Katalog

EWA Trzeszan, 2017-06-22
GDYNIA

Zawodowe, Program nauczania

Porady dla młodych logopedów. Program pracy logopedycznej w przedszkolu.

- n +

Porady dla młodych logopedów.
Program pracy logopedycznej w przedszkolu.

Opracowała Ewa Trzeszan

CELE EDUKACYJNE

1.Kształtowanie lub usprawnianie umiejętności komunikowania się z otoczeniem(mowa werbalna) :
-nawiązanie kontaktu
2. Kształtowanie integracji zmysłowo- ruchowej
• pobudzanie zmysłów(SI),
• wypracowanie somatognozji(poczucie świadomości własnego ciała),
• opanowanie i usprawnianie czynności samoobsługowych
2. Korygowanie lub osłabianie wad wymowy.
3. Usprawnianie narządów artykulacyjnych.
4. Usprawnianie umiejętności prawidłowego oddychania.
5. Ćwiczenie funkcji zaangażowanych w procesie czytania i pisania dostosowane do potrzeb terapii logopedycznej.
6. Wprowadzenie elementów nauki czytania i pisania.

Metody pracy:
• Naśladowcza
• Elementy Integracji Sensomotorycznej
• Elementy Dennisona
• Elementy Montessori
• Elementy Racławskiego
• Elementy Gruszczyk -Kolczyńskiej

PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW
Zasady postępowania:
 W pierwszej kolejności wykorzystujemy organy i funkcje zdrowe lub minimalnie uszkodzone.
 Należy wzmacniać motywacje do dalszych zadań
 Stosowanie wielokrotnych powtórzeń



ĆWICZENIA NARZĄDÓW MOWY
Ćwiczenie języka

• wysunięty język przesuwać poziomo z jednej strony w drugą
• wysunąć język, skierowany możliwie najbardziej w prawą stronę, a następnie przesuwać go w linii poziomej w stronę przeciwną, starając się, aby – podczas zmiany położenia – był jak najdalej wysunięty na zewnątrz
• przesuwać wysunięty język wokoło szeroko otwartych ust, oblizywać dolną wargę i górną
• oblizywać wargi podczas coraz szerszego ich otwierania
• wysuwać język w linii prostej jak najdalej na zewnątrz, utrzymując go w płaszczyźnie poziomej
• wysuwać język jak najdalej z ust i chować go jak najgłębiej do jamy ustnej
• przesuwać język po zewnętrznych powierzchniach górnych i dolnych zębów
• opuścić dolną szczękę i położyć swobodnie bezwładny język na dolnej wardze, ale spłaszczony i rozszerzony tak, aby jego boki dotykały kącików warg
• wysuwać język do przodu w płaszczyźnie poziomej i cofać go do poprzedniej pozycji bezwładnej
• dotykać czubkiem języka na zmianę dolnych i górnych zębów przy silnie opuszczonej dolnej szczęce
• wysuwać język „szeroki” w kierunki brody i unosić go w kierunku nosa przy opuszczonej dolnej szczęce
• wysuwać język mimo zbliżonych szczęk: język siłą przeciska się między nimi, górne siekacze skrobią grzbiet języka
• przesuwać grzbiet języka tak, aby ocierał się o górne zęby, podczas gdy czubek języka przyciśnięty jest do wewnętrznej strony dolnych siekaczy
• przesuwać czubek języka od zębów po podniebieniu jak najdalej w głąb jamy ustnej
• przycisnąć mocno język do zębów i cofać go silnie trąc nim o dziąsła i podniebienie aż do wytworzenia mlaskania
• wykonać kilkakrotnie mlaskanie czubkiem języka a potem środkiem języka
• przycisnąć cały grzbiet języka do dziąseł i podniebienia, starać się utrzymać w tej pozycji w czasie opuszczania i podnoszenia dolnej szczęki
• zrobić rurkę z wysuniętego języka
• unieść czubek języka do wałka dziąsłowego i mocno dmuchać
• dotykać czubkiem języka na zmianę do górnych zębów, a następnie do górnej wargi; dolna szczęka powinna być opuszczona

Ćwiczenia warg

• ścisnąć usta jak przy samogłosce u, a następnie spłaszczyć cofając kąciki jak przy artykulacji i ,powtórzyć te ruchy kilkakrotnie
• cofnąć kąciki ust a następnie otwierać i zamykać usta
• wciągnąć powietrze ustami ściągniętymi
• cmokać
• zagwizdać parę razy na jednym tonie
• zamknąć usta i przesuwać je w lewą a potem w prawą stronę
• utrzymać między ustami ołówek
• wprawić usta w drganie (parskanie)
• ssać wargę górną a potem dolną
• nabrać powietrze pod wargę górną, a potem dolną
• dmuchać na płomień świecy, na watę, kulkę papieru
• wymawiać coraz szybciej połączenia samogłosek au, szeroko otwierając wargi przy a i ściągając je mocno przy u
• przytrzymywać wargami kartkę papieru, którą logopeda usiłuje wyciągnąć
• zamknąć zęby i rozciągać kilkakrotnie wargi
• przy rozchylonych szczękach wciągać wargi do środka jamy ustnej
• cofać kąciki warg następnie opuszczać i unosić dolną szczękę
• wydmuchiwać bańki mydlane przez słomkę
• zdmuchiwać płomyk świecy przy zwiększanej stopniowo odległości
• dmuchać na kłębki waty kulki papierowe
• nadmuchiwać baloniki
• grać na organkach, trąbkach i gwizdkach

Ćwiczenia ruchów dolnej szczęki

• opuszczanie i unoszenie dolnej szczęki
• przesuwanie dolnej szczęki w lewą stronę, a następnie prawą
• wysuwanie dolnej szczęki do przodu i cofanie – wargi pozostają rozchylone
• wykonywanie ruchów żucia
• chwytanie dolnymi zębami górnej wargi
• podsuwanie dolnej wargi pod górne zęby


Ćwiczenia podniebienia miękkiego

• ziewanie
• kaszlanie z językiem wysuniętym na zewnątrz jamy ustnej
• chrapanie na wdechu i wydechu
• wymawianie sylab ak, ka, ku, aka, oko, uku
• oddychanie: wdech przez nos, wydech przez usta

ĆWICZENIA ODDECHOWE
Ćwiczenia w pozycji stojącej

o wdech nosem, wydech ustami
o wdech z wyciągnięciem rąk przed siebie, wydech z opuszczeniem rąk
o wdech z wyciągnięciem rąk ku górze i przeciągnięciem się, wydech z opuszczaniem rąk w dół
o wdech z odchyleniem rąk do tyłu i uwypukleniem klatki piersiowej, wydech z opuszczeniem rąk i przywiedzeniem do tułowia
o wdech z przyciśnięciem rąk, barków do ściany, z uwypukleniem klatki piersiowej, wydech z opuszczeniem rąk, odsunięciem się od ściany i ugięciem kolan
o wdech z podniesieniem rąk w górę, w bok, wydech ze skłonem w przód
o wdech – ręce na biodrach, skłon w bok, wydech w pozycji wyprostowanej

Ćwiczenia w pozycji leżącej

o głęboki wdech z uwypukleniem klatki piersiowej i długi wydech zakończony rozluźnieniem całego ciała
o wdech z przyciśnięciem rąk do materaca, rozstawione palce naciskają na materac, wydech wraz z rozluźnieniem całego ciała
o wdech z uniesieniem nóg i wyciągnięciem rąk jak najdalej od siebie, wydech wraz z rozluźnieniem, opuszczeniem kończyn

Ćwiczenia w pozycji siedzącej i klęczącej

o wdech – oczy otwarte, wydech z zamknięciem oczu i rozluźnieniem mięśni
o dziecko siedzące ze skrzyżowanymi nogami: wdech z uniesieniem ramion, wydech z opuszczeniem ramion
o dziecko siedzące ze skrzyżowanymi nogami: wdech w pozycji wyprostowanej, wydech przy skłonie w przód
o wdech przy skłonie w bok, wydech w pozycji wyprostowanej
o głęboki wdech i długi wydech połączony z dmuchaniem w watkę zawieszoną na nitce tak, aby jak najdłużej utrzymywała się w oddaleniu
o wdech z uniesieniem rąk ku górze w pozycji klęczącej, siad na piętach, wydech ze skłonem w przód, ręce oparte na podłodze
o wdech z uwypukleniem klatki piersiowej, z odchyleniem głowy opartej na rękach założonych na karku, wydech z odchyleniem się do przodu
o wdech ze skłonem w bok, ręce założone na karku, wydech wraz z wyprostowaniem
o wdech w pozycji siedzącej, wydech podczas kładzenia się na plecy
o wdech w pozycji leżącej, wydech podczas siadania

ĆWICZENIA FONACYJNE
o wokalizacja głosek
• s a,
• o a,
• f u itd.
o wydobywanie przez dziecko dźwięku w trakcie mruczenia, utrzymanie głosek na wydechu
o śpiewanie sylab na jednym poziomie
o zabawa w „Echo”. Wymawianie danej głoski najpierw głośno a potem stopniowo coraz ciszej

ĆWICZENIA PERCEPCJI WZROKOWEJ

o rozpoznawanie treści obrazków ukazywanych w krótkich ekspozycjach
o dobieranie par jednakowych obrazków (także jednakowych form geometrycznych)
o wyszukiwanie różnic i podobieństw między obrazkami lub formami geometrycznymi
o dobieranie części do całości obrazka lub formy geometrycznej
o składanie obrazków z części
o rozpoznawanie kształtów liter (bez nazywania ich), wyszukiwanie liter w tekście




ĆWICZENIA PERCEPCJI SŁUCHOWEJ

1. Ćwiczenia wrażliwości słuchowej – rozpoznawanie dźwięków z najbliższego otoczenia oraz odgłosów wydawanych przez zwierzęta i rozmaite przedmioty.
2. Ćwiczenia rytmiczne – rozpoznawanie, różnicowanie i odtwarzanie układów rytmicznych.
3. Ćwiczenia słuchu fonematycznego(B.Rocławski, program ,,Słyszę”)
o podział wyrazów na sylaby
o kończenie i zaczynanie wyrazów 2-sylabowych
o tworzenie wyrazów rozpoczynających się od podanej sylaby
o w wyrazach wskazanej głoski (w nagłosie, wygłosie i śródgłosie)
o analiza sylabowa i głoskowa słów
o synteza sylabowa i głoskowa słów
o przekształcenie słów poprzez dodawanie lub eliminowanie sylaby np. las + ka = laska, lis + tek = listek
o porównywanie słów wg kryterium ilości sylab i głosek
o odróżnianie wyrazów, które różnią się tylko jedną głoską
o różnicowanie mowy prawidłowej od nieprawidłowej
o stała spółgłoska + kolejne samogłoski
o stała samogłoska + kolejne spółgłoski



POSTĘPOWANIE LOGOPEDYCZNE
W TERAPII WAD WYMOWY

ĆWICZENIA W PRZYPADKU NIEPRAWIDŁOWEJ WYMOWY GŁOSEK S, Z, C, DZ

Ćwiczenia języka i warg

• wysuwanie języka do przodu: język szeroki i wąski
• układanie języka za dolnymi zębami, język leży płasko, jak przy wymawianiu a
• cofanie języka w głąb jamy ustnej
• rozchylanie warg jak przy uśmiechu, zęby widoczne

Wywoływanie głosek s , z

• wysuwanie języka tak, aby jego czubek znajdował się między zębami
• dmuchanie na wskazujący palec ustawiony przed ustami
• stopniowe cofanie języka i zbliżanie siekaczy dolnych do górnych
• przedłużanie artykulacji spółgłoski f (lub w dla spółgłoski z) ze stopniowym zbliżaniem zębów i rozciąganiem warg

Wywoływanie głosek c , dz
• wymawianie spółgłoski t z systematycznym przedłużaniem dźwięku (lub d dla wywołania głoski dz)
• jednoczesne cofanie kącików warg
Uzyskanie spółgłosek dźwięcznych z i dz odbywa się w podobny sposób, bowiem spółgłoski te ulegają takim samym zniekształceniom jak spółgłoski s i c.
W przypadku ubezdźwięczniania s i dz stosujemy ćwiczenia typowe dla mowy bezdźwięcznej.

ĆWICZENIA W PRZYPADKU NIEPRAWIDŁOWEJ WYMOWY GŁOSEK SZ, Ż, CZ, DŻ

Ćwiczenie języka i warg

• wysuwanie języka do przodu: język wąski i szeroki
• układanie szerokiego języka na dolnej wardze
• unoszenie szerokiego języka za górne siekacze
• wysuwanie warg do przodu – tworzenie tzw. „ryjka” z uwidocznieniem zębów
• punktowe dotykanie czubkiem języka podniebienia w kierunku od wałka dziąsłowego do podniebienia miękkiego

Wywołanie głosek sz, ż

• unoszenie szerokiego języka za górne siekacze w okolice wałka dziąsłowego(bez dotykania)
• układanie „ryjka”
• dmuchanie na czubek szerokiego, uniesionego języka przy jednoczesnym ułożeniu warg w „ryjek” – imitowanie szumu drzew (przy spółgłosce sz) lub wichru (przy spółgłosce ż)

Wywoływanie głosek cz, dż

• zaokrąglanie i wysuwanie do przodu warg
• artykułowanie nieco przedłużonej przydziąsłowej spółgłoski t – imitowanie dźwięku jadącej lokomotywy (przy spółgłosce cz) lub uruchamianego samochodu (przy spółgłosce dż)
W przypadku ubezdźwięczniania spółgłosek ż i dż stosujemy ćwiczenia typowe dla mowy bezdźwięcznej.

ĆWICZENIA W PRZYPADKU NIEPRAWIDŁOWEJ WYMOWY GŁOSEK Ś, Ź, Ć, DŹ

Ćwiczenia języka i warg

• ssanie cukierków grzbietem języka, kląskanie
• unoszenie płaskiego języka w kierunku podniebienia
• pocieranie bokami języka o wewnętrzne krawędzie zębów trzonowych
• delikatne zaokrąglanie w wysuwaniu warg

Wywołanie głosek ś, ź

• uniesienie płaskiego języka w kierunku podniebienia
• zwarcie boków języka z krawędziami zębów trzonowych
• artykułowanie przedłużonego dźwięku chi z jednoczesnym zbliżaniem siekaczy

Wywoływanie głosek ć, dź

• artykułowanie miękkiego t’ ze spółgłoską ś (t’ s’)
• artykułowanie sylaby di przy jednoczesnym unieruchomieniu czubka języka na dnie jamy ustnej
W przypadku ubezdźwięczniania spółgłosek ź i dź stosujemy ćwiczenia typowe dla mowy bezdźwięcznej.




ĆWICZENIA KINESTEZJI ARTYKULACYJNEJ


Ćwiczenie kinestezji artykulacyjnej powinny pojawić się na końcu każdej terapii poprawnej wymowy. Jest to grupa ćwiczeń polegająca na wielokrotnym powtórzeniu danej artykulacji w celu wykształcenia czucia właściwego ułożenia narządów artykulacyjnych. Ćwiczenia te prowadzone są w celu automatyzacji i różnicowania pod względem ułożenia narządów artykulacyjnych w przypadku głosek opozycyjnych (sz-s, sz-ś, ż-z, ż-ź ...). Są to ćwiczenia autokontroli słuchowej. Ćwiczenia te są zalecane szczególnie w przypadku wad wymowy polegających na substytucji głosek. Ćwiczenia rozpoczynamy od wyrazów, przechodząc stopniowo do zdań.

Przykłady ćwiczeń z głoską sz

wyrazy: szelest, szosa, sztruksy, suszarka, listonosz, oszust, staruszek, Staszek, skrzydło, skrzyp
zdania: Strapiony Staszek szedł szosą w starych sztruksach. Sergiusz szarpał szympansa podczas strasznego snu.

Przykłady ćwiczeń z głoską ż

wyrazy: żelazko, żywica, strażak, zboże, nosorożec, lekceważyć, żałosny
zdania: W ZOO Jerzyk widział jeżozwierza i nosorożca. Zatrwożona Żaneta żałowała za grzechy.

Przykłady ćwiczeń z głoską cz

wyrazy: czarownica, czasopismo, znaczek, zrozpaczony, smycz, dziurkacz
zdania: Czeską czekoladą częstowano Czesława. W czwartek kupiłam spinacz i znaczki.

Przykłady ćwiczeń z głoską dż

wyrazy: dżokej, dżdżysty, drożdże, dżinsy
zdania: Dżokej w dżinsach zjeżdżał na zjeżdżalni. Dżek w dżungli jadł drożdżówkę.

ĆWICZENIA W PRZYPADKU NIEPRAWIDŁOWEJ WYMOWY GŁOSEK DŹWIĘCZNYCH

• kontrola pracy wiązadeł głosowych przy wymowie głosek dźwięcznych i bezdźwięcznych – uzmysłowienie dziecku różnicy między grupami głosek opozycyjnych pod względem dźwięczności:

1. logopeda wymawia głośno i szeptem samogłoski, a dziecko dotyka górną powierzchnią palców jego szyi w okolicy chrząstki tarczowej krtani – dziecko powinno odczuć wibrację wiązadeł głosowych
2. dziecko stara się wyczuć wibracje wiązadeł swojej szyi

• uzmysłowienie dziecku różnicy między parzystymi spółgłoskami dźwięcznymi i bezdźwięcznymi
• odsłuchiwanie z taśmy magnetofonowej wadliwej wymowy dziecka, porównywanie z prawidłowym brzmieniem
• eksponowanie rysunków parami, tak by ich nazwy były paronimami różniących się głoską dźwięczną i bezdźwięczną par:
bułka – półka
biurko- piórko
kura - góra
• ćwiczenia słuchu fonologicznego
1. rozpoznawanie fonemu wśród innych, wymawianych przez logopedę np. g wśród s k b g m r g p t b (jeśli usłyszysz g podnieś rękę)
2. rozpoznawanie sylaby wśród innych sylab o tej samej budowie np. ba wśród pa, ba, da, ka, ba, ga, ba, da itp.
3. rozpoznawanie dwóch dźwięków opozycyjnych w zmodyfikowanej kolejności (nie na przemian) np. b wśród pp bbb pb pp bbbp itp.
o dobieranie rysunków, których nazwy zaczynają się od określonego dźwięku np. d, a następnie rysunków, których nazwy zaczynają się od dźwięku opozycyjnego t
o wyszukiwanie wyrazów, które rozpoczynają się na określony dźwięk a następnie wyrazów zawierających w nagłosie dźwięk opozycyjny
Optymalna kolejność udźwięczniania głosek w w’ z ż ź dz dż dź b b’ d g g’.
W reedukacji „mowy bezdźwięcznej” mają zastosowanie ogólne zasady postępowania terapeutycznego obowiązujące w ćwiczeniach zaburzeń artykulacyjnych tzn.
o wywołanie dźwięku tj. opracowanie nowej artykulacji
o automatyzacja dźwięku w różnych strukturalnych jednostkach wypowiedzi (sylaby, wyrazy, zdania, teksty)

ĆWICZENIA W PRZYPADKU NIEPRAWIDŁOWEJ WYMOWY GŁOSEK K , G

Ćwiczenia języka

o dotykanie czubkiem języka wewnętrznych krawędzi dolnych siekaczy
o oddychanie połączone z emisją głoski ch przy jednoczesnym zwarciu czubka języka z dolnymi siekaczami (ćwiczenie wykonywane w pozycji leżącej)

Wywoływanie głosek k g

o ułożenie dziecka w pozycji leżącej, najlepiej z miękkim wałkiem pod głową na wysokości karku
o zwarcie czubka języka z dolnymi siekaczami
o artykulacja głoski ch a potem zatrzymanie wydechu poprzez zwarcie obsady języka z tylną ścianą gardła
o naśladowanie odgłosu kapiącej wody
W przypadku ubezdźwięczniania głoski g stosujemy ćwiczenia typowe dla mowy bezdźwięcznej.

ĆWICZENIA W PRZYPADKU NIEPRAWIDŁOWEJ WYMOWY GŁOSKI R

Ćwiczenia języka

o wysuwanie języka do przodu, język szeroki, wąski
o unoszenie szerokiego języka na górną wargę, za górne zęby, cofanie wzdłuż podniebienia, przysysanie do podniebienia
o kląskanie, mlaskanie językiem
o ssanie cukierka czubkiem języka
o masaż języka, wysuwanie języka między lekko zwarte zęby
o parskanie z językiem wsuniętym między zęby

Wywoływanie głoski r

o szybka artykulacja głosek t, d, td, dd, tdn, tede, tedo, tedu, tedy z językiem cofniętym za wałek dziąsłowy w celu stępienia dźwięku
o podstawienie w miejsce głoski r grupy teda, tedo, tedu w wyrazach, w których r występuje po spółgłoskach t lub d np. dedabina, dedoga, tedawa, tedąba, tedup itp.
o zastąpienie głoski r w nagłosie cząstką ed np. edak (rak), edyba (ryba), edama (rama)
o próby artykulacji r po spółgłoskach p i b
o wywoływanie głoski izolowanej












PLAN ZAJĘĆ
LOGOPEDYCZNYCH Z UWZGLĘDNIENIEM POSZCZEGÓLNYCH ETAPÓW TERAPII

1. Wstępna kwalifikacja uczniów na ćwiczenia logopedyczne,rozmowy z wychowawcą i rodzicami i dzieckiem.
2. Badanie logopedyczne.
3. Ćwiczenia usprawniające motorykę narządów mowy oraz ćwiczenia oddechowe.
4. Ćwiczenia ustawiania narządów mowy pod kontrolą wzroku, dotyku, słuchu.
5. Wywoływanie głoski oraz ćwiczenia utrwalające wymowę ćwiczonej głoski w izolacji, sylabie z samogłoskami i logatomach.
6. Ćwiczenia artykulacji głoski w wyrazach :w nagłosie, śródgłosie i wygłosie.
7. Utrwalenie ćwiczonej głoski w zdaniach:
• powtórka ćwiczonych wyrazów poprzez samodzielne nazywanie przedmiotów w oparciu o obrazki, tworzenie ilustrowanego słowniczka nowych wyrazów zawierających ćwiczone głoski
• ilustrowanie zdań, na bazie których dziecko będzie ćwiczyło w domu
• rozwiązywanie zagadek dotyczących ćwiczonej głoski
• uczenie się na pamięć wierszyków i piosenek dotyczących ćwiczonej głoski
• obserwacja mowy dziecka w klasie

Poszczególne ćwiczenia powtarzamy, rozszerzamy, utrwalamy stosownie do tempa przyswajania przez dziecko kolejnych etapów ćwiczeń.



Wyświetleń: 0


Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach Profesor.pl są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.