyboru, zastanów się, czy dane pytanie dotyczy całego tekstu, czy też konkretnego fragmentu. Jeśli dotyczy fragmentu, znajdź go i podkreśl.
Jeśli nie możesz znaleźć właściwej informacji, wyklucz odpowiedzi niezgodne z tekstem.
Upewnij się, że Twoja odpowiedź jest poprawna, czytając dany fragment tekstu jeszcze raz. Analizuj dokładnie zbyt oczywiste odpowiedzi.

Zadania wielokrotnego wyboru oparte na jednym dłuższym tekście
Przeczytaj tekst. Z podanych odpowiedzi wybierz właściwą, zgodną z treścią tekstu. Zakreśl literę A, B, C albo D.

COLOURS IN VAN GOGH’S MASTERPIECES

Vincent Van Gogh is one of the most famous painters. His mother was a painter but she didn’t share her knowledge with Vincent. In fact, he learnt to paint all by himself. Seeing his talent, his brother Theo strongly advised him to take up painting. In his lifetime, Van Gogh painted more than 2,000 masterpieces. His best ones, however, were created during the last two years of his life when he was staying in a mental hospital. Ironically, Van Gogh’s talent was not recognized while he was alive and he sold only one painting, the Red Vineyard, during his lifetime.


Wskazówki do rozwiązania zadania
19.1.
What do we learn about Van Gogh in the first paragraph?



A.
His brother encouraged him to become a painter.









B.


He spent most of his life in a mental institution.
















C.



He sold several of his paintings in his lifetime.










D.

His mother taught him how to paint.












One of his most recognized paintings is the Field with Irises near Arles. It is the first of the 130 paintings the artist created during the two years when he was treated in a mental hospital just before his death. The painting is extremely popular among art collectors. There are also many other paintings by Van Gogh that have sold for record prices at auctions. Field with Irises near Arles looks exceptionally good, except for one thing – the purple colour in the irises has started to turn blue.

19.2.
Van Gogh’s Field with Irises near Arles



A.
is the first painting he created.















B.



will eventually lose all its colours.




















C.







became his most expensive painting.




D.



was painted when he was in hospital.










The idea that one of the colours in Van Gogh’s paintings may be changing appeared when some scientists were restoring colours of a painting by another artist who had used the same paints as Van Gogh. Comparing photos of the paintings, they noticed that the purple colour had slightly changed. Naturally, they also decided to check Van Gogh’s artworks. The researchers haven’t carried out any tests of the paint to prove the change yet. However, they have studied the letters which Van Gogh wrote to his brother and sister. He described the colours in detail, and this allowed the scientists to reconstruct the original colour. It turned out that the colour is a different shade now. In this way, they realised the purple paint had started to turn blue.

19.3.
How did the scientists prove that the colour in Van Gogh’s painting is changing?



A.
They consulted another artist.


























They studied Van Gogh’s letters.












C.







They tested the paint in the picture.















D.



They compared photos of the painting.









There were several theories why the purple colour had changed. It was noticed that the red pigment Van Gogh used gets lighter with time. Some scientists claimed the change was caused by the sunlight. Others thought the chemical used to renovate the paintings was responsible. They even believed that air pollution might cause the change. However, a few months ago scientists found out that the light from the lamps illuminating paintings in art galleries reacted with the pigment used in the paint and resulted in colour change.
It is believed that the paintings will never regain the original colour. For the time being, to slow down the process, lamps producing less light have been installed.

adapted from www.dogonews.com and www.dailymail.co.uk



19.4.
The change of colour was a reaction to



A.
the chemicals used for renovation.




B.
the lighting used in art galleries.




C.
the intense sunlight.




D.
the polluted air.















Poprawne rozwiązania
19.1.
A
19.2.
D
19.3.
B
19.4.
B
19.5.
C











19.5.








The text is about



A.
a method used to stop the purple colour changing in paintings.










B.


different ways of restoring the colour in Van Gogh’s paintings.















C.




an unusual discovery connected with Van Gogh’s painting.








D.
the reasons why Van Gogh’s paintings became valuable.

Zdający czyta jeden dłuższy tekst informacyjny lub publicystyczny (np. opowiadanie lub artykuł) i rozwiązuje kilka zadań wielokrotnego wyboru z czterema opcjami odpowiedzi. Wszystkie możliwości odpowiedzi w pewnym zakresie nawiązują do treści tekstu, ale tylko jedna jest w 100% właściwa. To oznacza, że choć strategia wyszukiwania w tekście parafraz może być pomocna, należy uważać także za dystraktory.
Kiedy rozwiązujesz test wielokrotnego wyboru, spróbuj odgadnąć odpowiedzi na pytania, zanim zapoznasz się z podanymi możliwościami. Dopiero wtedy przeczytaj możliwe odpowiedzi. Jeśli jedna z nich jest zgodna z twoim domysłem, prawdopodobnie jest poprawna. Trzeba to jednak jeszcze uważnie sprawdzić.
Gdy wykonujesz to zadanie, należy najpierw przeczytać pobieżnie tekst i podane pytania i możliwe odpowiedzi. Następnie należy odszukać i podkreślić fragment tekstu, który zawiera na nie odpowiedź. Należy spróbować znaleźć odpowiedź na to pytanie na podstawie informacji w tekście. Następnie należy sprawdzić, która z możliwych odpowiedzi jest najbardziej zbliżona do twojej. Pamiętaj, że istnieje tylko jedna prawidłowa odpowiedź, choć wszystkie mogą być do siebie treściowo zbliżone. Zwróć uwagę na to, czym się różnią. Pomoże ci to odszukać właściwe informacje w tekście. Jedną z technik rozwiązywania takich zadań jest wyeliminowanie nieprawidłowych odpowiedzi. Zdający zaznacza swoją ostateczną odpowiedź po wykluczeniu wszystkich pozostałych. Należy pamiętać, że istnieje tylko jedna prawidłowa odpowiedź, choć wszystkie mogą być do siebie treściowo zbliżone. Musisz zwrócić uwagę na to, czym się różnią. Pomoże ci to wyeliminować fałszywe odpowiedzi i zyskać więcej pewności w wyborze poprawnej. Potem należy upewnić się, że odpowiedzi, których nie zaznaczyłeś, są nieprawidłowe.
Jedną ze strategii rozwiązania tego zadania jest szybkie przeczytanie tekstu, aby dowiedzieć się o czym on jest. Potem czytamy pytania/zadania i możliwe odpowiedzi i szukamy słów kluczowych. W dalszej części czytamy jeszcze raz tekst i znajdujemy w tekście tę część, w której znajduje się odpowiedź na dane pytanie. Należy pamiętać, że może ona mieć bardzo różną długość (od jednego wyrazu/zwrotu po cały akapit). Próbujemy znaleźć w tekście słowa, frazy, które są synonimiczne do tych podkreślonych w pytaniach.
Zadania w większości sprawdzają umiejętność rozumienia szczegółów. Ostatnie zadanie jednak najczęściej sprawdza rozumienie ogólnego sensu tekstu. Trzeba określić główną myśl tekstu. W takim przypadku nie należy skupiać się na szczegółowych informacjach, lecz na znaczeniu całego tekstu.
Pytanie może również wymagać od ciebie określenia, z jakim rodzajem tekstu masz do czynienia, np. tekstem literackim, blogiem, artykułem prasowym. Zwróć uwagę na styl autora, język tekstu (oficjalny, mniej oficjalny), sposób, w jaki autor zwraca się do czytelnika, jak również początek i zakończenie tekstu.
Niektóre pytania w tym zadaniu mogą dotyczyć chronologii wydarzeń lub tego, kiedy jakieś zdarzenie miało miejsce (np. przed innym opisanym wydarzeniem lub po nim). Należy zwrócić uwagę na wspomniane w tekście: daty lub wiek osoby w momencie konkretnego zdarzenia, np. „in 2009”, „at the age of ten”, „when she was five”, przysłówki czasu, np. „afterwards”, „earlier on”, „a few days later”, zdania czasowe, np. ze słowami „after”, „before”, „while”, zdania w czasie past perfect, które sugerują, że coś miało miejsce przed innym wydarzeniem w przeszłości.
Ostatnie pytanie często sprawdza również intencję autora. Należy zastanowić się, po co autor napisał tekst i nie dać się zdekoncentrować przez nieistotne szczegóły. Powinieneś określić, czy stosunek autora do tematu jest pozytywny, negatywny czy obojętny na podstawie wyrażeń, których używa on w tekście. Poszukaj zwrotów, które pozwolą ci stwierdzić, czy autor zachęca czytelników do jakiegoś działania, np. „The film is worth seeing”, czy raczej ostrzega przed czymś, np. „You'd better not go”, czy tylko podaje neutralne informacje, np. „The castle was built in the 18th century”.
Jeśli zostaniesz poproszony o wybór właściwego tytułu, pamiętaj, że musi on podsumowywać cały tekst, a nie tylko jego fragment.
Należy pamiętać, że informacje podane w pytaniach są sformułowane w tekście w inny sposób. Wybierając odpowiedź, nie należy kierować się pojedynczymi wyrazami. Trzeba znaleźć w tekście te zdania, które potwierdzają wybraną przez ciebie odpowiedź. Podane odpowiedzi często pozornie wydają się właściwe. Należy zwrócić uwagę na szczegóły – nieprawidłowa odpowiedź może różnić się od prawidłowej formą gramatyczną, nieznacznie zmienioną informacją lub być tylko częściowo zgodna z tekstem.
Nie należy zakładać, że w tekście wielokrotnego wyboru poprawna odpowiedź zawiera słowa z tekstu. Należy skupić się na znaczeniu, a nie na poszczególnych słowach.
Każdą możliwą odpowiedź należy traktować jako zadanie typu prawda/fałsz, aby wyłonić tę która jest poprawna.
Niektóre pytania z zadaniu typu wielokrotny wybór wymagają odróżnienia faktów od opinii. Fakty są zwykle opisywane jako informacje obiektywne, oparte na danych naukowych lub statystycznych. W tekście można zazwyczaj znaleźć zwroty, które mogą wskazywać na czyjąś opinię lub fakt.

Dobieranie brakujących zdań do luk w tekście

Zadanie 14.
Wskazówki do rozwiązania zadania
Przeczytaj tekst, z którego usunięto trzy zdania. Wpisz w luki 14.1.–14.3. litery, którymi oznaczono brakujące zdania (A–E), tak aby otrzymać spójny i logiczny tekst. Uwaga: dwa zdania zostały podane dodatkowo i nie pasują do żadnej luki.

A 101-YEAR-OLD MESSAGE IN A BOTTLE

Last month, the oldest known message in a bottle was discovered in the Baltic. It had spent more than 100 years lost in the sea.
A fisherman found the bottle near the coast of Germany. 14.1. _____ Fortunately, the man saw a piece of paper inside. The bottle contained a postcard with two stamps, dated 1913. Although most of the writing was not clear, the part of the message that was readable asked the finder to return it to a Berlin address. 14.2. _____ At the time when he wrote the message he was 20. The Hamburg’s Maritime Museum managed to find his granddaughter, Angela Erdmann, who is now 62. Last week she saw the message for the first time. Ms Erdmann never knew her grandfather, but says that because of the discovery she wants to learn more about him.
The bottle and the message will be shown at the museum until May. 14.3. _____ As for the bottle, its future is not clear yet.

adapted from http://magazines.scholastic.com


























A. He will compare the letters written by the woman to prove that she was the author.
B. Then, experts will examine the postcard again to try to read the rest of the message.
C. Studying the text, genealogists discovered that its author was a man named Richard Platz.
D. The Guinness World Records says the oldest message in a bottle comes from 1914.
E. He says he nearly threw it back into the water after pulling it out of a fishing net.

14.1. E
14.2. C
14.3. B

Do luki numer 14.1. pasuje zdanie E, ponieważ zdanie poprzedzające lukę mówi o rybaku, który znalazł butelkę. Zdanie E kontynuuje tę myśl, opisując reakcję rybaka na to, co się wydarzyło po wydobyciu butelki z sieci. Zaimek He na początku zdania E odnosi się do wspomnianego wcześniej rybaka. Zdanie następujące po luce wyjaśnia, co spowodowało, że rybak nie wrzucił butelki z powrotem do wody: the man saw a piece of paper inside.
Poprawnym uzupełnieniem luki 14.2. jest zdanie C. Zdanie to odnosi się do treści fragmentu listu, który został odczytany przez ekspertów. List ten jest wspomnianegy w zdaniu poprzedzającym lukę. Informacja, która łączy zdanie C ze zdaniem następującym po luce, to nazwisko autora listu. Najpierw dowiadujemy się, jak się nazywał, a w kolejnym zdaniu, ile miał lat, gdy napisał wiadomość.
Ze zdania poprzedzającego lukę 14.3. wiemy, że butelka i wiadomość będą wystawione w muzeum do maja. A co będzie potem? Zdanie B odpowiada na to pytanie: Then, experts will examine the postcard again to try to read the rest of the message. Z tego zdania dowiadujemy się, co stanie się z wiadomością, natomiast informacje dotyczące losów samej butelki znajdują się w kolejnym fragmencie tekstu.

W zadaniu należy przeczytać tekst informacyjny lub publicystyczny i uzupełnić luki brakującymi zdaniami (podanych zdań jest więcej niż luk). Zdający powinien przeczytać zdania, którymi musi uzupełnić tekst. Następnie należy przeczytać tekst z lukami i skoncentrować się na ogólnym zrozumieniu jego treści. Na koniec zdający powinien uzupełnić tekst brakującymi zdaniami, tak aby był on logiczny. Po wstawieniu zdań w luki należy przeczytać cały tekst i sprawdzić: czy jest on spójny i logiczny, czy wstawione zdania pasują do zdań przed lukami i po nich pod względem gramatycznym.
Jedną ze strategii rozwiązywania tego zadania jest uważne przeczytanie polecenia i szybkie przeczytanie tekstu, ignorując występujące w nim luki, żeby zorientować się, jaki jest jego sens, czego dotyczą poszczególne jego części, jaki jest jego temat. Trzeba zorientować się w tematyce tekstu i jego strukturze. Potem trzeba określić główną myśl poszczególnych akapitów, np. nadając im w myśli tytuły. Następnie należy przeczytać powoli tekst – zacząć od pierwszego fragmentu tekstu, w którym znajduje się pierwsza luka. Należy zastanowić się, jakich informacji w nim brakuje. Potem można podkreślić słowa kluczowe w zdaniach poprzedzających luki i następujących po nich. Następnie należy przeczytać uważnie podane pod tekstem fragmenty. Mogą to być zarówno pojedyncze zdania lub krótkie części tekstu. Umieszczając podane fragmenty w lukach, należy zwrócić uwagę na to, co występuje zarówno przed luką, jak i po niej. Należy pamiętać, że wstawione zdanie musi stanowić logiczną całość zarówno ze zdaniem przed luką, jak i po niej, np. może być przykładem popierającym argument przedstawiony wcześniej w tekście, uzupełniać jakiś ciąg wydarzeń, przedstawiać skutek wydarzenia lub uzupełniać opis miejsca czy osoby.
Zdający powinien zwrócić uwagę na związki logiczne między zdaniami w tekście. Należy przeczytać również uważnie zdanie, które znajduje się po luce. Czasem drugie zdanie uzupełnia o dodatkowe szczegóły informację wymienioną w zdaniu poprzedzającym lub zawiera przykłady ilustrujące wcześniej wspomniane treści. Często zawiera ono wyjaśnienie czegoś, o czym mowa w usuniętym fragmencie, przykłady czegoś, o czym wspomniano w zdaniu uzupełniającym lukę, informację kontrastującą z tym, co zawiera zdanie poprzedzające. Przyglądając się tekstowi po luce, spróbuj odnaleźć związek z brakującym zdaniem. Np. jeśli ciąg dalszy zaczyna się od „but”, to znaczy, że kontrastuje on z brakującym zdaniem. Inne słowa wskazują na inne rodzaje związków, np. podobieństwo - „too”, przyczyna, skutek - „so”, inna możliwość - „or”.
Należy skorzystać z podpowiedzi leksykalnych w postaci łączników zdań, zaimków osobowych, odniesień do osób i miejsc, myśli w brakującym zdaniu. To one podpowiadają, jakiego fragmentu brakuje. Na przykład, jeśli zdanie przed luką opisuje mężczyznę, możliwe, że w kolejnym zdaniu pojawi się zaimek „he”, „him” lub „his”, takie jak: „then”, „there”, które nawiązują do miejsc i okresów czasu wymienionych w zdaniach poprzedzających. Zdający powinien zwracać uwagę na wyrazy (wyrażenia łączące, np. „in spite of,” „however”, „what is more”, zaimki osobowe- „he”, „she”, it, określniki – „this”, „that”, „these”, „those”, spójnki – „and”, „though”, „after”, „before”, wyrażenia typu „however”, „secondly”, „moreover”, „next”, „then”, określenia czasu „a year before”, „two days later” oraz zwroty takie jak: „This is why”, „For the same reason”, „She went on to say”, aby nawiązać do wcześniejszych fragmentów. Jeśli są luki, których nie możesz uzupełnić, gdyż są za trudne, trzeba zacząć od łatwiejszych luk i na koniec wrócić do trudniejszych.
Należy zwrócić uwagę na wyrazy i zwroty w wyjętych z tekstu zdaniach, które są pod tekstem. Nawiązują one do tekstu przed luką lub po niej. Mogą to być zaimki osobowe (np. „he”, „she”, „they”), dzierżawcze („mine”, „yours”), oraz wskazujące („that”, „these”), odnoszące się do osób i rzeczy wspomnianych wcześniej.
Innym sposobem rozwiązania tego zadania jest przeczytanie brakujących zdań znajdujących się pod tekstem i podkreślenie kluczowych słów. Następnie szukamy w tekście słów lub fraz, które mają podobne znaczenie do tych podkreślonych w zdaniach pod tekstem. Potem należy przyporządkować dane zdanie do brakującej luki.
Wsród podanych zdań odszukaj to, które logicznie i gramatycznie pasuje do zdań przed i po luce w tekście. Wstawione zdanie logicznie pasuje do otaczających je zdań, jeśli nie zaburza chronologii i całości opisywanych wydarze, gdy np. mowa w nich o tych samych osobach, a wydarzenia toczą się w tym samym czasie i miejscu.
To, czy wstawione zdanie gramatycznie pasuje do zdań przed i po luce, sprawdzisz, analizjąc przede wszystkim poszczególne zdania/części mowy w otoczeniu luki, a także ich formy gramatyczne.
Uzupłniając każdą lukę, czytaj za każdym razem wszystkie podane zdania do wstawienia. Tylko w ten sposób sprawdzisz, czy twoje wybory są słuszne.
To, że jakiś wyraz, nazwa lub data pojawia się zarówno w tekście, jak i w jednym z podanych zdań, nie oznacza jeszcze, że to zdanie poprawnie uzupełnia lukę. Należy uważnie czytać zdania występujące przed luką i następujące po niej, aby upewnić się, że wybrana odpowiedź jest poprawna w odniesieniu do całego tekstu.
Pod koniec trzeba sprawdzić, czy inne zdania nie pasują do tej luki.Należy też sprawdzić, czy zdanie, które pozostało nie pasuje do żadnej luki. Trzeba przeczytać cały tekst ze wstawionymi zdaniami i ocenić, czy tekst jest spójny i logiczny.

Dobieranie nagłówków do akapitów
Przeczytaj tekst. Do każdego akapitu (11.1.–11.4.) dopasuj właściwy nagłówek (A–F). Wpisz odpowiednią literę obok numeru każdego akapitu. Uwaga: dwa nagłówki zostały podane dodatkowo i nie pasują do żadnego akapitu.

A. OFFER A VARIETY OF EVENTS
B. COLLECT FUNDS THROUGH THE INTERNET
C. IMAGINE YOUR POTENTIAL CLIENTS
D. PREPARE ADVERTISING MATERIALS
E. FIND SOME LOCAL SPONSORS
F. GET HELP FROM YOUR SCHOOLMATES

COLLECTING MONEY

Collecting money by organizing charity events is getting popular today. Teenagers in Britain often organise a garage charity sale.


Wskazówki do rozwiązania zadania
11.1. _____
Have you got any video games you are bored with? Many teenagers might be interested in them. Old-fashioned sweaters and old books may attract a more conservative crowd. Take a good look at the things you’re planning to sell and think about who your customer is going to be.




11.2. _____
When you have an idea about what kind of things you wish to put on sale, talk to people from your class. They might support you and offer some items they want to get rid of which would be perfect for your event. Cooperation will allow you to create an interesting selection of things, which is sure to attract more buyers.


Wskazówki do rozwiązania zadania
11.3. _____
Try to reach your future customers in different ways. Interesting leaflets placed in your neighbours’ letterboxes will help to get them interested. Paint posters with pictures presenting the things you’ll be selling to inform people where they can get them. You will find some tips on Facebook.



11.4. _____
Attract people by having, for example, a charity dance contest. Plan a roller skating marathon or prepare a funny show. Simply create different opportunities. Also make drinks and snacks for the guests. And always explain what you are collecting the money for.

adapted from www.giveforward.com
11.1. C
11.2. F
11.3. D
11.4. A

Zadanie 11.1. W akapicie wymieniono dwie grupy klientów wyprzedaży – nastolatków i ludzi o konserwatywnych upodobaniach. Organizatorzy wyprzedaży powinni zastanowić się, jakie grupy klientów mogłyby być zainteresowane przedmiotami, które mają być wystawione na sprzedaż. Poprawną odpowiedzią jest C.
Zadanie 11.2. Drugi akapit opisuje, w jaki sposób organizatorzy wyprzedaży mogą uzyskać ciekawy asortyment przedmiotów przeznaczonych do sprzedaży. Autor sugeruje współpracę z kolegami z klasy. Poprawną odpowiedzią jest F.
Zadanie 11.3. Trzecia część tekstu dotyczy różnych sposobów pozyskiwania przyszłych klientów wyprzedaży, takich jak przygotowanie ulotek, czy też plakatów ze zdjęciami. To wszystko można określić jako materiały reklamowe. Poprawną odpowiedzią jest D.
Zadanie 11.4. W ostatnim akapicie autor sugeruje, co można zrobić, żeby uatrakcyjnić wyprzedaż, na przykład zorganizować konkurs tańca, maraton na rolkach lub przygotować zabawne przedstawienie, jak również przygotować przekąski i napoje dla klientów. W opcji A, która pasuje do tego fragmentu tekstu, użyto wyrażenia variety of events, które wskazuje na różnorodność planowanych atrakcji.

Zadanie to polega na przyporządkowaniu właściwych nagłówków do odpowiednich części tekstu. Jesto to tekst publicystyczny lub informacyjny. Tekst dotyczy jednego tematu, ale często składa się z różnych typów wypowiedzi, na przykład porad, instrukcji. Podanych nagłówków jest więcej niż akapitów. Należy pomyśleć, czy niektóre fragmenty pasują do więcej niż jednego pytania, czy niektóre pytania pasują do więcej niż jednego fragmentu. Zdający powinien najpierw zdecydować, do którego tekstu pasuje pytanie, a następnie sprawdzić uważnie, dlaczego nie pasuje do żadnego z pozostałych.
Jedną ze strategii rozwiązywania tego zadania jest rozpoczęcie pracy od przeczytania pobieżnie tekstu i zorientowania się o czym on jest, czego dotyczy. Zanim przeczytasz podane nagłówki, spróbuj samodzielnie streścić w myślach akapit własnymi słowami. Należy zwrócić uwagę na pierwsze i ostatnie zdania oraz na słowa kluczowe. To ułatwi ci zrozumieć ogólne znaczenie wszystkich akapitów i dobrać właściwe nagłówki. Następnie przeczytaj odpowiedzi i dopasuj te nagłówki, co do których masz pewność, że pasują do danej części tekstu. Zanim zaznaczysz odpowiedź, upewnij się, że pozostałe nagłówki nie pasują do danego fragmentu. Wyklucz te nagłówki, które nie odnoszą się do treści danego fragmentu. Przeczytaj ponownie akapity, które pozostawiłeś bez odpowiedzi i dobierz do nich pozostałe nagłówki. Możesz też, czytając nagłówki, zastanowić się, jakie informacje powinieneś znaleźć we fragmencie, którego ma o dotyczyć.
Jedną z metod jest przeczytanie polecenia do zadania i tekstu i podkreślenie słów kluczowych. Trzeba zastanowić się, o czym jest każda część tekstu, potem przeczytać nagłówki i przyporządkować słowa w nagłówkach do podkreślonych słów kluczowych w tekście. Należy spróbować znaleźć związek między nagłówkami a fragmentami tekstu. Zdający dokonuje więc selekcji tytułów, nagłówków. Wykreśla od razu te, które nie pasują do tekstu.
Rozwiązywanie tego zadania zdający może zacząć od przeczytania szybko pierwszego akapitu, aby zrozumieć ogólną myśl, jaki jest jego temat. Potem należy przeczytać wszystkie proponowane w zadaniu nagłówki i sprawdzić, który odpowiada twojemu założeniu. Należy pamiętać, że nagłówki lub pytania, które należy dopasować do akapitów dotyczą ich całego fragmentu tekstu, a nie jednego zdania z tego tekstu. Nie należy martwić się, jeśli się nie zrozumie każdego słowa. Następnie trzeba upewnić się, czy nagłówek, który wybrałeś, nie pasuje bardziej do innego fragmentu tekstu. Podobnie powinieneś postępować z pozostałymi akapitami. Należy przeczytać uważnie każdy kolejny akapit tekstu i połączyć z właściwą odpowiedzią. Na koniec trzeba upewnić się, że pozostałe odpowiedzi nie pasują do żadnego akapitu. W zadaniu podano dodatkowo jeden lub dwa zbędne nagłówki. Należy sprawdzić, czy na pewno nie pasują one do którejś części tekstu.
Przy dopasowywaniu do tekstu nagłówków (podtytułów), zwrotów lub pytań należy skoncentrować się przede wszystkim na głównej myśli tekstu lub danej jego części. Zdający czyta wszystkie podane opcje, a dopiero potem przyporządkować je do poszczególnych fragmentów tekstu.
Przy przyporządkowywaniu do tekstu pytań należy spróbować znaleźć w tekście miejsce, w którym znajduje się odpowiedź na zadane pytanie. Przy przyporządkowywaniu elementów do wielu różnych tekstów niezwykle ważne jest określenie gatunków tych tekstów i ich funkcji.
Inną metoda jest przed rozpoczęciem czytania tekstu jest przeczytanie najpierw podanych nagłówków, podkreślenie w nich słów kluczowych i zastanowienie się nad pokrewnymi wyrażeniami. Następnie należy przeczytać tekst, próbując odnaleźć w nich słowa lub zwroty podobne do tych podkreślonych w nagłówkach. Należy pamiętać, że do każdego fragmentu tekstu należy dopasować zdanie, które je podsumowuje, a nie tylko odnosi się do zawartej w nim informacji szczegółowej.
Gdy rozwiązujesz zadanie tego typu, uważaj na słowa w pytaniach, które pojawiają się również w treści poszczególnych akapitów. Jest to często pułapka. Pytania są zazwyczaj sformułowane inaczej niż zdania w tekście. Jeśli nie rozumiesz wyrazów kluczowych dla zrozumienia tekstu, spróbuj odgadnąć ich znaczenie z kontekstu. Pamiętaj, że przedrostki „dis-”, „un'”, „ir-”, „im-”, „mis-” nadają wyrazom negatywne znaczenie. Rzeczowniki tworzymy najczęściej poprzez dodanie przyrostków „-ment”, „-tion”, a przymiotnik można rozpoznać,np. Po końcówce „-able”, „-ous”.

Znajomość środków językowych


1. Celem tej części egzaminu jest sprawdzenie znajomości struktur leksykalno-gramatycznych i funkcji językowych – gramatyki i słownictwa. Nie są to jednak tradycyjne ćwiczenia na czasy gramatyczne czy przedimki, lecz ćwiczenia wskazujące cechy systemu danego języka. W zadaniu są podane najczęściej pojedyncze, niezwiązane ze sobą zdania, krótkie teksty bądź dialogi. Wszystkie zadania w tej części to testy wielokrotnego wyboru, jednak mogą one przyjąć różne formy.
2. W tej cześci egzaminu sprawdzana jest leksyka, gramatyka, czasowniki frazowe, kolokacje, związki frazeologiczne, tzw. functional chunks.
3. Zdający powinien przed przystąpieniem do wykonywania zadania przeczytać polecenie.
4. Ponieważ kontekst jest tak istotnym czynnikiem w zadaniach na znajomość środków językowych, należy przed wybraniem jakiejkolwiek opcji i uzupełnieniem luk przeczytać cały tekst, ignorując puste miejsca. Dzięki temu zdający zobaczy szerszy kontekst i będzie dokładniej wiedział, którym słowem, wyrażeniem bądź strukturą uzupełnić lukę.
5. Trzeba zawsze szukać podpowiedzi i wskazówek dla swojego wyboru – np. zastąpienie formy polskiego czasownika angielskim odpowiednikiem będzie zależało od określeń czasu, które pojawią się w zdaniu z luką bądź też w zdaniach w najbliższym sąsiedztwie.
6. Po zakończeniu zadania należy przeczytać jeszcze raz wszystkie zdania/cały tekst, aby sprawdzić, czy tworzą spójną całość.
7. Sam ustalasz kolejność wykonywania zadań.
8. Sam decysujesz, ile czasu przeznaczasz na wykonanie danego zadania.
9. Rozpocznij pracę od zadań, które wydają ci się łatwiejsze.
10. Czytaj uważnie polecenia do zadań.
11. Udzielaj najpierw odpowiedzi, których jesteś pewna.
12. Po zakończeniu rozwiązania zadań sprawdź, czy nic nie zostało pominięte.


Uzupełnianie luk w tekście

Zadanie 22.
Wskazówki do rozwiązania zadania
Przeczytaj tekst. Z podanych odpowiedzi wybierz właściwą, tak aby otrzymać logiczny i gramatycznie poprawny tekst. Zakreśl literę A, B albo C.

A CHEESY SOLUTION

More than one quarter of all the cheese in America comes from a single state: Wisconsin. The state is known as America’s Dairyland; its people proudly call 22.1. _____ Cheeseheads.












Wisconsin is also known for its winters. The capital, Milwaukee, gets nearly 130 cm of snow a year, so it’s important 22.2. _____ the roads clear of ice. Unfortunately, it’s very expensive. Looking for a way to save money, the state has found an answer in cheese – or to be more exact – the salt water that is left over from the cheese-making process.



Cheese producers are happy to give away the salt water, while cities are saving thousands of dollars a year 22.3. _____ using less rock salt.



Many cities use salt to melt snow and ice on roads, but it is not always effective. If you put dry salt on roads, you normally lose 30% of it. In Wisconsin cheese water 22.4. _____ with conventional salt by road crews to help the salt stick to the road.












For more than a decade Milwaukee has been testing different substances, but there have been problems. It seems that cheese salt water is 22.5. _____ best.

adapted from www.spotlight-online.de









22.01.2016
A.
them
B.
their
C.
themselves







22.2.
A.
keep
B.
to keep
C.
keeping







22.3.
A.
by
B.
for
C.
with







22.4.
A.
is mixed
B.
mixed
C.
has mixed







22.5.
A.
taking
B.
working
C.
making
Poprawne rozwiązania
22.1.
C
22.2.
B
22.3.
A
22.4.
A
22.5.
B
Zadaniem zdającego jest przeczytanie krótkiego tekstu i prawidłowe uzupełnienie każdej z luk poprzez wybranie właściwej odpowiedzi spośród trzech podanych.
Jedną ze strategii rozwiązania tego zadania jest pobieżne przeczytanie tekstu, aby dowiedzieć się, czego dotyczy, o czym jest, ignorując luki. Przeczytaj zdanie z pierszą luką i wyrazy oraz wyrażenia podane jako możliwe odpowiedzi. To pozwoli ci określić, jaka leksyka i jakie struktury gramatyczne są testowane, np. czasy, przyimki. Przed przeczytaniem trzech wariantów odpowiedzi warto próbować odgadnąć właściwy wyraz lub wyrażenie. Należy spróbować samodzielnie uzupełnić luki bez patrzenia na możliwe odpowiedzi. Potem powinno się przeczytać tekst uważnie zdanie po zdaniu. Należy zacząć od przeczytania zdania z pierwszą luką. Potem należy przeczytać podane opcje, aby zorientować się, jakie słownictwo lub struktury gramatyczne są testowane. Należy zdecydować, co sprawdza dana luka: zagadnienie leksykalne czy gramatyczne, np. czasy przyimki. Po próbie samodzielnego uzupełnienia luk bez patrzenia na podane opcje powinno się sprawdzić, czy twoje pomysły znajdują się wśród dostępnych opcji. Jeśli tak – prawdopodobnie są to poprawne odpowiedzi.
Aby rozwiązać to zadanie, należy dokładnie przeczytać tekst przed luką oraz tekst następujący po niej i zastanowić się, jakiej części mowy brakuje w luce (rzeczownika, przymiotnika), czy brakujący wyraz ma mieć znaczenie pozytywne, czy negatywne, czy rzeczownik powinien być w liczbie pojedynczej czy mnogiej, w jakim czasie należy użyć czasownika, czy przymiotnik powinien być w stopniu wyższym czy najwyższym. Często fragmenty bezpośrednio przed luką i po niej wskazują, jakiego słowa lub jakich słów brakuje w tekście. Zdający powinien w tekście poszukać podpowiedzi gramatycznych zawartych w strukturze zdań. Na przykład przed luką może znajdować się zdanie w czasie przeszłym „She said that”, przyimek („in”, „at”, „on”), przedimek „a”, „the”. Pomoże ci to wybrać właściwą odpowiedź. Jeśli przed luką jest przedimek „a”, to w podanych odpowiedziach należy zignorować rzeczownik w liczbie mnogiej. Jednak czasami wybór właściwej odpowiedzi może zależeć od informacji zawartych w dłuższym fragmencie – w całym poprzednim lub kolejnym zdaniu.
Jeśli to luka leksykalna, przeczytaj uważnie fragment tekstu, w którym ją umieszczono. Zastanów się, o czym jest mowa w tym fragmencie i jakiej informacji w nim brakuje. Wstawione słowo nie może zaburzać wypowiedzi, powinno logicznie dopełniać przekazywaną treść.
Gdy rozwiązujesz zadanie tego typu, zwróć uwagę, że podane odpowiedzi mogą zawierać: wyrazy o podobnym znaczeniu, ale wymagające użycia innej konstrukcji, np. „include something”, „consist of something”, wyrazy, które są często mylone ( o podobnym brzmieniu, ale innym znaczeniu), np. „adopt”/”adapt”, „affect”/”effect”.
Za każdym razem masz do dyspozycji trzy opcje odpowiedzi. Tylko jedna z nich prawidłowo uzupełnia lukę. Warto sprawdzić, dlaczego pozostałe są nieprawidłowe.
Po wstawieniu wybranego wyrazu lub wybranego wyrażenia należy przeczytać całe zdanie, aby sprawdzić, czy po uzupełnieniu luki jest ono logiczne i gramatycznie poprawne. Podobnie należy postępować z pozostałymi lukami. Pod koniec należy przeczytać cały tekst z wyrazami i wyrażeniami wstawionymi w luki, aby ocenić, czy tekst jest spójny i gramatycznie poprawny.

Uzupełnianie luk w dwóch zdaniach
Zadanie 25.
W zadaniach 25.1.–25.5. wybierz słowo, które poprawnie uzupełnia luki w obydwu zdaniach. Zakreśl literę A, B albo C.
25.1.
• Our soup went cold, so Sally took it _____ to the kitchen to heat it up.
• The new phone broke down the next day, so I’d like to have my money _____.

A.
away

B.
off

C.
back
25.2.
• I have little time, so I want to get the _____ done as soon as possible.
• Sam has been offered a _____ in a big international company.

A.
job

B.
task

C.
work
25.3.
• When the teens saw their idol, they just went _____.
• I’d rather not go on safari. I’m afraid of _____ animals.

A.
huge

B.
dangerous

C.
wild
25.4.
• Can I _____ another sandwich, please?
• Perhaps you’ll need some medicine – let me _____ a look at your throat.

A.
make

B.
have

C.
give
25.5.
• Sue was chosen to play the main _____ in our school show last year.
• The book was so damaged that I could read only a _____ of the first chapter.

A.
role

B.
stage

C.
part
25.1. C
25.2. A
25.3. C
25.4. B
25.5. C
W zadaniu 25.1. poprawna odpowiedź to słowo back. W zdaniu pierwszym łączy się ono z took (=zaniosła z powrotem), a w drugim zdaniu tworzy wyrażenie have my money back (chodzi o zwrot pieniędzy za wadliwy produkt). Opcja A nie pasuje do drugiego zdania, natomiast opcja B w pierwszym zdaniu tworzy zwrot poprawny, jednak nie pasuje on do kontekstu tego zdania (took it off = zdjęła z siebie) oraz nie pasuje pod żadnym względem do zdania drugiego.
W zadaniu 25.2. poprawną odpowiedzią jest job. W pierwszym zdaniu jest to część wyrażenia get the job done = wykonać pracę; w drugim offer a job = zaproponować pracę / posadę. Opcje B i C, o ile mogłyby uzupełniać pierwsze ze zdań, nie pasują do drugiego z nich.
W zadaniu 25.3. oba zdania poprawnie uzupełnia wyraz wild. Zarówno went wild, jak i wild animals pasują do kontekstu i są poprawne językowo. Żaden z pozostałych dwóch wyrazów nie łączy się poprawnie z wyrazem went.
W zadaniu 25.4. poprawnym uzupełnieniem obu zdań jest słowo have. W pierwszym jest częścią zwrotu Can I have…?, który jest typową prośbą; w drugim zdaniu współtworzy zwrot have a look = spojrzeć. Odpowiedź A byłaby poprawna jedynie w przypadku pierwszego zdania. Natomiast odpowiedź C należy odrzucić w obu przypadkach – w pierwszym zdaniu, byłoby dopuszczalne sformułowanie prośby Czy mogę dać Ci jeszcze jedną kanapkę?, jednak po luce musiałby wystąpić wyraz you; podobnego dopełnienia brakuje w zdaniu drugim, gdzie dodatkowo zastosowanie wyrażenia give a look byłoby niepoprawne w danym kontekście.
W zadaniu 25.5. poprawną odpowiedzią jest słowo part (play the main part in a show = grać główną rolę w przedstawieniu oraz read a part of the chapter = przeczytać część pierwszego rozdziału). Opcja A jest poprawna w kontekście zdania pierwszego (play the main role), ale nie pasuje do drugiego. Natomiast opcja B jest niepoprawna w obu przypadkach, choć jest związana tematycznie z treścią zdań i może wystąpić w zbliżonych kontekstach: play on stage = grać na scenie, stage a book = wystawić adaptację książki na scenie.

W tym zadaniu zdający uzupełnia luki w dwóch podanych zdaniach, zakreślając właściwy wyraz, wyrażenie spośród trzech podanych opcji. Pamiętaj, że słowo „course” może oznaczać „kurs” (np. językowy), danie (np. obiadowe), kurs lub trasę (np. statku). Wybrana odpowiedź musi prawidłowo uzupełniać luki w obydwu zdaniach. Podane opcje często pasują do jednej lub drugiej luki, ale tylko jedna odpowiedź prawidłowo uzupełnia obydwie luki. Zazwyczaj każde ze zdań w parze można uzupełnić słowem z jednej, dwóch lub trzech opcji. Ale tylko jedno słowo uzupełnia oba zdania jednocześnie. Należy zwrócić uwagę, że wstawiane słowo może mieć dwa różne znaczenia w uzupełnianych zdaniach. W każdym z tych zdań występuje więc ono w innym znaczeniu. Wyraz ten może być użyty w znaczeniu dosłownym lub przenośnym.
Rozwiązując to zadanie należy przeczytać te dwa zdania i określić znaczenie każdego z tych zdań. Następnie trzeba przeczytać podane opcje. Potem trzeba wybrać słowo z możliwych odpowiedzi, które pasuje znaczeniowo i gramatycznie do obu zdań. Pod koniec trzeba upewnić się, że odpowiedź, którą zaznaczyłeś, poprawnie uzupełnia oba zdania.
Jedną ze strategii jest przeczytanie zdania zawierającego luki, nie patrząc na podane odpowiedzi. Należy zastanowić się, jakich wyrazów w nim brakuje. Zdający powinien spróbować odgadnąć na podstawie analizy fragmentu przed luką i za luką o jaki wyraz chodzi. Następnie należy sprawdzić, czy wyraz, o którym pomyślałeś, jest wśród podanych odpowiedzi znajduje się wyraz, o którym pomyślałeś.
Potem przeczytaj drugie zdanie i sprawdź, czy wyraz, który dopasowałeś do luki w pierwszym zdaniu, pasuje również do luki w drugim. Jeśli tak nie jest, spróbuj dopasować do zdań inne słowo spośród podanych w opcjach odpowiedzi. Postępuj podobnie z kolejnymi zdaniami. Upewnij się, czy słowo, które wybrałeś, logicznie uzupełnia wszystkie zdania.
Podane wyrazy różnią się często znaczeniowo i są zwykle używane w różnym kontekście, np. „journey” i „tour”, „historic” i „historical”.


Wybór parafrazy zdań
W zadaniach 27.1.–27.5. spośród podanych opcji (A–C) wybierz tę, która może najlepiej zastąpić zaznaczony fragment. Zakreśl literę A, B albo C.
27.1.
Fortunately, Grace has found the mobile which was lost.

A.
hiding

B.
stealing

C.
missing
27.2.
I’d like you to take up tennis.

A.
be better at

B.
start playing

C.
find more time for
27.3.
You mustn’t touch these chemicals. They can burn your skin.

A.
aren’t allowed to

B.
don’t have to

C.
aren’t able to
27.4.
We haven’t been in touch for a long time.

A.
haven’t touched anything

B.
haven’t gone there with them

C.
haven’t heard from each other
27.5.
I’m glad that at least a few people came to see our presentation.

A.
some

B.
little

C.
many
27.1. C
27.2. B
27.3. A
27.4. C
27.5. A
27.1. Grace znalazła telefon, który zaginął (nikt go nie widział od dłuższego czasu.) A missing phone w języku polskim oznacza zagubiony telefon. Poprawną odpowiedzią jest C.
27.2. Take up a sport, to zwrot znaczący w języku polskim „rozpoczynać uprawianie sportu”, tak więc poprawną odpowiedzią jest B.
27.3. Synonimem mustn’t jest zwrot not to be allowed to, tak więc poprawną odpowiedzią jest A.
27.4. Zdanie We haven’t been in touch, oznacza w języku polskim nie kontaktowaliśmy się ze sobą, nie mieliśmy wiadomości od siebie, tak więc, poprawną odpowiedzią jest C.
27.5. Poprawną odpowiedzią jest A, ponieważ słowo some jest synonimem określenia a few.

Zadanie polega na wyborze jednej odpowiedzi z trzech podanych – tej, która ma takie samo znaczenie jak wyróżniona część podanego zdania. To zadanie zwykle sprawdza znajomość wyrażeń, związków frazeologicznych, angielskich kolokacji, grup czasownikowych, idiomów, gramatyki języka angielskiego. Przygotowując się do tej części egzaminu należy uczyć się słów, wyrażeń i struktur i starać się zapamiętywać ich synonimy lub struktury o podobnym znaczeniu.
Wszystkie podane odpowiedzi są gramatycznie poprawne, ale tylko jedna z nich pasuje do kontekstu zdania. W przypadku wątpliwości co do prawidłowej odpowiedzi, warto starać się odrzucić przynajmniej jeden z podanych wariantów, a następnie z pozostałych opcji wybrać odpowiedź, która najlepiej pasuje w danym kontekście. Analizując podane możliwości odpowiedzi, warto odrzucić tę opcję, która od razu wydaje ci się niewłaściwa w danej sytuacji, np. wiesz, że ma zupełnie inne znaczenie.
Rozwiązując to zadanie należy przeczytać uważnie zdania wyjściowe, nie patrząc na podane odpowiedzi i zwrócić uwagę na słowa i wyrażenia napisane tłustym drukiem. Można podkreślić kluczową konstrukcję gramatyczną lub kluczowy związek wyrazowy. Potem trzeba się zastanowić, czy znasz strukturę gramatyczną lub zwrot, które mogłyby zastąpić konstrukcję znajdującą się w zdaniu wyjściowym. Należy postarać się ustalić, za pomocą jakiej struktury gramatycznej można sparafrazować zdanie wyjściowe. Następnie szukamy w podanych możliwościach synonimicznych słów i fraz. Trzeba sprawdzić, czy konstrukcja, o której pomyślałeś, występuje w jednej z podanych opcji. Wyrażenia w podanych opcjach mają mieć to samo znaczenie, co wyróżnione w zdaniach wyjściowych. Jeśli nie jesteś pewien odpowiedzi, spróbuj wyeliminować przynajmniej jedną opcję, a potem wybierz odpowiedź, która najlepiej pasuje do znaczenia zdania głównego. Pod koniec ponownie przeczytaj zdanie wyjściowe i zdanie, które wybrałeś i sprawdź, czy mają to samo znaczenie.
Najczęściej testowane struktury to: czasy, mowa zależna, zdania warunkowe, czasowe, przydawkowe, strona bierna, czasowniki modalne, zaimki względne („each other”, „one another”), czasowniki złożone.

Wybór tłumaczenia fragmentów zdań
W zadaniach 26.1–26.5 spośród podanych opcji (A–C) wybierz tę, która jest tłumaczeniem fragmentu podanego w nawiasie, poprawnie uzupełniającym lukę w zdaniu. Zakreśl literę A, B albo C.
26.1.
The last time I went to the mountains was two years ago and I (nie używam) _________________ my climbing equipment since then.

A.
haven’t used

B.
don’t use

C.
am not using
26.2.
We can’t do anything about this problem until he (do nas nie napisze) ____________.

A.
hasn’t written to us

B.
won’t write to us

C.
writes to us
26.3.
My opinion on the subject is different from (opinii moich kolegów) ______________..

A.
my friend’s opinions

B.
my friends’ opinions

C.
opinions of my friend’s

26.4.
If I spend my pocket money on sweets, my parents (rozzłoszczą się) _________
_______________.

A.
will keep angry

B.
will make angry

C.
will get angry
26.5.
They’d like to go (pożeglować) ____________________ in small boats on a lake near the campsite.

A.
sailing

B.
to sail

C.
for sailing
26.1. A
26.2. C
26.3. B
26.4. C
26.5. A
26.1. W zdaniu należy zastosować czas Present Perfect ponieważ występujące w nim wyrażenie od dwóch lat (for two years) w kontekście tego zdania wymaga zastosowania tego czasu. Poprawna odpowiedź to A.
26.2. Konstrukcja (dopóki do nas nie napisze), wymaga zastosowania czasu teraźniejszego. Możliwe byłoby także użycie czasu Present Perfect, ale opcja A, w której jest użyty nie pasuje logicznie do kontekstu zdania. Poprawną odpowiedzią jest C.
26.3. Zdanie dotyczy opinii kolegów – liczba mnoga. Apostrof należy, w takim wypadku, postawić po literze „s” , która sygnalizuje liczbę mnogą rzeczownika. Poprawną odpowiedzią jest B.
26.4. We wszystkich trzech propozycjach odpowiedzi występuje przymiotnik angry (zły, zdenerwowany). Czasownik get w połączeniu z przymiotnikiem oznacza stać się, czyli w dosłownym tłumaczeniu stać się złym, rozzłościć się. Poprawną odpowiedzią jest C.
26.5.W języku angielskim istnieją złożenia, takie jak go + czasownik z końcówką ing np. go swimming, go jogging, go sailing itp. Odpowiedź poprawna to A.

W zadaniu należy wybrać jedną z trzech odpowiedzi – tę, która stanowi właściwe tłumaczenie fragmentu zdania podanego w języku polskim.
Rozwiązywanie tego zadania zaczynamy od przeczytania podanych zdań bez zastanawiania się nad luką. Potem przyglądamy się luce, szczególnie słowom przed i za luką. Szukamy w zdaniach przed luką i po luce słów, które pozwolą nam zdecydować, którą strukturę gramatyczną lub leksykalną należy wybrać. Zastanawiamy się nad częściami mowy, które są potrzebne w luce (rzeczownik, czasownik, zaimek, przedimek), formami gramatycznymi wyrazów i ogólnym znaczeniem. Zastanawiamy się nad tym, jakie części mowy i w jakiej kolejności powinny zostać użyte w tłumaczeniu, a następnie zastanawiamy się, jaki czas pasuje do całego zdania. Trzeba pamiętać, że wybrana opcja powinna być tłumaczeniem tylko frazy w nawiasie i niczym ponadto.
Inną metodą jest przeczytanie fragmentu w języku polskim w nawiasie. Można przetłumaczyć w myślach podany na język angielski i sprawdzić, czy któraś z odpowiedzi jest zgodna z tłumaczeniem fragmentu, o którym pomyślałeś. Na koniec trzeba upewnić się, czy wybrana przez ciebie odpowiedź łączy się logicznie z częścią zdania poza nawiasem i jest poprawna gramatycznie. Zdanie z nową strukturą ma być poprawne gramatycznie i znaczeniowo.
Rozwiązując to zadanie należy zwrócić uwagę głównie na znaczenie całego brakującego fragmentu. Jednak zdający powinien nie tylko skoncentrować się na fragmencie, który należy przetłumaczyć, lecz na całym zdaniu. Czasem więcej niż jedna odpowiedź może być poprawnym tłumaczeniem podanego fragmentu, ale tylko jedna z nich pasuje do kontekstu i prawidłowo uzupełnia całe zdanie. Pamiętaj, że wybrane przez Ciebie tłumaczenie słowa lub wyrażenia musi pasować do sytuacji przedstawionej w zdaniu, w którym ma być użyte.
W tego typu zadaniach należy zwrócić szczególną uwagę na tzw. „fałszywych przyjaciół” (słowa, które wyglądają podobnie w języku polskim i angielskim, ale mają inne znaczenie). Zwróć uwagę na tzw. „pułapki leksykalne”, np. słowa o różnym znaczeniu w zależności od kontekstu zdania. Warto zwrócić uwagę na różnice w gramatyce. Przykładowo, w języku angielskim w pewnym kontekście właściwe będzie zastosowanie innego czasu niż w języku polskim. Dlatego należy pamiętać, aby nie tłumaczyć fragmentów zdań podanych w języku polskim dosłownie, ponieważ nie zawsze odpowiedzi będące tłumaczeniem słowo po słowie polskiego wyrażenia są poprawne. Należy zastanowić się, jakiego czasu gramatycznego należy użyć i jaką stronę najlepiej zastosować – czynną czy bierną. Zdający powinien być świadomy, że na przykład zdanie w czasie teraźniejszym w języku polskim może być wyrażone za pomocą różnych konstrukcji w języku angielskim, np. maluję – „I'm painting now”, „I paint every day”, „I have been painting since Tuesday”.
Gdy rozwiązujesz zadanie tego typu zwróć uwagę na formy czasowników modalnych w języku angielskim. Aby wyrazić umiejętność w czasie teraźniejszym, używamy czasownika „can” (umieć, potrafić), a w czasie przyszłym – formy „will be able to”. Czasownik „must” (musieć) stosujemy w czasie teraźniejszym, w czasie przeszłym używamy formy „had to”, a w przyszłym - „will have to”. Pamiętaj, że w zdaniach przeczących stosujemy formę „needn't” i „don't have to”, aby wyrazić brak konieczności. „Mustn't używamy mówiąc o czymś, czego nie wolno robić.
Sprawdź, czy wybrane przez Ciebie tłumaczenie gwarantuje, że całe zdanie jest poprawne logicznie i gramatycznie.

Uzupełnianie minidialogów
Wybierz odpowiedź, która najlepiej uzupełnia minidialogi 28.1.–28.5. Zakreśl literę A, B albo C.
28.1.
X: What are your plans for this weekend?
Y: ____________________. I haven’t seen her for a while.

A.
I’m visiting my granny.

B.
I sometimes visit my granny.

C.
I used to visit my granny.
28.2.
X: It’s getting really late now.
Y: Hurry up. ____________________ or we’ll have to stay here all night.

A.
There’s little time

B.
Let’s not waste time

C.
We’re running out of time
28.3.
X: Does this bus go to the Technical College?
Y: Yes, you have to ____________________ at the third bus stop.

A.
take out

B.
go away

C.
get off
28.4.
X: Would you recommend this film?
Y: It’s really worth seeing. ____________________.

A.
I wouldn’t watch it again.

B.
It wasn’t very exciting.

C.
Don’t miss it.
28.5.
X: Why don’t you ask Peter to give you ____________________ to the station?
Y: Great idea! I haven’t seen his new car yet.

A.
a call

B.
a lift

C.
a hand
28.1. A
28.2. B
28.3. C
28.4. C
28.5. B
28.1. X pyta rozmówcę o plany na weekend, czyli odnosi się do przyszłości. Zdanie B wyrażone jest w czasie Present Simple i użyty jest w nim przysłówek sometimes, a więc chodzi o powtarzające się czynności. W zdaniu C użyte jest wyrażenie used to, którego używamy mówiąc o powtarzających się czynności w przeszłości. W zdaniu A zastosowany jest czas Present Continuous, którego można użyć, mówiąc o planach. Poprawną odpowiedzią w tym minidialogu jest zdanie A.
28.2. Poprawna odpowiedź w tym zadaniu to B. Na stwierdzenie osoby X, że robi się późno, Y odpowiada, że należy się pośpieszyć. Uzasadnia to stwierdzeniem: Nie traćmy czasu, bo będziemy musieli zostać tu całą noc. Or w tym zdaniu znaczy właśnie bo lub w przeciwnym razie. Zdania A i C są w tym kontekście nielogiczne. A: Jest mało czasu, C: Zostało nam mało czasu / Zaczyna nam brakować czasu.
28.3. Wszystkie odpowiedzi do wyboru to czasowniki frazowe (phrasal verbs). Take out – znaczy wyjąć, wyciągnąć; go away – odejść, odjechać; get off – wysiadać, zsiadać. Poprawną odpowiedzią jest oczywiście C.
28.4. Osoba X pyta swojego rozmówcę, czy poleciłby film. Osoba Y w odpowiedzi stwierdza: Naprawdę warto go zobaczyć. Należy zatem wnioskować, że dalsza część wypowiedzi potwierdza pozytywny odbiór filmu. Tylko odpowiedź C świadczy o tym, że film był dobry: Nie przegap go. Pozostałe odpowiedzi zniechęcają do oglądania filmu: Nie obejrzałbym go ponownie oraz Nie był zbyt ekscytujący.
28.5. Wszystkie wyrazy podane w opcjach odpowiedzi tworzą związki wyrazowe z czasownikiem give, jednak tylko odpowiedź B jest logicznym uzupełnieniem pytania, bowiem wyrażenie give somebody a lift znaczy podrzucić kogoś/odwieźć kogoś.
Zdający w tym zadaniu ma wybrać jedną z trzech odpowiedzi – tę, która stanowi prawidłowe uzupełnienie brakującej części dialogu. W tego typu zadaniach warto zastanowić się nad kontekstem rozmowy (np. gdzie się odbywa) i nad jej tonem, stylem (formalny, nieformalny). Należy zastanowić się, w jakiej sytuacji dialog mógłby zostać przeprowadzony i o czym w nim mowa. To pomoże wybrać właściwe uzupełnienie dialogu. Rozwiązując zadanie należy zastanowić się, jakie słowa, struktury lub funkcje językowe są testowane w każdym z minidialogów. Należy sprawdzić, czy wybrana opcja pasuje do luki pod względem poprawności językowej i czy najlepiej uzupełnia zdanie pod względem znaczenia.
Rozwiązywanie tego zadania zdający powinien zacząć od przeczytania dialogów, ignorując luki. Zdający może zacząć od przeczytania pierwszego dialogu i upewnienia się, którą rolę ma przyjąć: osoby, która rozpoczyna rozmowę, czy tej, która udziela odpowiedzi. Zdający powinien zorientować się, czego dotyczy dialog. Nie rozpatruj luki w oderwaniu od kontekstu wypowiedzi. Minidialogi skonstruowane są w taki sposób, że trzeba przeczytać je w całości, aby zdecydować, jakich informacji
w nich brakuje. Jeżeli będziesz dobierać odpowiedź tylko do wypowiedzi jednego
z rozmówców, może się zdarzyć, że wszystkie trzy podane opcje odpowiedzi logicznie
i gramatycznie uzupełnią lukę.
Zdający może przeczytać na przykład pierwszą linijkę dialogu. Następnie powinien zastanowić się, nie patrząc na podane odpowiedzi, co powiedziałby w takiej sytuacji i jakich zwrotów użyłby. Potem powinien zapoznać się z podanymi odpowiedziami i sprawdzić, czy jest wśród nich wypowiedź, o której pomyślałeś. Należy pamiętać o tym, że błędne odpowiedzi mogą zawierać wyrażenia lub pojedyncze wyrazy występujące również w zdaniu, na które masz zareagować. Gdy rozwiązujesz to zadanie, kieruj się więc znaczeniem podanych zdań. Zanim wybierzesz właściwą odpowiedź, wypróbuj w dialogu wszystkie odpowiedzi.
Zdający powinien pamiętać, że odpowiedź, którą zaznaczył powinna pasować zarówno do zdania przed luką, jak i po niej, tak aby dialog stanowił logiczną całość. Błędne odpowiedzi to często zdania, które pasują do poprzedzającej je części dialogu, lecz nie są logicznie powiązane ze zdaniem następującym po luce.
Przeczytaj jeszcze raz przeczytaj minidialog ze wstawioną opcją odpowiedzi. Upewnij się,
że pozostałe proponowane opcje nie pasują do luki.

Jak napisać dobrą wypowiedź pisemną na pisemnym egzaminie maturalnym z języka angielskiego – poziom podstawowy

1. Osoby cierpiące na dysleksję powinny w pierwszej klasie szkoły średniej złożyć w szkole opinię o dysleksji.
2. Nie należy bać się tworzenia wypowiedzi w języku obcym. Wypowiedź z błędami lub napisana prostym językiem jest lepsza niż czysta kartka.
3. Sam ustalasz, ile czasu przeznaczasz na napisanie wypowiedzi.
4. Przygotowując się do tej części, wyszukaj sobie wiele okazji do pisania. Jeśli czytasz tekst lub słuchasz nagrania, napisz jego streszczenie. Jeśli ćwiczysz wypowiedź ustną, napisz ją potem. Jeśli powtarzasz słówka, używaj je w tekstach pisanych (np. napisz list, wpis na blogu). Pomoże co to przezwyciężyć lęk przed pisaniem i oswoić się z tą sprawnością.
5. Formułuj tekst od razu po angielsku. Nie pisz go najpierw po polsku. Tak przyzwyczaisz się do pisania w języku angielskim, a na egzaminie zaoszczędzisz czas.
6. Zaplanuj treść wypowiedzi w brudnopisie.
7. Po napisaniu tekstu daj go do sprawdzenia koledze, nauczycielowi lub innej osobie, która zna angielski. Jeśli sam sprawdzasz własny tekst, zrób sobie przerwę. Po kilku godzinach spojrzysz na swój tekst z większym dystansem i wtedy dostrzeżesz błędy.
8. Na poziomie podstawowym zdający powinni napisać list prywatny, e-mail prywatny, list półoficjalny lub wiadomość na blogu lub forum internetowym.
9. Zadaniem zdającego jest napisanie jednej z wyżej wymienionych wypowiedzi opartej na poleceniu z czterema elementami. Każdy element zwykle sprawdza inną umiejętność (np. opisywanie, relacjonowanie, uzasadnianie opinii, przedstawianie zalet i wad różnych rozwiązań i poglądów, wyrażanie uczuć i sugestii, udzielanie rad). Zdający powinien starać się nie tylko odnieść się, ale i rozwinąć każdy element polecenia (kropkę), pamiętając o limicie słów. Wypowiedź powinna zawierać od 80 do 130 słów (nie licząc słów w zdaniach, które są podane w części arkusza przeznaczonej na napisanie wypowiedzi).
10. Zdający powinien zwrócić uwagę, o jaki rodzaj listu chodzi, do kogo jest adresowany i jakie cztery informacje ma przekazać.
11. Zdający może rozpocząć pracę od przeanalizowania, a najlepiej wypisania szybko w punktach charakterystycznych cech wypowiedzi pisemnej, do której odwołuje się polecenie.
12. Przed przystąpieniem do pisania należy przeczytać polecenie i zastanowić się, jakie wyrażenia będą potrzebne do wykonania zadania. Można zanotować w języku angielskim najważniejsze informacje przy każdym punkcie (każdej kropce). Może też podkreślić najważniejsze informacje. Zastanów się, który element polecenia wymaga przekazania informcji, złożenia propozycji, a który – wyrażenia prośby. Przypomnij sobie i zanotuj w brudnopisie odpowiednie zwroty.
13. Zanim zaczniesz pisać swój tekst, przeczytaj opis sytuacji, zwracając uwagę, do kogo ma być on skierowany i na jaki temat masz pisać. W zwrocie powitalnym ujawniony jest adresat. Podany jest również początek listu lub bloga, który podpowie Ci główny temat, a czasem kluczowe dla Twojej wypowiedzi słowo.
14. Kolejny krok to analiza czterech podpunktów („kropek”), z których dowiesz się, jakie szczegółowe informacje powinny znaleźć się w Twojej wypowiedzi. Zwróć uwagę na czasowniki w poleceniach. Realizacja podpunktów polecenia może wymagać od Ciebie np. relacjonowania, wyjaśniania, opisu, wyrażenia wątpliwości lub emocji, zaproponowania rozwiązania czy udzielenia rady. Na to wskazują czasowniki w poleceniu.
15. Analizując polecenie, zastanów się, czy poszczególne podpunkty odnoszą się do przeszłości, teraźniejszości czy przyszłości. Należy zauważyć, że każdy punkt zadania może wymagać zastosowania innego czasu gramatycznego czy zwrotu lub okoliczników czasu, które wskazują na teraźniejszość, przeszłość lub przyszłość. . Trzeba uważnie przeczytać polecenie, treść zadania i podkreślić kluczowe słowa lub określenia czasu, które sugerują, jakich konstrukcji należy użyć, np. relacjonowanie – czasy przeszłe, przedstawianie i uzasadnianie opinii – czasy teraźniejsze, zwroty takie jak „In my opinion, ...”, „I believe ….”, „I don't think”, „In my opinion”, „In my view”, „As I see it”., zapraszanie - „Would you like to …?”, „How about...?”
16. Przez słowo uznaje się wyrazy oddzielone spacją.
17. Zdający nie powinien tracić czasu na liczenie słów, ale na długo przed egzaminem wiedzieć, jak dużo miejsca zajmuje 50 słów zapisane jego charakterem pisma.
18. Krótki nieoficjalny zwrot do adresata oraz pierwsze zdanie listu lub e-maila zostały podane i nie są wliczane w podany w poleceniu limit słów i w ocenianie.
19. Zdanie kończące list lub e-mail zostało podane i nie jest wliczane w podany w poleceniu limit słów i ocenianie.
20. List powinien składać się ze wstępu, rozwinięcia i zakończenia. Rozwinięcie powinno być mniej więcej dwa razy dłuższe niż wstęp czy zakończenie.
21. Wstęp, rozwinięcie i zakończenie powinny być graficznie oddzielone od siebie – rozpoczęte od nowego wiersza z wcięciem.
22. Zdający powinien podzielić list na spójne i logiczne akapity. Najlepiej poświęcić jeden akapit na przekazanie jednej lub dwóch informacji z polecenia.
23. Praca nie może być zlepkiem zdań, które stanowią realizację kropek. Nie może to być zbiór przypadkowych myśli. Zdania w tekście powinny być ze sobą powiązane za pomocą środków leksykalno-gramatycznych. Akapity powinny być również ze sobą powiązane i stanowić spójny tekst. Spójność tekstu jest zapewniona przez te środki, które mogą być użyte wewnątrz zdań, między zdaniami lub między akapitami. Jeno zdanie musi wypływać z drugiego. Tekst musi stanowić spójną całość. Zdania muszą wynikać jedne z drugich, być podane w pewnym chronologicznym porządku. Nie jest jednak konieczne, aby kropki realizować po kolei.
24. Zdający powinien zapoznać się z informacjami, które muszą znaleźć się w napisanym tekście. W brudnopisie można sporządzić odnoszące się do każdego podpunktu notatki. Można wypisać też przydatne słownictwo, zwroty i struktury gramatyczne. Powinien zastanowić się, który element polecenia wymaga przekazania informacji, złożenia propozycji, a który – wyrażenia prośby.
25. Niektóre zdania nie wynikają bezpośrednio z konieczności realizacji polecenia, ale umieszczanie ich w pracy jest konieczne, aby ta była spójna i tworzyła logiczną całość.
26. Realizując daną kropkę nie musimy dokładnie tłumaczyć jej treści, ale musi być wiadomo, że chodzi nam o przekazanie jej treści.
27. Informacje przekazywane w tekście muszą być komunikatywne – zrozumiałe dla odbiorcy. Sposób ich przedstawienia musi być klarowny, przejrzysty, bez dwuznaczności.
28. Pisząc list lub inną wypowiedź pisemną na poziomie podstawowym powinniśmy w sposób jak najbardziej dokładny zrealizować polecenie (podane kropki)
29. W trakcie pisania zdający powinien pamiętać o tym, aby przekazać i rozwinąć wszystkie zawarte w poleceniu informacje.
30. Rozwinięcie każdego elementu polecenia nie powinno być zbyt krótkie. Kiedy podajesz opinie lub opisujesz uczucia lub zachowania, zdarzenia, staraj się podać powody i wyczerpujące uzasadnienie.
31. Aby dana kropka została w sposób wyczerpujący zrealizowana, należy podać trzy informacje na jej temat.
Przykład:
32. opiszesz swój ulubiony posiłek:
I have dinne at three o'clock. I eat meat and vegetable salad with olive oil.
33. Realizując kropkę należy unikać podawania informacji z tej samej kategorii, np.
I eat oranges and plums for breakfast.
34. Napisz, komu kupujesz prezenty
I buy presents for my parents and my grandparents.
35. Jeśli kropka jest złożona ( składa się z dwóch części), należy zrealizować każdą jej część w sposób jak najbardziej dokładny.
np. Opisz jak i gdzie szukać pracy wakacyjnej
36. Nie należy realizować kropki używając wyrazów lub zwrotów wzajemnie wykluczających się, np.
We are delighted with the results of the exam, but they are not satisfying.
37. Każda kropka musi być zrealizowana osobno, nie możemy realizować dwóch kropek za pomocą tej samej informacji. Każda kropka powinna być zrealizowana w sposób wyczerpujący osobno. Ich treść powinna jednak łączyć się i stanowić całość.
38. Przekazuj wymagane informacje w logicznej kolejności, najlepiej zachowując przy tym porządek ustalony w poleceniu.
39. Nie należy powtarzać tych samych informacji – zabierze to czas i wiele słów z limitu słów, jaki jest do wykorzystania.
40. Nie należy odbiegać od tematu i podawać nieistotnych informacji.
41. Nie należy używać tych samych wyrazów i zwrotów – trzeba starać się zawrzeć w swojej wypowiedzi urozmaicone słownictwo i zróżnicowane struktury gramatyczne.
42. Nie należy używać zawiłego języka, aczkolwiek struktury leksykalno-gramatyczne muszą być jak najbardziej zaawansowane.
43. Pisząc pracę należy używać bogatego, zaawansowanego i zróżnicowanego słownictwa i zwrotów oraz zaawansowanych struktur gramatycznych, ale użytych w sposób poprawny.
44. Nie używaj słownictwa i struktur, których nie jesteś pewien.
45. Nie należy pisać urywanymi zdaniami. Tekst powinien być spójny, dobrze jest używać łączników i zdań złożonych (budowanych za pomocą zaimków, np. „which”, „who”, „where” i spójników, np. „because”, „so”).
46. Nie zostawiamy w pracy niedomówień. Nie urywamy zdania w połowie lub nie zaczynamy zdania od drugiej połowy. Jednakże w stylu nieformalnym dopuszcza się opuszczenie np. zaimków osobowych czy czasowników posiłkowych lub przedimków. Wypowiedź musi być jednak komunikatywna.
47. W sposób przemyślany należy używać znaków przestankowych. Jest dopuszczalna wyliczanka po dwukropku, ale tylko wtedy gdy informacje będą przekazane w sposób komunikatywny dla odbiorcy.
48. Należy używać jak najwięcej precyzyjnych sformułowań. Pod pojęciem precyzyjne sformułowanie rozumie się wyrażanie myśli z wykorzystaniem słownictwa swoistego dla danego tematu, np. w tekście o wyjeździe na wakacje w góry należy używać słownictwa dotyczącego wyjazdu w góry.
49. Staraj się unikać powtarzania tych samych wyrazów i zwrotów. Należy zastępować pospolite, najczęściej używane czasowniki i przymiotniki synonimami. Spróbuj zastąpić pospolite słowa, takie jak „interesting”, „nice”, „good” innymi np. „fabulous”, „fantastic”, „great”, „extraordinary”, „excellent”, „amazing”.
50. Walorem w pracy jest użycie struktur charakterystycznych dla danego języka, naturalnych dla niego, np. odpowiednich kolokacji, konstrukcji gramatycznych. Staraj się używać słów i wyrażeń charakterystycznych dla języka angielskiego oraz określeń precyzyjnych, zamiast ogólnych, np. zamiast I had a problem with my leg. napisz I twisted my ankle.
51. Warto używać elementów łączących zapewniających spójność tekstu, np.: „first of all”, „firstly”, „secondly”, „thirdly”, „then”, „afterwards”, „later”, „in the end”, „after that”, „what is more”, „furthermore”, „next”, „in addition to this”, „moreover”, „besides”, „additionally”, „however”, „nevertheless”, „anyway”, „by the way” „on the one hand”, „on the other hand”, „eventually”, „finally”, „to sum up”, „as a result”, „all in all”, „in conclusion”. Używając zwroty łączące zdania pomaga czytającemu zrozumieć związki logiczne między przedstawionymi faktami i opiniami.
52. Informacje powinny być przekazane w sposób logiczny. Za nielogiczne należy uznać wyrażenie:
We want to buy him a birthday present to make him unhappy.
I admire the environment because it is awful and polluted.
53. Zdający powinien przeczytać dokładnie polecenie i zwrócić uwagę na to, w której części tekstu będzie potrzebny czas przeszły, przyszły lub teraźniejszy.
54. Należy używać tej samej płaszczyzny czasowej w całym tekście, chyba że jesteśmy zmuszeni do zmiany czasu, aby podkreślić, że dane wydarzenie miało miejsce w innej płaszczyźnie czasowej.
55. Przedstawiając wydarzenia należy wybierać wyrażenia, które pokazują, że kolejne zdarzenie miało miejsce zaraz po poprzednim, albo jakiś czas później. Gdy relacjonujesz jakieś zdarzenie, stosuj wyrażenia określające sekwencję zdarzeń.
56. Należy stosować zdania zarówno pojedyncze, jak i złożone. Wtedy wypowiedź będzie bardziej spójna. Pozwoli ci to również podwyższyć twój wynik punktowy w zakresie bogactwa językowego.
57. W wypowiedzi pisemnej, na początku zdań możesz używać przysłówków wyrażających opinie i emocje, takich jak: „fortunately”, „luckily”, „surprisingly”, „sadly”. Sprawiają one, iż tekst staje się ciekawszy i bogatszy językowo.
58. Pisząc teksty nieformalne, zdający powinien używać nieformalnego języka, np. „lods of (a lot of), mate (friend), a bit (slightly), „How are things? (How are you)?, great (wonderful, lovely, exciting)”.
59. W pracy należy używać jednorodnego stylu, charakterystycznego dla danej formy wypowiedzi.
60. Nie przekazujemy informacji w języku innym niż język zdawany. Nie używamy więc języka polskiego lub innego języka obcego niż zdawany na egzaminie.
61. Jeśli używamy nazw, tytułów w pracy, należy przed angielską nazwą umieścić czego dotyczy nazwa, np. klubu, filmu, książki, np.
We are planning to spend the time in the club „Swansee” lub podać tytuł, który jest wymowny i wnosi pewne informacje do realizacji kropki, np.
„We want to take part in the competition „the best painter of the school”
62. Należy unikać wypowiedzi nie niosących żadnych treści, np. „I don't know”, „I don't understand”, „I don't have any ideas”, „We are not planning anything” „nothing”, „something”, „somewhere”, „anything”, „anywhere” itd.
63. Graficzna strona pisma jest ważna. Praca powinna być pisana długopisem piszącym na ciemno. Pismo powinno być czytelne i staranne.
64. Pod koniec musisz upewnić się, czy twoja praca zawiera wszystkie informacje wymienione w poleceniu. Należy przeczytać ponownie polecenie i zaznaczyć na marginesie pracy przekazane informacje, by upewnić się, że nie przeoczyłeś żadnego podpunktu zadania.
65. Po napisaniu pracy przeczytaj ją, aby sprawdzić, czy twoja wypowiedź jest spójna i zrozumiała dla odbiorcy, a przekazane informacje logiczne i powiązane ze sobą. Oznacza to, że należy nie tylko przekazać wszystkie informacje podane w poleceniu, lecz także logicznie je powiązać, np. podać dodatkowe wyjaśnienia lub szczegóły. W wypowiedzi najlepiej zachować ich kolejność, zaproponowaną w zadaniu egzaminacyjnym.
66. Na koniec należy spojrzeć na swoją pracę pod kątem urozmaicenia słownictwa i struktur gramatycznych, a na samym końcu trzeba sprawdzić poprawność gramatyczną i ortograficzną. Należy sprawdzić, czy nie ma błędów gramatycznych, leksykalnych i ortograficznych. W tym celu przeczytaj swoją pracę kilka razy. Jeśli nie jesteś pewien, czy jakiś wyraz lub zwrot jest poprawny, zastąp go innym.
67. Praca powinna być samodzielna, nie zawierać fragmentów odtworzonych z podręcznika lub innego źródła.
68. Nie wolno podawać swoich danych osobistych w pracy.
69. Przygotowując się do pisania pisz krótkie e-maile.
70. Pisz krótkie testy, stosując się do podanych wskazówek.
71. Opanuj słownictwo z zakresu tematyki przewidzianej w podstawie programowej.

72. List/Email prywatny piszemy do osoby, którą dobrze znamy, do osób bliskich i zaprzyjaźnionych w celu przekazania osobistych spraw, podtrzymania relacji prywatnych z osobami bliskimi, znajomymi, zaprzyjaźnionymi. Zawiera on najnowsze wiadomości dotyczące życia nadawcy, prośby o informacje itd. List prywatny może zawierać opisy miejsc, ludzi, zdarzeń, relację z wydarzenia, informacje skierowane do odbiorcy, pytania, propozycje, zaproszenia, przedstawienie własnego zdania w danej sprawie, rozważania argumentów za i przeciw w danym problemie, przedstawienia zalet i wad czy wyrażenie własnego zdania w danej sprawie.
73. List rozpoczyna się zazwyczaj od nieformalnego powitania, formuły grzecznościowej: słowa „Dear” i imienia adresata („Dear Linda”, „Dear Grandma”, „Hi Kate”). Po zwrocie grzecznościowym jest przecinek. Wstęp zaczyna się od nowej linijki małą literą. Podajemy w nim powód pisania listu, nawiązujemy do ostatnio otrzymanego listu, usprawiedliwiamy długie niepisanie, a w przypadku pisania po raz pierwszy do nieznanej osoby przedstawiamy się. Można użyć zwrotu typu: „Just a quick email to say ...”.
74. W następnych akapitach następuje rozwinięcie listu, przy czym każdy akapit poświęcony jest innemu tematowi. Taki list zawiera właściwe łączniki sygnalizujące początek, rozwinięcie i zakończenie mojej relacji zdarzeń.
75. W zakończeniu listu podsumowujemy list, wyrażamy podziękowanie, nadzieję na szybkie zobaczenie się, ponownie przepraszamy, obiecujemy następne spotkanie, wyrażamy nasze oczekiwanie na odpowiedź, pozdrawiamy, umieszczamy zdanie typowe dla zakończenia („Have to go now”, „That's all for now”, „I must be going now”), nieformalny zwrot kończący („Look forward to seeing you next week”, „Hope to see you soon”, „Take care”, 'Love”, „Lots of love”, „with love from”, „See you later”, „Bye for now”) i swój podpis („Yours”, „Rebecca”).
Struktura listu prywatnego
Zwrot rozpoczynający list
Wstęp- rozpoczęcie listu, nawiązanie do poprzedniego kontaktu, podziękowanie, zapytanie o samopoczucie adresata, podanie powodu pisania listu, poinformowanie o nowościach
…...........
Rozwinięcie- realizacja kropek, przekazanie informacji
…..............
….............
Zakończenie – podsumowanie tematu, propozycje ostatecznych rozwiązań, prośba o utrzymanie kontaktu, zaproszenie do siebie
…................
Zwrot kończący list
76. W liście prywatnym używamy stylu nieoficjalnego: słownictwa stosowanego w życiu codziennym („I'm having a great time”), potocznych wyrażeń/idiomów („Drop me a line”), krótkich spójników („so”, „and”), ściągniętych' form czasowników („I can't I'll be ..”). Można używać tzw. phrasal verbs, np. „We're setting out at 9 am”, unikamy emotikonów, np.() i skrótów, np. („gr8”).
77. Pisząc list prywatny nie musimy pisać pełnych zdań. Można użyć np. „Great to hear from you”. Można używać trybu rozkazującego, aby wyrazić propozycje albo udzielić rady, np. „Go to the Copernicus Science Centre and make sure you visit the robot room”.Można używać myślników, aby dodawać komentarze lub więcej informacji. Można również stosować pytania.
78. List/e-mail półoficjalny piszemy do osoby, którą znamy, lecz nie wiążą nas z nią bliskie więzy, np. list z podziękowaniami do rodziców przyjaciela lub list z zaproszeniem do dalekiego krewnego. List półoficjalny zawiera oficjalny zwrot otwierający („Dear Mr and Mrs Jackson”, „Dear Uncle John”), wstęp wyjaśniający powód napisania listu, rozwinięcie, w którym realizujemy poszczególne kropki, zakończenie i nieformalny zwrot kończący („Best wishes”, „Kindest regards”, „Yours”, „See you soon”).
79. W liście półoficjalnym używamy: swobodnego języka („Thanks so much for your letter. It's been a long time since I heard from you”), pełnego szacunku tonu, w zależności od tego, kim jest dla nas adresat („I'm really grateful for all your help”, „Thank you for your time ...”), ściągniętych form czasownika („I'm writing...., It's been a long time since I heard from you”), zaimków, których nie należy opuszczać („I wish you could join us. We're having a lovely time”), idiomów i wyrażeń potocznych („The advice you gave me has come in very handy”), elementów łączących/fraz w celu wypunktowania „first of all”, „secondly”, „also”, „finally”. Więcej informacji na załączonych kserówkach i w moich materiałach.
80. Gdy chcemy, aby list napisany w brudnopisie został spradzony, przeczkreślamy słowo „brudnopis” i podpisujemy „czystopis”. Najlepiej gdy zdający umieści w pracy napis „ciąg dalszy w brudnopisie” i zakreśli, która część jest czystopisem. Tylko wtedy sprawdzający czyta i ocenia brudnopis.
81. Precyzyjne sformułwania to wyrażenia typowe dla angielskiego. Zamiast pisać „I have a table in my room” należy użyć typowo angielskiej konstrukcji, np. „There is a table in my room”.

Wiadomość na blogu
Twoja klasa zorganizowała charytatywne zawody sportowe. Na Facebooku, w profilu Twojej szkoły, chcesz zamieścić wpis na ten temat.
Wyjaśnij, skąd się wziął pomysł zorganizowania zawodów w Waszej szkole.
Napisz, gdzie przeprowadzono zawody i co było ich główną atrakcją.
Wyraź swoją opinię na temat uczestników zawodów i uzasadnij ją.
Przedstaw, w jaki sposób wykorzystacie uzyskane fundusze.
Rozwiń swoją wypowiedź w każdym z czterech podpunktów, pamiętając, że jej długość powinna wynosić od 80 do 130 słów (nie licząc słów w zdaniach, które są podane). Oceniana jest umiejętność pełnego przekazania informacji (4 punkty), spójność i logika wypowiedzi (2 punkty), zakres środków językowych (2 punkty) oraz poprawność środków językowych (2 punkty).


Polecenie
Przykładowa realizacja polecenia
(uczeń odniósł się)
Komentarz
(jak rozwinąć wypowiedź)
Twoja klasa zorganizowała charytatywne zawody sportowe. Na Facebooku, w profilu Twojej szkoły, chcesz zamieścić wpis na ten temat.

82.

83.
Wyjaśnij, skąd się wziął pomysł zorganizowania zawodów w Waszej szkole.
We decided to organize the championships after our teacher’s suggestion.
84.

85.
Napisz, gdzie przeprowadzono zawody i co było ich główną atrakcją.
The championships were in our school and I liked the teachers’ race best.
86.

87.

Wyraź swoją opinię na temat uczestników zawodów i uzasadnij ją.
I liked all the sportsmen who took part in the contest.


88.
Przedstaw, w jaki sposób wykorzystacie uzyskane fundusze.
The money we got will go to a hospital.
89.

90.

Przykład poprawnego rozwiązania

Dear Fellow Students,
Our Charity Sports Event is over! I’m sure you all want to know about it in detail!
First I must tell you how it all started. We decided to organize the championships after our teacher’s suggestion. He’d read about such an event in a magazine for amateur basketball players and we liked the idea.
The championships took place in our school because our gym is well-equipped. The teachers’ race was the best attraction. Twenty teachers participated in it and guess who won, our librarian! It was so much fun!
I liked all the competitors who took part in the contest. The spectators were great too. They were really active and interested. They wanted to take part in every event we organized. From the tickets we sold we collected a lot of money. It will go to help young patients in a nearby hospital.

73. Wiadomość na blogu to wpis dokonywany przez użytkownika prowadzącego swój blog w Internecie. Zazwyczaj charakteryzuje je nieoficjalny i swobodny styl.
74. Wiadomość to forma pisemnego wpisu służąca do opisywania osób, wydarzeń, przedmiotów, relacjonowania przebiegu zdarzeń i wydarzeń, przedstawieniu własnego zdania na dany temat i uzasadniania go, przedstawieniu zalet i wad w odniesieniu do danego problemu, wyjaśnieniu danego problemu, zagadnienia, kierowaniu zaproszenia, wyrażaniu przeprosin bądź próśb.
75. Przed przystąpieniem do pisania bloga należy zastanowić się, kto miałby być jego odbiorcą. Na ogół ich adresatem nie jest żadna konkretna osoba ani grupa docelowa, choć niekiedy wiadomości kierowane są do regularnych czytelników bloga, znajomych, rówieśników, nieznanych grup mających podobny obszar zainteresowań.
76. Dobrym pomysłem jest uwzględnienie każdego elementu polecenia w oddzielnym akapicie.
77. Tematyką może być życie rodzinne autora lub konkretne zagadnienia, np. gotowanie, filmy.
78. Bloggerzy starają się, aby blog był bardzo atrakcyjny i przyciągał najwięcej czytelników. Blog przeważnie ma tytuł, a odbiorcy są zachęcani do zamieszczenia pod wpisami krótkich komentarzy na temat przytaczanych treści.
79.Blog może obejmować różne formy wypowiedzi pisemnej. Można w nim znaleźć elementy opisu, opowiadania, ogłoszenia, zaproszenia, wiadomości pocztówki czy listu.
80.W blogu można przedstawić opinię co do danego tematu, przedstawić zalety.
81.Pisząc takie teksty jak wpisy na blogach czy forach internetowych często trzeba poprosić czytelników o podzielenie się swoją opinią lub udzielenie rady. Możesz to zrobić w formie prośby, pytania lub sugestii.
91. Nie należy pisać bardzo długich wypowiedzi, bo to zniechęca czytelnika do przeczytania tekstu do końca.
92. Pisząc bloga należy zadbać o poprawność gramatyczną i styl wypowiedzi.
93. Blog może zawierać takie wyrażenia jaj: „I thought it was great ...”
94. W blogu mogą wystąpić formy skrócone („I'm”, „that's”), nie używamyemotikonów () i skrótów („gr8”).
95. Należy starać się używać różnych czasów gramatycznych w swojej wypowiedzi. Poszczególne punkty polecenia są tak skonstruowane, aby to umożliwić zdającemu.
96. Tworząc wpisy na blogu należy unikać formalnych zwrotów. Należy używać nieformalnego lub neutralnego języka.
97. Więcej informacji na załączonych kserówkach i w moich materiałach.
Struktura wiadomości na blogu
Początek wpisu – przedstawienie tematu
…...................
Rozwinięcie tematu – przedstawienie szczegółowych informacji
…...................
Podsumowanie tematu – przedstawia rekomendacje
….............................
Prośba o komentarz
98. Wiadomość na forum internetowym. Pisząc tę formę wypowiedzi zdający może przedstawić własne lub cudze opinie, dbając o jasną strukturę wypowiedzi. W jednym akapicie wyraża wtedy swoją opinię i popiera ją dwoma lub trzema argumentami. W kolejnym akapicie przedstawia przeciwny pogląd wraz z dwoma lub trzema argumentami na jego poparcie. Następnie można powiedzieć, czemu się z tym poglądem nie zgadza (kontrargument).
99. Wiadomość to forma pisemnego wpisu służąca do opisywania osób, wydarzeń, przedmiotów, relacjonowania przebiegu zdarzeń i wydarzeń, przedstawieniu własnego zdania na dany temat i uzasadniania go, przedstawieniu zalet i wad w odniesieniu do danego problemu, wyjaśnieniu danego problemu, zagadnienia, kierowaniu zaproszenia, wyrażaniu przeprosin bądź próśb.
100. Na ogół ich adresatem są znajomi, rówieśnicy, nieznane grupy mające podobny obszar zainteresowań.
101. Należy rozpocząć wypowiedź od wyjaśnienia jej kontekstu.
102. Kiedy wymieniasz argumenty lub przykłady należy używać takich wyrazów jak: „firstly”, „secondly”
103. Należy unikać zbyt formalnego języka.
104. Dobrym pomysłem jest uwzględnienie każdego elementu polecenia w oddzielnym akapicie.
105. Aby wyrazić swoją opinię, należy używać takich zwrotów jak: „In my view”, „As I see it”.
106. W przypadku niejasności należy zajrzeć do dokumentu: INFORMATOR O EGZAMINIE MATURALNYM Z JĘZYKA ANGIELSKIEGO OD ROKU SZKOLNEGO 2014/2015 – www.cke.edu.pl
107. Zalecane pozycje: 1) Informator O Egzaminie Maturalnym Z Języka Angielskiego Od Roku Szkolnego 2014/2015 – www.cke.edu.pl 2) Arkusz maturalny z języka angielskiego z egzaminu pisemnego poziom podstawowy. Matura 2015 CKE www.cke.edu.pl ; 3) Język angielski. Matura próbna CKE 2015. Zbiory zadań. Poziom podstawowy www.cke.edu.pl 4) Matura próbna z Operonem i Gazetą Wyborczą 2015 www.edulandia.pl, www.egzaminy.operon.pl www.wyborcza.pl , www.GieldaMaturalna.pl 5) „Skills for Matura. Znajomość środków językowych. Poziom podstawowy.”, Virginia Evans, Jenny Dooley, 2015, Egis/Express Publishing; 6) „Matura Practice Tests. Poziom podstawowy. Część pisemna”, Virginia Evans, Jenny Dooley, 2014, Express Publishing, 7) „Teraz matura. Język angielski. Poziom podstawowy i rozszerzony”, Beata Polit, Ewa Komorowska, Aleksandra Prochalska – Stępień, 2015, Nowa Era, 8) „Twoja matura. Język angielski. Arkusze maturalne. Poziom podstawowy i rozszerzony”, 2015, Pons. 9) „Przewodnik maturalny 2015”, 2013, Macmillan Exam Services – https://issuu.com/macmillanpolska/docs/mes_zadania, 10) „Matura Testbuilder. Gateway. Grammar and vocabulary”, Macmillan. 11) „Polonsky Writing. Wypowiedź pisemna na poziomie podstawowym, rozszerzonym i dwujęzycznym”, Roman Ociepa, 2015, Polonsky 12) Arkusz maturalny 2016 z języka angielskiego na poziomie podstaowym CKE www.cke.edu.pl 13) Przykładowe arkusze maturalne 2013 z języka angielskiego poziom podstawowy CKE www.cke.edu.pl 14) Próbna matura 2014, język angielski, poziom podstawowy, CKE, www.cke.edu.pl 15) Próbna matura 2014 z Operonem, język angielski, poziom podstawowy, www.edulandia.pl, www.wyborcza.pl, www.egzaminy.operon.pl , www.GieldaMaturalna.pl 16) Próbna matura 2016 z Operonem, język angielski, poziom podstawowy www.edulandia.pl, www.egzaminy.operon.pl, www.wyborcza.pl www.GieldaMaturalna.pl 17) Przykładowy arkusz maturalny 2017 z języka angielskiego, poziom rozszerzony, www.enset.pl 18) Przykładowy arkusz maturalny z języka angielskiego, poziom podstawowy, http://www.dzienniklodzki.pl/artykul/3844599,matura-2015-jezyk-angielski-poziom-podstawowy-rozszerzony-przykladowe-arkusze-audio,id,t.html 19) Oxford 1. Przykładowy arkusz maturalny poziom podstawowy https://elt.oup.com/general_content/pl/examsupport/matura?cc=pl&selLanguage=pl 20) Oxford 2. Przykładowy arkusz maturalny poziom podstawowy https://elt.oup.com/general_content/pl/examsupport/matura?cc=pl&selLanguage=pl 21) Oxford 3. Przykładowy arkusz maturalny poziom podstawowy. Egzamin próbny 1, https://elt.oup.com/general_content/pl/examsupport/matura?cc=pl&selLanguage=pl 22) Oxford 3. Przykładowy arkusz maturalny poziom podstawowy. Egzamin próbny 2, https://elt.oup.com/general_content/pl/examsupport/matura?cc=pl&selLanguage=pl 23) Oxford 3. Przykładowy arkusz maturalny poziom podstawowy. Egzamin próbny 3, https://elt.oup.com/general_content/pl/examsupport/matura?cc=pl&selLanguage=pl 24) Oxford 3. Przykładowy arkusz maturalny poziom podstawowy. Egzamin próbny 4, https://elt.oup.com/general_content/pl/examsupport/matura?cc=pl&selLanguage=pl 25) Oxford 3. Przykładowy arkusz maturalny poziom podstawowy. Egzamin próbny 5 https://elt.oup.com/general_content/pl/examsupport/matura?cc=pl&selLanguage=pl 26) pisemny angielski podstawowy (na pen-drivie) 27) „Matura – angielski aktualności” – wersja papierowa 28) „Pisanie – angielski” – wersja papaierowa 29) „Gramatyka – angielski” – wersja papierowa 30) „Znajomość środków językowych – angielski” – wersja papierowa 31) „Gramatyka – ćwiczenia – angielski” – wersja papierowa 32) „Rozmowa wstępna i funkcje językowe – angielski” – wersja papierowa 33) „Gettin Matura 1”, 34) „Matura 2017. Testy i arkusze z odpowiedziami. Język angielski. Zakres podstawowy.”, Anna Tracz-Kowalska, Magdalena Roda, 2016, Operon, 35) „Macmillan Topics. Animals”, „Macmillan Topics.Environment”, „Macmillan Topics.Sports”, „Macmillan Topics. Festivals”, „Macmillan Topics.People”, „Macmillan Topics. Places”, „Macmillan Topics. Communication”, „Macmillan Topics. Entertainment”, „Macmillan Topics. Travel and Tourism”, „Macmillan Topics. Consumers”, „Macmillan Topics. Teacher's Book”, Susan Holden, 2006, Macmillan, 36) „Język angielski. Matura w kieszeni”, Anna Treger, 2013, Lingo, 37) „Język angielski. Powtórka przed egzaminem. Opracowania tematyczne”, Maciej Matasek, 2014, Handybboks, 38) „Angielski. Poćwicz i zdaj”, Agata Grodzińska, Ewa Proc-Homziuk, 2014, Wiedza Powszechna, 39) „Język angielski. Korepetycje maturzysty”, Anna Treger, 2014, Lingo, 40) „Angielski. Korepetycje. Część 1”, Andrzej Michalski, 2014, MM Service, 41) „Angielski. Korepetycje. Część 2”, Andrzej Michalski, 2014, MM Service, 42) „Repetytorium maturzysty. Język angielski. Poziom podstawowy. Poziom rozszerzony. Podręcznik +CD”, Daniela Macisaac, Dorota Ciężkowska – Gajda, 2015, Greg, 43) „Repetytorium maturalne. Język angielski. Słownictwo krok po kroku”, Dorota Olejnik, 2014, Lektorklett, 44) „Matura z angielskiego. Środki językowe. To ci się przyda”, Lidia Kosonocka, Filip Radej, 2016, Preston Publishing, 45) „Język angielski. Matura 2017. Zbiór zadań maturalnych. Poziom podstawowy + CD.”, Ilona Gąsiorkiewicz-Kozłowska, Joanna Wieruszewska, 2016, Wydawnictwo Omega, 46) „Matura 2016. Język angielski. Zbiór zadań maturalnych. Poziom podstawowy + CD.”, Ilona Gąsiorkiewicz-Kozłowska, Joanna Wieruszewska, 2015, Wydawnictwo Omega, 47) „Angielski w tłumaczeniach. Gramatyka 3”, Magdalena Flak, Filip Radej, Preston Publishing, 48) „Repetytorium leksykalno-tematyczne. Angielski dla uczniów, studentów, samouków oraz oraz osób przygotowujących się do egzaminu A2-B1”, Beremke Wilczyńska, Joanna Szyke, 2009, Edgard, 49) „Język angielski od A do Z. Repetytorium, gramatyka, przykłady odmian.”, 2014, Kram, 50) Pisanie po angielsku. Zasady, wzory, ćwiczenia”, Tomasz Kotliński, Marcin Kowalczyk, 2014, RM, 51) „Matura 2017. Język angielski. Zbiór zadań ZR”, Ilona Gąsiorkiewicz – Kozłowska, Joanna Kowalska, 2016, Omega, 52) „Twoja matura. Język angielski. Repetytorium maturalne z przewodnikiem. Zakres podstawowy +CD”, praca zbiorowa, 2015, Pons, 53) Matura 2015. Repetytorium. Poziom podstawowy i rozszerzony. Podręcznik do języka angielskiego. Marta Rosińska, Lynda Edwards, 2014, Macmillan, 54) Nowa Matura 2015. Oxford Matura Trainer. Poziom podstawowy. Repetytorium z języka angielskiego. Gregory J.Manin, Danuta Gryca, Joanna Sobierska, Joanna Sosnowska, 2014, Oxford, 55) Matura 2015. Repetytorium maturalne. Podręcznik. Język angielski. Poziom podstawowy, Rod Fricker, Dominika Chandler, Marta Umińska, Bob Hasting, Angela Bandis, Beata Trapnell, Bartosz Michalowski, 2014, Pearson Education, 56) Matura 2015. Repetytorium. Język angielski. Poziom podstawowy, Virginia Evans, Jenny Dooley, 2015, Express Publishing, 57) Matura 2015. Destination. Repetytorium. Język angielski. Poziom podstawowy. Marta Inglot, Izabela Michalak, Anna Milewska, Katarzyna Mrozowska-Linda, Zbigniew Pokrzewiński, 2014, Nowa Era, 58) Matura 2015. Destination. Repetytorium. Język angielski. Poziom podstawowy i rozszerzony, 2014, Marta Inglot, Izabela Michalak, Anna Milewska, Katarzyna Mrozowska-Linda, Zbigniew Pokrzewiński, Beata Polit, Anna Rzeźnik, Agnieszka Saramowicz – Garstecka, Halina Tyliba, 2014, Nowa Era, 59)Matura. Vademecum. Język angielski. Poziom podstawowy. Poziom rozszerzony, Dorota Ciężkowska-Gajda, Daniela Maclsaac, 2017, Greg 60) przydatne linki pisemny angielski podstawowy – www.gettinenglish.pl, www.english4matura.pl, https://www.macmillan.pl/macmillan-exam-services?view=mat, http://www.lokietrz.pl/images/pliki/matura%20srodki%20jezykowe.pdf, www.mcourser.pl/courses - Arkusz pokazowy i arkusze maturalne 1-4 z angielskiego poziom podstawowy na mcourser.pl/courses , a potem moje zasoby dla osób, które zakupiły książkę Język angielski. Arkusze maturalne. Poziom podstawowy i rozszerzony, Pons, zarejestrowały się, zalogowały i wpisały kod dostępu z tej książki, https://morawainenglish.wordpress.com/category/matura/page/4/, 61) ,, przydatne adresy – ćwiczenia –
www.chatterbox.pl,
www.english4matura.pl,
https://morawainenglish.wordpress.com/category/matura/page/4/,
http://www.angielski-online.pl ,
http://www.edu.wroc.pl/edu-linki/jezyki_obce.html,
http://angielski.crib.pl/translator-angielsko-polski-polsko-angielski.html http://www.learningchocolate.com
http://ircia-jezykiobce.blogspot.com/2011/05/zasady-czytania-po-angielsku.html
http://www.ang.pl/gramatyka/word-formation/zasady-slowotworstwa/n-v
https://www.gettinenglish.com/angielskie-slowotworstwo-cwiczenia/
http://www.eprofess.pl/demo/slowotworstwo-z-jezyka-angielskiego_demo.pdf
http://jejswiat.pl/13338,slowotworstwo-rzeczownik
http://dobragramatyka.pl/pytania-po-angielsku
http://www.ingless.pl/artykul/gramatyka-angielska-pytania-szczegolowe-wh-questions/
http://www.focus.olsztyn.pl/tworzenie-pytań-język-angielski-ćwiczenia.html#.WFq4gC-GPIU
http://www.astra28.eu/4-2.html
http://angielski-online.pl/gramatyka-angielska/czasy-angielskie/27-ukladanie-pytan
http://www.anglozof.com/angielski/questions-pytania.htm
http://angielskaherbata.blog.pl/2015/04/02/budowa-zdan-w-jezyku-angielskim-szyk-podstawowy/
http://angielskiprzedtelewizorem.pl/index.php/kurs-angielskiego/232-budowa-zdania-w-jezyku-angielskim-czyli-regula-svo
http://angielskiwdobe.com/blog/budowa-zdania-w-jezyku-angielskim/
http://www.ang.pl/gramatyka/rzeczowniki-nouns/compound-nouns
http://szlifujangielski.pl/ucz-sie/gramatyka/czesci-mowy-part-of-speech/rzeczownik-noun/rzeczowniki-zlozone-compound-nouns/
https://www.etutor.pl/forum/thread/16464-rzeczowniki_zlozone.html
http://dobragramatyka.pl/spojniki-angielski
https://www.gettinenglish.com/linking-words-spojniki/
http://angielski.na6.pl/spojnik
http://www.angielski.slowka.pl/gramatyka,spojniki-linking-words,m,1064.html
http://angielski.na6.pl/zdania_podrzednie_zlozone
http://www.kurs.lom.vectranet.pl/inne/gramatyka/1/015.htm
http://www.jezykowedylematy.pl/2012/03/o-zdaniach-podrzednie-zlozonych/
http://www.ingless.pl/artykul/gramatyka-angielska-phrasal-verbs-czyli-czasowniki-frazowe/

http://www.ang.pl/slownictwo/phrasal-verbs

http://www.angielski.slowka.pl/gramatyka,najpopularniejsze-czasowniki-frazowe-most-common-phrasal-verbs,m,772.html
http://www.angprofi.pl/lekcja39/phrasal-verbs.html
http://www.pro-angielski.pl/gramatyka/czasowniki/phrasal_verbs.php

http://angielski.edu.pl/phrasal-verbs/nauka-slowek-angielskich/angielskie-phrasal-verbs-czasowniki-frazowe/angielskie-phrasal-verbs-czasowniki-zlozone-frazowe-wprowadzenie
http://angielski.edu.pl/phrasal-verbs/nauka-slowek-angielskich/angielskie-phrasal-verbs-czasowniki-frazowe
https://www.gettinenglish.com/angielski-przyimek-z-rzeczownikiem-i-czasownikiem/
http://wordki.pl/angielski/59331.html
http://www.focus.olsztyn.pl/gramatyka-czasowniki-z-prepositions.html
http://www.jezykangielski.org/adjectivesprepositions.html
https://quizlet.com/165974330/przyimki-po-czasownikach-przymiotnikach-i-rzeczownikach-j-angielski-flash-cards/
http://angielskaherbata.blog.pl/2015/05/28/budowa-zdan-w-jezyku-angielskim-szyk-niestandardowy/,
http://gadzetomania.pl/39304,40-stron-ktore-naucza-cie-jezyka-obcego, http://www.angielski.ebrio.pl/,
http://www.angprofi.pl/
http://pl.langmaster.com/compl/english/home.htm,
https://www.slownictwo.pl/,
http://szkolnictwo.pl/nauka,2,Język_angielski,
https://www.youtube.com/watch?v=_fvFeqom2ec,
http://www.angielski-kursy.pl/kurs-angielskiego/lekcja-11/, http://www.e-angielski.com/download/angielski-w-pigulce
http://www.free-english-games.com/,
http://www.jezykangielski.org/download.html,
https://www.youtube.com/watch?v=HmbukO5eKgI,
https://www.angprofi.pl, https://babadum.com,
https://www.busuu.com/pl/, http://deutsch.info/pl,
https://www.youtube.com/watch?v=-Yi_kuCTgyk
, https://www.youtube.com/watch?v=hblisRQXPxU,
https://www.youtube.com/watch?v=mhFhM6vd5ZA

http://www.e-angielski.com/download/programy-do-nauki-angielskiego
Bibliografia
• INFORMATOR O EGZAMINIE MATURALNYM Z JĘZYKA ANGIELSKIEGO OD ROKU SZKOLNEGO 2014/2015 – www.cke.edu.pl
• Materiały z konferencji, studiów i szkoleń
• „Abitur. Język niemiecki. Poziom podstawowy. Repetytorium maturalne”, 2014, WSiP
• „Gateway plus 4”. Student's book, David Spencer, 2014, Macmillan.
• „Matura Focus 2. Student's book 2, Workbook 2”, Sue Kay, Vaughan Jones, Daniel Brayshaw, Bartosz Michałowski, 2013, Pearson.
• „Matura Prime Time. Pre-Intermediate.”, Virginia Evans, Jenny Dooley, 2014, Express Publishing.
• „Matura Prime Time. Intermediate.”, Virginia Evans, Jenny Dooley, 2014, Express Publishing.
• „Matura Repetytorium. Poziom podstawowy”, Virginia Evans, Jenny Dooley, 2014, Express Publishing.
• „Matura repetytorium. Poziom podstawowy i rozszerzony. Podręcznik do języka angielskiego”, Marta Rosińska, Lynda Edwards, 2014, Macmillan.
• „Meine Welttour Część 1”, Sylwia Mróz-Dwornikowska, Katarzyna Szachowska, 2015, Nowa Era.
• „Meine Welttour Część 2”, Sylwia Mróz-Dwornikowska, Katarzyna Szachowska, 2015, Nowa Era.
• „On screen”, Virginia Evans, Jenny Dooley - Student's Book, Workbook & Grammar Book, Pre-Intermediate B1, Express Publishing
• „Oxford Matura Trainer”, Gregory, J. Manin, Danuta Gryca, Joanna Sobierska, Joanna Sosnowska. Poziom podstawowy. Repetytorium z języka angielkiego, 2014, Oxford
• „Oxford Solutions. Student's Book. Pre-intermediate”, Tim Falla, Paul A Davies, Joanna Sobierska, 2015, Oxford.
• „Password 2. Student's Book”, Marta Rosińska, Lynda Edwards, 2016, Macmillan.
• Przykładowe arkusze maturalne. Część pisemna. Poziom podstawowy i rozszerzony. Język niemiecki”, Joanna Sobańska-Jędrych, 2016, PWN.
• „Teraz matura. Język niemiecki. Poziom podstawowy i rozszerzony”, Anna Jaroszewska, 2015, Nowa Era.
• Zbiór zadań z języka angielskiego na maturę próbną 2015, CKE

Opracowały: Agnieszka Palacz, Aneta Socha








Wyświetleń: 0


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.