TANECZNYM KROKIEM

Program nauczania do zajęć
ZESPOŁU TANECZNEGO
w Zespole Szkół Muzycznych
im. Feliksa Rybickiego w Tychach

Autor: Kornelia Szostak (instruktor tańca)








Spis treści

Wstęp
1. Cele kształcenia i wychowania
2. Treści nauczania
3. Procedury osiągania celów
4. Przewidywane osiągnięcia uczniów
5. Warunki realizacji
6. Bibliografia









WSTĘP
Ruch towarzyszy człowiekowi już od chwili narodzin, a 70% komunikacji między ludźmi stanowi tzw. język ciała. Poprzez ruch człowiek wyraża swoją osobowość, uczucia, myśli, wszelkie treści życia, jak również emocje i własną wrażliwość.
Taniec od zarania dziejów jest jedną z najstarszych form ruchowych uprawianych przez człowieka. W dawnych kulturach, gdzie stopień więzi społecznych był
o wiele silniejszy, jego znaczenie było większe niż w dzisiejszych społeczeństwach. Formy taneczne rozwijały się stopniowo, w miarę jak doskonalił się człowiek, jak zmieniało się jego życie. Początkowo taniec wyrażał emocje związane ze sferą magiczną, później pełnił rolę obrzędową, kultową, obyczajową kończąc na rozwiniętej formie widowisk tanecznych. Walory i potrzebę uprawiania tańca zauważali już starożytni. Był on dla nich środkiem zarówno formułowania pięknego ciała i ruchu, jak i kształtowania poczucia estetyki
i harmonii. Dobitnie wskazywali oni na istotne walory wychowawcze, kształcące wrażliwość i właściwe poczucie wartości.
Taniec zawsze spełniał i spełnia rolę środka usprawniającego motoryczność ludzką, czynnika wpływającego na rozwój i kształtowanie sprawności ruchowej człowieka i określonych cech motorycznych. Jest formą gimnastyki, która dotlenia organizm
i wzmacnia serce, zapobiegając niewydolności układu krążenia. Poprawia też kondycję mięśni, zwłaszcza tych podtrzymujących kręgosłup, a rozważając rolę tańca i szukając jego miejsca we współczesnym świecie trzeba stwierdzić, że był, jest i będzie formą fizycznej i emocjonalnej realizacji człowieka.
Ogromne korzyści jakie płyną z uczestnictwa w zajęciach tanecznych można streścić następująco:
1. Taniec pozwala kształcić świadomość własnego ciała.
2. Wzmaga koordynację wzrokowo-ruchową.
3. Usprawnia całe ciało, wpływa harmonijnie na jego rozwój
4. Rozwija poczucie rytmu i uwrażliwia na muzykę
5. Wpływa na ogólne umuzykalnienie
6. Poprzez taniec uświadamiamy sobie istnienie przestrzeni, w której jesteśmy obecni i poruszamy się, kształcimy swoją orientację ruchową.
7. Taniec uczy dzielenia przestrzeni z innymi ludźmi i nawiązywania
z nimi bliskiego kontaktu.
8. Tańce, w których występują częste, spontaniczne zmiany partnerów, pozwalają “odkrywać” ciągle nowe osoby w bliskim kontakcie.
9. Dzielenie przestrzeni i “tajemnica spotkania” stają się źródłem współprzeżywania – “współbrzmienia” – empatii.
10. Budzenie zaufania i współpracy daje możliwość odczucia czym jest wspólnota, to zaś może stać się źródłem przeżywania szczęścia. Taniec buduje wspólnotę, integruje.
Głównym celem wynikającym z realizacji tego programu nauczania jest odrodzenie zainteresowania rodzimą kulturą i folklorem, czyli innymi słowy “powrót do korzeni”. Jest to olbrzymia szansa na zaistnienie na nowo tańca, szczególnie ludowego w polskiej szkole.
Niniejszy program jest adresowany do nauczycieli tańca we wszystkich typach szkół chcących realizować zajęcia taneczne w ramach lekcji lub zajęć dodatkowych, a w szczególności w szkołach muzycznych w ramach zajęć zespołu tanecznego. Głównym założeniem programu jest zainteresowanie uczniów różnymi formami kontaktu z tańcem oraz stworzenie podstaw do samodzielnego rozwijania umiejętności i zainteresowań tą dziedziną sztuki. Treści zawarte w programie pozwolą poznać podstawy, jak również szeroko spojrzeć na różnorodność form tanecznych ze szczególnym naciskiem na polski folklor i tańce regionalne.


1. CELE KSZTAŁCENIA I WYCHOWANIA
Zadania nauczyciela i szkoły w edukacji tanecznej realizowane będą poprzez:
a) sfera poznawcza
• rozbudzanie twórczej postawy wobec siebie i świata,
• rozwijanie muzykalności,
• zapoznanie z podstawami techniki wolnej
• podstawy tańca klasycznego
• rozwijanie i doskonalenie sprawności ruchowej,
• wspomaganie harmonijnego rozwoju psychofizycznego,
• wyposażenie uczniów w podstawowe umiejętności muzyczno-ruchowe i taneczne,
• poznanie polskich tańców narodowych,
• poznanie polskich tańców i zabaw ludowych,
• poznanie tradycji kulturowych i tańców własnego regionu,
• poznanie podstawowych elementów wybranych tańców towarzyskich,
• poznanie zasad, obyczajów i sposobów kulturalnego zachowania,
b) sfera emocjonalna
• rozwijanie ogólnej wrażliwości dziecka,
• budzenie i rozwijanie ciekawości poznawczej,
• rozwijanie zainteresowań i zamiłowań tanecznych,
• rozbudzenie motywacji do poznania różnych form tanecznych,
• budzenie i rozwijanie szacunku do twórczości człowieka,
• kształcenie właściwej postawy wobec własnej kultury i tożsamości narodowej,
• uczenie kultury odbioru i kultury bycia,
• kształtowanie poczucia więzi i dyscypliny w pracy zespołowej,
• rozwijanie poczucia odpowiedzialności za zdrowie własne i innych,
• kształtowanie asertywności i poczucia własnej wartości,
c) sfera działania
• przygotowanie uczniów do aktywnego uczestnictwa w kulturze,
• przygotowanie do realizowania własnych pomysłów,
• opracowanie krótkich choreografii .
















2. TREŚCI NAUCZANIA
Treści kształcenia i wychowania zostały podzielone na cztery działy. Pierwszy, zatytułowany Ruch z muzyką, skupia się na podstawowych, a zarazem bardzo istotnych ćwiczeniach ruchowych, które mają wykształcić u uczniów podstawowe umiejętności muzyczno – ruchowe i wspomóc realizację kolejnych działów. Drugi dział Polskie tańce narodowe, tańce ludowe i regionalne przedstawia zakres materiału tanecznego (kroki i figury) do poszczególnych tańców narodowych, oraz przykładowe tańce regionalne. Zagadnienia działu trzeciego Tańce towarzyskie podobnie jak w dziale poprzednim przedstawiają zakres materiału tanecznego (kroki i figury) do tańców towarzyskich standardowych
i latynoamerykańskich. Dział ten został opracowany w oparciu o Światowy Program Tańca.
Treści wszystkich działów nie muszą być wykorzystane i realizowane
w całości, a nauczyciel może wybrać te, które dostosuje do umiejętności swojej grupy tanecznej lub do swojego regionu. Jednak należy pamiętać, iż pracę powinno się ukierunkować głównie na polskie tańce narodowe i regionalne, gdyż to właśnie one stanowią nasze zaplecze kulturowe i wielką wartość.
Dział : Ruch z muzyką
• realizacja tematów rytmicznych za pomocą klaskania, tupania, pstrykania,
• realizowanie podskokiem rytmu punktowanego,
• utrzymywanie równego tempa w ćwiczeniach,
• korelacja ruchów nóg i rąk,
• “tańce gestów”- indywidualne interpretacje słuchanej muzyki,
• koncentracja w ćwiczeniach,
• ćwiczenia korygujące wady postawy, relaksujące, rozwijające sprawność ruchową,
• elementy tańca klasycznego,
• elementy techniki wolnej.


Dział : Polskie tańce narodowe, tańce ludowe i regionalne
1. Polskie tańce narodowe:
POLONEZ
• ustawienia w parze, ujęcia i położenia rąk,
• kroki taneczne : podstawowy “chodzony”, “ósemkowy”,
• figury o charakterze parowo-zespołowym : para za parą, koła, koła ozdobne, most, tunel, bramki
• figury o charakterze parowym : “po kole”, “młynek”, “wachlarz”, “kółeczko”, “przeprowadzenie partnerki”, “okrążana”, “rozejście partnerów”,
KRAKOWIAK
• ustawienia w parze, ujęcia i położenia rąk,
• kroki taneczne : cwał, galop, zeskok, krzesany, hołubce, krok ozdobny,
”konikowy”,
• figury oparte na kroku krzesanym : “krzesany z półobrotem”, “krzesany z obrotem partnerki”, “krzesany ze zmianą partnera”, “krzesany z odejściem partnerów od siebie”,
• figury oparte na kroku hołubca : “hołubce naprzeciwko siebie”, “hołubce po kwadracie”
• figury : “drobna kaszka”, “ porębiańska”, “starokrakowska”,
KUJAWIAK
• ustawienia w parze, ujęcia i położenia rąk,
• kroki taneczne : krok gładki zwykły, krok uginany, krok obrotowy, przytupnięcia, krok dostawny “kołysany”,
• figury : “od siebie do siebie”, “niesiona”, “kolebana”, ”śpiąca”, ”zalotna”, obroty,
OBEREK
• ustawienia w parze, ujęcia i położenia rąk,
• kroki taneczne : bieg oberkowy, obroty,
• figury : krok oberkowy w obrocie, kołysanie, obrót tancerki przed partnerem, przyklęk partnera, krążenie parami,
MAZUR
• ustawienia w parze, ujęcia i położenia rąk,
• kroki taneczne : krok podstawowy zmienny, hołubce, przytupy, kołysanie,
• figury parowe : “obroty” “kółeczko”, “młynek”, ”błyskawiczka”, “wachlarz”,
• figury parowo – zespołowe : “para za parą”, “łańcuch”, “karoca”, “krzyżyk”,
2. Tańce ludowe i regionalne:
• trojak, grozik, miotlarz – region śląski
• klepany – region łowicki,
• sztajerek – region rzeszowski
• niesiony – region kujawski,
• owięziok – Beskid Śląski
• polka z kropką – region rzeszowski
• mach – region lubelski
• cieszyniok – Śląsk Cieszyński


Dział : Tańce towarzyskie
WALC ANGIELSKI
• postawa taneczna i technika taneczna,
• kroki i figury : kroki zmienne do przodu, figura podstawowa, figura ćwierćobrotowa,
FOKSTROT
• postawa taneczna i technika taneczna
• kroki i figury : figura podstawowa (czwórkrok), figura ćwierćobrotowa, obrót w prawo, obrót w lewo,
TANGO
• postawa taneczna i technika taneczna,
• kroki i figury : figura podstawowa, promenada,
WALC WIEDEŃSKI
• postawa taneczna i technika taneczna,
• kroki i figury : balans w prawo i w lewo, kroki zmienne do przodu, obrót w prawo,
CHA CHA CHA
• postawa taneczna i technika taneczna,
• kroki i figury : krok podstawowy w miejscu, krok podstawowy do przodu i do tyłu, solowy obrót tancerki pod ręką, promenada i odwrotna promenada ( New York ), kroki skrzyżne ( whisks )
RUMBA
• postawa taneczna i technika taneczna,
• kroki i figury : krok podstawowy do przodu i do tyłu, obrót w prawo pod ręką, promenada ( New York ),
SAMBA
• postawa taneczna i technika taneczna,
• kroki i figury : figura podstawowa, figura podstawowa w obrocie w prawo, boczne kroki zmienne ( whisks ), samba w pozycji promenady,
PASSO DOBLE
• postawa taneczna i technika taneczna,
• kroki i figury : kroki w miejscu, kroki do przodu lub do tyłu, kroki boczne, deplacement (quarter turn), promenady,
JIVE
• postawa taneczna i technika taneczna,
• kroki i figury : krok podstawowy, obroty tancerki pod ręką, zmiana rąk poza plecami tancerza,






3. PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW
Do osiągnięcia wyznaczonych celów dydaktyczno – wychowawczych mogą posłużyć następujące, zróżnicowane metody i formy nauczania :
• demonstracja kroków i figur tanecznych,
• ćwiczenia praktyczne – nauka kroków i figur tanecznych,
• ćwiczenia praktyczne, pozwalające utrwalić, uzupełnić i uaktywnić nabyte umiejętności,
• ćwiczenia rozgrzewkowe,
• swobodne ćwiczenia i zabawy ruchowo – muzyczne,
• zabawy integracyjne,
• ćwiczenia relaksacyjne,
• eksperymentowanie prowadzące do wyzwolenia twórczych możliwości,
• prezentacja strojów ludowych,
• pogadanka na temat poznawanych tańców, obrzędów, zwyczajów kulturowych,
• poznawanie tańców i tradycji kulturowych z nagrań i filmów video,
• korelacja z innymi przedmiotami i ścieżkami edukacyjnymi,
• udział w zajęciach pozalekcyjnych – zespół taneczny,
• uczęszczanie na koncerty i imprezy o charakterze tanecznym,
• prezentacja osiągnięć artystycznych uczniów na terenie szkoły
i w środowisku lokalnym : koncerty, konkursy, pokazy,
• dokumentowanie nabytych umiejętności i osiągnięć artystycznych : gazetki, zdjęcia, nagrania video.



4. PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIÓW
Uczeń po zakończeniu realizacji programu powinien :
• opanować podstawowe umiejętności muzyczno – ruchowe,
• umieć zatańczyć podstawowe kroki i figury poznanych polskich tańców narodowych i ludowych,
• znać tańce charakterystyczne dla swojego regionu,
• znać tradycje polskiej sztuki ludowej : zwyczaje i obrzędy, stroje,
• rozróżniać poznane tańce pod kątem tempa, rytmu i charakteru,
• umieć zatańczyć podstawowe kroki i figury poznanych tańców towarzyskich,
• znać zasady i sposoby kulturalnego zachowania,
• umieć zastosować w praktyce poznane tańce i opanowane umiejętności,
• wykazywać zainteresowanie odbiorem sztuki w różnych jej aspektach,
5. WARUNKI REALIZACJI
Zajęcia powinny odbywać się w wymiarze 1 godziny lekcyjnych tygodniowo. Program powinni realizować instruktorzy tańca. Liczebność grupy nie powinna przekraczać 15 uczniów.
Sala, w której odbywać się mają zajęcia taneczne, powinna mieć przestrzeń wystarczającą do swobodnego prowadzenia działań ruchowych, właściwe, niezbyt ostre oświetlenie oraz właściwe podłoże.
Sala powinna być wyposażona w:
• odpowiednią podłogę do ćwiczeń tanecznych (parkiet),
• drążki do ćwiczeń klasycznych i gimnastycznych,
• dobrej jakości sprzęt odtwarzający i nagrywający ( odtwarzacz CD, magnetofon),
• dobrej jakości nagrania muzyczne.
6. BIBLIOGRAFIA
“O programach prawie wszystko”, H. Komorowska; WSiP Warszawa 1999
“Program szkolny, założenia, zasady, problematyka”, A.C.Ornstein, F.P.Hunkins; WSiP Warszawa 1998
„Podręcznik tanecznej techniki wolnej”, B. Janowska, B. Serdyńska; Kraków 2006
“Ćwiczenia muzyczno-ruchowe i tańce ludowe“ , M. Grabowska, T. Pietrow,
J. Pietrzyk AWF Wrocław 1976
“Grupa i ruch” , G. Reichel, R. Rabenstein, M. Thanhoffer; CAK Warszawa 1997
“Pięć tańców polskich”, Hryniewiecka; WCOMUK Warszawa 1990
“Różne formy tańców polskich” red.Ostrowska; WCOMUK Warszawa 1980
“Tańce, rytm, ruch, muzyka”, B. Bednarzowa, M. Młodzikowska PZWS Warszawa 1976
“Tańcz z nami !” , A. Sułowska; Wyd. Pomorze Bydgoszcz 1989
“Tańczyć może każdy” , M. Wieczysty; PWM Kraków 1981
“Wszystkie pary tańczą” , K. Moll; WZ CRZZ Warszawa 1966

Wyświetleń: 0