Katalog

ANeta Baraniak, 2017-08-25
Śrem

Różne, Referaty

Metody rozbudzające aktywność uczniów szkoły specjalnej.

- n +

Od 18 lat pracuję w Zespole Szkół Specjalnych. Miałam okazję być wychowawcą w edukacji wczesnoszkolnej, klas IV-V-VI uczniów z lekką niepełnosprawnością intelektualną, klas gimnazjum z grupą uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym i znacznym oraz obecnie Szkoły Przysposabiającej do Pracy. Przez cały ten czas pracy prowadziłam zajęcia „Wychowanie do życia w rodzinie” w szkole podstawowej i gimnazjum z uczniami z lekką niepełnosprawnością intelektualną.
W tym artykule chciałabym zrobić krótki przegląd metod aktywizujących, które stosuję w swojej pracy. Dostosowuję je do możliwości uczniów w danej grupie, zarówno w klasach uczniów z lekką niepełnosprawnością intelektualną , jak i w grupach , których stopień umiejętności intelektualnych (m.in. technika czytania i pisania) daje mi tę możliwość.
1.BURZA MÓZGÓW (GIEŁDA POMYSŁÓW)- metodę można przeprowadzić na początku lekcji aby poznać wstępną wiedzę uczniów na dany temat lub na końcu dla podsumowania zajęć. Nauczyciel może zapisywać spostrzeżenia uczniów na tablicy np. dotyczące tematu „Rodzina”, „Przyjaźń” lub uczniowie mogą podawać hasła bez zapisywania. Zasady burzy mózgów:
-im więcej pomysłów, tym lepiej
-nauczyciel nie ocenia, nie komentuje i nie krytykuje
-unikamy wulgarnych skojarzeń lub zamieniamy na poprawne
-nauczyciel chwali aktywność uczniów
-rozmowa trwa do wyczerpania pomysłów
Metoda może być sposobem na rozwiązanie problemu, wynikającego z treści danej lekcji np. „Co zrobiłbyś (łabyś) gdybyś był(a) w sytuacji Jacka?”. Inne wykorzystanie metody to np. ”Pomysły na spędzenie Pierwszego Dnia Wiosny” na lekcji godziny wychowawczej. Pomysły uczniów można pozostawić, odwołując się do nich w trakcie lekcji, można też je pogrupować wg wybranej kategorii np. skojarzenia związane z hasłem „SEX” podzielić na kategorie: dziewczyny i chłopcy. Metoda zastosowana na koniec lekcji pozwala nauczycielowi sprawdzić zdobytą wiedzę i utrwalenie przez uczniów nowych pojęć.
2.MAPA POJĘCIOWA (MENTALNA, MYŚLOWA), METAPLAN- polega na rozwiązywaniu problemów za pomocą schematów, rysunków, haseł, symboli itp. Najczęściej jest to plakat. Uczniowie mogą go wykonywać samodzielne, w parach lub w grupie, wykorzystując wiedzę z omówionej lekcji. Nauczyciel określa sposób wykonania dając do dyspozycji: etykiety z napisami, kredki, bibuły, kolorowy papier, gazety z ilustracjami, książki, komputer z drukarką i inne. Uczniowie mogą otrzymać czystą kartkę lub narysowany na niej schemat, który mają za zadanie uzupełnić. Bardzo dobrze sprawdzał mi się temat „Zdrowy styl życia” lub „Miłość i jej rodzaje”
3.LINIA CZASU- to metoda możliwa do stosowania w przypadku tematów, które zawierają ciąg chronologiczny np: „Człowiek od poczęcia do śmierci”. Wykorzystując tę metodę prosiłam uczniów o narysowanie (napisanie lub zaznaczenie symboli) linii swojego życia z zaznaczeniem wydarzeń ważnych w ich życiu. Po otrzymaniu pustej kartki uczniowie mieli zupełną dowolność w sposobie przedstawienia swojej linii życia. W przypadku trudności z pomysłem podałam przykładowe schematy np. fale, koło, droga, drzewo i inne. Z pewnością ten temat wymaga poznania uczniów i zdobycia ich zaufania. Oczywiście w tym temacie nie ma konieczności prezentowania pracy na forum.
4.METODA SYMULACJI- to naśladowanie rzeczywistości, odegranie ról w prawdziwym świecie, inaczej zabawa „na niby”, służąca do ćwiczeń reakcji. Metoda daje możliwość przećwiczenia reakcji, które mogą zdarzyć się w rzeczywistości. Wykorzystuję tę metodę w celach profilaktycznych. Uczniowie „uczą się” właściwych reakcji np. w sytuacjach odmawiania- ćwiczą różne sposoby mówienia NIE. Doskonale sprawdza się ta metoda w ćwiczeniu zachowań asertywnych. Wprowadzeniem do metody może być przedstawienie trudnej sytuacji w sposób opisowy lub na filmie. Uczniowie nie znają rozwiązania i sami tworzą sytuacje wchodząc w role i omawiając konsekwencje danej reakcji.
5.ZDANIA NIEDOKOŃCZONE- nauczyciel rozpoczyna zdanie a uczeń je kończy. Może to być forma ustna lub pisemna, na początku lub na końcu zajęć. Metoda ta bardzo dobrze sprawdzała się w tematach zajęć, dotyczących uczuć. Uczniowie poznając daną sytuację musieli dokończyć zdania typu: Jacek popchnął kolegę, bo czuł……… Ania czuła ………….i głośno się śmiała. Tomek płakał gdyż czuł …………………
Dzisiaj po zajęciach czuję…………………..
Umiejętność rozpoznawania i nazywania uczuć nie jest łatwa dla uczniów szkoły specjalnej. Metoda dobrze się sprawdza jako podsumowanie i kontrola wiedzy po lekcji w formie sprawdzianu np. zdania: Jabłka i gruszki to………………… Trójkąt, koło i kwadrat to……………………………. Rok ma ……………….miesięcy i ………………………dni.

6. „ZA I PRZECIW”= „PLUSY I MINUSY” = „MOCNE I SŁABE STRONY”- to trzy metody o różnych nazwach a podobnym celu .Metody mogą być wstępem do tematu lub jego podsumowaniem. Można pracować nad tematem z całą klasą lub z podziałem na grupy .Nauczyciel może zapisywać pomysły na tablicy w tabeli za i przeciw z całą klasą, innym sposobem jest samodzielna praca uczniów w grupach a następnie odczytanie przez grupy argumentów. Metoda jest idealnym sposobem na rozpoczęcie rozmowy lub dyskusji np. „Warto czy nie warto chodzić do szkoły”?
7.PRACA W GRUPACH- grupa liczona jest od trzech osób. Bardzo istotny jest podział na grupy. Można :
-odliczyć np. do 3, wtedy dobierają się uczniowie z nr 1,2,3 i powstają trzy grupy
-przeprowadzić losowanie
-pozwolić swobodnie dobrać się w grupy (tutaj widoczne są sympatie i antypatie wśród uczniów i może pojawić się problem)
-podzielić uczniów według płci lub innej charakterystycznej cechy np. koloru oczu
-samemu stworzyć grupy.
Zadania w grupach, czas realizacji, sposób oceny, ewentualnie przydzielone funkcje dla członków grupy muszą być jasno określone, wyjaśnione i przejrzyste, aby uniknąć konfliktów. Znając dobrze uczniów a jednocześnie chcąc uniknąć sytuacji kiedy niektórzy w grupie pracują i pozostali są biernymi obserwatorami możemy przydzielić poszczególnym uczniom zadania w grupie np. Tomek przykleja, Ewa wycina, Ola pilnuje czasu, Ewelina prezentuje pracę.

8.METODA PRZYPADKU- pozwala na rozmowę z uczniami na temat sytuacji osoby przedstawionej na filmie lub w przeczytanym opowiadaniu. Dobrze jest, gdy uczeń zaangażuje się i potrafi utożsamić się z bohaterem. Będzie to o tyle łatwiejsze o ile osoba i sytuacja przedstawiona będą bliskie osobie z niepełnosprawnością, która będzie potrafiła sobie sytuację wyobrazić. Po omówieniu problemu nauczyciel może zapytać: „Co zrobiłbyś (zrobiłabyś) w tej sytuacji „? „Jak zachowałbyś się (zachowałabyś się)? lub zadać bardziej szczegółowe pytania.

9.METODA PROJEKTU- coraz częściej stosowana metoda. Jest to cykl zaplanowanych działań, które ćwiczą określone umiejętności uczniów i służą zdobywaniu przez nich wiedzy. Metoda stosowana indywidualnie, w parach lub zespołowo. Dobrze, jeśli projekt realizowany jest we współpracy nauczycieli różnych przedmiotów (korelacja międzyprzedmiotowa). Istotne jest w metodzie projektu:
-określenie celu
-ustalenie terminów
-wyznaczenie osób odpowiedzialnych
-współpraca uczniów i nauczycieli
-określenie jasnych kryteriów oceny
-prezentacja projektu na forum klasy czy szkoły.

10.METODY SŁOWNE. RUCH-rozmowa kierowana, pogadanka, dyskusja
Dane: uczeń zapamiętuje 10% tego co słyszy
uczeń zapamiętuje 20% tego co słyszy i widzi
Rozmowa kierowana jest metodą trudną dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną, ponieważ ich skupienie uwagi jest krótkotrwałe. Dobrze jest więc urozmaicić zarówno rozmowę kierowaną jak i pogadankę o ilustrację, plakat, krótki film, zdjęcie. Dyskusja jest metodą bardzo trudną, gdyż znalezienie argumentów za i przeciw ze względu na trudności z wypowiedzią i mały zasób słów jest niezwykle trudne.
W grupie uczniów sprawnych ruchowo, zdyscyplinowanych można wykorzystać wszelkie metody związane z ruchem. Ruch jest przez uczniów przeważnie lubiany i ułatwia zapamiętywanie. Pomysły mogą być dobrane zgodnie z tematem zajęć lub jako przerywnik na lekcji. Oto kila przykładów:
-„Prowadzi ślepy kulawego”- uczeń kulejący prowadzi do celu ucznia z zamkniętymi oczami. Potem następuje zamiana i wymiana doświadczeń : Co mi pomagało, a co przeszkadzało?
-Pantonima –wykorzystanie prostych dwuwyrazowych zwrotów np. wesoły słoń, duży telewizor i inne.
-Gra z kłębkiem wełny- rzucamy do wybranej osoby w kręgu wełnę tworząc pajęczynkę. Przy rzucaniu mówimy imię osoby i dodajemy np.coś miłego od siebie. Najlepsza zabawa jest przy rozplątaniu pajęczynki.
-„Kto to jest”?-uczeń w klasie mówi po cichu zdanie, drugi uczeń odwrócony tyłem odgaduje kto to powiedział
-„Koło fortuny”-odgadujemy hasła, słowa, tytuły, cytaty zależnie od tematyki zajęć. Trzymamy się zasad jak w znanym teleturnieju telewizyjnym.
-„Ciepłe i Puchate”-chodząc po klasie przekazujemy sobie uściski, poklepanie po ramieniu, miłe słowa, przytulenia, podanie ręki itp., czyli wszystko co kojarzy się z ciepłym i puchatym.
Są to przykłady, które sprawdziły się na moich zajęciach. Takich zabaw jest niezliczona ilość, zależy to wyłącznie od inwencji nauczyciela i chęci uczniów.
Wyświetleń: 0


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.