"Książka i możliwości czytania to największy z cudów cywilizacji"
M. Dąbrowska

Co to jest zainteresowanie? - to pojęcie nie jest jednoznacznie definiowane. Szczególnie bliskie pojęciu zainteresowania są pojęcia: zaciekawienie, upodobanie, zamiłowanie. Szeroką definicję sformułował S. L. Rubinsztejn - zainteresowanie, to znaczy pewien, kierunek myśli, uwagi i zamiarów, może zostać wywołane przez wszystko, co w jakiś sposób wiąże się (...) z całą ogromną sferą uczuć ludzkich.

Zainteresowanie, według A. Guryckiej, jest to właściwość psychiczna, która przybiera postać ukierunkowanej aktywności poznawczej o określonym natężeniu i przejawia się w wybiórczym stosunku do otaczających jednostkę zjawisk.

Zainteresowania czytelnicze dzieci w młodszym wieku szkolnym są silne zróżnicowane w zależności od wpływów środowiska rodzinnego, prasy, instytucji wychowawczych, takich jak szkoła czy biblioteka oraz własnych dyspozycji psychicznych jednostki. Pod koniec tego okresu upodobania literackie dzieci zaczynają uzależniać się od opinii dorosłych, często nawet popadają w nią w sprzeczność.

Dziecko podchodzi z dystansem do lektur narzucanych, kierując się najchętniej przy wyborze opinią rówieśników lub poszukując wątków znanych mu z telewizji czy kina. Chętnie sięga po lektury nie cieszące się prestiżem u wychowawców np. po komiksy lub powieści zeszytowe, próbuje lektury "kryminałów".

Mali czytelnicy poszukują książek bogato ilustrowanych, z upodobaniem przeglądają albumy krajoznawcze i techniczne, mimo iż treści tych książek przerasta ich wiadomości rzeczowe. Dzieci rozczytane wyróżniają się lepszą pamięcią, szybszym kojarzeniem faktów, większym zasobie wiadomości rzeczowych oraz językowo słownikowych.

W rozwijaniu zainteresowań czytelniczych istotną rolę spełnia działalność nauczyciela. Ciekawą książkę bogato ilustrowaną dziecko czyta częściej i chętniej. Dlatego w wyborze książki dla uczniów czytających słabo uwzględniamy ich zainteresowania, poziom rozwoju umysłowego, a także objętość książki, barwność ilustracji i wielkość czcionki. W klasach niższych nauczyciel może być stymulatorem zainteresowań czytelniczych, poprzez stosowanie odpowiednich metod nauczania.

Ważną metodą stosowaną w klasach 1-3 zgodnie z zaleceniami programu, rozbudzającą zainteresowania czytelnicze uczniów jest czytanie książek w klasie. Czytanie nie powinno nużyć dzieci, lecz wyzwolić ciekawość poznawczą. Nie należy czytać całej książeczki bez wprowadzania czynnika wywołującego zainteresowania treścią.

Odczytanie dzieciom wybranej sceny czy interesującego urywka utworu. Dzieci zainteresowane nim zawsze pragną dowiedzieć się czegoś więcej o poznanych postaciach i chcą śledzić dalszy ich losy.

Zapoznanie dzieci przed rozpoczęciem lektury z postacią bohatera, np. z Plastusiem (w formie kukiełki z plasteliny), z Jarzębinką (laleczką ubraną zgodnie z ilustracją), aby dzieci odnalazły ją następnie w książce jako dobrą znajomą.

Odwoływanie się do atrakcyjności niespodzianki. Gdy dzieci z klasy pierwszej na pukanie do klasy, otworzyły drzwi, ujrzały "sierotkę Marysię" i grupę "krasnoludków", natomiast dzieci z klasy trzeciej - niosące naręcze książek ("Krasnoludki przyniosły książkę o Was samych) - jest bardzo ciekawa" - powiedziały wręczając je dzieciom. Ten sposób wywołuje wielkie zainteresowanie daną książką.

Wykorzystanie teatrzyku i na jego scence przedstawianie głównej sylwetki głównych bohaterów.

Wykorzystanie projekcji filmowej w telewizji opartej na fabule książki i zsynchronizowanie z opracowaną książką na lekcji.

Niezawodnym sposobem zainteresowania lekturą jest nawiązanie do osoby autora. Oczywiście, nie może to być w żadnym wypadku ani życiorys ani charakterystyka twórczości, lecz ciekawe szczegóły dotyczące powstawania danego utworu, źródeł jego pomysłu, zawartych w nim elementów autobiograficznych, albo garść uwag o osobowości autora, o jego zasługach.

Wprowadzenie do klasy pierwszej ilustrowanych dzienniczków lektur w których dziecko uwzględnia książki nie tylko wspólnie czytanie, ale również książki należące do indywidualnej jego lektury. Kontrolowane dzienniczki przez nauczyciela mobilizują dziecko do coraz większych wysiłków.

Organizowanie konkursów czytelniczych i zgaduj - zgaduli. Założenia ich mogą być bardzo różnorodne. Jedne nadają kierunek czytelnictwu do zastanowienia się nad postępowaniem bohatera, jeszcze inne zachęcają do pięknej interpretacji tekstu i utworu.

Wśród wielkiej ilości różnorodnych konkursów w klasach 1-3 mogą być stosowane:

konkursy sprawdzające znajomość książek,

konkursy propagujące pewne książki i czasopisma,

konkursy pobudzające do poszukiwania książek na określone tematy,

konkursy pogłębiające lekturę uczniów oraz ich kulturę czytelniczą.

Ważnym zabiegiem dydaktycznym urozmaicającym monotonię życia szkoły oraz rozbudzającym zainteresowania czytelnicze, są inscenizacje. Dzieci w młodszym wieku szkolnym bardzo przeżywają każde "wystąpienie publiczne", tym bardziej jeśli mają możność grać rolę ulubionego bohatera, ustalić ilość i jakość osób, ustalić, co kto ma mówić i jak ma mówić, oraz wiele innych szczegółów.

Ważnym czynnikiem kształtującym zainteresowania czytelnicze uczniów jest zapewnienie im dostępu do książek. Spośród instytucji udostępniających dzieciom książki na pierwszy plan w środowisku wiejskim wysuwają się biblioteki klasowe, szkolne, i gminne. Kontakt z bibliotekami powinien być częsty i swobodny. Uczniowie wypożyczający książki z biblioteki szkolnej czy gminnej czują się bardziej dorośli, mają możność zetknięcia się z nowymi formami pracy obowiązującymi bibliotekach, mogą bezpośrednio dotrzeć do półki oraz wybrać odpowiednią książkę.
Jeśli nauczyciel zastosuje odpowiednie metody i formy pracy, uzyska to, że książka stanie się dla dzieci atrakcją i głębokim przeżyciem.
Nic nie zastąpi książki. Do książki, którą się polubi można powracać, można coraz bardziej zgłębiać jej treść i rozsmakować się w pięknie języka. Jej oddziaływanie na psychikę dziecka jest wielostronne, bo przekazuje wiedzę o świecie i ludziach, pobudza wyobraźnię i kształci uczucia, przyczynia się do kształtowania charakteru i aktywnej postawy wobec rzeczywistości.

Literatura ma wzbogacić język dzieci, ukazać im piękno polskiej mowy i uczynić z nich na stałe miłośników książki, a w przyszłości - wielkiej literatury.


Literatura
Heska - Kwaśniewicz K., Z problematyki upodobań czytelniczych dzieci sześcioletnich oraz uczniów klas I-III Rekonesans badawczy.(w) "Życie szkoły" 1991, nr 3.
Dimitruk H., Dymarska Z., Gajcy K., Rozwijanie zainteresowań czytelniczych uczniów klas I-III. (w) "Problemy Oświaty na wsi." 1987, nr 3.
Papuzińska J.,Inicjacje literackie. Problemy pierwszych kontaktów dziecka z ksiażką, Warszawa 1988.
Grażyna Jargiło Zainteresowanie czytelnicze dzieci.(w) "Życie Szkoły 7-8/88"
A. Gurycka, "Rozwój i kształtowanie zainteresowań." Warszawa 1978

Opracowanie: Czesława Duda

Wyświetleń: 774