W naszych czasach specyficzne trudności w uczeniu się zyskały niechlubną sławę i stały się powszechnym problemem widocznym w procesie nauczania uczniów. Niestety wszechobecność tego zjawiska często rodzi lekceważące podejście do dysleksji. Ważne jest jednak, aby uświadomić sobie, że dysleksja nie jest niczym nowym a zapewne pierwszy opisany przypadek utraty zdolności mowy i zapamiętywania liter datowany jest na I wiek naszej ery. Na przestrzeni lat badania Adolfa Kussmaula, Rudolfa Berlina czy W.Pringle Morgana dostarczały nowych informacji niezbędnych do diagnozowania osób z dysleksją i zrozumienia coraz powsechniejszego zjawiska specyficznych trudności w uczeniu się.
Najpopularniejszą i najczęściej przytaczaną definicją dysleksji jest ta zaproponowana przez Towarzysto Dysleksji im. Ortona i brzmi ona następująco:
„Dysleksja jest jednym z wielu trudności w uczeniu się. Jest specyficznym zaburzeniem o podłożu językowym, uwarunkowanym konstytucjonalnie. Charakteryzuje się trudnościami w dekodowaniu pojedynczych słów, co najczęściej odzwierciedla niewystarczające zdolności przetwarzania fonologicznego. Trudności w dekodowaniu pojedynczych słów są zazwyczaj niewspółmierne do wieku życia oraz innych zdolności poznawczych i umiejętności szkolnych; trudności te nie są wynikiem ogólnego zaburzenia rozwoju ani zaburzeń sensorycznych. Dysleksja manifestuje się różnorodnymi trudnościami w odniesieniu do różnych form komunikacji językowej, często oprócz trudności w czytaniu pojawiają się poważne trudności w opanowaniu czynności pisania i poprawnej pisowni 1.”
Lista symptomów wskazujących na specyficzne trudności w uczeniu się jest bardzo długa. Dzieci z dysleksją nie rozwijają się harmonijnie pod względem psychomotoryki i dlatego już pierwsze symptomy można zauważyć już w wieku niemowlęcym2. Dzieci z symptomami dysleksji słabo raczkują bądź w ogóle nie przechodzą przez ten etap. Zaczynają chodzić później niż rówieśnicy i miewają problemy z utrzymaniem równowagi. Umiejętność ubierania się, mycia czy jedzenia jest również obniżona. W wieku 3-5 lat te cechy stają się jeszcze bardziej widoczne- problemy z jazdą na rowerze, bieganiem czy wykonywaniem czynności manualnych. Dodatkowo pojawia się problem z opóźnionym rozwojem mowy czy percepcją wzrokową. W wieku 6-7 lat dodatkowo pojawiają się problemy z lateralizacją- dziecko nie

1 E. Motylińska, Dysleksja, czyli specyficzne trudności w nauce czytania i pisania, http://www.psp15.edu.pl/publikacje/Dysleksja.htm 2 M. Bogdanowicz, A. Adryjanek, M. Różycka, Uczeń dyslektyczny w domu, wyd. OPERON, Gdynia 2010
posiada ręki dominującej; jest oburęczne. Towarzyszy temu dezorientacja w schemacie ciała i określaniu, która strona jest lewa a która prawa. Zdarza się, że dziecko z ryzyka dysleksji ma problemy z rysowaniem figur geometrycznych, zapamiętywaniem wierszy oraz robi małe postępy w nauce czytania3.
Jednym z powodów dlaczego specyficzne trudności w uczeniu się są tak trudne do zdefiniowania jest ich różnorodna forma a najpopularniejsze z nich to:
1. Dysleksja 2. Dysortografia 3. Dysgrafia
Pojęcie dysortografia nawiązuje do trudności w pisaniu, które przejawiają się popełnianiem licznych błędów, również ortograficznych. Natomiast niski poziom graficzny pisma może świadczyć o dysgrafii 4. Niedawno pojawił się również nowy termin „dyskalkulia” świadczący o specyficznych trudnościach w uczeniu się matematyki. Możliwe jest posiadanie wszystkich form dysleksji jednakże najczęściej spotykaną kombinacją jest dysleksja z dysortografią.
Dysleksja wpływa na każdą dziedzinę naszego życia- bez względu czy dotyczy ona działań matematycznych, wychowania fizycznego czy nauki języka angielskiego. Podczas nauki języka obcego uczeń ze specyficznymi trudnościami w nauce ma problem z pisaniem, głoskowaniem czy czytaniem. Podczas nauki matematyki i fizyki napotyka trudności z liczeniem, mnożeniem czy też rysowaniem figur geometrycznych i wykresów. Według Mąki, uczeń z dysleksją ma również problem z zapamiętywaniem definicji i wzorów.5 Problemy pojawiają się również podczas nauki geografii (orientacja na mapie, mylenie kierunków) czy nawet podczas wychowania fizycznego (problem z koordynacją, zapamiętywaniem choreografii i orientacją w schemacie ciała). Jak można zauważyć, nauczyciel każdego przedmiotu powiniem mieć na uwadze trudności z jakimi boryka się uczeń, ponieważ dysleksja wpływa na każdy nauczany przedmiot. Stąd znaczenie terapii pedagogicznej, której celem jest nauczenie radzenia sobie z „darem” dysleksji.

3 Tamże s. 21 4 M. Bogdanowicz, A. Adryjanek, M. Różycka, Uczeń dyslektyczny w domu, wyd. OPERON, Gdynia 2010 5 M. Mąka, Wpływ dysleksji na osiągnięcia uczniów z poszczególnych przedmiotów. http://profesor.pl/publikacja,13165,Artykuly,Wplyw-dysleksji-na-osiagniecia-uczniow-z-poszczegolnychprzedmiotow
Termin terapia jest zapożyczony Greckiego słowa therapeia i oznacza leczenie i troskę. Terapia pedagogiczna to holistyczne działania, których rolą jest wyeliminowanie bądź zminimalizowanie zaburzeń u dzieci z dysleksją.6 Terapia dziecięca różni się od tej z dorosłymi ponieważ: 1. dzieci nie są świadome swoich zaburzeń 2. dzieci nie są zdolne do samodzielnej pracy i nie mogą samodzielnie stawić czoła problemom, który je dotyczą 3. większość metod i technik jest prezentowanych przez gry i zabawy.7 Terapeuta, zanim przygotuje plan zajęć, powinien zebrać o dziecku wszystkie istotne informacje na temat stanu zdrowia, kondycji fizycznej i psychiczej oraz na temat problemów zaistniałych w szkole. Terapia powinna być prowadzona dwoma torami: niewerbalnym i werbalnym. Celem tego pierwszego jest przygotowanie dziecka do bardziej skomplikowanych zadań, pobudzenie kooperacji potrzebnych zmysłów jak również pełni funkcję relaksacyjną i przyciągającą uwagę. Tor werbalny z koleji bezpośrednio związany jest z ćwiczeniami w czytaniu i pisaniu.8 Terapia może przybrać formę indywidualnych zajęć bądź grupowych. Ważne jest aby terapia była dostosowana do potrzeb dziecka, bo tylko wtedy będzie spełniać swoją rolę.


6 G. Krasowicz-Kupis, Diagnoza dysleksji. Najważniejsze problemy.wyd. Harmonia, Gdańsk 2009 7 Tamże. 142 8 K. Grabałowska, J. Jastrząb, J. Mickiewicz, M. Wojak, Ćwiczenia w czytanu i pisaniu. Wyd. Dom Organizatora. Toruń 1996

Wyświetleń: 0