Rewalidacyjne wartości współpracy rodziny ze szkołą specjalną między powinnością a rzeczywistością.

Na początki drogi rozwoju każdego człowieka stoi dom rodzinny. To najważniejsze ogniwo w kształtowaniu podstaw osobowości dziecka które obcując z rodzicami i rodzeństwem nawiązuje trwałe kontakty emocjonalne, a także uczy się określonych zachowań społecznych. Niezaprzeczalnie rodzina jest środowiskiem posiadającym najlepsze warunki do przekazywania wartości , które pomagają człowiekowi w kształtowaniu własnej tożsamości.
C. Rogers twierdzi ,że gdy rodzice odnoszą się do dziecka w sposób bezwarunkowo pozytywny tzn. kochają je, akceptują dlatego,że po prostu jest, a nie dlatego ,że coś robi , czy ma jakieś zalety, wytwarza się u niego silne poczucie bezpieczeństwa.
Ponadto w prawidłowo funkcjonującym środowisku rodzinnym dziecko ma poczucie miłości, akceptacji, darzy bliskich zaufaniem a co za tym idzie istnieją sprzyjające warunki do prawidłowego kształtowania jego osobowości. „ Bezpośrednio wychowawcami w stosunku do swoich dzieci pozostają zawsze na pierwszym miejscu rodzice. Rodzice mają też w tej dziedzinie pierwsze i podstawowe uprawnienia. Są wychowawcami , bo są rodzicami. Jeśli zadanie to rodzice dzielą z innymi ludźmi (…) to zawiera się w tym prawidłowe odzwierciedlenie zasad pomocniczości .Rodzice nie są w stanie zaspokoić wszystkich zapotrzebowań właściwego procesu wychowawczego, zwłaszcza gdy chodzi o wykształcenie, również gdy chodzi o cała dziedzinę uspołecznioną”.
Instytucją wspierającą rodzinę jest szkoła. Działając na zasadzie pomocniczości zobowiązana jest ona do ścisłej współpracy z domem rodzinnym swoich uczniów. Współcześnie żyje liczna grupa dzieci , które z różnych przyczyn nie mogą realizować stawianych przed nimi zadań dydaktycznych i wychowawczych. W związku z tym wzrasta znaczenie rewalidacyjnych działań rodziny i placówki opiekuńczej. Pojęcie rewalidacja używane było przez twórczynię polskiej pedagogiki specjalnej – Marię Grzegorzewską .Źródłosłów tego pojęcia pochodzi z łaciny: re-znów, na nowo, validus- mocny, w pełni sprawny. Wobec tego pojęcie rewalidacja oznacza dążenie do przywrócenia dziecku upośledzonemu pełnej sprawności , w tym przypadku intelektualnej i społecznej. Czy to jest możliwe? Niestety nie. Dziecko nadal będzie upośledzone umysłowo, natomiast właściwie prowadzona rewalidacja pomoże podnieść jego stopień funkcjonowania intelektualnego i społecznego. Zatem zadaniem rewalidacji jest przywrócenie osobie upośledzonej możliwości uczestniczenia w życiu społecznym, kulturalnym oraz przygotowanie do pracy dającej podstawę do zarabiania i utrzymania się materialnego w przyszłym dorosłym życiu. Pełna działalność rewalidacyjna obejmuje nie tylko leczenie, usprawnianie i rozwijanie , ale również zapobieganie pogłębianiu się istniejącego stanu oraz powstawaniu dodatkowych anomalii fizycznych , psychicznych i społecznych. Przy czym zarówno w wychowaniu jak i rewalidacji należy pamiętać o tym, by podejść do każdego dziecka indywidualnie, uwzględniając specyficzne cechy osobowościowe oraz rodzaj i poziom upośledzenia. Działalność rodziców, będących pierwszym ogniwem podejmującym pracę rewalidacyjną nie może być żywiołowa i nieprzemyślana. Rodzice muszą mieć świadomość tego, że rewalidacja dziecka o szczególnych potrzebach edukacyjnych może być z dużym powodzeniem realizowana tylko wtedy , gdy jego ograniczenia są akceptowane a metody pracy dostosowane do możliwości rozwojowych. Duże pole działania ma tutaj szkoła , która powinna nie tylko pracować z wychowankami , ale także ich rodzicami. Punktem wyjścia we wspólnym działaniu na rzecz takiego ucznia jest dla nauczyciela poznanie środowiska rodzinnego , a dla rodziców- szkolnego. Niezależnie od wieku dziecka konieczna jest ścisła współpraca oraz systematyczny i dobry kontakt nauczyciela z rodzicami, który umożliwia zdobycie dogłębnej wiedzy o wychowanku i jego domowym środowisku. Informacje te pozwalają na lepsze zrozumienie i maja wpływ na przedsięwzięcie odpowiednich działań pedagogicznych. Ponadto współpraca środowiska rodzinnego z placówką daje szansę nauczycielowi na pozytywne ukierunkowanie rodziców w różnych kwestiach dotyczących dziecka , co w szkole specjalnej jest nieodzowne .
H. Borzyszkowska zauważa ,że nauczyciel szkoły specjalnej musi znać środowisko rodzinne uczniów oceniać je i rozumieć. Błędy pedagogiczne popełniane przez rodziców w stosunku do dziecka umysłowo upośledzonego są częstsze i o wiele bardziej groźne w skutkach.Szkoły specjalne mają precyzyjnie określone zadania ich celem jest między innymi wszechstronne rozwijanie i przystosowywanie uczniów do pracy, wdrażanie do dalszej nauki, zdobywania kwalifikacji zawodowych oraz aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym. Sama placówka prowadząca proces rewalidacji nie jest jednak w stanie w pełni sprostać tym zadaniom. Środowisko rodzinne ma obowiązek interesować się programem działań placówki do której uczęszcza dziecko, uczestniczyć w imprezach przez nią organizowanych oraz angażować się w realizację zadań, które mogą przywrócić dziecku zaburzoną sprawność psychofizyczną. To od efektów współpracy szkoły z domem rodzinnym i szerszym środowiskiem społecznym zależy w dużej mierze to ,jakie będzie miejsce niepełnosprawnych w społeczeństwie i czy zostaną oni przez nie zaakceptowani jako w miarę samodzielni i odpowiedzialni jej członkowie.
By rewalidacja dziecka przynosiła wymierne efekty rodzice muszą przede wszystkim zaakceptować fakt, że ich pociecha jest upośledzona umysłowo i stawianie je wygórowanych wymagań, nie wpłynie na nią motywująco. Kontakty ze szkoła i nauczycielem mogą pomóc rodzinie uporać się z tym problemem a co za tym idzie zrozumieć przyczyny trudności, poznać lepiej możliwości rozwojowe dziecka i stworzyć mu w domu optymalne warunki pracy. Należy pamiętać o tym,że rewalidacja dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi opiera się na założeniu iż „ ich potrzeby są takie same jak innych dzieci, specyficzny jest natomiast ich rozwój , który wymaga zastosowania specjalnych metod działania”, dlatego tak ważna jest jak najwcześniejsza planowana terapia i współudział rodziców .
Nie wszystkie środowiska rodzinne dzieci niepełnosprawnych dążą do poznania istoty upośledzenia, poziomu rozwoju umysłowego oraz możliwości funkcjonowania w społeczeństwie jednostki z ograniczeniami. Wynikać to może z braki akceptacji niepełnosprawności swojej pociechy , nieuświadomienia, braku czasu i cierpliwości czy w skrajnych przypadkach nie interesowania się losem dziecka. Odrębną grupę stanowią rodziny , których bierność wynika z przeświadczenia ,że tylko specjaliści są w stanie prawidłowo i skutecznie usprawniać niepełnosprawna jednostkę. Rodzice obawiają się podjęcia nowych zadań żyją w przekonaniu o własnej niekompetencji. A tymczasem ich powinnością jest znajomość diagnoz i decyzji lekarskich ,pedagogicznych. Umiejętność postępowania z niepełnosprawnym w różnych sytuacjach życiowych i stały kontakt ze szkołą, bo tylko to gwarantuje pozytywne efekty w zakresie rewalidacji. Niezaprzeczalnym jest fakt ,że gdy rodzice systematycznie i aktywnie uczestniczą w tym co się w szkole dzieje, mają dobry i stały kontakt z nauczycielem , widzą jak funkcjonuje ich dziecko, jakie poczyniło postępy, utwierdzają się w przekonaniu ,że są równorzędnymi partnerami w wychowaniu.Ponadto mogą wspólnie ustalić zakres działań jakie należy podejmować , aby stworzyć dziecku optymalne warunki rozwoju zarówno w szkole jak i w domu. Jest to idealna sytuacja dla dziecka , rodziny i szkoły. W rzeczywistości często jednak relacje nauczyciel-rodzic nie są poprawne. Nauczyciele krytykują rodziców za ich bierność , brak zaangażowania w sprawy szkolne. Rodzina z kolei zarzuca szkole instrumentalizm i rutynę , nie widząc tym samym potrzeby stałego kontaktu.
Na szczęście we współczesnym podejściu zorientowanym na rodzinę , a nie jak do niedawna na samo dziecko, przyjęto założenie , że człowiek może być rozumiany i wspierany jedynie w kontekście bliskich i znaczących systemów ludzkich,których sam jest częścią i spośród których najważniejszym jest rodzina. Nawiązywanie i podtrzymywanie pozytywnych kontaktów między szkołą a środowiskiem ucznia należy, więc do bardzo ważnych zadań nauczyciela. Przyznać trzeba , że jest to zadanie niebywale trudne i wymagające od pedagoga niezwykłych umiejętności. Według Stanisława Lisowskiego współpraca szkoły z domem może w większym lub mniejszym stopniu usunąć źródła niepowodzeń w nauce a przynajmniej je zmniejszyć. przy ścisłym porozumieniu , wspólnej ,szczerej , dobrej, troskliwej i rozumnej opiece wychowawczej domu rodzicielskiego i szkoły można złagodzić skutki upośledzenia i uzyskać dobre wyniki w nauce.
Należy także pamiętać ,o tym że rodzice również potrzebują pomocy i rady żeby utwierdzić się w poczuciu ,że posiadają odpowiednie kompetencje wychowawcze. Wychowując dziecko o szczególnych potrzebach edukacyjnych ponoszą oni często porażki i niepowodzenia , postępy dziecka są powolne, trudno zauważalne a zachowanie nierzadko zaburzone, dlatego obok pomocy niemniej istotna jest akceptacja i wsparcie za strony nauczyciela .Bo nie chodzi o wielkie czyny czy poświecenie , w stosunku do osób niepełnosprawnych, chodzi o to by być i być godnie- „bo przecież człowiek tyle jest wart, ile z siebie może dać innym”.
Bibliografia
1.Borzyszkowska H., Współpraca szkoły specjalnej z domem rodzinnym, PZWS, Warszawa 1971.
2.Dykcik Wł., Współpraca szkoły specjalnej ze środowiskiem, Wydawnictwo Naukowe UAM Poznań 1979
3.Dykcik Wł., pedagogika specjalna .Wydawnictwo Naukowe UAM ,Poznań 2001
4.Gałkowski T., Dzieci specjalnej troski. Warszawa 1972 Wiedza Powszechna
5.Grzegorzewska M., Wybór pism , Warszawa 1964 , PWN
6.Lisowski S., Współpraca szkoły z domem, Warszawa 1935 nasza Księgarnia
7.Mazanek E., Rola rodziców w kształtowaniu osobowości dziecka z mózgowym porażeniem dziecięcym, (w)Michałowicz R.(red.)Mózgowe porażenie dziecięce .Warszawa 1993 s .439
8.Muszyńska E.,Ogólne problemy wychowania w rodzinie dzieci niepełnosprawnych , (w) Obuchowska I (red.)Dziecko niepełnosprawne w rodzinie , Warszawa 1995
9.Sakowicz-Boborko A., Rodzina jako realizator potrzeb rehabilitacyjnych dzieci niepełnosprawnych , Białystok 2005
10.Wyczesany J. Oligofrenopedagogika , Kraków 2001, Impuls
11.Karta Praw Rodziny art.5

Wyświetleń: 0